I. XEDAPEN OROKORRAK

ESTATUKO BURUZAGITZA

12267 7/2016 Errege Lege Dekretua, abenduaren 23koa, Gizarte-bonuaren kostua finantzatzeko mekanismoa eta energia elektrikoaren kontsumitzaile kalteberak babesteko beste neurri batzuk arautzen dituena.

I

Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2009ko uztailaren 13ko 2009/72 (EE) Zuzentarauak, elektrizitatearen barne-merkaturako arau erkideei buruzkoak, zeinaren bidez indargabetzen baita 2003/54 (EE) Zuzentaraua, azpimarratu egiten du garrantzitsua dela estatu kideek behar diren neurriak hartzea elektrizitatearen barne-merkatuaren arloan kontsumitzaile kalteberak babesteko. Hortaz, beren-beregi adierazten du berariazko neurriak ezarri ahal izango direla elektrizitatearen fakturen ordainketaren inguruan, edota neurri orokorragoak gizarte-segurantzaren sistemaren barruan.

Espainian, gizarte-bonua da kontsumitzaileen kolektibo hori babesteko neurri nagusia. Gizarte-bonu deritzo erreferentziako merkaturatzaileek kontsumitzaile kalteberei aplikatu behar dieten deskontuari kontsumitzaileok hura baliatzeko baldintzak betetzen dituztenean; alegia, Ministroen Kontseiluaren errege-dekretu bidez zehaztutako ezaugarri sozialak eta erosteko ahalmena dituztenean. Hori dela-eta, familiaren per capita errentaren adierazle bat erreferentziatzat hartuko duen atalasea definitzea aurreikusten da Sektore Elektrikoari buruzko abenduaren 26ko 24/2013 Legearen 45. artikuluko 2. zenbakian.

Gizarte-bonuak bera aplikatu behar duten merkaturatzaileei dakarkien kostuaren finantzaketa, hasieratik, Espainian zerbitzu publikoko betebehar gisa konfiguratu izan da, Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2009ko uztailaren 13ko 2009/72 (EE) Zuzentarauan xedatutakoari jarraituz.

Abenduaren 26ko 24/2013 Legearen 45.4 artikuluaren jatorrizko testuan jasotako konfigurazioan, gizarte-bonuaren kostua finantzatzeko zerbitzu publikoko betebeharra ezarri zitzaien energia elektrikoa aldi berean ekoizten, banatzen eta merkaturatzen dituzten entitateei. Azaroaren 21eko 968/2014 Errege Dekretuak, gizarte-bonuari dagokionez finantzatuko diren kopuruak banatzeko ehunekoak ezartzeko metodologia garatzen eta ehunekoak kalkulatzeko oinarriak ezartzen dituenak, abenduaren 26ko 24/2013 Legearen araugintza-garapena jaso zuen.

Auzitegi Goreneko hirugarren salak, hainbat epaitan, baietsi egin ditu azaroaren 21eko 968/2014 Errege Dekretuaren aurka jarritako errekurtsoak, eta aplikaezin deklaratu du abenduaren 26ko 24/2013 Legearen 45.4 artikuluan gizarte-bonua finantzatzeko ezarritako araubidea; izan ere, salaren iritziz, araubide hori bateraezina da Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2009ko uztailaren 13ko 2009/72 (EE) Zuzentarauarekin, elektrizitatearen barne-merkaturako arau erkideei buruzkoarekin, zeinak 2003/54 (EE) Zuzentaraua indargabetzen baitu. Horrenbestez, aplikaezin eta deusez deklaratu ditu baita azaroaren 21eko 968/2014 Errege Dekretuaren 2. eta 3. artikuluak ere, 24/2013 Legearen 45.4 artikulua garatzen dutenak, eta araubide horren zioz egindako ekarpenak berreskuratzeko eskubidea aitortu die errekurtsogileei.

Deklaratu den aplikaezintasun horrek, hala, gizarte-bonua finantzatzeko beste modu bat arautu beharra sortu du. Hori lehenbailehen egin behar da, epaiak ez diolako eragin gizarte-bonuari berari, kontsumitzaile txikientzako borondatezko prezioaren deskontua den aldetik, eta, beraz, oraindik ere gizarte-bonua aplikatzen ari delako eskubidea duten kontsumitzaile kalteberen fakturazioan. Xede horrekin, abenduaren 26ko 24/2013 Legearen 45. artikuluaren aldaketa jaso da errege lege-dekretu honetan, gizarte-bonuaren finantzaketarako beste mekanismo bat ezartzeko, egin beharreko ekarpenak nortzuek egin behar dituzten zehazteko eta bakoitzaren ekarpenaren ehunekoaren kalkulurako irizpidea zehazteko.

