Azaroaren 26ko 49/2003 Legea, Landa-errentamenduena

1. Landa-errentamendutzat hartuko dira finka bat edo gehiago, edo finkon zatiren bat, aldi baterako lagatzeko kontratuak, horietatik nekazaritza-, abeltzaintza- edo baso-aprobetxamendua atera dadin, prezio edo errenta baten truk.

2. Kontratuoi alderdiek esanbidez adostutakoa aplikatuko zaie, lege honen aurkakoa ez bada.

Ordezko moduan, Kode Zibila aplikatuko da, eta, koderik ez badago, aplikatzeko modukoak diren erabilera eta ohiturak.

3. Nekazaritza-, abeltzaintza- edo baso-ustiategien errentamenduek izaera bera dutela ulertuko da, eta horiei lege honen xedapenak aplikatuko zaizkie, euren izaerarekin bateragarriak badira eta alderdiek esanbidez besterik adostu ez badute.

Ustiategiaren errentamendua dela ulertuko da, kontratuaren aurretik zein kontratua egitean, hura jada eratuta badago, errentamenduaren objektua ustiategia bera izan delarik, beraren osagai guztiekin, unitate organiko moduan, eta, alderdiek esanbidez agerrarazten badute hori, inbentario egokia erantsita.

Nekazaritza-ekoizpeneko eskubideek eta finkei edo ustiategiei datxezkien bestelako eskubideek osatuko dute kontratuaren edukia, bai finken errentamenduan, bai ustiategien errentamenduan, alderdiek esanbidez kontrakoa ezartzen ez badute, estatuan, autonomian edo erkidegoan aplikatu beharreko arauketarekin bat etorriz.

1. Finka beraren gain aldi bereko errentamendu batzuk era daitezke, errentamenduon objektuak aprobetxamendu desberdin, bateragarri eta nagusiak direnean.

2. Esanbidezko itunik ez badago, finka bat nekazaritza-, abeltzaintza- edo baso-aprobetxamendurako errentan ematean, bestelako aprobetxamenduak, adibidez ehiza, ez dira barruan sartuko.

Ez dira landa-errentamendutzat hartuko produktuen zati baten truk eta uzta biltzeko egindako kontratuak, ezta, oro har, nekazaritzako zeregin zehatz bat egitekoak ere, horiek produktuetan parte hartzearekin edo aprobetxamendu berezi batekin ordaindu edo konpentsatu arren.

Lege honetatik salbuetsita daude:

a) Denboraldi bateko errentamendu-motak, nekazaritza-urtea baino laburragoak.

b) Jabeak bere kontura landu edo prestatutako lurren errentamenduak, kontratuan zehatz aipatutako ereinaldiak edo landaketak egiteko.

c) Herri-onura edo gizarte-interesa dela-eta eskuratutako finken gainekoak, aplikatu beharreko legeria berezian xedatutakoaren arabera.

d) Xede nagusitzat hurrengoa dutenak:

1. Uztondoen, bigarren mailako bazkalekuen, luberritutako larreen, ezkur-larreen aprobetxamenduak, eta, oro har, bigarren mailako aprobetxamenduak.

2. Haziak ereitera edo lugorriak hobetzera bideratutako aprobetxamenduak.

3. Ehiza.

4. Abeltzaintzako ustiategi industrialak edo modu esklusiboan abereak ukuiluan haztera bideratutako lokal edo lursailak.

5. Nekazaritzakoa, abeltzaintzakoa edo basokoa ez den jardueraren bat.

e) Herri-ondasunak, tokiko korporazioen berezko ondasunak eta amankomuneko herri-basoak ukitzen dituzten errentamenduak; horietan kasuan kasuko arau zehatzak aplikatuko dira.

