I. XEDAPEN OROKORRAK

ENPLEGUKO ETAGIZARTE SEGURANTZAKO MINISTERIOA

Urriaren 29ko 20/2014 Legeak (Gobernua eskuordetzen duena hainbat testu bategin eman ditzan, Espainiako Konstituzioaren 82. artikuluarekin eta hurrengoekin bat) 1.c) artikuluaren bidez baimena eman zion Gobernuari testu bategin bat onartzeko, zeinean behar bezala erregularizatuta, argituta eta harmonizatuta jasoko baitira Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren testu bategina, ekainaren 20ko 1/1994 Legegintzako Errege Dekretuaren bidez onartua, eta zenbaki honetan aipatzen diren eta harekin lotura duten legezko xedapen guztiak, bai eta haiek aldatu dituzten lege-mailako arauak ere. Testu hori idazteko hamabi hilabeteko epea ezarri zen, urriaren 29ko 20/2014 Legea indarrean jarri zenetik kontatzen hasita –hain zuzen ere, 2014ko urriaren 31tik–.

Legegintzako errege-dekretu hau dela-eta kontsulta egin zaie ordezkaritza handieneko sindikatu- eta enpresa-erakundeei. Halaber, Ekonomia eta Gizarte Kontseiluak beroni buruzko txostena egin du.

Horregatik guztiagatik, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako ministroak hala proposatuta, Estatu Kontseiluarekin bat etorriz eta Ministro Kontseiluak aurretiaz, 2015eko urriaren 30eko bileran, gaia eztabaidatu ondoren, honako hau

XEDATZEN DUT:

Artikulu bakarra. Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren testu bategina onartzea.

Honi erantsirik doan Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren testu bategina onartzen

da.

Xedapen gehigarri bakarra. Arauetara igortzea.

Onartzen den testu bateginean txertatutako xedapenei beste arau batzuetan egindako aipamenak testu bategin honetako egoki diren manuei egindakotzat joko dira.

Xedapen indargabetzaile bakarra. Arauak indargabetzea.

Indargabeturik geratzen dira Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren testu bateginean xedatutakoaren aurkakoak diren maila bereko edo apalagoko xedapen guztiak, eta, bereziki, honako hauek:

1.Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren testu bategina, ekainaren 20ko 1/1994 Legegintzako Errege Dekretuaren bidez onartua.

2.Abenduaren 30eko 42/1994 Legearen 30. eta 31. artikuluak (Zerga, Administrazio eta Gizarte Arloko Neurriei buruzko Legea).

3.Azaroaren 8ko 30/1995 Legearen hamabosgarren xedapen gehigarria (Aseguru Pribatuen Antolamenduari eta Gainbegiratzeari buruzko Legea).

4.Abenduaren 30eko 13/1996 Legearen 69. eta 77. artikuluak (Zerga, Administrazio eta Gizarte Arloko Neurriei buruzko Legea).

5.Abenduaren 30eko 66/1997 Legearen hamabosgarren xedapen gehigarria (Zerga, Administrazio eta Gizarte Arloko Neurriei buruzko Legea).

6.47/1998 Legea, abenduaren 23koa, Zenbait kasu berezitan Gizarte Segurantzaren Sisteman erretiro aurreratua onartzeko arauak ezartzen dituena.

7.Abenduaren 30eko 50/1998 Legearen 29. eta 30. artikuluak (Zerga, Administrazio eta Gizarte Arloko Neurriei buruzko Legea).

8.Abenduaren 29ko 55/1999 Legearen 26. artikulua (Zerga, Administrazio eta Gizarte Arloko Neurriei buruzko Legea).

9.Uztailaren 9ko 12/2001 Legearen seigarren xedapen gehigarria (Enplegua sustatzeari eta enpleguaren kalitatea hobetzeari begira lan-merkatua erreformatzeko premiazko neurriei buruzko Legea).

10.Abenduaren 12ko 45/2002 Legearen 4. artikulua, bigarren xedapen gehigarria eta bigarren xedapen iragankorra (Langabeziatik babesteko sistema erreformatzeko eta lan- aukerak areagotzeko premiazko neurriei buruzko Legea).

11.28/2003 Legea, irailaren 29koa, Gizarte Segurantzaren Erreserba Funtsa arautzen duena.

12.Abenduaren 29ko 30/2005 Legearen berrogeita hemezortzigarren xedapen gehigarria (2006rako Estatuko Aurrekontu Orokorrei buruzko Legea).

13.Apirilaren 24ko 8/2006 Legearen laugarren xedapen gehigarria (Tropari eta Marinelei buruzko Legea).

14.Abenduaren 7ko 37/2006 Legearen 2. artikulua (Zenbait kargudun publiko eta sindikal Gizarte Segurantzako Araubide Orokorrean sartu eta pertsona horiei langabezia- babesa emateari buruzko Legea).

15.18/2007 Legea, uztailaren 4koa, Gizarte Segurantzako Nekazaritzako Araubide Berezian dauden beren konturako langileak Gizarte Segurantzako Norberaren Konturako Langileen edo Langile Autonomoen Araubide Berezian sartzen dituena. Lehen xedapen iragankorra salbuetsi da.

16.Abenduaren 4ko 40/2007 Legearen bosgarren, bederatzigarren, hamalaugarren eta hogeita zazpigarren xedapen gehigarriak (Gizarte Segurantzaren Arloko Neurriei buruzko Legea).

17.Abenduaren 30eko 27/2009 Legearen hamabosgarren xedapen gehigarria (Enpleguari eusteko eta enplegua sustatzeko eta langabeak babesteko premiazko neurriei buruzko Legea).

18.32/2010 Legea, abuztuaren 5ekoa, Langile autonomoak jarduera utzi ondoren babesteko berariazko sistema ezartzen duena. Hamargarren eta hamaikagarren xedapen gehigarriak salbuetsi dira.

19.Irailaren 17ko 35/2010 Legearen hirugarren xedapen gehigarria (Lan-merkatua Erreformatzeko Premiazko Neurriei buruzko Legea).

20.Abenduaren 3ko 13/2010 Errege Lege Dekretuaren 20. artikulua (Inbertsioa sustatu eta enplegua sortzeko zerga-, lan- eta liberalizazio-arloko jarduketei buruzko Errege Lege Dekretua).

21.Apirilaren 29ko 5/2011 Errege Lege Dekretuaren 5. artikulua (Ezkutuko enplegua erregularizatu eta kontrolatzeko eta etxebizitzen birgaikuntza sustatzeko neurriei buruzko Errege Lege Dekretua).

22.Abuztuaren 1eko 27/2011 Legearen hamabosgarren, hogeita hamahirugarren, hogeita hemeretzigarren, berrogeita batgarren, berrogeita seigarren eta berrogeita hamabigarren xedapen gehigarriak eta azken xedapenetatik hamabigarrena (Gizarte Segurantzaren Sistema Eguneratu, Egokitu eta Modernizatzeari buruzko Legea).

23.28/2011 Legea, irailaren 22koa, Gizarte Segurantzako Nekazaritzako Araubide Berezia Gizarte Segurantzako Araubide Orokorrean sartzen duena. Zazpigarren xedapen gehigarria eta azken xedapenetatik laugarrena salbuetsi dira.

24.Uztailaren 13ko 20/2012 Errege Lege Dekretuaren zortzigarren xedapen gehigarria (Aurrekontu-egonkortasuna bermatzeko eta lehiakortasuna bultzatzeko neurriei buruzko Errege Lege Dekretua).

25.Abenduaren 28ko 29/2012 Errege Lege Dekretuaren bigarren xedapen gehigarria (Etxeko Langileen Sistema Berezian kudeaketa eta babes soziala hobetzeko eta izaera ekonomiko eta sozialeko beste neurri batzuk hartzeko Errege Lege Dekretua).

26.Martxoaren 15eko 5/2013 Errege Lege Dekretuaren I. kapitulua eta lehenengo xedapen gehigarria (Langile zaharrenen lan-bizitzaren jarraipenaren aldeko neurriak eta zahartze aktiboa sustatzeko neurriak ezartzeari buruzko Errege Lege Dekretua).

27.Abenduaren 20ko 16/2013 Errege Lege Dekretuaren bigarren xedapen gehigarria (Kontratazio egonkorra sustatzeko eta langileen enplegagarritasuna hobetzeko neurriei buruzko Errege Lege Dekretua).

28.Abenduaren 23ko 23/2013 Legearen I. kapitulua, lehenengo, bigarren, hirugarren eta laugarren xedapen gehigarriak eta azken xedapenetatik bosgarrena (Gizarte Segurantzaren pentsio-sistemaren jasangarritasun-faktorea eta errebalorizazio-indizea arautzen dituen Legea).

Azken xedapen bakarra. Indarrean jartzea.

Legegintzako errege-dekretu hau eta berak onartzen duen testu bategina 2016ko urtarrilaren 2an jarriko dira indarrean.

Aurrekoa ezertan kendu gabe, Gizarte Segurantzari egindako ekarpen demografikoari dagokion amatasun-osagarria, testu bateginaren 60. artikuluan araututakoa, aplikatzekoa izango zaie, hartan aurreikusitako inguruabarrak gertatzen direnean, 2016ko urtarrilaren 1etik aurrera sortzen diren pentsio kontributiboei.

Testu bateginaren 211. artikuluan araututako jasangarritasun-faktorea, bestalde, 2019ko urtarrilaren 1etik aurrera sortzen diren Gizarte Segurantzaren sistemako erretiro- pentsioei soilik aplikatuko zaie.

Madrilen, 2015eko urriaren 30ean.

FELIPE e.

Enpleguko eta Gizarte Segurantzako ministroa,

FÁTIMA BÁÑEZ GARCÍA

GIZARTE SEGURANTZAREN LEGE OROKORRAREN TESTU BATEGINA

AURKIBIDEA

I. titulua. Gizarte Segurantzaren sistemako arau orokorrak.

I. kapitulua. Atariko arauak.

1.artikulua. Espainiarren Gizarte Segurantzarako eskubidea.

2.artikulua. Gizarte Segurantzaren printzipioak eta helburuak.

3.artikulua. Gizarte Segurantzaren eskubideen ukaezintasuna.

4.artikulua. Eginkizunen mugatzea.

5.artikulua. Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren eta beste ministerio- sail batzuen eskumenak.

6.artikulua. Antzeko eginkizunen koordinazioa.

II. kapitulua. Gizarte Segurantzaren sistemaren aplikazio-eremua eta egitura.

1. atala. Xedapen orokorrak.

7.artikulua. Aplikazio-eremuaren hedadura.

8.artikulua. Nahitaez araubide batean baino gehiagotan sarturik egoteko debekua.

9.artikulua. Gizarte Segurantzaren sistemaren egitura.

10.artikulua. Araubide bereziak.

11.artikulua. Sistema bereziak.

2. atala. Kolektibo jakin batzuei aplikatzekoak zaizkien xedapenak.

12.artikulua. Familiartekoak.

13.artikulua. Desgaitasuna duten langileak.

14.artikulua. Kooperatibetako bazkide langileak eta lan-bazkideak.

III. kapitulua. Afiliazioa, kotizazioa eta diru-bilketa.

1.atala. Sisteman afiliatzea, eta sistema osatzen duten araubideetako altak, bajak eta datu-aldaketak.

15.artikulua. Afiliazioaren nahitaezkotasuna eta irismena.

16.artikulua. Afiliazioa, altak, bajak eta datu-aldaketak.

17.artikulua. Gizarte Segurantzaren Administrazioaren betebeharrak eta informaziorako eskubidea.

2.atala. Gizarte Segurantzako kotizazioa eta baterako diru-bilketaren kontzeptuen araberako kotizazioa.

18.artikulua. Nahitaezkotasuna.

19.artikulua. Kotizazio-oinarriak eta -tasak.

20.artikulua. Kotizazioan onurak eskuratzea, haiei eustea eta haiek galdu eta itzultzea.

3.atala. Kuoten eta sistemaren gainerako baliabideen likidazioa eta diru-bilketa.

1.azpiatala. Xedapen orokorrak.

21.artikulua. Eskumena.

22.artikulua. Kuotak eta gainerako baliabideak likidatzea eta ordaintzea.

23.artikulua. Ordainketa geroratzea.

24.artikulua. Preskripzioa.

25.artikulua. Kredituen hurrenkera.

26.artikulua. Sarrera bidegabeak itzultzea, bermeen kostuak itzultzea eta epai bidez deklaratutako zenbatekoak ordaintzea.