Gizarte-bonua finantzatzeko hemen onartzen den mekanismo horrek oinarri hauek ditu: batetik, Espainiako Konstituzioaren 31.3 artikulua, ondare-prestazio publikoak lege bidez ezar daitezen ahalmena ematen duena, eta, bestetik, goian aipatu dugun Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2009ko uztailaren 13ko 2009/72 (EE) Zuzentarauaren

3.2artikulua, zerbitzu publikoko betebeharrez eta bezeroen babesaz diharduena, bertan xedatzen baita, Tratatuak gaiari buruz dakartzan xedapenak eta batez ere 86. artikulua erabat errespetatuz, estatu kideek elektrizitate-enpresei, interes ekonomiko orokorraren izenean, zerbitzu publikoko betebeharrak ezarri ahal izango dizkietela, barruan hartuta segurtasuna —tartean, horniduraren segurtasuna—, horniduraren erregulartasuna, kalitatea eta prezioa, eta, halaber, ingurumenaren babesa —tartean, efizientzia energetikoa, iturri berriztagarrietako energia eta klimaren babesa—. Gainera, zerbitzu publikoko betebehar horiek argi zehaztu behar direla eransten du, gardenak, bereizkeriarik gabekoak eta kontrolatzeko modukoak izan behar direla, eta Europar Batasuneko elektrizitate-enpresei baldintza-berdintasuna bermatu behar dietela kontsumitzaile nazionalengana iritsi ahal izateko.

Honako arauketa honetan, lehendik badiren mekanismoak eta horiek berrikusi dituzten ebazpen judizialetan hartutako erabakiak hartu dira abiapuntutzat, eta arestian aipatutako zuzentarauaren 3.2 artikulutik ondorioztatzen diren eskakizunen araberako finantzaketa- sistema eratzea izan da helburua.

Hala, bada, zerbitzu publikoko betebehar gisa, gizarte-bonuaren kostua euren gain hartzeko agintzen zaie energia elektrikoa merkaturatzen diharduten sozietate taldeetako enpreSa nagusiei edo inongo sozietate taldetan egon gabe jarduera hori egiten duten sozietateei. Bistan denez, gizarte-bonuaren mekanismoak lotura estua du merkaturatze- jarduerarekin. Izan ere, zuzenean kontsumitzaile jakin batzuei dagokien mekanismoa da, eta, esan bezala, kontsumitzaileok prezio txikiagoa ordaintzen dute kontsumitutako elektrizitatearen truke, merkaturatzaileak fakturan aplikatzen dien deskontuaren bitartez. Guztiz zentzuzkoa da, beraz, neurri horrek dakarren kostua jasanaraztea, hain zuzen, neurriarekin estu lotuta dagoen jarduera hori egiten duten subjektuei.

Sozietate taldeetako kide diren enpresa merkaturatzaileen kasuan, taldeko sozietate nagusiari ezartzen zaio betebehar hori, arrazoi teknikoengatik, kudeaketa hobea lortze aldera. Ildo horretan, kontuan hartu behar da sozietate nagusi horietako asko (ez ordea taldeetako sozietate merkaturatzaileak) sektore elektrikoko likidazioen sistemako subjektuak direla dagoeneko eta horrek erraztu egingo duela haien ekarpenen kudeaketa. Gaur egun Merkatuen eta Lehiaren Batzorde Nazionalak kudeatzen du sistema hori, likidazioen ardura duen organo gisa. Nahiko sarri gertatzen da, bestalde, sozietate talde batek energia elektrikoa merkaturatzen duten enpresa bat baino gehiago izatea, normalean kontsumitzaileen tipologia edo segmentu desberdinak lantzen dituztenak edota zein bere eskualdean kokatuta daudenak. Horrenbestez, betebeharra taldeko sozietate nagusiari ezarriz gero, gizarte-bonua finantzatzeko ekarpena modu bateratuan eta agregatuan kudea daiteke, eta, beraz, modu eraginkorragoan.

Dena dela, albora utzi gabe finantzatu beharreko neurriak zuzeneko lotura duela merkaturatze-jarduerarekin, gorago esan bezala, eta horrek berez justifikatzen duela betebeharra ezartzea hain zuzen ere jarduera horretan diharduten sozietate guztiei, badira arrazoi gehiago betebehar hori ez hedatzeko sektore elektrikoko beste subjektu batzuengana, bestelako jardueretan dihardutenengana, hala nola ekoizpenean, garraioan edo banaketan.

Izan ere, sareetako jardueretan –hots, garraioan eta banaketan– dabiltzanak, euren ezaugarriengatik, berezko monopolioak dira, eta euren jarduera, funtsean, sare elektrikoak garatu eta mantentzea da, bai eta kudeatzea ere. Horregatik, ordainketa erregulatuaren araubidea dute, zeinak egindako inbertsioen ordainketa finantzarioa eta operazio- eta mantentze-kostuen ordainketa estaltzen baititu. Ordainketa hori sektore elektrikoaren kostuetarako abenduaren 26ko 24/2013 Legeak ezarritako partidetan dago jasota, eta garraio- eta banaketa-sareak erabiltzeagatik kontsumitzaile eta ekoizleek eta, halaber, Europar Batasunetik kanpoko herrialdeetara energia esportatzen duten agenteek ordaintzen dituzten sarbide-sarien kargura egin behar zaio aurre. Beraz, subjektu horiei

gizarte-bonua finantzatzeko betebeharra ezarriko balitzaie, alde batera utzita haiek ez dutela zuzeneko loturarik aztergai dugun neurriaren xedearekin, onartu beharko litzateke gizarte-bonua haien jardueraren beste kostu bat dela, eta, ondorioz, esleitzen zaien ordainketa erregulatuan kostu hori erantsi beharko litzateke, eta gero kontsumitzaileei jasanarazi (gizarte-bonua baliatzen duten kontsumitzaile kalteberei ere bai) goian aipatutako sarbide-sarien bitartez. Horrela, zapuztu egingo litzateke neurriaren bidez lortu nahi den xedea.