1. Lege hau ez zaie aplikatuko Hirierrentamenduei buruzko Legearen aplikazio-eremura bildutako errentamenduei, lege horren I. tituluarekin bat etorriz, ezta hasieran edo amaieran xedetzat finkak dituzten errentamenduei, horietan hurrengo inguruabarretariko bat gertatzen bada:

a) Legeria zehatzaren arabera, lurzoruaren araubideari eta balorazioei buruzko apirilaren 13ko 6/1998 Legearen 27.1 artikuluak aipatutako hiri-lurzorua edo lurzoru urbanizagarria izatea.

b) Landa-erabilerarik ez duten eraikinen edo ustiategien eranskinak izatea, betiere landa-izaerakoa ez den etekina landa-etekinaren bikoitza baino handiagoa denean.

c) Nekazaritza-erabilerakoa ez den beste inguruabar bat dela eta, eskualdean edo inguruan kalitate edo lugintza berekoek izan ohi duten salneurria baino bi aldiz handiagoa izatea.

2. Kontratua indarrean dagoela, aurreko paragrafoan ezarritako inguruabarren bat agertzen bada, errentatzaileak errentamendua bertan behera utzi ahal izango du, 25. artikuluan xedatutakoaren arabera, urtebeteko aurreabisua emanda.

Ustiategien errentamenduan ere hori aplikatuko da, aipatu inguruabarrek ustiategiko finken edo beste osagai batzuen gain eragina dutenean, ehuneko 50ean baino proportzio handiagoan.

1. Landa-finken errentariak eskubidea du lugintza-mota zehazteko; hala ere, errentamendua amaitzean, finkak hartu zituen egoeran itzuliko ditu, eta lege honetan hobekuntzei buruz xedatutakoa kontuan hartu beharko du.

Errentariari lugintzen edo produktuen destinoaren gain murrizketaren bat ezartzen dioten itunak deusezak izango dira, lurra pobretzea saihestu nahi dutenak eta lege- edo arau-xedapenen ondorio direnak izan ezik.

2. Lugintza-mota edo -sistema zehaztean, helburua eraldatu edo aparteko hobekuntzak egiten direnean, alderdien arteko esanbidezko hitzarmenaren bidez soilik egin ahal izango da hori, eta, hala denean, lege edo arau egokiak beteta.

3. Era berean, ustiategien errentamenduari dagokionez, errentariak erabateko autonomia du, kontratuaren arabera enpresa-jarduera egikaritzeko; baina betebeharra du ustiategiaren batasun organikoari eusteko, ustiategia osatzen duten osagai guztiei begira, eta errentamendua amaitzean berori errentatzaileari itzultzeko.

1. Landa-errentamenduak pertsona fisikoen edo juridikoen artean egin daitezke.

Pertsona fisikoen kasuan, kontratatzeko gaitasuna soilik behar da zuzenbide erkidearen arabera.

2. Nekazaritza-jardueretan aritzen diren ondasun-erkidegoak ere errentari izan daitezke.

3. Adingabeak, bere finkak edo ustiategiak aitak edo tutoreak errentan eman baditu, kontratua bertan behera utzi ahal izango du emantzipatu ondoren, betiere 12. artikuluan ezarritako gutxieneko iraupena igarota; egoera horretara iritsi eta sei hilabeteko epean jakinarazi beharko dio hori errentariari, edo, bestela, gutxieneko iraupenaren epea amaitzeko urtebete falta denean.

Edonola ere, kontratuaren salaketak ez du ondorerik izango, berori egin eta urtebete igaro arte.

4. Atzerriko pertsonak eta erakundeak ezin dira errentari izan.

Hala ere, salbuetsita daude:

a) Europar Batasuneko estatu kideen eta Europako Esparru Ekonomikoan jatorria duten pertsona fisiko eta juridikoak, eta bestelako erakunde nazionalak, eta aipatu estatuetako herritarrentzat ezarri den araubidea hedatzeko nazioarteko hitzarmenen bat sinatuta duten estatuetakoak.

b) Gainerako estatuetako naziotasuna duten pertsonak, bizileku iraunkorra lortu baldin badute atzerritarrei buruzko legerian ezarritakoarekin bat etorriz.

c) Gainerako estatuetako pertsona juridikoak eta erakunde nazionalak, arlo honetan espainiarrei elkarrekikotasun-printzipioa aplikatzen baldin bazaie.