27.artikulua. Gizarte Segurantzaren eskubideen gaineko transakzioak.

2. azpiatala. Borondatezko epeko likidazioa eta diru-bilketa.

28.artikulua. Erregelamenduzko epean ez ordaintzeak dakartzan ondorioak.

29.artikulua. Kuotak likidatzearen arloko betebeharrak betetzea eta konpentsazioa.

30.artikulua. Epez kanpo ordaintzeagatiko errekarguak.

31.artikulua. Berandutze-interesak.

32.artikulua. Ordainketak egoztea.

33.artikulua. Zorren erreklamazioak.

34.artikulua. Kuoten likidazio-aktak.

35.artikulua. Kuotengatiko zorrak zehaztea.

36.artikulua. Egiaztatzeko ahalmenak.

3. azpiatala. Betearazpen-bideko diru-bilketa.

37.artikulua. Kautela-neurriak.

38.artikulua. Premiamendu-probidentzia, betearazpen-prozedurako beste egintza batzuk eta kenkari-prozedura.

39.artikulua. Hirugarrengotzak.

40.artikulua. Finantza-entitateen, funtzionario publikoen, profesional ofizialen eta agintarien informatzeko eginbeharra.

41.artikulua. Enbarga daitezkeen ondasunak ostentzea.

IV. kapitulua. Babes-jarduna.

1. atala. Xedapen orokorrak.

42.artikulua. Gizarte Segurantzaren sistemaren babes-jarduna.

43.artikulua. Borondatezko hobekuntzak.

44.artikulua. Prestazioen ezaugarriak.

45.artikulua. Prestazioak direla-eta dauden erantzukizunak.

46.artikulua. Gertakari arrunten ondoriozko pentsio kontributiboen eta pentsio ez-kontributiboen ordainketa.

2. atala. Prestazioetarako eskubidea aitortzea eta zehaztea eta hari eustea.

47.artikulua. Kotizazioen ordainketan egunean egoteko betekizuna.

48.artikulua. Epeak egun bihurtzea.

49.artikulua. Araubide batean baino gehiagotan aldi berean kotizatu izanaren eragina Gizarte Segurantzaren pentsioei dagokienez.

50.artikulua. Diru-sarreren zenbaketa, prestazioetarako eskubidea aitortzearen edo hari eustearen ondorioetarako.

51.artikulua. Bizilekua, prestazioen eta gutxienekorako osagarrien ondorioetarako.

52.artikulua. Kautela-neurriak hartzea.

3.atala. Prestazio bidegabeen preskripzioa, iraungitzea eta itzulketa.

53.artikulua. Preskripzioa.

54.artikulua. Iraungitzea.

55.artikulua. Prestazio bidegabeen itzulketa.

4.atala. Errebalorizazioa, pentsioen gehieneko eta gutxieneko zenbatekoak eta amatasun-osagarria, Gizarte Segurantzari egindako ekarpen demografikoa dela-eta.

1. azpiatala. Xedapen erkideak.

56.artikulua. Pentsio publikotzat hartzea.

2.azpiatala. Pentsio kontributiboak.

57 artikulua. Pentsioen hasierako zenbatekoa mugatzea.

58.artikulua. Errebalorizazioa.

59.artikulua. Gutxienekora iristen ez diren pentsioetarako osagarriak.

60.artikulua. Amatasun-osagarria Gizarte Segurantzaren sistemako pentsio kontributiboetan.

61.artikulua. Terrorismo-ekintzen ondoriozko aparteko pentsioak.

3. azpiatala. Pentsio ez-kontributiboak.

62.artikulua. Errebalorizazioa.

5.atala. Gizarte-zerbitzuak.

63.artikulua. Xedea.

6. atala. Gizarte-laguntza.

64.artikulua. Kontzeptua.

65.artikulua. Laguntza asistentzialen edukia.

V. kapitulua. Gizarte Segurantzaren kudeaketa.

1. atala. Entitate kudeatzaileak.

66.artikulua. Zerrenda.

67.artikulua. Egitura eta eskumenak.

68.artikulua. Izaera juridikoa.

69.artikulua. Kudeaketan parte hartzea.

70.artikulua. Nazioarteko harremanak eta zerbitzuak.

71.artikulua. Gizarte Segurantzaren prestazio ekonomikoak kudeatzen dituzten entitateei informazioa ematea.

72.artikulua. Gizarte Prestazio Publikoen Erregistroa.

2. atala. Zerbitzu erkideak.

73.artikulua. Sorrera.

74.artikulua. Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusia.

3. atala. Entitate kudeatzaileetarako eta zerbitzu erkideetarako arau erkideak.

75.artikulua. Izenaren erreserba.

76.artikulua. Tributu-salbuespenak eta beste onura batzuk.

77.artikulua. Datuen erreserba.

78.artikulua. Langileen araubidea.

VI. kapitulua. Gizarte Segurantzaren kudeaketan laguntzea.

1. atala. Entitate laguntzaileak.

79. artikulua. Zerrenda.

2.azpiatala. Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuak.

1.azpiatala. Xedapen orokorrak.

80.artikulua. Definizioa eta xedea.

81.artikulua. Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuak eratzea.

82.artikulua. Kudeatutako prestazio eta zerbitzuen berezitasunak.

83.artikulua. Enpresaburu elkartuen eta atxikitako beren konturako langileen aukera- araubidea.

84.artikulua. Araubide ekonomiko-finantzarioa.

2. azpiatala. Gobernu- eta partaidetza-organoak.

85.artikulua. Zerrenda.

86.artikulua. Batzar Nagusia.

87.artikulua. Zuzendaritza Batzordea.

88.artikulua. Zuzendari kudeatzailea eta mutuako gainerako langileak.

89.artikulua. Kontrol eta Jarraipen Batzordea.

90.artikulua. Prestazio Berezien Batzordea.

91.artikulua. Gobernu- eta partaidetza-organoetako kideen bateraezintasunak eta erantzukizunak.

3. azpiatala. Ondarea eta kontratazioaren araubidea.

92.artikulua. Mutuei atxikitako Gizarte Segurantzaren ondarea.

93.artikulua. Ondare historikoa.

94.artikulua. Kontratazioa.

4. azpiatala. Kudeaketaren emaitzak.

95.artikulua. Emaitza ekonomikoa eta erreserbak.

96.artikulua. Soberakinak.

97.artikulua. Gizarte Segurantzaren Gertakari Profesionalen Funtsa.

5. azpiatala. Beste xedapen batzuk.

98.artikulua. Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren eskumenak.

99.artikulua. Informazio-eskubidea, kexak eta erreklamazioak.

100.artikulua. Kautela-neurriak eta erantzukizun mankomunatua.

101.artikulua. Desegitea eta likidazioa.

3. atala. Enpresak.

102. artikulua. Enpresen lankidetza.

VII. kapitulua. Araubide ekonomikoa.

1. atala. Gizarte Segurantzaren ondarea.

103.artikulua. Ondarea.

104.artikulua. Titulartasuna, atxikipena, administrazioa eta jagoletza.

105.artikulua. Ondasun higiezinak eskuratzea.

106.artikulua. Ondasun higiezinak eta balore-tituluak besterentzea.

107.artikulua. Ondare higiezinen errentamendua eta lagapena.

108.artikulua. Enbargaezintasuna.

2. atala. Gizarte Segurantzaren baliabideak eta finantza-sistemak.

109.artikulua. Baliabide orokorrak.

110.artikulua. Finantza-sistema.

111.artikulua. Inbertsioak.

3. atala. Gizarte Segurantzaren aurrekontua, kontu-hartzailetza eta kontabilitatea.

112.artikulua. Kontu-hartzailetzari buruzko xedapen orokorra eta arau erregulatzaileak.

113.artikulua. Kreditu-aldaketak, gerakinak eta aurrekontu-eskasiak Osasun Kudeaketarako Institutu Nazionalean.

114.artikulua. Eskuratzeen amortizazioa.

115.artikulua. Urteko auditoretza-plana.

116.artikulua. Gizarte Segurantzaren kontuak.

4. atala. Gizarte Segurantzaren erreserba-funtsa.

117.artikulua. Gizarte Segurantzaren erreserba-funtsa eratzea.

118.artikulua. Funtsaren zuzkidura.

119.artikulua. Aurrekontuko soberakina finkatzea.

120.artikulua. Funtsa zuzkitzeko eta gauzatzeko erabakia.

121.artikulua. Funtsaren aktiboen erabilera.

122.artikulua. Funtsaren finantza-kudeaketa.

123.artikulua. Gizarte Segurantzaren Erreserba Funtsaren Kudeaketa Komitea.

124.artikulua. Gizarte Segurantzaren Erreserba Funtsaren Inbertsioetarako Aholku Batzordea.

125.artikulua. Gizarte Segurantzaren Erreserba Funtsaren Jarraipen Batzordea.

126.artikulua. Aurrekontu-kudeaketako eta -egozpeneko eragiketen izaera.

127.artikulua. Urteko txostena.

5. azpiatala. Gizarte Segurantzako kontratazioa.

128. artikulua. Kontratazioa.

VIII. kapitulua. Gizarte Segurantzaren arloko prozedurak eta jakinarazpenak.

129.artikulua. Prozedura-arauak.

130.artikulua. Prestazioen arloko prozeduren izapidetze elektronikoa.

131.artikulua. Gizarte Segurantzako datuak bitarteko elektronikoen bidez ematea.

132.artikulua. Administrazio-egintzak bitarteko elektronikoen bidez jakinaraztea.

IX. kapitulua. Gizarte Segurantzaren arloko ikuskatzeak, arau-hausteak eta zehapenak.

133.artikulua. Ikuskatzailetzaren eskumenak.

134.artikulua. Ikuskatzailetzarekiko lankidetza.

135.artikulua. Arau-hausteak eta zehapenak.

II. titulua. Gizarte Segurantzako Araubide Orokorra.

I. kapitulua. Aplikazio-eremua.

136.artikulua. Hedadura.

137.artikulua. Bazter utzitakoak.

II.kapitulua. Enpresen inskripzioa eta afiliazioari, kotizazioari eta diru-bilketari buruzko arauak.

1. atala. Enpresen inskripzioa eta langileen afiliazioa.

138. artikulua. Enpresen inskripzioa.

139.artikulua. Afiliazioa, altak eta bajak.

140.artikulua. Prozedura eta epeak.

2. atala. Kotizazioa.

1. azpiatala. Xedapen orokorrak.

141.artikulua. Behartuta dauden subjektuak.

142.artikulua. Subjektu erantzuleak.

143.artikulua. Itunen deuseztasuna.

144.artikulua. Kotizatzeko betebeharraren iraupena.

145.artikulua. Kotizazio-tasa.

146.artikulua. Laneko istripuengatiko eta gaixotasun profesionalengatiko kotizazioa.

147.artikulua. Kotizazio-oinarria.

148.artikulua. Kotizazio-oinarriaren gehieneko eta gutxieneko mugak.

149.artikulua. Aparteko orduen kotizazio gehigarria.

150.artikulua. Normalizazioa.

2. azpiatala. Kasu berezietako kotizazioa.

151.artikulua. Iraupen laburreko kontratuetako kotizazioa.

152.artikulua. Hirurogeita bost urterekin edo gehiagorekin kotizatzea.

153.artikulua. Erretiroa eta lana bateragarri diren kasuetako kotizazioa.

3. atala. Diru-bilketa.

154. artikulua. Arau orokorrak.

III. kapitulua. Babes-jardunaren alderdi erkideak.

155.artikulua. Babes-jardunaren irismena.

156.artikulua. Laneko istripua zer den.

157.artikulua. Gaixotasun profesionala zer den.

158.artikulua. Lanez kanpoko istripuak eta gaixotasun arruntak zer diren.

159.artikulua. Gainerako gertakariak zer diren.

160.artikulua. Arrisku katastrofikoak.

IV. kapitulua. Prestazioen arloko arau orokorrak.

161.artikulua. Prestazioen zenbatekoa.

162.artikulua. Prestazioen ezaugarriak.

163.artikulua. Pentsioen bateraezintasuna.

164.artikulua. Laneko istripuen eta gaixotasun profesionalen ondoriozko prestazio ekonomikoen errekargua.

165.artikulua. Prestazioetarako eskubidearen baldintzak.

166.artikulua. Altarekin parekatutako egoerak.

167.artikulua. Prestazioak direla-eta dauden erantzukizunak.

168.artikulua. Prestazioak direla-eta dauden erantzukizunen kasu bereziak.