Antzera gertatuko litzateke energia elektrikoa ordainketa-araubide berezian ekoizten duten instalazioekin, hau da, energia-iturri berriztagarriak, kogenerazioa eta hondakinak erabiliz energia elektrikoa araubide saridunean ekoizten duten horiekin. Instalazio horien ordainketa ere sektore elektrikoaren diru-sarreren kontura estali behar diren sektore elektrikoaren beraren kostuetako bat da. Izan ere, subjektu horiei gizarte- bonuaren banaketan parte hartzeko betebeharra ezarriko balitzaie (eta, berriro ere, albo batera utzita ez dutela zuzeneko loturarik ez neurriarekin ez neurriaren onuradunekin), horretarako ordaindu beharko luketen zenbatekoa kostutzat onartu beharko litzateke eragiketagatik ordaintzen zaienean, eta, ondorioz, kontsumitzaileei jasanaraziko litzaieke kostu hori, sarbide-sarien bitartez. Eta, kolektibo horrek kostua finantzatzeko aukera baztertu behar bada, era berean baztertu behar da ordainketa-araubide berezirik ez duten beste generazio-instalazio batzuek finantzaketan parte hartzeko aukera ere, tratu-desberdintasun nabarmena sortuko litzatekeelako generazio-jarduera beraren barruan.

Horregatik, eta kontuan izanik, gainera, oraingo erregulazioaren helburu nagusia gizarte-bonuaren kostu guztiak ahalik eta eraginkortasun handienarekin berreskuratzea dela, honako errege lege-dekretu honetan jasotako aukera, hau da, energia elektrikoa merkaturatzeko jarduerari lotutako subjektuek finantzatzea gizarte-bonua, egokiena da itxuraz, eta bat dator gizarte-bonuaren izaerarekin eta helburuarekin. Dena dela, betebehar hori ez da iraunkorra, eta bera lau urtean behin gutxienez berrikusteko asmoa dago, sektore elektrikoaren egoerari egokitzeko.

Horretaz gainera, Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2009ko uztailaren 13ko 2009/72 (EE) Zuzentarauak dioenez, zerbitzu publikoko betebeharrak argi zehaztu behar dira, eta gardenak, bereizkeriarik gabekoak eta kontrolatzeko modukoak izan behar dira. Eskakizun horiei erantzunez, mantendu egin dira abenduaren 26ko 24/2013 Legearen 45. artikuluak horri buruz dakartzan aurreikuspenak. Hala, kostuaren banaketan enpresa bakoitzari edo enpresa taldeko sozietate nagusi bakoitzari egokituko zaion zatia, banaketa hori bidezkoa izan dadin, berak hornitzen dituen bezeroen kopuruaren arabera kalkulatutako ehuneko baten araberakoa izango da.

Gizarte-bonuaren kostua, beraz, merkaturatze-jardueran diharduten subjektuen merkatu-kuoten arabera banatuko da, eta subjektuok hornitzen dituzten bezeroen kopuruaren bidez kalkulatuko da merkatu-kuota hori. Alde horretatik, ez da ahaztu behar 2009ko uztailaren 13ko 2009/72 (EE) Zuzentarauak ere bezeroen edo horniduren kopurua hartzen duela erreferentzia gisa, 100.000 bezero baino gutxiago dituzten enpresa banatzaileak zenbait betebeharretatik salbuesten dituenean; eta erreferentziako merkaturatzaileak izendatzeko parametro erabakigarria ere bada, martxoaren 28ko 216/2014 Errege Dekretuaren arabera, zeinak energia elektrikoaren kontsumitzaile txikientzako borondatezko prezioak kalkulatzeko metodologia eta energia elektrikoa kontratatzeko araubide juridikoa ezartzen baititu.

Era berean, bermatu nahi da kostuaren banaketa etengabe egokituko zaiela sektorearen unean uneko inguruabarrei, jendeak ezagutu ahal izango duela eta kontrolatu ahal izango dela, eta horretarako xedatzen da Merkatuen eta Lehiaren Batzorde Nazionalak urtero kalkulatuko dituela aplikatu beharreko banaketa-ehunekoak, Energia, Turismo eta Agenda Digitaleko ministroak onar ditzan, eta kalkulu horretarako erabilitako informazioa jendaurrean jarriko duela.