Gozamendunek, azalera-eskubidedunek, enfiteusidunek eta finkaren edo ustiategiaren gain antzeko gozatze-eskubidea duten gainerakoek emandako errentamenduak errentatzailearen eskubidea azkentzean suntsiaraziko dira, salbu eta nekazaritza-urtea amaitu ez denean; kasu horretan, urte hori amaitu arte iraungo dute.

Kontratuan itundutako denboran ere iraun dezakete errentamenduek, denbora hori eskubideon iraupena baino luzeagoa denean, errentamendua egitean jabeak parte hartu badu.

1. Errentamendu-kontratuak idatziz agerrarazi behar dira.

Edozein unetan, alderdi batek bestea behartu dezake kontratuok agiri publikoan jasotzera, eta gastuak eskatzailearen kontura izango dira.

Errentapeko ondasunen inbentarioa egitera ere behartu dezake batak bestea.

2. Ustiategiaren errentamenduetan, euren izaera dela eta, gehitu behar da ustiategia osatzen duten osagaien inbentarioa, bai eta azaldu ere errentariak zein kontserbazio-egoeratan hartu dituen osagaiok; eta adierazi behar dira kontratua modu egokian garatzeko beharrezkoak diren inguruabar guztiak.

1. Errentamenduek hiru urteko gutxieneko iraupena izango dute.

Alderdiek klausularen batean iraupen laburragoa hizpatuz gero, berori deuseza izan eta ez-jarritzat hartuko da.

2. Alderdien artean iraupen luzeagoa hizpatu ezean, finken eta ustiategien errentamendua hiru urteko eperako itundu dela joko da. Hori dela eta, epe hori bukatu ondoren, kontratua egitean edo geroago alderdiek bestelakorik xedatu ez badute, finken errentariak errentatzailearen esku jarriko du errentapeko finken edukitza.

3. Errentatzaileak, kontratuaren epea amaitzean finken edukitza berreskuratzeko, errentariari jakinarazpen sinesgarria egin beharko dio urtebete lehenago.

Bestela, epea amaitu ondoren, errentariak errentatzailearen esku jartzen ez badu errentapeko finken edukitza, kontratua hiru urterako luzatu dela joko da.

Luzapen horiek elkarren segidan mugarik gabe gertatuko dira, kontratuaren salaketarik egiten ez den bitartean.

1. Errenta diruz finkatuko da, eta alderdiek modu askean hizpatuko dute errenta hori.

Hala ere, gauzaz edo zati bat diruz eta beste zati bat gauzaz finkatuz gero, diru bihurtuko dute.

2. Alderdiek errenta eguneratzeko sistema ezarriko dute egokitzat dutena.

Behin eguneratzea itunduta, aurkako hizpaketarik izan ezean, errenta urte bakoitzerako eguneratuko da, Kontsumoko Prezioen Urteko Indizea erreferentzia gisa hartuta.

3. Prezioa goren mugako zenbatekoan finkatzen bada errentamenduak dirauen denbora guztirako, eta alderdien artean itunik ez badago, itundutako urte-kopuruarekin zatituko da, urtero ordaindu behar den zenbatekoa zehazteko.

Itundutako moduan eta lekuan gauzatuko da errentaren ordainketa, eta, aplikatzeko moduko itun edo ohiturarik ez badago, eskudiruz ordainduko da, mugaeguneratutako urte bakoitzean eta errentariaren egoitzan.

Errentatzaileak errentariari ordainketaren jaso-agiria eman beharko dio.

1. Errentatzaileak eska ditzake ordaindu behar dituen kopuru guztiak eta legezko xedapena dela-bide errentariari jasanarazi ahal zaizkionak, errentatzaileak, ordaintzen dituen unetik, kontzeptua, zenbatekoa eta jasanaraztea baimentzen duen xedapena adieraziz.