V. kapitulua. Aldi baterako ezintasuna.

169.artikulua. Kontzeptua.

170.artikulua. Aldi baterako ezintasuneko prozesuen gaineko eskumenak.

171.artikulua. Prestazio ekonomikoa.

172.artikulua. Onuradunak.

173.artikulua. Subsidiorako eskubidearen sorrera eta iraupena.

174.artikulua. Subsidiorako eskubidea azkentzea.

175.artikulua. Subsidiorako eskubidea galtzea edo etetea.

176.artikulua. Behaketa-aldiak eta betebehar bereziak gaixotasun profesionalaren

kasuan.

VI. kapitulua. Amatasuna.

1. atala. Kasu orokorra.

177.artikulua. Babestutako egoerak

178.artikulua. Onuradunak.

179.artikulua. Prestazio ekonomikoa.

180.artikulua. Amatasun-subsidiorako eskubidea galtzea edo etetea.

2. atala. Kasu berezia.

181.artikulua. Onuradunak.

182.artikulua. Prestazio ekonomikoa.

VII. kapitulua. Aitatasuna.

183.artikulua. Babestutako egoera.

184.artikulua. Onuradunak.

185.artikulua. Prestazio ekonomikoa.

VIII. kapitulua. Haurdunaldiko arriskua.

186.artikulua. Babestutako egoera.

187.artikulua. Prestazio ekonomikoa.

IX. kapitulua. Edoskialdi naturaleko arriskua.

188.artikulua. Babestutako egoera.

189.artikulua. Prestazio ekonomikoa.

X. kapitulua. Minbizia edo beste gaixotasun larriren bat duten adingabeak zaintzea.

190.artikulua. Babestutako egoera.

191.artikulua. Onuradunak.

192.artikulua. Prestazio ekonomikoa.

XI. kapitulua. Ezintasun iraunkor kontributiboa.

193.artikulua. Kontzeptua.

194.artikulua. Ezintasun iraunkorraren graduak.

195.artikulua. Onuradunak.

196.artikulua. Prestazio ekonomikoak.

197.artikulua. Gertakari arrunten ondoriozko ezintasun iraunkorragatiko pentsioen oinarri arautzailea.

198.artikulua. Ezintasun iraunkorragatiko prestazio ekonomikoak jasotzearekin bateragarri direnak.

199.artikulua. Gaixotasun profesionalen ondoriozko ezintasun iraunkorrari buruzko arau berezia.

200.artikulua. Kalifikazioa eta berrikuspena.

XII. kapitulua. Ezintasunik sortzen ez duten lesio iraunkorrak.

201.artikulua. Baremoaren araberako kalte-ordainak.

202.artikulua. Onuradunak.

203.artikulua. Ezintasun iraunkorragatiko prestazioekin bateraezin direnak.

XIII. kapitulua. Erretiroa, modalitate kontributiboan.

204.artikulua. Kontzeptua.

205.artikulua. Onuradunak.

206.artikulua. Jardueraren ondoriozko edo desgaitasun kasuko erretiro aurreratua.

207.artikulua. Langileari egoztekoa ez zaion arrazoi batengatiko erretiro aurreratua.

208.artikulua. Erretiro aurreratua, interesdunaren borondatez.

209.artikulua. Erretiro-pentsioaren oinarri arautzailea.

210.artikulua. Pentsioaren zenbatekoa.

211.artikulua. Erretiro-pentsioaren jasangarritasun-faktorea.

212.artikulua. Preskribaezintasuna.

213.artikulua. Bateraezintasunak.

214.artikulua. Erretiro-pentsioa eta zahartze aktiboa.

215.artikulua. Erretiro partziala.

XIV. kapitulua. Heriotza eta biziraupena.

216.artikulua. Prestazioak.

217.artikulua. Subjektu kausatzaileak.

218.artikulua. Heriotza-sorospena.

219.artikulua. Bizirik dagoen ezkontidearen alarguntasun-pentsioa

220.artikulua. Alarguntasun-pentsioa, banantzea, dibortzioa edo ezkontza- deuseztasuna dagoen kasuetan.

221.artikulua. Izatezko bikoteen alarguntasun-pentsioa.

222.artikulua. Aldi baterako alarguntasun-prestazioa.

223.artikulua. Alarguntasun-prestazioen bateragarritasuna eta azkentzea.

224.artikulua. Zurztasun-pentsioa.

225.artikulua. Zurztasun-pentsioaren bateragarritasuna.

226.artikulua. Familiartekoen aldeko prestazioak.

227.artikulua. Oroharreko kalte-ordain berezia.

228.artikulua. Gertakari arrunten ondoriozko heriotza eta biziraupenagatiko prestazioen oinarri arautzailea.

229.artikulua. Pentsioen zenbatekoaren muga.

230.artikulua. Preskribaezintasuna.

231.artikulua. Heriotza eta biziraupenagatiko prestazioen onuradun izateko eragozpena.

232.artikulua. Heriotza eta biziraupenagatiko prestazioen ordainketaren kautelazko etetea, kasu jakin batzuetan.

233.artikulua. Zurztasun-pentsioen eta familiartekoen aldeko pentsioen gehikuntza, kasu jakin batzuetan.

234.artikulua. Zurztasun-pentsioen ordainketa, kasu jakin batzuetan.

XV. kapitulua. Familia babestea.

235.artikulua. Erditzeagatiko kotizazio-aldi parekatuak.

236.artikulua. Seme-alabak edo adingabeak zaintzeagatiko onurak.

237.artikulua. Familia-prestazioa, modalitate kontributiboan.

XVI. kapitulua. Araubide Orokorraren xedapen erkideak.

1. atala. Araubide Orokorraren babes-jardunaren borondatezko hobekuntzak.

238.artikulua. Babes-jardunaren hobekuntzak.

239.artikulua. Prestazioen zuzeneko hobekuntza.

240.artikulua. Zuzeneko hobekuntza kudeatzeko moduak.

241.artikulua. Kotizazio-tasa gehigarriak ezartzeagatiko hobekuntza.

2.atala. Laneko segurtasunari eta osasunari buruzko xedapenak Araubide Orokorrean.

242.artikulua. Laneko istripuen arloko ez-betetzeak.

243.artikulua. Gaixotasun profesionaletarako berariazko arauak.

244.artikulua. Azterketa medikoak falta izatearen erantzukizunak.

XVII. kapitulua. Araubide Orokorreko langile jakin batzuei aplikatzekoak zaizkien xedapenak.

1. atala. Lanaldi partzialean kontratatutako langileak.

245.artikulua. Gizarte-babesa.

246.artikulua. Kotizazioa.

247.artikulua. Kotizazio-aldien zenbaketa.

248.artikulua. Prestazio ekonomikoen zenbatekoa.

2.atala. Prestakuntzarako eta ikaskuntzarako kontratatutako langileak.

249.artikulua. Babes-jarduna.

XVIII. kapitulua. Etxeko Langileentzako eta Besteren Konturako Nekazaritzako Langileentzako sistema bereziak.

1. atala. Etxeko Langileentzako Sistema Berezia.

250.artikulua. Aplikazio-eremua.

251.artikulua. Babes-jarduna.

2. atala. Besteren Konturako Nekazaritzako Langileentzako Sistema Berezia.

252.artikulua. Aplikazio-eremua.

253.artikulua. Sisteman sartzeko arauak.

254.artikulua. Afiliazioa, altak, bajak eta datu-aldaketak.

255.artikulua. Kotizazioa.

256.artikulua. Babes-jarduna.

XIX. kapitulua. Kudeaketa.

257.artikulua. Kudeaketa, eta kudeaketan laguntzea.

258.artikulua. Administrazio- eta osasun-zerbitzuak emateko itunak.

XX. kapitulua. Finantza-araubidea.

259.artikulua. Finantza-sistema.

260.artikulua. Laneko istripu eta gaixotasun profesionalen arloko berariazko arauak.

XXI. kapitulua. Sistemaren arau orokorren aplikazioa.

261. artikulua. Zuzenbide ordeztailea.

III.titulua. Langabezia-babesa.

I. kapitulua. Arau orokorrak.

262.artikulua. Babesaren xedea.

263.artikulua. Babes-mailak.

264.artikulua. Babestutako pertsonak.

265.artikulua. Babes-jarduna.

II. kapitulua. Maila kontributiboa.

266.artikulua. Prestazioetarako eskubidea sortzeko betekizunak.

267.artikulua. Legezko langabezia-egoera.

268.artikulua. Prestazioetarako eskubidea eskatzea, sortzea eta iraunaraztea.

269.artikulua. Langabezia-prestazioaren iraupena.

270.artikulua. Langabezia-prestazioaren zenbatekoa.

271.artikulua. Eskubidea etetea.

272.artikulua. Eskubidea azkentzea.

273.artikulua. Langabezia-egoerak irauten duen bitarteko kotizazioa.

III. kapitulua. Maila asistentziala.

274.artikulua. Langabezia-subsidioaren onuradunak.

275.artikulua. Inskripzioa, errenta-gabezia eta familia-erantzukizunak.

276.artikulua. Subsidiorako eskubidea sortzea eta luzatzea.

277.artikulua. Subsidioaren iraupena.

278.artikulua. Subsidioaren zenbatekoa.

279.artikulua. Subsidiorako eskubidea etetea eta azkentzea.

280.artikulua. Subsidioa jasotzen den bitarteko kotizazioa.

IV. kapitulua. Prestazioen araubidea.

281.artikulua. Prestazioetarako eskubidearen automatikotasuna.

282.artikulua. Bateraezintasunak.

283.artikulua. Langabezia-prestazioa eta aldi baterako ezintasunagatiko prestazioa.

284.artikulua. Langabezia-, amatasun- eta aitatasun-prestazioak.

285.artikulua. 55 urtetik gorakoen langabezia-subsidioa eta erretiroa.

V. kapitulua.Kolektibo jakin batzuei aplikatzekoak zaizkien xedapen bereziak.

1.atala. Besteren Konturako Nekazaritzako Langileentzako Sistema Berezian dauden langileak.

286.artikulua. Aplikatzekoak diren arauak.

287.artikulua. Nekazaritzako behin-behineko langileen langabezia-babesa.

288.artikulua. Andaluzian eta Extremaduran bizilekua duten nekazaritzako behin- behineko langileen langabezia-babesa.

289.artikulua. Prestazioak jasotzen diren bitarteko kotizazioa.

2. atala. Beste kolektibo batzuk.

290.artikulua. Prestakuntzarako eta ikaskuntzarako kontratatutako langileak.

291.artikulua. Gizarte Segurantzako Itsasoko Langileen Araubide Bereziko langileak.

292.artikulua. Tropako eta itsas armadako militar profesionalak.

VI. kapitulua. Prestazioen finantza-araubidea eta kudeaketa.

293.artikulua. Finantzaketa.

294.artikulua. Entitate kudeatzailea.

295.artikulua. Bidegabeko ordainketen itzulketa.

296.artikulua. Prestazioen ordainketa.

297.artikulua. Prestazioen kontrola.

VII. kapitulua. Betebeharren, arau-hausteen eta zehapenen araubidea.

298.artikulua. Enpresaburuen betebeharrak.

299.artikulua. Langileen eta langabezia-prestazioen eskatzaile eta onuradunen betebeharrak.

300.artikulua. Jarduera-konpromisoa.

301.artikulua. Enplegu egokia.

302.artikulua. Arau-hausteak eta zehapenak.

303.artikulua. Egintzak aurkaratzea.

VIII. kapitulua. Zuzenbide ordeztailea.

304. artikulua. Zuzenbide ordeztailea.

IV. titulua. Gizarte Segurantzako Norberaren Konturako Langileen edo Langile Autonomoen Araubide Berezia.

I. kapitulua. Aplikazio-eremua.

305.artikulua. Hedadura.

306.artikulua. Bazter utzitakoak.

II. kapitulua. Afiliazioa, kotizazioa eta diru-bilketa.

307.artikulua. Afiliazioa, altak, bajak, datu-aldaketak, kotizazioa eta diru-bilketa.

308.artikulua. Gertakari profesionalak eta jardueraren uztea estalita izanez gero egin beharreko kotizazioa.

309.artikulua. Erretiroa eta norberaren konturako lana bateragarri diren kasuetako kotizazioa.

310.artikulua. Kotizazio-oinarriaren hautaketa, adina zein den ere.

311.artikulua. 65 urterekin edo gehiagorekin kotizatzea.

312.artikulua. Langile autonomo jakin batzuentzako gutxieneko oinarria.