II

Aurrekoaz gainera, errege lege-dekretu honek sakon jorratzen ditu energia elektrikoaren kontsumitzaile kalteberak babesteko neurriak, 2009ko uztailaren 13ko 2009/72 (EE) Zuzentarauan aipatutakoak.

Lehenengo eta behin, aldatu egiten dira goian aipatutako legearen 45. artikuluaren 1. zenbakiko bigarren paragrafoa eta 3. zenbakia. Helburua zera da: argi uztea, hurrenez hurren, batetik, kontsumitzaile kalteberen definizioak kalteberen kolektibo desberdinak hartu ahal izango dituela barruan, euren ezaugarri sozialei, erosteko ahalmenari eta ezartzen diren errenta-atalaseei erreparatuta, 45. artikuluaren beraren 2. zenbakiak aurreikusten duen bezala; bestetik, eta aurrekoaren ondorioz, gizarte-bonua aplikatzeko oinarritzat hartzen den balioa desberdina izan ahalko dela kontsumitzaile kalteberen artean ezartzen diren kategorien arabera, aurrerantzean ere azken baliabideko tarifa deituko zaiola eta horrelako bat baino gehiago egon ahalko direla.

Bigarrenik, kategoria berri bat sortzen da abenduaren 26ko 24/2013 Legearen 52. artikuluaren arabera funtsezkoak diren energia elektrikoaren horniduren zerrendan. Hala, funtsezko hornidurak izango dira kalteberatasun larria duten kontsumitzaileentzako hornidurak, kontsumitzaileok azken baliabideko tarifari atxikita badaude eta hornidura horiek direla-eta administrazio publiko eskudunetako gizarte-zerbitzuen laguntza jasotzen ari badira, euren errentarengatik gizartetik baztertuta geratzeko arriskua dutelako. Hornidura horiek pertsona fisikoetara mugatuko dira, betiere euren ohiko etxebizitzan, eta adierazitako baldintzak betetzen direla frogatu beharko da, aipatutako administrazio publikoetako gizarte-zerbitzuek egindako agiriaren bitartez.

Hirugarrenik, definizio horren osagarri, beste aldaketa batzuk egiten dira abenduaren 26ko 24/2013 Legearen 52. artikuluan: kalteberatasun larria duten kontsumitzaileen kolektiboa salbuetsi egiten da hornidura eteteari buruzko aurreikuspenetatik, bai eta funtsezkotzat jotzen diren zerbitzuekin loturiko hornidurak dituzten eta berankortasun- egoeran dauden bezeroei enpresa banatzaileek ordainketak afektatzeko edo errekarguak aplikatzeko aukeratik ere.

Halaber, funtsezko horniduren hartzaileen kolektibo berri hori energia elektrikoz hornitzeak ekar dezakeen kostuaren zati bati aurre egitea zerbitzu publikoko betebehar berri gisa konfiguratzen da, horrela xedatzen baitu goian aipatutako 2009ko uztailaren 13ko 2009/72 (EE) Zuzentarauak, elektrizitatearen barne-merkaturako arau erkideei buruzkoak, 2003/54 (EE) Zuzentaraua indargabetzen duenak. Arestian azaldu diren arrazoiengatik, gizarte-bonuaren kostua banatu behar duten subjektuek eurek hartuko dute euren gain betebehar hori, honako xedapen honek abenduaren 26ko 24/2013 Legearen

45.artikuluari ematen dion testu berrian adierazten den moduan.

Kontzeptu horrengatik egin beharreko ekarpenak gizarte-bonuari dagozkion

ekarpenetatik bereiziko dira, eta gehieneko zenbateko bat izango dute, Energia, Turismo eta Agenda Digitaleko ministroaren agindu bidez finkatu beharrekoa, aldez aurretik Ekonomia Gaietarako Gobernuaren Ordezko Batzordeak hala erabakita. Ekarpen horiek partzialak edo finantzaketan laguntzekoak izango dira, osatu egingo baitituzte administrazio publiko eskudunek gizarte-bazterketaren arriskua dutenei hornidurak bermatzeko egiten dituzten ekarpenak.

Ekarpen horiek esleitzeko behar diren mekanismoak eta jarduketak erregelamendu bidez ezarriko dira.

Laugarrenik, gorago aipatutako 52. artikuluan bertan, ordaintzen ez dutenei hornidura eteteko epea lau hilabetera luzatzen da, erregelamendu bidez zehaztu beharreko kontsumitzaile kalteberentzat.

Lege honen aurreikuspen berriak aplikatzeko modua eta baldintzak erregelamendu bidez ezarriko dira. Prozedura horiek, gaur egun, batez ere abenduaren 1eko 1955/2000 Errege Dekretuan daude araututa. Dekretu horrek energia elektrikoaren instalazioak baimentzeko prozedurak eta energia elektrikoaren garraio-, banaketa-, merkaturatze- eta horniketa- jarduerak arautzen ditu.