2. Kopuru horiek ordaindu ezean, errenta ordaindu gabe dagoela ulertuko da.

3. Jasanarazte-eskubidea preskribatuko da, errentatzaileak ordainketa egin eta urtebetera.

Errentariak, alderdiek besterik adostu ez badute, finkaren edo ustiategiaren ekoizpen arrunta aseguratu ahal izango du, aseguratzeko modukoak izan ohi diren arriskuen aurka, eta errentatzaileari jasanarazi ahal izango dio primaren zati bat, itundutako aseguruaren berri ematen dion unetik, alegia, zenbateko osoari dagokionez errentaren eta aseguratutako kopuru osoaren arteko proportzio bera duena.

1. Errentatzaileak eta errentariak betebeharra dute, beste alderdi kontratugileak egin behar dituen edo egin ditzakeen obrak, konponketak eta hobekuntzak baimentzeko.

2. Konponketa eta hobekuntza horiek egingo dira, nahasmendu gutxien eragiten duen urteko sasoian eta moduan, salbu eta atzeratu ezin direnean.

1. Errentatzaileak beharrezko lan eta konponketa guztiak egingo ditu, finka kontratua ituntzean erabakitako aprobetxamendurako edo ustiapenerako erabiltzeko moduan egon dadin; baina horren ondorioz ezin izango du errenta igo.

2. Errentatzaileak, agindeia jaso ondoren, aurreko paragrafoan aipatutako obrak egiten ez baditu, errentariak horretara behartu dezake modu judizialean, edo kontratua suntsiaraz dezake, edo errentaren proportziozko murrizketa lor dezake, edo, berak egiten baditu obrak, ordaintzeke dauden errentekin konpentsazioa lor dezake, horiek mugaeguneratzen diren neurrian.

3. Ezinbesteko kasuan, errentapeko finkak kalte-ordainarekin ordaindu ezin diren kalteak dituenean, eta horien kostua urteko errenta baino handiagoa denean, errentatzaileak ez du konponketa hori egin beharko, eta hori errentariari adierazi beharko dio; azken horrek kontratua hutsal dezake eta errentatzaileari hori idatziz adierazi, edo errentamenduan iraun dezake, errenta proportzioz murriztuta.

1. Errentatzaileari dagozkio, orobat, errentapeko finkan egin beharreko lan, hobekuntza eta inbertsioak, horiek egin behar badira lege-xedapenaren edo ebazpen judizial nahiz administratibo irmoaren edo ureztatze-sistema aldatzeko ureztatzaileen erkidegoak ureztaketak modenizatzeari buruz egindako hitzarmen irmoaren ondorioz.

2. Aurreko paragrafoan aipatutako lan, hobekuntza edo inbertsioek, euren izaera dela eta, finkaren ohiko artapena gainditu, eraldaketa eragin eta ekoizpena handitzea badakarte, orduan errentatzaileak errenta proportzioz birbaloratzeko eskubidea izango du, eta, hala denean, kontratua hutsaltzeko ere, errentaria birbalorazio horrekin ados ez badago.

1. Errentariari dagokio konponketa, hobekuntza eta inbertsioak egitea, horiek nekazaritza-enpresaburuari jardueran aritzean dagozkionak badira, eta lege-xedapenaren edo ebazpen judizial nahiz administratibo irmoaren ondorioz, edo, nekazaritza-enpresaburuari ere jardueran aritzean ureztatzaileen erkidegoak ureztaketa hobetzeari begira egindako hitzarmenaren ondoriozkoak badira; hala eta guztiz ere, horregatik ez du eskubiderik izango errenta murrizteko ez errentamendua luzatzeko, alderdien arteko hitzarmenaren bidez edo lege-xedapenaz edo ebazpen judizial nahiz administratiboaz besterik ateratzen ez bada.