313.artikulua. Gutxieneko oinarria, jarduera-aniztasuneko egoeran daudenen hasierako altaren kasuetan.

III. kapitulua. Babes-jarduna.

1. atala. Gertakari babesgarriak.

314.artikulua. Babes-jardunaren irismena.

315.artikulua. Aldi baterako ezintasunaren estaldura.

316.artikulua. Gertakari profesionalen estaldura.

317.artikulua. Ekonomikoki mendekoak diren langile autonomoen babes-jarduna.

2. atala. Prestazioen arloko xedapenak.

318.artikulua. Aplikatzekoak diren arauak.

319.artikulua. Altaren aurreko kuoten ondorioak.

320.artikulua. Kuotetatik salbuesteko kasu jakin batzuetako oinarri arautzailea.

321.artikulua. Aldi baterako ezintasunaren prestazioaren sorrera eta zenbatekoa.

322.artikulua. Erretiro-pentsioaren zenbatekoa.

IV. kapitulua. Norberaren Konturako Nekazaritzako Langileentzako Sistema Berezia.

323.artikulua. Aplikazio-eremua.

324.artikulua. Sisteman sartzeko arauak.

325.artikulua. Kotizazioaren arloko berezitasunak.

326.artikulua. Aldi baterako ezintasunaren eta gertakari profesionalen estaldura.

V. titulua. Jarduera uzteagatiko babesa

I. kapitulua. Xedapen orokorrak.

327.artikulua. Xedea eta aplikazio-eremua.

328.artikulua. Araubide juridikoa.

329.artikulua. Babes-jarduna.

330.artikulua. Babeserako eskubidea sortzeko betekizunak.

331.artikulua. Jarduera uztearen legezko egoera.

332. artikulua. Jarduera uztearen legezko egoera egiaztatzea.

II. kapitulua. Jarduera uztearen legezko egoera, kasu berezietan.

333.artikulua. Ekonomikoki mendekoak diren langile autonomoak.

334.artikulua. Kapital-sozietateetako bazkide izateagatik autonomo diren langileak.

335.artikulua. Lan elkartuko kooperatibetako bazkide langileak.

336.artikulua. Beren jarduera profesionala elkarrekin egiten duten langile autonomoak.

III. kapitulua. Babesaren araubidea.

337.artikulua. Jarduera uzteagatiko babeserako eskubidea eskatzea eta eskubide hori sortzea.

338.artikulua. Prestazio ekonomikoaren iraupena.

339.artikulua. Jarduera uzteagatiko prestazio ekonomikoaren zenbatekoa.

340.artikulua. Babeserako eskubidea etetea.

341.artikulua. Babeserako eskubidea azkentzea.

342.artikulua. Bateraezintasunak.

343.artikulua. Jarduera uztea, aldi baterako ezintasuna, amatasuna eta aitatasuna.

IV. kapitulua. Prestazioen finantza-araubidea eta kudeaketa.

344.artikulua. Finantzaketa, kotizazio-oinarria eta -tasa.

345.artikulua. Diru-bilketa.

346.artikulua. Organo kudeatzailea.

V. kapitulua. Betebeharren, arau-hausteen eta zehapenen araubidea.

347.artikulua. Langile autonomoen betebeharrak.

348.artikulua. Bidegabeki jasotako prestazioak itzultzea.

349.artikulua. Arau-hausteak.

350.artikulua. Jurisdikzio eskuduna eta aldez aurreko erreklamazioa.

VI. titulua. Prestazio ez-kontributiboak.

I. kapitulua. Familia-prestazioak, modalitate ez-kontributiboan.

1. atala. Prestazioak.

351. artikulua. Zerrenda.

2. atala. Norberaren ardurapeko seme-alaba edo adingabeagatiko diru-esleipena.

352.artikulua. Onuradunak.

353.artikulua. Esleipenen zenbatekoa.

354.artikulua. Desgaitasun-gradua eta beste pertsona baten laguntza-premia zehaztea.

355.artikulua. Familia-aldaketen adierazpena eta ondorioak.

356.artikulua. Sortzapena eta ordainketa.

3.atala. Seme-alaba bat jaio edo adoptatzeagatiko prestazio ekonomikoa, familia ugarientzat, guraso bakarreko familientzat edo desgaitasuna duten amentzat.

357.artikulua. Prestazioa eta onuradunak.

358.artikulua. Prestazioaren zenbatekoa.

4.atala. Prestazioa erditze edo adopzio anizkoitzarengatik.

359.artikulua. Onuradunak.

360. artikulua. Zenbatekoa.

5. atala. Xedapen erkideak.

361.artikulua. Bateraezintasunak.

362.artikulua. Errebalorizazioa.

II.kapitulua. Pentsio ez-kontributiboak.

1. atala. Baliaezintasun ez-kontributiboa.

363.artikulua. Onuradunak.

364.artikulua. Pentsioaren zenbatekoa.

365.artikulua. Pentsioen ondorio ekonomikoak.

366.artikulua. Pentsioen bateragarritasuna.

367.artikulua. Kalifikazioa.

368.artikulua. Onuradunen betebeharrak.

2. atala. Erretiroa, modalitate ez-kontributiboan.

369.artikulua. Onuradunak.

370.artikulua. Pentsioaren zenbatekoa.

371.artikulua. Eskubide-aitorpenaren ondorio ekonomikoak.

372.artikulua. Onuradunen betebeharrak.

III.kapitulua. Prestazio ez-kontributiboei buruzko xedapen erkideak. 373. artikulua. Kudeaketa.

Lehenengo xedapen gehigarria. Araubide bereziei aplikatzekoak zaizkien arauak. Bigarren xedapen gehigarria. Langile emigratzaileen babesa.

Hirugarren xedapen gehigarria. Funtzionario publikoak eta sartu berriak diren beste langile batzuk Gizarte Segurantzako Araubide Orokorrean sartzea.

Laugarren xedapen gehigarria. Administrazio publikoei bigarren lanpostu edo jarduera batean emandako zerbitzuak aintzat hartzea.

Bosgarren xedapen gehigarria. Europar Batasuneko Administrazioan zerbitzuak ematen dituzten aseguratuen Gizarte Segurantzako araubidea.

Seigarren xedapen gehigarria. Prestakuntzako, praktiketako, lankidetzako edo espezializazioko egonaldiak.

Zazpigarren xedapen gehigarria. Deuseztatuta dagoen Toki Administrazioko Funtzionarioen Araubide Berezitik datozen funtzionarioentzako osasun-laguntzaren araubidea.

Zortzigarren xedapen gehigarria. Amatasunagatiko eta aitatasunagatiko prestazio ekonomikoen kudeaketa.

Bederatzigarren xedapen gehigarria. Itsasoko Gizarte Institutua.

Hamargarren xedapen gehigarria. Hirugarrenei ondasunak saltzeagatik eta zerbitzuak emateagatik lortutako diru-sarrerak.

Hamaikagarren xedapen gehigarria. Gastuak baimentzearen arloko eskumenak. Hamabigarren xedapen gehigarria. Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalak

autonomia-erkidegoei egin beharreko transferentzia, beste estatu batean aseguratuta egonik Espainian bizilekua dutenei dagokienez.

Hamahirugarren xedapen gehigarria. Kaleratze kolektiboko espediente jakin batzuk direla-eta izenpetu beharreko hitzarmen bereziaren araubide juridikoa.

Hamalaugarren xedapen gehigarria. Mendekotasun-egoeran dauden pertsonen zaintzaile ez-profesionalen hitzarmen berezien araubide juridikoa.

Hamabosgarren xedapen gehigarria. Besteren Konturako Nekazaritzako Langileentzako Sistema Bereziaren jarraipen batzordea.

Hamaseigarren xedapen gehigarria. Nekazaritza-ustiategiaren titularraren ezkontidea.

Hamazazpigarren xedapen gehigarria. Gizarte Segurantzako Norberaren Konturako Langileen edo Langile Autonomoen Araubide Berezia egokitzea.

Hemezortzigarren xedapen gehigarria. Profesional elkargokideen sailkapena. Hemeretzigarren xedapen gehigarria. Gizarte Segurantzako Norberaren Konturako

Langileen edo Langile Autonomoen Araubide Bereziaren ordezko aukera diren gizarte- aurreikuspeneko mutualitateen babes-eremua.

Hogeigarren xedapen gehigarria. Ertzaintzako kideen erretiro-adinaren koefiziente murriztaileak.

Hogeita batgarren xedapen gehigarria. Nafarroako administrazio publikoetako montepioei kotizatutako aldien zenbaketa.

Hogeita bigarren xedapen gehigarria. Gizarte Segurantzaren sistemako pentsioen egokitzapenari eta nahikotasunari buruzko txostena.

Hogeita hirugarren xedapen gehigarria. Gizarte Segurantzaren kuoten eta baterako diru-bilketaren ekarpenen hobariak izaera bereziko zenbait lan-harremanetan, eta zenbait eremu geografikotako langileak direla-eta aplikatu beharreko murrizketak.

Hogeita laugarren xedapen gehigarria. Etxeko Langileentzako Sistema Bereziko kotizazioan onurak aplikatzea.

Hogeita bosgarren xedapen gehigarria. Epai bidez ezgai deklaratu diren pertsonen parekatzea.

Hogeita seigarren xedapen gehigarria. Familia-establezimenduen titularren ezkontideak.

Lehenengo xedapen iragankorra. 1967 baino lehenagoko legeriatik eratorritako eskubide iragankorrak.

Bigarren xedapen iragankorra. Deuseztatuta dagoen Zahartzaroko eta Baliaezintasuneko Nahitaezko Aseguruko prestazioak.

Hirugarren xedapen iragankorra. Lehengo araubideetan egindako kotizazioak. Laugarren xedapen iragankorra. Aurreko legeriaren aplikazioa, erretiro-pentsiorako

eskubidea sortzeko.

Bosgarren xedapen iragankorra. Erretiro aurreratua zenbait kasu berezitan. Seigarren xedapen iragankorra. Altarekin parekatutako egoera birmoldaketa-

prozesuetan.

Zazpigarren xedapen iragankorra. Erretiro-adinaren eta kotizazio-urteen pixkanakako aplikazioa.

Zortzigarren xedapen iragankorra. Erretiro-pentsioaren oinarri arautzaileari buruzko arau iragankorrak.

Bederatzigarren xedapen iragankorra. Erretiro-pentsioa kalkulatzeko, kotizatutako urteei esleitu beharreko portzentajeak aplikatzea.

Hamargarren xedapen iragankorra. Erretiro partzialari buruzko arau iragankorrak. Hamaikagarren xedapen iragankorra. Erretiro-adinaren koefiziente murriztaileak

aplikatzea.

Hamabigarren xedapen iragankorra. Hirurogeita bost urte edo gehiago dituzten langileak kuotetatik salbuetsita egon diren aldiak erretiro-pentsioaren ondorioetarako nola zenbatu.

Hamahirugarren xedapen iragankorra. Alarguntasun-pentsioari buruzko arau iragankorra, 2008ko urtarrilaren 1a baino lehenagoko banantze judizial edo dibortzio kasuetan.

Hamalaugarren xedapen iragankorra. Seme-alabak edo adingabeak zaintzeagatiko onuren aplikazioa.

Hamabosgarren xedapen iragankorra. Adierazpen matematikoaren α parametroaren balioa pentsio kontributiboen errebalorizazio-indizea finkatzeko.

Hamaseigarren xedapen iragankorra. Kotizazio-oinarriak eta -tasak eta babes- jarduna Etxeko Langileentzako Sistema Berezian.

Hamazazpigarren xedapen iragankorra. Gizarte Segurantzako Nekazaritzako Araubide Berezitik datozen besteren konturako langileak.

Hemezortzigarren xedapen iragankorra. Kotizazio-oinarriak eta -tasak eta murrizketak pixkanaka aplikatzea Besteren Konturako Nekazaritzako Langileentzako Sistema Berezian.

Hemeretzigarren xedapen iragankorra. Lan-bazkide jakin batzuk sailkatzeko araubidea.

Hogeigarren xedapen iragankorra. Gizarte Segurantzako Norberaren Konturako Langileen edo Langile Autonomoen Araubide Berezian alta eman aurretiko kuotek prestazioen ondorioetarako daukaten balioa.

Hogeita batgarren xedapen iragankorra. Ordezko entitateen integrazioa.

Hogeita bigarren xedapen iragankorra. Futbol-klubek Gizarte Segurantzarekin dituzten zorrak.