Hala, bada, gorago aipatutako abenduaren 26ko 24/2013 Legearen 45.2 artikuluarekin eta honako errege lege-dekretu honen 2. artikuluarekin bat etorriz, kontsumitzaile

kalteberen kategoriak definituko dira, tartean kalteberatasun larria dutenen kategoria, horrelako kontsumitzaileak hornitzea funtsezkotzat jotzen baita 52.4 artikuluko j) letran. Errenta-irizpideak erabiliko dira kategoria horiek definitzeko, baina aintzat hartuko dira etxe bakoitzeko pertsonen eta familiaren inguruabarrak; besteak beste, familia-unitateko kideen kopurua, eta adingaberen bat edo desgaitasuna duen pertsonaren bat egotea familiaren kargura. Horrez gain, babesaren eta gardentasunaren arloan, kontsumitzaile kalteberen kontratazioari dagokionez, hobekuntzak egingo dira energia elektrikoaren hornidura eteteko prozeduretan. Bereziki, hornidura eten aurretik jakinarazpen gehiago egin beharko dira, eta txikizkako bezeroei eskaintza komertzialen arteko konparazioa errazteko adierazleak ezarriko dira, finantza-arloan erabiltzen direnen antzekoak.

Bestalde, Gobernuari agintzen zaio hiru hilabeteko epean errege-dekretu bat onar dezala 1. artikuluan xedatutakoa garatzeko. Kontuan hartu behar da honako errege lege- dekretu honek arau-berrikuntza batzuk ekarri dituela –esate baterako, gizarte-bonuaren kostua nortzuek finantzatu behar duten zehaztea edo kalteberatasun larria duten kontsumitzaileentzako hornidura funtsezkotzat jotzea– eta ezinbestekoa dela ondoren errege-dekretu baten bidez arauak ezartzea kontsumitzailerik kalteberenen babes eraginkorra bermatzeko.

Aurreikusten da, halaber, Gobernuak administrazio publiko eskudunekin elkarlanean jardungo duela Sektore Elektrikoari buruzko abenduaren 26ko 24/2013 Legearen 52.4.j) artikuluan aipatzen diren kontsumitzaileen hornidura-puntuen erregistro administratiboa abian jartzeko.

Azkenik, banaketa-ehunekoak ezartzeari buruzko aurreikuspenak erregelamendu bidez garatu arte, behin-behinean ezartzen dira gizarte-bonuaren kostua errege lege- dekretu honetan definitzen diren subjektuen artean banatzeko ehunekoak. Horretarako, kontuan hartu da subjektuei eta horien bezero kopuruei buruz eskura dagoen informazioa, Merkatuen eta Lehiaren Batzorde Nazionalarena.

Azaldutako guztiagatik, behean onartzen diren neurriek bete egiten dute Konstituzioaren

86.artikuluaren eskakizuna: haien aparteko eta presazko beharra izatea. Jada azaldu dira aparteko eta presazko beharrizan horren arrazoiak: kontsumitzaile kalteberenak babestu behar direla eta ez dagoela gizarte-bonua finantzatzeko mekanismorik erreferentziako merkaturatzaileek euren gain hartzen duten kostua konpentsatzen duenik.

Espainiako Konstituzioaren 149. artikuluaren 1. zenbakiko 13. eta 25. paragrafoen babesean ematen da errege lege-dekretu hau, Estatuari eskumen esklusiboa esleitzen baitiote, hurrenez hurren, jarduera ekonomikoaren plangintza orokorraren oinarriak eta koordinazioa ezartzeko eta meatzeen eta energiaren araubidearen oinarriak ezartzeko.

Horrenbestez, Energia, Turismo eta Agenda Digitaleko ministroak hala proposatuta, Estatu Kontseiluarekin bat etorriz, eta aurretiaz Ministroen Kontseiluak 2016ko abenduaren 23ko bileran eztabaidatuta, honako hau

XEDATZEN DUT:

1.artikulua. Sektore Elektrikoari buruzko abenduaren 26ko 24/2013 Legea aldatzea.

Hona nola aldatzen den Sektore Elektrikoari buruzko abenduaren 26ko 24/2013 Legea:

Bat. Honela idatzita geratzen da 45. artikuluko 1. zenbakiko bigarren paragrafoa:

«Gobernuak zehaztuko ditu, erregelamendu bidez, kontsumitzaile kalteberen eta horien kategorien definizioa, bete behar dituzten betekizunak eta kolektibo horientzat hartu beharreko neurriak».

Bi. Honela idatzita geratzen da 45. artikuluko 3. zenbakia:

«3. Gizarte-bonuaren bitartez, kontsumitzaile txikientzako borondatezko prezioaren eta oinarrizko balio baten arteko aldea estaliko da. Oinarrizko balio hori desberdina izan ahalko da kontsumitzaile kalteberen artean ezartzen diren kategorien arabera, eta azken baliabideko tarifa deituko zaio. Erreferentziako

merkaturatzaileek oinarrizko balio hori aplikatuko dute berei atxikita dauden kontsumitzaileen fakturetan.

Energia, Turismo eta Agenda Digitaleko ministroak zehaztuko ditu azken baliabideko tarifak, aldez aurretik Ekonomia Gaietarako Gobernuaren Ordezko Batzordeak hala erabakita».