2. Errentariak errentapeko lurren hormak, hesiak, palaxu biziak edo hilak, zangak eta bestelako itxitura-moduak ken ditzake, horiek ustiapen-unitate bereko finka bi edo gehiago bereizten badituzte; hala eta guztiz ere, errentamenduaren amaieran, gauzak jaso zituen bezala itzuli beharko ditu, Kode Zibilaren 1561. artikuluan xedatutakoaren arabera.

3. Errentamenduan zehar egindako hobekuntzak errentariaren kontura egin direla uste da.

Errentariak errentapeko finketan egin hobekuntza onuragarri eta borondatezkoei dagokienez, horien izaera gorabehera, beteko da, lehenengo, alderdiek kontratua egitean edo beste edozein unetan adostutakoa; eta, itunik ez badago, Kode Zibilak onustedun edukitzailearentzat ezarritako araubidea aplikatuko da.

Finkaren eskuratzailea, Hipoteka Legearen 34. artikuluak babestuta egon arren, errentatzailearen eskubide eta betebehar guztietan subrogatuko da, eta errespetatu beharko du aribidean dagoen kontratuaren edo isilbidezko luzapenaren gutxieneko iraupenetik geratzen den epea.

Lagatzeko eta azpierrentamendurako, alderdiek itundutakoa beteko da, eta, edozein kasutan ere, finka edo ustiategi osoari egokituko zaio, eta errentaldia amaitzeko falta den denbora guztirako egiletsi behar da; errenta ezin izan daiteke errentatzailearen eta errentariaren artean itundutakoa baino handiagoa.

Errentariak ezin du finka edo ustiategia laga edo azpierrentan eman, errentatzailearen esanbidezko adostasunik gabe.

Errentamendua amaitzen da:

a) Errentapeko gauza erabat galdu delako eta nahitaezko jabetza-kentzea gertatu delako, erabatekoa baldin bada kentze hori; zati bat soilik galtzen bada, errentariak errentamenduan irauteko aukera du, baita nahitaezko jabetza-kentzearen kasuan ere, eta errenta proportzioz murriztuko da.

Azken kasu horretan, gainera, errentariak eskubidea du Administrazioak finkatutako kalte-ordaina jasotzeko.

b) Hitzarmenezko edo legezko epe-muga, eta, hala denean, luzapenarena, agortu delako.

c) Alderdiek euren artean hala adostu dutelako.

d) Errentariak, berak bakarrik, atzera egin duelako nekazaritza-urtea amaitzean; errentatzaileari urtebete lehenago jakinaraziko dio hori.

e) Errentaria hil delako, oinordeko legitimoen eskubideari kalterik egin gabe.

Kasu horretan, testamentugileak esanbidezko izendapenik egin ez badu, oinordekoek euren artean gehiengoz hautatu beharko dute nor subrogatzen den hildako errentatzailearen baldintza eta eskubideetan.

Azken inguruabar horretan, kasuan kasuko jakinarazpena idatziz egingo zaio errentatzaileari, heriotza gertatu eta urtebeteko epean.

f) Pertsona juridikoen edo ondasun-erkidegoen mesederako egindako errentamenduetan, pertsona juridikoa edo erkidegoa azkentzen den unetik aurrera.

g) Errentatzailearen eskubidea suntsiarazi delako.

h) Legez ezarritako kasuetan kontratua suntsiarazi edo hutsaldu delako.