Hogeita hirugarren xedapen iragankorra. Diru-bilketarako itunak.

Hogeita laugarren xedapen iragankorra. Prestazio ez-kontributiboen bateraezintasuna.

Hogeita bosgarren xedapen iragankorra. Desgaitasuna duten pertsonen subsidio ekonomikoen iraupena.

Hogeita seigarren xedapen iragankorra. Ezintasun iraunkorraren kalifikazioa. Hogeita zazpigarren xedapen iragankorra. Pentsio kontributiboetarako

gutxienekorako osagarriak.

Hogeita zortzigarren xedapen iragankorra. Legezko langabezia-egoera jakin batzuk egiaztatzea.

Hogeita bederatzigarren xedapen iragankorra. Gizarte Segurantzako Norberaren Konturako Langileen edo Langile Autonomoen Araubide Berezian 1998ko urtarrilaren 1a baino lehen sartutako langileen aldi baterako ezintasunagatiko prestazio ekonomikoaren estaldura.

Azken xedapenetatik lehena. Eskumen-titulua.

Azken xedapenetatik bigarrena. Beste ministerio-sail batzuen eskumenak.

Azken xedapenetatik hirugarrena. Erretiro-pentsioari buruzko arauak egokitzea, adina jaisteagatik.

Azken xedapenetatik laugarrena. Jardunean dauden langileak.

Azken xedapenetatik bosgarrena. Besteren konturako nekazaritzako langileei buruzko xedapenak.

Azken xedapenetatik seigarrena. Kalez kaleko edo etxez etxeko salmentan diharduten langile autonomoak.

Azken xedapenetatik zazpigarrena. Aldi baterako ezintasunari buruzko eskumenak. Azken xedapenetatik zortzigarrena. Erregelamendu bidezko garapena.

I. TITULUA

Gizarte Segurantzaren sistemako arau orokorrak

I. KAPITULUA

Atariko arauak

1.artikulua. Espainiarren Gizarte Segurantzarako eskubidea.

Espainiarrek Gizarte Segurantzarako duten eskubidea, Konstituzioaren 41. artikuluan jasotakoa, lege honetan xedatutakoari egokituko zaio.

2.artikulua. Gizarte Segurantzaren printzipioak eta helburuak.

1.Gizarte Segurantzaren sistema, modalitate kontributiboko eta ez-kontributiboko babes-jardunaren bitartez egituratua, unibertsaltasun, batasun, elkartasun eta berdintasun printzipioetan oinarritzen da.

2.Estatuak, Gizarte Segurantzaren bitartez, azken horren aplikazio-eremuan sartutako pertsonei –modalitate kontributiboan edo ez-kontributiboan eskatutako betekizunak betetzeagatik– eta beren ardurapean dituzten familiartekoei edo parekatuei bermatzen die babes egokia izatea lege honetan jasotako gertakariak eta egoerak direla- eta.

3.artikulua. Gizarte Segurantzaren eskubideen ukaezintasuna.

Deuseza izango da langileak lege honek ematen dizkion eskubideei uko egiteko itun oro, banakakoa nahiz kolektiboa izan.

4.artikulua. Eginkizunen mugatzea.

1.Estatuari dagozkio Gizarte Segurantzaren antolamendua, jurisdikzioa eta ikuskatzea.

2.Langileek eta enpresaburuek elkarrekin egingo dute lan Gizarte Segurantzaren kudeaketan, lege honetan ezarritako moduan; hori, halere, ez da eragozpena izango legeek interesdunen parte-hartzerako ezarritako beste bide batzuetarako, Konstituzioaren 129.1 artikuluari jarraituz.

3.Gizarte Segurantzaren antolamendua ezingo da oinarri izan merkataritza-irabaziak lortzeko eragiketetarako.

5.artikulua. Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren eta beste ministerio-sail batzuen eskumenak.

1.Estatuak Gizarte Segurantzaren arloan dauzkan eginkizun ez-jurisdikzionalak, Gobernuak berezko ez dituenak, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak beteko ditu, ezertan eragotzi gabe beste ministerio-sail batzuek beren arloen berariazko eremuan izan ditzaketen eginkizunak.

2.Estatuaren eskumenen barruan, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioari honako ahalmen hauek dagozkio, lege honetan araututako arloei dagokienez:

a)Gobernuari erregelamendu orokorrak proposatzea, aplika daitezen.

b)a) letran jasota ez dagoen erregelamendu-ahala baliatzea.

c)Gizarte Segurantzaren eginkizun ekonomiko-finantzarioak garatzea –horretan, salbuespen izango dira Aurrekontuei buruzko azaroaren 26ko 47/2003 Lege Orokorrean eta harekin bat datozen xedapenetan Ogasuneko eta Administrazio Publikoetako Ministerioari esleitutakoak edo, kasua bada, lege horrek arlo horretan berariazko eskumenak ematen dizkien bestelako organoei esleitutakoak–, eta, halaber, Gizarte Segurantzaren entitate kudeatzaileen, zerbitzu erkideen eta beraren kudeaketan laguntza ematen diharduten entitateen zuzendaritza- eta tutoretza-eginkizunak. Izan ere, haien botereak eta ahalmenak eten edo aldatu ahalko dituzte erregelamenduz ezartzen diren kasuetan eta ezartzen diren formaltasun eta betekizunekin.

d)Gizarte Segurantzaren ikuskapena, Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzaren bitartez.

e)Ezartzea Gizarte Segurantzaren arloan erantzukizuna duten subjektuak zein kasutan egongo diren behartuta jakinarazpenak bitarteko elektronikoz jasotzera, Herritarrek Zerbitzu Publikoetara Sarbide Elektronikoa izateari buruzko ekainaren 22ko 11/2007 Legearen 27.6 artikuluan ezarritakoarekin bat etorriz.

3.Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak egoki antolatuko du zein zerbitzu eta erakundek egingo dituzten Gizarte Segurantzaren azterlan juridiko, soziologiko, ekonomiko eta estatistikoak, bai eta haiek garatu eta aplikatzeko eragiketak eta izapide administratiboak sinpletu eta arrazionalizatzeko azterlanak ere.

4.Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioari Gizarte Segurantza dela-eta esleitutako eskumenen baliatzea lege honetan, berau aplikatu eta garatzeko xedapenetan edo Ministerioaren xedapen organikoetan finkatutako organo eta zerbitzuei dagokie.

6.artikulua. Antzeko eginkizunen koordinazioa.

Gobernuari dagokio behar diren xedapenak ematea Gizarte Segurantzaren sistemako organismoen, zerbitzuen eta entitate kudeatzaileen ekintza koordinatzeko gizarte- aurreikuspeneko, hezkuntzako eta gizarte-laguntzako eginkizunak betetzen dituztenen ekintzarekin.

II. KAPITULUA

Gizarte Segurantzaren sistemaren aplikazio-eremua eta egitura

1.atala. Xedapen orokorrak

7.artikulua. Aplikazio-eremuaren hedadura.

1.Gizarte Segurantzaren sisteman sartuta egongo dira, prestazio kontributiboen ondorioetarako, edozein dela haien sexua, egoera zibila eta lanbidea, Espainian bizilekua duten espainiarrak eta Espainian bizilekua duten edo legez dauden atzerritarrak, baldin eta, bi kasuetan, beren jarduera nazioko lurraldean egiten badute eta honako letra hauetakoren batean sartuta badaude:

a)Besteren konturako langileak, Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 1.1 artikuluan ezarritako baldintzetan jarduera ekonomikoaren adarretako batean lanean ari direnak, edo haiekin parekaturikoak, izan aldi baterakoak, sasoikakoak edo finkoak, are aldizkako lan-kontratu finkoa dutenak ere, urruneko langileak barne, eta edozein delarik ere, kasu guztietan, langilearen lanbide-taldea, jasotzen duen ordainaren forma eta zenbatekoa, eta lan-harremanaren izaera, arrunta edo berezia.

b)Norberaren konturako langileak edo langile autonomoak, norbanakoen enpresen nahiz familia-enpresen titularrak izan ala ez izan, hemezortzi urtetik gora badituzte eta lege honetan eta bera garatzeko arauetan berariaz xedatzen diren betekizunak betetzen badituzte.

c)Lan elkartuko kooperatibetako bazkide langileak.

d)Ikasleak.

e)Funtzionario publikoak, zibilak eta militarrak.

2.Halaber, Gizarte Segurantzaren sistemaren aplikazio-eremuan sartuta egongo dira, prestazio ez-kontributiboen ondorioetarako, Espainiako lurraldean bizilekua duten espainiar guztiak.

Halaber, Gizarte Segurantzaren sistemaren aplikazio-eremuan sartuta egongo dira, prestazio ez-kontributiboen ondorioetarako, Espainiako lurraldean legezko bizilekua duten atzerritarrak, Atzerritarrek Espainian dituzten eskubide eta askatasunei eta haien gizarteratzeari buruzko urtarrilaren 11ko 4/2000 Lege Organikoan ezarritako moduan, eta, kasua bada, horretarako onartutako, izenpetutako edo berretsitako nazioarteko itun, hitzarmen, akordio eta tresnetan ezarritako moduan.

3.Gobernuak, gizarte-babes publikoko sistemen esparruan, gizarte-babeseko neurriak ezarri ahalko ditu Espainian bizilekurik ez duten espainiar guztientzat, bizilekua duten herrialdeen ezaugarrien arabera.

4.Gobernuak, goi mailako kirolarien erabateko gizarteratzea eta laneratzea errazteko neurri gisa, ezarri ahalko du haiek Gizarte Segurantzaren sisteman sar daitezela.

5.Artikulu honetako aurreko zenbakietan xedatutakoa gorabehera, Gobernuak, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak proposatuta eta ordezkaritza handieneko sindikatu-erakundeei eta lanbide-elkargo eskudunari entzunda, interesdunek eskatuta, Gizarte Segurantzako kasuan kasuko araubidearen aplikazio-eremutik kanpo utzi ahalko ditu besteren kontura lan egiten duten eta, beren lanaldiari edo ordainsariei erreparatuta, marjinaltzat jotzen den edo funtsezko bizibidetzat ezin har daitekeen lana egiten duten pertsonak.

8.artikulua. Nahitaez araubide batean baino gehiagotan sarturik egoteko debekua.

1.Gizarte Segurantzaren sistemaren aplikazio-eremuan dauden pertsonak ezingo dira lan berarengatik sarturik egon, nahitaezko izaeraz, sistema hori osatzen dutenez bestelako aurreikuspen-araubideetan.

2.Lege honetan erregulatuez bestelako nahitaezko aurreikuspen-sistemak, zenbait lanbide-taldek eratuta eduki ditzaketenak, Araubide Orokorrean nahiz araubide berezietan sartuko dira, bidezkoa denaren arabera, betiere aipatutako taldeak araubide horien aplikazio-eremuan sartzea nahitaezkoa denean.

9.artikulua. Gizarte Segurantzaren sistemaren egitura.

1.Gizarte Segurantzaren sistema honako araubide hauek osatzen dute:

a)Araubide Orokorra, zeina lege honetako II. tituluan erregulatzen baita.

b)Araubide bereziak, zeinak hurrengo artikuluan aipatzen baitira.

2.Gizarte Segurantzaren sistemako araubide bereziak 10. artikuluaren 3. eta 4. zenbakietan xedatutakoaren arabera erregulatuko dira. Erregelamendu bidez ezarriko dira araubide batzuetatik besteetara pasatzen diren pertsonek bidean diren eskubideak kontserbatzeko denbora, irismena eta baldintzak, araubide horietako bakoitzean egoteko aldiak orokortuz, gainezartzen ez diren bitartean. Arau horiek zenbaki honetan xedatutakoari egokituko zaizkio, edozein dela ere ukitzen duten araubidea, eta kontuan hartuko dute horietako bakoitzaren babes-jarduna zein edukitaraino iritsi den.

10.artikulua. Araubide bereziak.

1.Zenbait jarduera profesionaletan araubide bereziak ezarriko dira beren izaerarengatik, denborazko nahiz tokiko baldintza bereziengatik edo beren produkzio- prozesuen izaerarengatik halakoak ezartzea beharrezkoa denean Gizarte Segurantzaren onuren aplikazio egokirako.

2.Araubide berezitzat hartuko dira honako talde hauetan sailkatzen direnak:

a)Norberaren konturako langileak edo langile autonomoak.

b)Itsasoko langileak.

c)Funtzionario publikoak, zibilak eta militarrak.

d)Ikasleak.

e)Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak, haietan araubide berezia ezartzeko beharrezkoa delakoan, erabakitzen dituen gainerako taldeak, 1. zenbakian ezarritakoari jarraituz.