Hiru. Aldatu egiten da 45. artikuluko 4. zenbakia, eta honela idatzita geratzen da:

«4. Zerbitzu publikoko betebehartzat hartuko dira bai gizarte-bonua, bai lege honen 52.4.j) artikulua aplikagarri duten kontsumitzaileentzako energia elektrikoaren hornidura kofinantzatzeko kostuaren ordainketa, horrela xedatzen baitu Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2009ko uztailaren 13ko 2009/72 (EE) Zuzentarauak, elektrizitatearen barne-merkatuari buruzko arauei buruzkoak, 2003/54 (EE) Zuzentaraua indargabetzen duenak.

Energia elektrikoa merkaturatzeko jardueran diharduten sozietate taldeetako enpresa nagusiek edo inongo sozietate taldetan egon gabe horretan diharduten sozietateek hartuko dute euren gain gizarte-bonua.

Sozietate edo sozietate talde horiek euren gain hartuko dute, halaber, 52.4.j) artikuluan aipatzen den kontsumitzaileentzako horniduraren kostua administrazio publiko eskudunekin batera finantzatzeko egin behar duten ekarpena. Energia, Turismo eta Agenda Digitaleko ministroaren agindu bidez ekarpen horren gehieneko zenbatekoa ezarriko da, Ekonomia Gaietarako Gobernuaren Ordezko Batzordeak aurretiaz hala erabakita.

Ekarpen horiek esleitzeko behar diren mekanismoak eta jarduketak erregelamendu bidez ezarriko dira.

Finantzatu beharreko zenbatekoen banaketa-ehunekoa, sozietate bakoitzarentzat edo sozietate talde bakoitzarentzat, berak energia elektrikoz hornitzen dituen bezeroen kuotaren arabera kalkulatuko da, bi gairen arteko erlazio gisa. Gai bat subjektu obligaziodunetako bakoitzaren bezeroen urteko batez besteko balioa izango da, eta bestea sozietate merkaturatzaile guztien bezeroen urteko batez besteko balioen batura izango da.

Energia elektrikoaren merkaturatzaile bat baino gehiago barruan dituzten sozietate taldeetan, energia elektrikoz hornitutako bezeroen kuota kalkulatzeko, merkaturatzaile guztien banakako kuotak batu egingo dira.

Banaketa-ehuneko hori Merkatuen eta Lehiaren Batzorde Nazionalak kalkulatuko du, urtero, Gobernuak erregelamendu bidez ezartzen dituen prozeduraren eta baldintzen arabera. Horretarako, Merkatuen eta Lehiaren Batzorde Nazionalak, urtero, bere webgunean argitaratuko du kontuan hartutako aldiari dagokion informazioa –subjektuetako bakoitzak energia elektrikoz hornitu dituen bezeroen urteko batez besteko balioa, alegia–, bai eta bere proposamenean jaso dituen sozietateen edo sozietate taldeen zerrenda ere, eskuragarri dagoen azken urte osoko datuak oinarri harturik zehaztuta.

Urtero, erregelamenduz ezartzen den epean, Merkatuen eta Lehiaren Batzorde Nazionalak proposamena igorriko dio Energia, Turismo eta Agenda Digitalaren Ministerioari, energia elektrikoa merkaturatzeko jardueran diharduten sozietate taldeetako enpresa nagusiei edo, hala denean, sozietateei dagozkien finantzaketa- ehunekoak ezartzeko. Ministroak proposamen hori onartuko du agindu bidez, eta agindua ESTATUKO ALDIZKARI OFIZIALean argitaratuko da.

Subjektuetako bakoitzak egin beharreko ekarpenak, betiere, erakunde likidatzaileak xede horretarako berariaz sortutako gordailu-kontu batean sartuko dira; erakunde likidatzailea arduratuko da kontua kudeatzeaz.

Erregelamendu bidez mekanismoak ezarri ahal izango dira subjektuek jarritako diru kopuruak gorantz edo beherantz erregularizatzeko eta artikulu honetan ezarritakoa behar bezala aplikatzen dela bermatzeko. Kobratzeko eskubideak edo ordaintzeko betebeharrak aitortuko dira hala behar denean.

Zenbaki honetan aurreikusitako mekanismoa lau urtean behin gutxienez berrikusiko du Gobernuak, sektore elektrikoaren egoerari egokitzeko».

Lau. Aldatu egiten da 52. artikuluko 3. zenbakia, eta honela idatzita geratzen da:

«3. Artikulu honetako laugarren zenbakian ezarritakoa ezertan eragotzi gabe, kontsumitzaile txikientzako borondatezko prezioei edo azken baliabideko tarifei atxikita dauden kontsumitzaileei, erregelamendu bidez ezartzen diren baldintzetan, eten ahal izango zaie energia elektrikoaren hornidura, baldin eta ordaintzeko errekerimendu sinesgarria egiten zaienetik gutxienez bi hilabete igarotzen badira ordaindu gabe. Horri dagokionez, errekerimendua egiteko edozein bide erabil daiteke, baldin eta interesdunak edo beraren ordezkariak hartu izana jasota geratzen bada, eta data, izena eta errekerimenduaren edukia ere jasota geratzen badira.