Kontratua, edozein kasutan ere, errentatzaileak hala eskatuta suntsiaraz daiteke, hurrengo arrazoi bat dela medio:

a) Errenta eta horrekin berdinetsitako kopuruak ez ordaintzea.

b) Finka hobetu edo eraldatzeko betebeharra modu larrian ez betetzea, bai errentariak kontratuan horiek egiteko konpromisoa hartu bazuen, bai lege-arauaz edo ebazpen judizial nahiz administratiboaz halakoak ezarri badira.

c) Finka ez ustiatzea, zati batean bada ere, edo, osorik edo zati batean, kontratuan ezarritako aprobetxamenduak ez diren horietarako erabiltzea, programa eta planek ezarritako kasuetan izan ezik, horiek betetzea beharrezkoa denean laguntzak edo konpentsazioak jasotzeko, estatuan, autonomian edo erkidegoan aplikatu beharreko arauketa aplikatuz.

d) Errentamendua azpierrentan eman edo lagatzea, 23. artikuluko betekizunen bat alde batera utzita.

e) 7.1 artikuluan ezarritako inguruabarren bat gerora agertzea.

f) Finkan kalte larriak eragitea, doloarekin edo zabarkeria nabariarekin.

Errentatzaileak nahiz errentariak kontratua hutsal dezake, beste alderdiak artapen- eta hobekuntza-gastuak ordaintzeko betebeharra betetzen ez badu, lege honen 18, 19 eta 20. artikuluen arabera.

Errentari izateari uzten dionak errentari hasi berriari utzi behar dio lokala erabiltzen, eta hurrengo urtea prestatzeko lanetarako beharrezkoak diren gainerako baliabideak erabiltzen ere bai; eta, halaber, errentari hasi berriaren betebeharra da, errentari izateari uzten dionak fruituak bildu eta aprobetxatzeko behar duen oro ahalbidetzea, Kode Zibilaren 1578. artikuluak ezarritako moduan.

1. Apartzeria-kontratuaren bidez, finka edo ustiategiaren titularrak finka edo ustiategiaren, bertako aprobetxamenduren baten edo ustiategiko osagaien (abelburuen, makineriaren zein kapital ibilkorraren) erabilera eta luperketa aldi baterako lagatzen du, eta lagapen-hartzaile apartzeroarekin hitzarmena egiten du produktuak zati alikuotetan banatzeko, bakoitzak egindako ekarpenen arabera.

2. Kontrako itunik ez badago, uste izango da apartzeria-kontratuak ez duela jasotzen lagatzailearen eta lagapen-hartzailearen artean lan-harremanik. Lotura hori esanbidez itunduz gero, gainera, kasuan kasuko legeria aplikatuko da.

Esanbidezko itunik, foru-araurik edo zuzenbide berezirik eta ohiturarik ez badago, kapitulu honetako xedapenak aplikatuko dira, eta, ordezko moduan, lege honen II, III eta VI. kapituluetara landa-errentamenduei buruz bildutako arauak.

Hala ere, legez edo ebazpen judizial nahiz administratibo irmoaz edo kasuan kasuko ureztatzaileen erkidegoaren hitzarmen irmoaz ezarritako hobekuntzei dagokienez, alderdiek euren artean itundutakoaren arabera egin behar dituzte hobekuntza horiek; eta, itunik ez badago, kontratua suntsiaraz daiteke, lagatzaileak edo lagapen-hartzaileak hala eskatuta.

Lege honen 28. artikuluko 2. paragrafoan xedatutakotik salbuespen gisa hartutako kontratuak dira apartzeroak bere lana soilik, eta, hala denean, ustiapen-kapitalaren eta balio osoaren ehuneko 10 baino gutxiagoko kapital ibilkorraren zati bat ekartzen dutenak.

Kasu horretan, apartzeroari bermatu behar zaio kontratuaren xede diren finkak landatzen erabilitako denborari dagokion gutxieneko alokairua, eta, oro har, lan-legerian eta Gizarte Segurantzakoan xedatutakoa bete behar da.

Kontratuaren iraupena askatasunez itundutakoa izango da, eta, itunik ez badago, nekazaritzako urte batekoa dela joko da; urtebetez luzatu dela ulertuko da, 12. artikuluan errentamendurako adierazitakoaren arabera.

Urtebeteko iraupena edo laburragoa duten kontratuetan, kontratua amaitzeari buruzko aurretiazko jakinarazpena, gutxienez, sei hileko aurrerapenarekin egingo da.