3.Aurreko zenbakiko b) eta c) letretan sartzen diren gainerako taldeei dagozkien araubide bereziak horretarako ematen diren berariazko legeen arabera arautuko dira, eta haien erregulazioan homogeneotasunera jo beharko da, hurrengo zenbakian adierazitako moduan.

4.IV. tituluan ezarritakoa eragotzi gabe, aurreko zenbakian jasota ez dauden araubide berezietako erregelamenduzko arauetan, horietako bakoitzaren aplikazio-eremua finkatuko da, eta haiei buruzko gaiak erregulatuko dira, titulu honen xedapenetan ezarritakoei erreparatuta eta Araubide Orokorraren aldean ahal den homogeneotasun handiena bilatuz, sistemaren finantzetan baliagarri dagoenaren arabera eta araubide horiek ukitutako taldeen ezaugarriei begiratuta.

5.Gizarte Segurantzaren sistemaren antolamenduaren buruan egon behar duen batasunerako joerarekin bat, Gobernuak, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak proposatuta, xedatu ahalko du 2. zenbakian aipatzen diren taldeei dagozkien araubide berezietatik edozein Araubide Orokorrean sar dadila, berariazko legeen araberakoak direnak izan ezik, betiere hori posiblea den kasuetan, ukitutako taldeen ezaugarri bereziei eta kasuan kasuko araubide bereziaren erregulazioan Araubide Orokorrarekiko lortutako homogeneotasun mailari erreparatuta.

Era berean, xedatu ahalko da aurreko zenbakian ezarritakoa sartzea beste araubide berezi batean gauza dadin, bi araubideen ezaugarriek hala gomendatzen dutenean eta horrekin Araubide Orokorrean homogeneotasun handiagoa lortzen denean.

11.artikulua. Sistema bereziak.

Lege honetan araututako sistema bereziez gainera, horrela jokatzea beharrezkotzat gertatzen den Gizarte Segurantzako araubideetan, sistema bereziak ezarri ahalko dira honako arlo hauetako batean edo batzuetan: sailkapena, afiliazioa, kotizazio modua edo diru-bilketa. Sistema horien erregulazioan, jarduera dela-eta edo haietan sartutako pertsonen izaera dela-eta eskuduna den ministerioak informatuko du.

2.atala. Kolektibo jakin batzuei aplikatzekoak zaizkien xedapenak

12.artikulua. Familiartekoak.

1.7.1 artikuluan xedatutakoaren ondorioetarako, ez dira hartuko besteren konturako langiletzat honako hauek, non eta ez den kontrakoa frogatzen: enpresaburuaren ezkontidea eta bigarren gradurainoko –hori barne– odolkidetasunez edo ezkontza bidez eta, hala badagokio adopzio bidez haren ondorengo, aurreko eta gainerako ahaide direnak, enpresaburuaren lantokian edo lantokietan badihardute, berarekin bizi direnean eta bere kargu dituenean.

2.Aurreko zenbakian aurreikusitakoa ezertan eragotzi gabe eta Lan Autonomoaren Estatutuaren uztailaren 11ko 20/2007 Legearen hamargarren xedapen gehigarriak ezarritakoaren arabera, langile autonomoek besteren konturako langile moduan kontratatu ahalko dituzte hogeita hamar urtetik beherako seme-alabak, nahiz eta haiekin bizi. Kasu horretan, langabeziagatiko estaldura familiarteko kontratatuei emandako babes-jardunaren esparrutik kanpo geratuko da.

Tratamendu bera emango zaie seme-alabei 30 urtetik gorakoak izan eta laneratzeko zailtasun bereziak dituztenean. Ondorio horietarako, joko da zailtasun berezi horiek existitzen direla langilea honako talde hauetakoren batean sartuta dagoenean:

a)Garuneko paralisia, gaixotasun mentala edo desgaitasun intelektuala duten pertsonak, gutxienez ehuneko 33ko desgaitasun-gradua aitortua dutenak.

b)Desgaitasun fisiko edo sentsoriala duten pertsonak, gutxienez ehuneko 65eko desgaitasun-gradua aitortua dutenak.

13.artikulua. Desgaitasuna duten langileak.

1. Enplegu-zentro berezietan enplegatuta dauden eta desgaitasuna duten langileak

besteren konturako langile gisa sartuko dira beren jarduerari dagokion Gizarte Segurantzako araubidean.

2.Gobernuak haien lan-baldintzei eta Gizarte Segurantzari buruzko berariazko arauak onartuko ditu, lan-jardueraren ezaugarri bereziei erreparatuta.

14.artikulua. Kooperatibetako bazkide langileak eta lan-bazkideak.

1.Lan elkartuko kooperatibetako bazkide langileek Gizarte Segurantzaren onurez gozatuko dute, eta kooperatibak honako modalitate hauen artean aukeratu ahalko du:

a)Besteren konturako langileen parekatu gisa hartzea. Kooperatiba horiek Gizarte Segurantzako Araubide Orokorrean sartuko dira, edo beraren araubide berezietako batean, kasuan-kasuan, beren jardueraren arabera.

b)Dagokien araubide bereziko langile autonomo gisa hartzea.

Kooperatibek beren estatutuetan egingo dute aukera horren alde, eta aukera hori aldatu ahalko dute soilik Gobernuak ezartzen dituen kasuetan eta baldintzetan.

2.Lurraren ustiapenerako kooperatibetako bazkide langileek eta uztailaren 16ko 27/1999 Legearen 13.4 artikuluak aipatzen dituen lan-bazkideak besteren konturako langileekin parekatuko dira Gizarte Segurantzaren ondorioetarako.

3.Nolanahi ere, ez lan elkartuko kooperatibei, ez lurraren ustiapen komunitarioko kooperatibei, ez eta haiek osatzen dituzten bazkide langileei ez zaizkie aplikatzekoak izango Soldatak Bermatzeko Funtsaren kotizazioari eta prestazioei buruzko arauak.

4.Baimena ematen zaio Gobernuari artikulu honetan aurreikusitako aukeraren norainokoa, moduak eta baldintzak erregulatzeko, bai eta, kasua bada, Gizarte Segurantzako araubideen arauak kooperatiba-jardueraren berezitasunei egokitzeko ere.

III. KAPITULUA

Afiliazioa, kotizazioa eta diru-bilketa

1.atala. Sisteman afiliatzea, eta sistema osatzen duten araubideetako altak, bajak eta datu-aldaketak

15.artikulua. Afiliazioaren nahitaezkotasuna eta irismena.

Gizarte Segurantzaren afiliazioa nahitaezkoa da 7.1 artikuluan aipatzen diren pertsonentzat, eta bakarra da bizitza osorako eta sistema osorako; hori, halere, ez da eragozpena izango hura osatzen duten araubideetako alta eta bajetarako, bai eta afiliazioaren ondoren gerta daitezkeen gainerako aldaketetarako ere.

16.artikulua. Afiliazioa, altak, bajak eta datu-aldaketak.

1.Afiliazioa egin ahalko da horretara behartuta dauden pertsonek eta entitateek eskatuta edo interesdunek eskatuta; bestela, Gizarte Segurantzaren Administrazioak ere ofizioz egin ahalko du.

2.Erregelamenduz zehazten diren pertsonei eta entitateei egokituko zaie afiliazioa eskatzeko eta Gizarte Segurantzaren Administrazioaren kasuko organismoei aurreko artikuluan aipatutako altak, bajak eta aldaketak eragiten dituzten egitateen berri emateko betebeharrak betetzea.

3.Baldin eta betebehar horiek dagozkien pertsonek eta entitateek ez badituzte betetzen, interesdunek zuzenean eskatu ahalko dute beren afiliazioa, alta, baja edo datu- aldaketa; hori, halere, ez da eragozpena izango haiek izan dituzten erantzukizunak ordaintzeko, horren barne dela, kasua bada, prestazioak beren kargura ordaindu behar izatea eta bidezko diren zehapenak ezartzea.

4.Bai afiliazioa, bai aurreko artikuluan aipatutako altak eta bajak emateko eta gainerako aldaketetarako behar diren izapideak, ofizioz egin ahalko dituzte Gizarte Segurantzaren Administrazioko organismoek, baldin eta egiaztatzen bada, dauzkaten datuetan oinarrituta edo Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzaren jardueren nahiz beste edozein prozeduraren ondorioz, betebehar horiek ez direla bete.

5.Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 42. artikuluan ezarritakoa ezertan kendu gabe, beren jarduera berekiari edo lantokietan modu jarraituan ematen den jarduerari dagozkion obrak edo zerbitzuak beste batzuekin kontratatzen edo azpikontratatzen duten enpresaburuek egiaztatu beharko dute, kontratatutako edo azpikontratatutako jarduera ematen hasi baino lehen, ea kontrata edo azpikontrata betetzeko aldi osoan zehar bete ote den langileetako bakoitzak lantoki horietan betetzen duen lanpostuaren Gizarte Segurantzako afiliazioa eta alta.

6.Aurreko zenbakian ezarritako egiaztatze-eginbeharra ez da eskatzekoa izango kontratatutako jarduera etxe baten titularrak bere etxebizitza dela-eta kontrata dezakeen eraikuntzari edo konponketari bakarrik dagokionean, eta, ezta ere, obraren edo industriaren jabeak jarduera hori enpresa-jarduera batengatik kontratatu ez duenean.

17.artikulua. Gizarte Segurantzaren Administrazioaren betebeharrak eta informaziorako eskubidea.

1.Arloan eskudunak diren Gizarte Segurantzaren Administrazioko organismoek egunean mantenduko dituzte afiliatutako pertsonei buruzko datuak, bai eta atal honetan ezarritako betebeharrak betetzea dagokien pertsonenak eta entitateenak ere.

2.Enpresaburuek eta langileek eskubidea izango dute Gizarte Segurantzaren Administrazioko organismoen bidez informazioa jasotzeko, eta Gizarte Segurantzan berekin lotutako zer datu dauden jakiteko. Eskubide bera izango dute zuzeneko interes pertsonala dutela frogatzen duten pertsonek, lege honetan ezarritakoaren arabera.

Ondorio horietarako, Gizarte Segurantzaren Administrazioak langile bakoitza informatuko du 205.1 artikuluaren arabera ezarritako erretiro arrunterako etorkizunean izango duen eskubideari buruz, erregelamenduz ezartzen den adinetik aurrera eta ezartzen den aldizkakotasunarekin eta edukiarekin.

Hala eta guztiz ere, langile bakoitzari egokitu dakiokeen erretiro arrunterako eskubideari buruzko komunikazio hori informazio-ondorio hutsetarako bidaliko da, eta ez du sortuko langilearen edo hirugarrenen aldeko ez eskubiderik ez eskubide-itxaropenik ere.

Betebehar hori eskatzekoa izango da, halaber, erretiroaren ondoriozko konpromisoak jasotzen duten izaera osagarriko edo ordezko aukerako tresnak direla-eta; esate baterako, gizarte-aurreikuspeneko mutualitateak, ordezko aukerako mutualitateak, enpresetako gizarte-aurreikuspeneko planak, aurreikuspen-plan aseguratuak, pentsio-planak eta -funtsak eta enpresen pentsioengatiko konpromisoak bideratzeko banakako aseguruak eta aseguru kolektiboak. Informazioa Gizarte Segurantzak ematen duen informazioaren aldizkakotasun berarekin eta konparagarriak eta homogeneoak diren moduetan eman beharko da.

2.atala. Gizarte Segurantzako kotizazioa eta baterako diru-bilketaren kontzeptuen araberako kotizazioa

18.artikulua. Nahitaezkotasuna.

1.Gizarte Segurantzako kotizazioa nahitaezkoa da sistemako araubide guztietan. Langabezia-gertakariaren kotizazioa, bai eta Soldatak Bermatzeko Funtsagatiko,

lanbide-heziketagatiko eta Gizarte Segurantzaren kuotekin batera biltzen diren gainerako kontzeptuengatiko kotizazioa ere, nahitaezkoak izango dira lege honetan eta bera garatzeko arauetan ezarritako araubide eta kasuetan eta haietan ezarritako irismenarekin.

2.Kotizatzeko betebeharra sortuko da kasuko jarduera hasten den unetik, eta araubide bakoitza erregulatzen duten arauetan zehaztuko da zeintzuek bete behar duten hura.