Erregelamendu bidez berariaz zehazten diren kategorietako kontsumitzaile kalteberen kasuan eta kontsumitzaile txikientzako borondatezko prezioei edo azken baliabideko tarifei atxikita dauden administrazio publikoen kasuan, berriz, lehenengo errekerimendua egiten denetik lau hilabete igarotzen badira ordaindu gabe, eten ahal izango da hornidura».

Bost. 52. artikuluko 4. zenbakian j) letra gehitzen da, eta aldatu egiten da azken paragrafoa. Honela idatzita geratzen da:

«j) Erregelamendu bidez ezartzen diren moduan eta baldintzetan, kalteberatasun larria duten kontsumitzaileentzako hornidurak, kontsumitzaileok azken baliabideko tarifari atxikita badaude eta hornidura horiek direla-eta administrazio publiko eskudunetako gizarte-zerbitzuen laguntza jasotzen ari badira, euren errentarengatik gizartetik baztertuta geratzeko arriskua dutelako. Hornidura horiek euren ohiko etxebizitzan dauden pertsona fisikoetara mugatuko dira. Aurreko guztia frogatu egin beharko da kasuan kasuko administrazio publikoko gizarte- zerbitzuek egindako agiriaren bitartez.

(…)

Funtsezkotzat jotzen diren zerbitzuekin loturiko hornidurak dituzten bezeroek ordainketa berandutzen badute, enpresa banatzaile edo merkaturatzaileek, j) letran jasotako kasuan izan ezik, errekarguak aplikatu ahal izango dituzte, edo bezeroak (publikoa nahiz pribatua) ordaintzen dizkien diru kopuruak zerbitzu horien fakturen ordainketari lotu ahal izango dizkiote, nahiz eta bezeroak beste asmo batekin egin ordainketak».

Sei. 64. artikuluari bi zenbaki gehitzen zaizkio. Hona hemen:

«47. Legez edo erregelamenduz ezarritako epeetan ez ordaintzea 45.4 artikuluan definitutako gizarte-bonuaren eta zenbatekoaren banaketan esleitutako partea, baldin eta urtean egin beharreko ekarpena 5 milioi eurotik gorakoa bada.

48.Bezero kopuruari edo energia elektrikoaren hornidurari buruzko datuak faltsutzea edo ezkutatzea edota 45.4 artikuluan definitutako gizarte-bonuaren eta zenbatekoaren finantzaketarako mekanismoa aplikatze aldera Administrazioak eskatzen duen beste edozein informazio faltsutzea edo ezkutatzea».

Zazpi. 65. artikuluari hiru zenbaki gehitzen zaizkio. Hona hemen:

«37. Legez edo erregelamenduz ezarritako epeetan ez ordaintzea 45.4 artikuluan definitutako gizarte-bonuaren eta zenbatekoaren banaketan esleitutako partea, urtean egin beharreko ekarpena 500.000 eurotik gorakoa eta gehienez 5 milioi euro baldin bada.

38.Bezero kopuruari edo energia elektrikoaren hornidurari buruzko datu okerrak ematea edota 45.4 artikuluan definitutako gizarte-bonuaren eta zenbatekoaren finantzaketarako mekanismoa aplikatze aldera Administrazioak

beste edozein informazio eskatzen duenean informazio okerra ematea arau- hauslearen mesedetan.

39.Bezero kopuruari edo energia elektrikoaren hornidurari buruzko datuak edota Administrazioak eskatutako beste edozein informazio garaiz ez ematea, eta

45.4artikuluan definitutako gizarte-bonuaren eta zenbatekoaren finantzaketa- ehunekoak zehaztu edo finkatzea eragoztea atzerapen horrek».

Zortzi. 66. artikuluari lau zenbaki gehitzen zaizkio. Hona hemen:

«8. Legez edo erregelamenduz ezarritako epean ez ordaintzea 45.4 artikuluan definitutako gizarte-bonuaren eta zenbatekoaren banaketan esleitutako zenbatekoak, urtean egin beharreko ekarpena 500.000 euro edo gutxiago baldin bada.

9.Bezero kopuruari edo energia elektrikoaren hornidurari buruzko datu okerrak ematea edota 45.4 artikuluan definitutako gizarte-bonuaren eta zenbatekoaren finantzaketarako mekanismoa aplikatze aldera Administrazioak beste edozein informazio eskatzen duenean informazio okerra ematea, hori arau-hauslearen mesederako ez denean.

10.Bezero kopuruari edo energia elektrikoaren hornidurari buruzko datuak edota Administrazioak eskatutako beste edozein informazio garaiz ez ematea, atzerapen horrek ez badu eragozten 45.4 artikuluan definitutako gizarte-bonuaren eta zenbatekoaren finantzaketa-ehunekoak zehaztu edo finkatzea.