Apartzeria laborantza jakin bat egiteko hitzartu bada, iraupenaren gutxieneko epea goldaketa edo laborantza-ziklo bat osatzeko beharrezko denbora izango da.

Kontratu partziario batean pertsona bik edo gehiagok finken, kapitalaren, lanaren eta ekoizpeneko bestelako osagaien erabilera eta luperketa batera ekarri edo erkidegoan jartzen badute, nekazaritza-, abeltzaintza- edo baso-ustiategia eratzeko edo handitzeko, eta lortutako onura egindako ekarpenen proportzioan banatzea erabakitzen badute, kontratu hori arautuko dute eraketako erregelek, eta, halakorik izan ezean, sozietate-kontratuko erregelek; dena den, hala denean, errentamenduetarako ezarritako gastu eta hobekuntzei buruzko erregelak ere aplikatu beharko dira.

Jurisdikzio zibilaren arloko epaitegi eta auzitegiei dagozkie lege honen babesean gerta daitezkeen auzien gaineko eskumena eta ebazpena.

Aurreko artikuluan xedatutakoari kalterik egin gabe, alderdiak tartekariaren esanetara jar daitezke, arlo honetan aplikatu behar den legerian ezarritakoaren arabera.

Ustiategiak modernizatzeko edo finkak eraldatzeko hobekuntzetan, alderdiek hitzar dezakete, kontratua egitean edo geroagoko uneren batean, errenta izatea, osorik edo zati batean, egin beharreko hobekuntza edo eraldaketa bera.

Jabetza Nahitaez Kentzeari buruzko 1954ko Legearen 44. artikuluarekin bat etorriz, landa-errentamenduetan eta apartzerian araubide hau ezarri da jabetza nahitaez kentzeko:

1. Errentapeko finken jabetza kentzea:

a) Errentariaren eskubidearen jabetza osorik edo zati batean kenduz gero, horrek jabetza-kentzaileari begira honetarako eskubidea du:

1. Urteko errenta eguneratua jasotzeko, eta, gainera, errenta horren laurdena, urte bakoitzeko, edo gutxieneko aldia edo legezko luzapenaren aldia agortzeko falta den denborari dagokion kopurua.

Jabetza zati batez kentzen denean, kendutako zatiari dagokion errentaren gainekoak izango dira zenbateko horiek.

2. Errentatzaileak gastuak eta hobekuntzak direla-bide zor duen kopurua jasotzeko.

3. Nahitaezko jabetza-kentzeak finka osoa har dezan eskatzeko, baldin eta kendu gabeko zatiaren errentamenduari eustea errentariarentzat ekonomikoa ez bada, errenta murriztu arren.

4. Jabetza kentzean bildu gabe dauden uzten zenbatekoa jasotzeko.

5. Nekazaritza-ustiategiak izan dituen kalte-galeren ordaina jasotzeko, errentamendua ustiategi horren osagaietako bat baldin bada.

6. Hala denean, bizilekua aldatzeak sortutako kalte-ordaina jasotzeko.

7. Zenbateko osoaren gain kalkulatutako lotura-saria jasotzeko.

b) Jabetza-kentzaileak errentatzaileari balioespenetik kenduko dio errentariari gastu eta hobekuntzengatik ordaindu behar zaiona, zenbateko hori errentatzaileak ordaindu behar badu.

c) Errentamenduaren hasieran finkak landa-izaerakoak badira, eta, jabetza kentzeko espedientean, gainbalioa lortu baldin badute une horretan bestelako kalifikazioa egokitu zaielako, zein jaberi kendu eta jabe horrek, gainbalio horren kontura, errentariari eman behar dio lurzoruaren prezioaren hamabirena, kontratuaren iraupen-urte bakoitzeko; lurzorua balioetsiko da errentapeko landa-finkaren antzekoek duten prezioaren arabera, eta jabeak ordaindutakoa ezin izan daiteke finkei emandako balio osoaren balioa, ez eta gainbalioaren erdia ere.

d) Jabetza kentzen baldin bada gizarte-interesa, ureztatze-inguruak edo bestelako arrazoiren bat dela bide, eta errentariak lehenespeneko eskubidea badu kendutako ustiategiaren ordez beste bat adjudikatzeko, inguruabar hori kontuan hartuko da, kalte-ordainaren zenbatekoa ekitatez murrizteko.