3.Kotizatzeko betebeharra eta Gizarte Segurantzaren gainerako baliabideak ordaintzeko betebeharra betetzeko erantzuleak dira araubide eta baliabide bakoitzak diru-sarrera egiteko betebeharra zuzenean ezarrita duten pertsona fisiko edo juridikoak edo nortasunik gabeko entitateak, bai eta, gainera, erantzukizun horiek dakartzaten egitate, ez-egite, negozio edo egintza juridikoen erantzule solidarioak, erantzule subsidiarioak edo mortis causa oinordekoak ere, Gizarte Segurantzaren betebeharrak edo legeen aurkakoak ez diren itun edo hitzarmenak aipatzen dituen edo salbuesten ez dituen lege mailako edozein arau aplikatuta. Erantzukizun solidario, subsidiario edo mortis causa hori lege honetan eta bera garatzeko araudian ezarritako diru-bilketarako prozeduraren bitartez deklaratu eta eskatuko da.

4.Kotizatzeko betebeharragatiko erantzukizuna enpresaburuari dagokion kasuan, lege honetan eta bera garatzeko araudian ezarritako diru-bilketarako prozedura zuzendu ahalko da enplegatzen dituen langileen zerbitzuen prestazioa egiazki jasotzen duenaren aurka, nahiz eta enpresaburu gisa formalki ez agertu lan-kontratuetan, erregistro publikoetan edo entitate kudeatzaileen eta zerbitzu erkideen artxiboetan.

19.artikulua. Kotizazio-oinarriak eta -tasak.

1.Gizarte Segurantzako kotizazio-oinarriak eta -tasak, haiek biltzeko kontzeptuak eta Gizarte Segurantzaren kuotak urtero Estatuko Aurrekontu Orokorren Legean ezartzen direnak izango dira.

2.Gizarte Segurantzako kotizazio-oinarriek, kasuan kasuko araubidean, gehieneko muga gisa izango dituzte urte bakoitzerako Estatuko Aurrekontu Orokorren Legean finkatutakoak, eta gutxieneko muga gisa, berriz, une bakoitzean indarrean dagoen lanbide arteko gutxieneko soldataren zenbatekoa, seiren bat gehituta, xedapen espresu baten bidez kontrakoa adierazi ezean.

3.1. zenbakian aipatutakoa ezertan kendu gabe, laneko istripuen eta gaixotasun profesionalen gertakariei dagokien kotizazioa jarduera ekonomiko, okupazio edo egoera bakoitzerako legez finkatutako primei buruzko tarifan ezarritako kotizazio-tasak aplikatuz egingo da. Kasuko primak, ondorio guztietarako, Gizarte Segurantzaren kuotatzat hartuko dira.

Langabezia-gertakarirako kotizazioaren oinarria, hura estaltzen duten Gizarte Segurantzako araubide guztietan, laneko istripuen eta gaixotasun profesionalen gertakariei dagokiena izango da.

Halaber, Soldatak Bermatzeko Funtserako eta lanbide-heziketarako ekarpenak finkatzeko kotizazio-oinarria, halakoak egiteko betebeharra dagoen Gizarte Segurantzako araubide guztietan, laneko istripuen eta gaixotasun profesionalen gertakariei dagokiena izango da.

20.artikulua. Kotizazioan onurak eskuratzea, haiei eustea eta haiek galdu eta itzultzea.

1.Gizarte Segurantzaren oinarri, tasa eta kuotetan eta baterako diru-bilketaren kontzeptuengatik murrizketak, hobariak edo beste edozein onura jaso ahalko dute soilik kotizatzeko betebeharra betetzeko erantzukizuna duten enpresek eta gainerako subjektuek, baldin eta haiek emateko datan haien ordainketan egunean daudela ulertzen bada.

2.Aurreko zenbakian aipatzen diren kotizazio-onurak eskuratzeak eta haiei eusteak eskatuko dute, nolanahi ere, enpresek eta kotizatzeko betebeharra betetzeko erantzukizuna duten gainerako subjektuek, halako onurak eskatu eta lortu dituztenek, bitarteko elektronikoz ondoren aipatzen direnei buruzko datuak ematea, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak ezartzen dituen moduan eta baldintzetan: enpresen inskripzioa; langileen afiliazioa, altak eta bajak; batzuen eta besteen datu-aldaketak, eta Gizarte Segurantzaren esparruko kotizazioari eta diru-bilketari buruzko datuak.

Aurrekoa gorabehera, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak baimena eman ahalko du, salbuespeneko kasuetan eta modu iragankorrean, dokumentazio hori elektronikoa ez den beste euskarri batean aurkezteko, interesdunak hala eskatuta eta langileen kopurua, haien barreiatzea edo subjektu erantzulearen izaera publikoa direla-eta.

3.Erregelamenduzko epean Gizarte Segurantzaren kuotak eta kotizazioan onurak lortu ondoren sortutako baterako diru-bilketako kontzeptuei dagozkien kuotak ez ordaintzeak berekin ekarriko du soilik haiek automatikoki galtzea, epe horretan sartu ez diren aldietako kuotei dagokienez, salbu eta hori Gizarte Segurantzaren Administrazioak egindako oker baten ondoren gertatu bada.

4.Baldin eta, Administrazioari egotz ezin dakizkiokeen kausengatik, kotizazioko etekinak ez badira erregelamenduz ezarritako moduan kendu, hiru hilabeteko epean horien zenbatekoa itzultzeko eskatu ahalko da, etekina kendu behar zen likidazioa aurkeztu den egunetik aurrera zenbatuta. Eskaera epe horretan egin ezean, eskubidea azkendu egingo da.

Kasu horretan itzulketa egitea bidezkoa bada, eskaera aurkeztu ondoko hiru hilabeteko epean itzulketa egin ez bada, 31.3 artikuluan xedatutako berandutze-interesa gehituko zaio itzuli beharreko zenbatekoari; hala, interes hori dagokion etekinaren zenbatekoari aplikatuko zaio, eskabidea aurkezten denetik ordaintzeko proposamena egin arteko denboragatik.

3.atala. Kuoten eta sistemaren gainerako baliabideen likidazioa eta diru-bilketa

1.azpiatala. Xedapen orokorrak

21.artikulua. Eskumena.

1.Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusia, Gizarte Segurantzaren sistemaren kutxa bakarra denez gero, erakundearen baliabideen likidazioa eta bilketa kudeatzeaz arduratuko da, bai eta Gizarte Segurantzaren kuotekin batera biltzen diren kontzeptuen likidazioa eta bilketa kudeatzeaz ere, hala borondatezko epean nola betearazpen-bidean, Estatuaren zuzendaritza eta babespean.

2.Likidazio-eginkizuna beteko da ezertan eragotzi gabe Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzak gai horretan esleituta dauzkan eskumenak, eta, halaber, kuotez bestelako baliabide zehatz batzuei dagokienez, ezertan eragotzi gabe beste administrazio-organismo edo -organo batzuek esleituta dauzkaten eskumenak.

3.Dirua biltzeko eginkizuna betetzeko, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak egoki irizten dien zerbitzuak itundu ahalko ditu administrazio publikoekin edo xede horretarako gaitutako entitate pribatuekin.

Entitate pribatuei emango zaizkien gaikuntza horiek, aurreko lerrokadan aipatzen direnak, aldi baterako izango dira. Entitate horiekin egindako itunek Ministro Kontseiluaren baimena jaso beharko dute.

22.artikulua. Kuotak eta gainerako baliabideak likidatzea eta ordaintzea.

1.Honako sistema hauetako baten bidez likidatuko dira Gizarte Segurantzaren kuotak, langabeziarenak eta kuotekin batera biltzekoak diren kontzeptuak, lege honetan eta berau aplikatu eta garatzeko arauetan aurreikusitako moduan:

a)Autolikidazio-sistema: Gizarte Segurantzaren kuotak eta kuotekin batera biltzekoak diren kontzeptuak ordaintzeko erantzukizuna duen subjektuak egiten du likidazioa.

b)Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak zuzenean likidatzeko sistema: Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak egiten du langile bakoitzaren likidazioa; horretarako, aintzat hartzen ditu kotizatzera behartuta dauden subjektuei buruz dituen datuak eta kotizatzeko betebeharra betetzeko erantzukizuna duten subjektuek emandako datuak, 29.2 artikuluari jarraituz.

Sistema horren bitartez, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak langile bakoitzari dagokion kotizazioa zehaztuko du; betiere, ordaintzeko erantzukizuna duen subjektuak hala eskatuz gero, eta subjektu horrek eman beharreko datuek likidazioa kalkulatzeko aukera ematen badute.

Kuotak ez dira sistema horren bidez likidatuko, likidatu beharreko aldian Gizarte Segurantzako kasuan kasuko araubidean alta emanda ez dauden langileen kasuan, nahiz eta ordainketaren erantzuleak likidazioa egiteko datuak emanak izan.

c)Likidazio erraztuko sistema, zeina honako kuota hauek zehazteko aplikatuko den: Gizarte Segurantzako Norberaren Konturako Langileen edo Langile Autonomoen Araubide Berezian nahiz Gizarte Segurantzako Itsasoko Langileen Araubide Berezian sartutako langileen kuotak, Etxeko Langileentzako eta Besteren Konturako Nekazaritzako Langileentzako Araubide Orokorreko Sistema Berezietako kuotak, jarduerarik gabeko aldietan, bai eta Eskola Aseguruko zein hitzarmen berezietako kuota finkoak, eta sistema honen bitartez likida daitekeen beste zernahi kuota.

2.Gizarte Segurantzaren sistemako kuotez bestelako baliabideak likidatuko dira lege honetan edo bere aplikazio- eta garapen-arauetan haietako bakoitzari dagokionez ezartzen den moduan eta ezartzen diren betekizunekin.

3.Kuotak eta gainerako baliabideak ordaintzeko epea eta modua izango dira lege honetan, bere aplikazio- eta garapen-arauetan, edo araubide bakoitzari eta sistema bereziei aplikatzekoak diren xedapenetan zehaztutakoak. Ordainketa horiek egin ahalko

dira Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusian, zuzenean, edota 21. artikuluari jarraituz itundutako entitateen bidez, bai eta, egoki denean, legez aurreikusitako beste baldintza batzuetan ere.

Halaber, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak horretarako baimendutako entitateetan ere ordaindu ahalko dira kuotak eta gainerako baliabideak. Ministerioak eginkizun hori betetzeko arauak ezarriko ditu, eta, entitateak arau horiek betetzen ez baditu, Ministerioak baimena kendu ahalko dio, aurretik horri buruzko espedientea irekita.

Kuotak eta gainerako baliabideak itundutako edo baimendutako entitateetan ordaintzeak Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusian ordaintzearen ondorio berberak izango ditu, ordaintzen diren unetik bertatik.

23.artikulua. Ordainketa geroratzea.

1.Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak, zordunak eskatuta eta erregelamendu bidez ezartzen den moduan, Gizarte Segurantzarekiko zorren ordainketa geroratu ahalko du, eta geroratze horrek eten egingo du lege honetan ezartzen den diru- bilketarako prozedura.

2.Geroratzeak ezingo ditu hartu langileen ekarpenari eta laneko istripuen eta gaixotasun profesionalen gertakariei dagozkion kuotak. Geroratzea emateari buruzko administrazio-ebazpena eraginkorra izan dadin, zor daitezkeen kuotak gehienez ere hilabeteko epean ordaindu behar dira, jakinarazpen-egunetik kontatzen hasita.

3.Geroratzeak zorraren printzipala eta, kasua bada, eskaera egiten den datan eskatzekoak diren errekarguak, interesak eta prozeduraren kostuak hartuko ditu, eta geroratzea ematen den unetik aurrera ezingo dira beste batzuk eskatu, ez-betetze kasurako xedatzen denaz beste.

4.Geroratzearen betetzea segurtatu beharko da zorraren printzipala eta errekarguak, interesak eta kostuak estaltzeko behar besteko bermeen bitartez, eta bete gabekotzat joko da geroratzea emateko ebazpenean ezartzen den bermerako eskubide pertsonalak edo errealak finkatutako epean eratzen ez badira.

Betebehar hori ez da eskatzekoa izango geroratutako zorraren zenbatekoa edo onuradunaren izaera direla-eta, erregelamenduz ezartzen den kasuetan. Kasu berezietan, aurreko zenbakian ezarritako betekizunetik guztiz edo partzialki salbuetsi ahalko da, hori gomendatzen duten aparteko arrazoiak gertatzen direnean.