11.45. artikuluak definitzen dituen gizarte-bonuaren kostua eta zenbateko osagarria banatzeko mekanismoaren ondoriozko beste edozein betebehar ez betetzea, ez-betetze hori arau-hauste astuntzat edo oso astuntzat hartzen ez denean».

2.artikulua. Kontsumitzaile kalteberak babesteko neurriak.

Gobernuak babes-neurriak eta gardentasuna hobetzeko neurriak sustatuko ditu kontsumitzaile kalteberentzako horniduraren kontratazioan.

Halaber, administrazio publiko eskudunekin elkarlanean jardungo du Sektore Elektrikoari buruzko abenduaren 26ko 24/2013 Legearen 52.4.j) artikuluan aipatzen diren kontsumitzaileen hornidura-puntuen erregistro administratiboa abian jartzeko, erabat errespetatuz Izaera Pertsonaleko Datuak Babesteari buruzko abenduaren 13ko 15/1999 Lege Organikoan xedatutakoa.

Xedapen iragankor bakarra. Sektore Elektrikoari buruzko abenduaren 26ko 24/2013 Legearen 45. artikuluan aurreikusitako gizarte-bonuaren kostua behin-behinean finantzatzeko mekanismoa.

1.Errege lege-dekretu hau indarrean jartzen denetik aurrera, eranskinean ageri diren banaketa-ehunekoak aplikatuko dira gizarte-bonua finantzatzeko, harik eta Sektore Elektrikoari buruzko abenduaren 26ko 24/2013 Legearen 45.4 artikuluan —errege lege- dekretu honek onartutako testuan— aurreikusita dagoen erregelamendu bidezko garapena gauzatu arte.

Sozietateetako bakoitzak egin beharreko ekarpenak likidazioen ardura duen erakundeak xede horretarako berariaz sortutako gordailu-kontu batean sartuko dira; erakunde hori arduratuko da kontua kudeatzeaz. Sozietate talde bateko kide diren sozietateen kasuan, sozietate nagusiak egin beharko du ekarpena, eta ekarpen hori taldeko sozietate merkaturatzaile guztien banakako banaketa-ehunekoen batura izango da. Merkataritza Kodearen 42.1 artikuluan ezarritakoaren arabera zehaztuko da zein den sozietate nagusia.

Horretarako, hil bakoitzaren 15a baino lehen, erreferentziako merkaturatzaileek Merkatuen eta Lehiaren Batzorde Nazionalari aurkeztu beharko diote gizarte-bonua erabili duten kontsumitzaileen aurreko hileko fakturazioa, aldiak eta fakturazioa xehakatuta, aplikatutako gizarte-bonuaren guztizko zenbatekoa eta lotutako likidazioak zehazteko.

Sozietateetako bakoitzak egin beharreko ekarpenak likidazioen ardura duen erakundeak xede horretarako berariaz sortutako gordailu-kontu batean sartuko dira; erakunde hori arduratuko da kontua kudeatzeaz.

Lehenengo xehakapen-aldia errege lege-dekretu hau indarrean jartzen den egunetik 2016ko abenduaren 31ra artekoa izango da.

2.Xedapen iragankor honetan ezarritakoari jarraituz gizarte-bonua finantzatzeko jartzen diren diru kopuruak gero gorantz edo beherantz erregularizatu ahal izango dira, eta, hala behar denean, kobratzeko eskubideak edo ordaintzeko betebeharrak aitortuko dira. Horretarako mekanismoa ezarriko da erregelamendu bidezko garapenean.

Xedapen indargabetzaile bakarra. Arauak indargabetzea.

Indargabeturik geratzen dira errege lege-dekretu honetan xedatutakoarekin bat ez datozen edo horren aurkakoak diren maila bereko edo beheragoko arau guztiak.

Azken xedapenetatik lehena. Eskumen-titulua.

Espainiako Konstituzioaren 149. artikuluaren 1. zenbakiko 13. eta 25. paragrafoen babesean ematen da errege lege-dekretu hau, Estatuari eskumen esklusiboa esleitzen baitiote, hurrenez hurren, jarduera ekonomikoaren plangintza orokorraren oinarriak eta koordinazioa ezartzeko eta meatzeen eta energiaren araubidearen oinarriak ezartzeko.

Azken xedapenetatik bigarrena. Erregelamendu bidezko garapena.

Errege lege-dekretu hau baliozkotzen denetik hiru hilabete igaro baino lehen, Gobernuak, Energia, Turismo eta Agenda Digitaleko ministroaren proposamenez, errege lege-dekretu honen 1. artikuluan xedatutakoa garatuko duen errege-dekretua onartuko du.

Azken xedapenetatik hirugarrena. Indarrean jartzea.

Errege lege-dekretu hau Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratu eta hurrengo egunean jarriko da indarrean.

Madrilen, 2016ko abenduaren 23an.

FELIPE e.

Gobernuko presidentea,

MARIANO RAJOY BREY

ERANSKINA

Gizarte-bonuaren banaketa-ehunekoak