2. Apartzerian emandako finken jabetza kentzea:

Apartzerian lagatako finka baten jabetza kentzen bada, xedapen gehigarri honen 1. paragrafoan xedatutakoa beteko da, eta errentatzat hartuko dira: a) Aurreko paragrafoko

a).1 idatz-zatia aplikatuz, urteko errentamendu-errentaren zati alikuota bat, kasuan kasuko finkari aplikatzeko modukoa dela joz gero.

b) Aurreko paragrafoaren a).4 letra aplikatuz, bildu gabeko uzten atalari dagokion zenbatekoa.

c) Aurreko paragrafoaren c) letra aplikatuz, lurzoruaren prezioaren hamabirenari aplikatu beharreko kontratuan hizpatu den zati alikuotaren modukoa, kontratuaren indarraldiari gelditzen zaion urte bakoitzeko.

Autonomia-erkidegoek, urtero-urtero, euren lurraldean egindako landa-errentamenduen kontratuei buruzko informazioa emango diote estatuari.

Gobernuak, urtebeteko epean, informazio-sistema egokia arautuko du.

Lege hau indarrean jartzean dirauten errentamendu- eta apartzeria-kontratuetan, horiek egin ziren egunean aplikatu beharreko arauketa aplikatuko da.

Lege hau indarrean jartzean aribidean dauden prozesu judizialen eta epaiketatik kanpokoen inguruko izapideak egingo dira, garaiz aplikatu behar zitzaien landa-errentamenduei buruzko legeria substantiboaren arabera.

Indarrik gabe geratzen dira lege honetan ezarritakoaren aurkako xedapen guztiak, lerrun bera izan zein beheragokoa, eta, beren beregi, hurrengo hauek:

a) Abenduaren 31ko 83/1980 Legea, Landa-errentamenduena.

b) Nekazaritza Ustiategien Modernizazioari buruzko uztailaren 4ko 19/1995 Legearen 28. artikulua.

c) Otsailaren 12ko 1/1987 Legea, landa-errentamendu jakin batzuk luzatzeari eta jabetza eskuratzeko epeak ezartzeari buruzkoa.

d) Urriaren 9ko 2235/1985 Errege Dekretua, Landa-errentamenduen Erregistro Berezia Antolatzeari buruzkoa.

e) 1981eko abenduaren 1eko Agindua Landa-errentamenduen Kontratu-tipoei buruzkoa.

f) 1982ko urriaren 8ko Agindua, Landa-errentamenduen tartekaritza-batzak modu iragankorrean eratzeari buruzkoa.

g) 1982ko urriaren 8ko Agindua, Landa-errentamenduen tartekaritza-batzen jardunbideari buruzkoa.

Lege hau Konstituzioaren 149.1.8.a artikuluan xedatutakoaren babesean eman da.

Aurrekotik salbuetsita daude 30. artikulua, 149.1.7.a artikuluaren babesean eman dena; bigarren xedapen gehigarria, 149.1.18.a artikuluaren babesean; eta X. kapitulua eta bigarren xedapen iragankorra, 149.1.6.a artikuluaren babesean, guztiak ere Konstituziokoak.

Lege hau estatu osoan aplikatuko da, zuzenbide zibil, foru-zuzenbide edo zuzenbide bereziko arloetan autonomia-erkidego eskudunek eman eta lehenespenez aplikatzekoa den arauketari kalterik egin gabe.

Lege hau «Estatuaren Aldizkari Ofizial»ean argitaratu eta sei hilabete igaro ondoren jarriko da indarrean.