5.Zorraren printzipalak, horren gaineko errekarguek eta geroratu beharreko prozeduraren kostuek interesa sortuko dute, eta ematen denetik ordaintzeko egunera arte izango da eskatzekoa, geroratzeak iraun bitartean, une bakoitzean indarrean dagoen berandutze-interesaren arabera. Interes hori bi puntu handiagoa izango da, zorduna aparteko kausengatik bermeak aurkezteko betebeharretik salbuetsiz gero.

6.Ordainketa geroratzeko baldintzetako edozein betetzen ez bada, geroratzea aitortu baino lehen hasitako premiamendu-prozedurari berrekingo zaio, bestelako izapiderik gabe. Era berean, oraindik premiamenduaren xede izan ez den zorrari dagokionez, premiamendu- probidentzia onartuko da, bestelako izapiderik gabe. Zor horri zenbateko nagusiaren ehuneko 20ko errekargua aplikatuko zaio, baldin eta 29. artikuluaren 1. eta 2. zenbakietan ezarritako obligazioak epearen barruan betetzen badira, eta ehuneko 35ekoa, ordea, epearen barruan betetzen ez badira.

Eskatzen diren berandutze-interesak ordainketa egiteko erregelamenduzko epea amaitzen denetik aurrera sortutakoak izango dira beti.

7.Geroratzea ez dela bete joko da onuradunak Gizarte Segurantzarekin dauzkan betebeharretan egunean egoteari utzi dionean, geroratzea eman eta gero.

24.artikulua. Preskripzioa.

1.Lau urteren buruan preskribatuko dute ondoren aipatzen diren eskubide eta akzioek:

a)Gizarte Segurantzaren Administrazioak daukan eskubidea, zorrak kuoten eta baterako diru-bilketako kontzeptuen arabera zehaztekoa, kasuan kasuko likidazioen bitartez.

b)Zorrak Gizarte Segurantzaren kuoten bitartez eta baterako diru-bilketako kontzeptuen bitartez ordain daitezen eskatzeko ekintza.

c)Zehapenak ezartzeko ekintza, Gizarte Segurantzaren arauak ez betetzeagatik.

2.Helburu gisa kuotez bestelako baliabideak dituzten Gizarte Segurantzarekiko betebeharrei dagokienez, preskripzio epea aplikatzekoak diren arauetan ezarritakoa izango da, haien izaera juridikoa zein den.

3.Preskripzioa eten egingo da arrazoi arruntengatik eta, kasua bada, ordainketaren arduradunaren gaineko ezagutza formalarekin zorraren likidazioa edo diru-bilketa lortzeko egindako edozein administrazio-jardunengatik, eta, bereziki, zorra erreklamatuz edo likidazio-akta bidez egindako erreklamazio administratiboarengatik. Preskripzioa etenda geldituko da, halaber, Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetza arautzen duen uztailaren 21eko 23/2015 Legearen 20.6 artikuluan aipatzen diren jarduketak hasteagatik.

25.artikulua. Kredituen hurrenkera.

Gizarte Segurantzako kuoten eta baterako diru-bilketaren kontzeptuen ondoriozko

kredituek, eta, hala denean, horien gaineko bidezko errekarguek eta korrituek izango dute, beren osotasunean, Kode Zibilaren 1924. artikuluaren 1. puntuan aipatutako kredituen lehentasun-hurrenkera bera. Gizarte Segurantzako gainerako kredituek izango dute aipatu aginduaren 2.a E) zenbakian ezarritako lehentasun-hurrenkera.

Konkurtso-kasuetan, Gizarte Segurantzako kuoten eta baterako diru-bilketaren kontzeptuen ondoriozko kredituak, eta, hala denean, horien errekarguak eta interesak, bai eta Gizarte Segurantzako gainerako kredituak ere, konkurtso-legerian ezarritakoaren mende geratuko dira.

Legeak kredituak kobratzeko ezarritako hurrenkera ezertan galarazi gabe, premiamendu-prozedura beste betearazpen-prozedura judizial edo administratibo berezi batzuekin batera gertatzen denean, enbargoa zeinetan egin lehenengo eta prozedura horrek izango du lehentasuna.

26.artikulua. Sarrera bidegabeak itzultzea, bermeen kostuak itzultzea eta epai bidez deklaratutako zenbatekoak ordaintzea.

1.Kotizatzera edo Gizarte Segurantzarekiko bestelako zorrak, Gizarte Segurantzaren Administrazioak bildu beharrekoak, ordaintzera behartuta dauden pertsonek eskubidea izango dute, erregelamendu bidez ezartzen diren moduan eta kasuetan, egin dituzten diru- sarrera okerren zenbatekoa guztiz edo partzialki itzul diezaieten.

Diru-sarrera oker baten ondorioz itzuli beharreko zenbatekoa honako hauek osatuko dute:

a)Oker egin den eta halakotzat aitortu den diru-sarreraren zenbatekoa.

b)Diru-sarrera premiamendu-bidean egin denean, ordaindu diren errekarguak, interesak, kasua bada, eta kostuak.

c)31.3 artikuluan aurreikusitako berandutze-interesa, diru-sarrerak Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusian egin denetik ordainketa-proposamena egin den arte iragan den denboran oker ordaindutako zenbatekoei aplikatuta.

Nolanahi ere, aplikatuko den berandutze-interesaren tasa interes horren sortzapen- aldian indarrean zegoena izango da.

2.Ez da bidezkoa izango kuotak edo oker ordaindutako bestelako baliabideak itzultzea, gerta daitezkeen era guztietako erantzukizunak kendu gabe.

3.Sarrera bidegabeak itzultzeko eskubideak lau urteren buruan preskribatuko du, diru-sarrera egin eta biharamunetik kontatzen hasita.

4.Gizarte Segurantzaren Administrazioak Gizarte Segurantzarekiko zor baten exekuzioa eteteko aurkeztutako bermeen kostua itzuliko du, beraren zenbatekoa egiaztatu ondotik, zor hura epai bidez edo administrazio-ebazpen bidez bidegabekoa dela deklaratzen denean eta aitorpen hori irmo bilakatzen denean.

Zorra partzialki bidegabekoa dela deklaratzen bada, aipatu bermeen kostuari dagokion partera iritsiko da itzulketa.

Era berean, jarritako errekurtsoa edo erreklamazioa partzialki onartzen diren kasuetan, betebeharraren pean dagoenak eskubidea izango du ekarritako bermearen murrizketa proportzionala izateko, erregelamenduz ezartzen den moduan.

5.Epai irmo baten indarrez interesdunei itzultzekoak diren edo halakotzat deklaratzen diren sarrerak bidegabetzat hartuko dira, eta ebazpen horretan finkatutako moduan itzuli beharko dira, eta, kasua bada, Aurrekontuei buruzko azaroaren 26ko 47/2003 Lege Orokorraren 24. artikulua aplikatuko da.

27.artikulua. Gizarte Segurantzaren eskubideen gaineko transakzioak.

1.Ezingo da amore eman, ez epaiketa bidez ez epaiketatik kanpo, Gizarte Segurantzaren eskubideak direla-eta, ezta arbitraje pean jarri ere eskubide horien inguruan sor daitezkeen gatazkak; hori Ministro Kontseiluan erabakitako errege-dekretu baten bidez egin beharko da, aurretiaz Estatu Kontseiluari entzunda.

2.Gizarte Segurantzarekiko kredituen lehentasunezko izaerak Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiari prozesu konkurtsaletan abstenitzeko eskubidea ematen dio. Halere, prozesu horietan zehar, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak konkurtso-legerian ezarritako akordio edo hitzarmenak sinatu ahalko ditu, eta, zordunaren eta bidezkotzat jotzen diren bermeekin, ordainketarako baldintza bereziak hitzartu ere. Baldintza horiek ezingo dira zordunarentzako hobeak izan prozesu judizialaren bukaerako hitzarmen edo akordioan jasotakoak baino.

2.azpiatala. Borondatezko epeko likidazioa eta diru-bilketa

28.artikulua. Erregelamenduzko epean ez ordaintzeak dakartzan ondorioak. Diru-sarrera egiteko erregelamenduz ezarri den epean zorra ordaintzen ez bada,

errekargua aplikatuko da eta berandutze-interesak sortuko dira, lege honetan ezarritako moduan.

Errekargua eta berandutze-interesak, eskatu ahal direnean, dagozkien zorrekin batera ordainduko dira.

Diru-sarrera erregelamenduz ezarritako epetik kanpo egitea Administrazioak egindako oker bati egotzi ahal zaionean eta Administrazioa enpresaburu ez denean, ez da errekargurik aplikatuko, eta ez da interesik sortuko.

29.artikulua. Kuotak likidatzearen arloko betebeharrak betetzea eta konpentsazioa.

1.22.1 artikuluaren a) letrak aipatzen den kuotak autolikidatzeko sisteman, kotizatzeko betebeharra betetzeko erantzukizuna duten subjektuek bitarteko elektronikoen bidez transmititu beharko dizkiote Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiari Gizarte Segurantzaren kuoten eta kuotekin batera biltzekoak diren kontzeptuen likidazioak, likidazio hori dagozkion kotizazio-dokumentuak aurkeztuta egin behar duten kasuetan salbu.

Ordainketa egiteko erregelamenduzko epearen azken egun naturalera arte egin ahalko dute subjektuek aurreko lerrokadan aipatzen den transmisio edo aurkezpen hori.

2.22.1 artikuluaren b) letran aipatzen den kuotak zuzenean likidatzeko sisteman, kotizatzeko betebeharra betetzeko erantzukizuna duten subjektuek langile bakoitzari dagokion likidazioa kalkulatzeko eskaera egin beharko diote Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiari, eta kalkulu hori egin ahal izateko datuak bitarteko elektronikoen

bidez transmititu beharko dizkiote, ordainketa egiteko erregelamenduzko epearen azken- aurreko egun naturalera arte.

Kalkulu hori egingo da Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak kotizatzera behartuta dauden subjektuen inguruan dituen datuen arabera. Datu horiek honako hauek dira: batetik, subjektu erantzuleek emandakoak (enpresak inskribatzearekin edota langileen afiliatzearen, alten, bajen eta datu-aldaketen berri ematearekin lotutako betebeharrei jarraituz); bestetik, Diruzaintza Nagusiak berak dituenak (kotizazioari eragiten diotenak); eta, azkenik, aipatutako subjektu erantzuleek likidazio-aldi bakoitzean aurkeztu beharrekoak.

Era berean, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak dagozkien kenkariak aplikatuko dizkie likidazioa erregelamenduzko epean egiten duten langileei, eta, hala behar denean, konpentsatu egingo du langile horiei ordainketa eskuordetuaren araubidean ordaindutako prestazioen zenbatekoa, likidazio-aldi berean zor diren kuotekin. Hori guztia Gizarte Segurantzako entitate kudeatzaileek eta laguntzaileek emandako datuen arabera egingo du, artikulu honen 5. zenbakian aurreikusitakoa betez.

Baldin eta, likidazioa egin ondoren, kuotak ordaintzeko erantzukizuna duen subjektuak likidazioa zuzentzeko eskaera egiten badu, eta hasieran transmititutako datuez bestelakoak diren beste datu batzuk ematen baditu, zenbaki honen lehen lerrokadan adierazitako betebeharrak betetzat joko dira kuoten likidazio berria erregelamenduzko epean egin daitekeenean, eta kasu horretan baino ez, salbu eta epearen barruan likidatzeko ezintasunak Administrazioari egotz dakizkiokeen zergatietan badu jatorria.

Aipatutako betebeharrak betetzat joko dira, halaber, baldin eta likidazioa egin ondoren eta erregelamenduzko epearen barruan, ordainketa egiteko erantzukizuna duen subjektuak likidazioko oker materialak, aritmetikoak edo kalkulukoak zuzentzeko eskaera egiten badu, oker horiek esklusiboki Administrazioari bazaizkio egozgarri, eta, ondorioz, likidazio berri bat egin beharra badago, oker horiek aipatutako epetik kanpo zuzenduz.

3.Aurreko zenbakietan adierazitako betebeharrak betetzen ez direnean edota, erregelamenduz ezarritako epeetan beteta ere, kuotak ordaintzen ez direnean zein langilearen ekarpena soilik ordaintzen denean, lege honetan eta bera aplikatzeko eta garatzeko xedapenetan azaldutako ondorioak sortuko dira.

4.22.1 artikuluaren c) letran aipatzen den kuoten likidazio erraztuko sisteman, ez da beharrezkoa izango da artikulu honetako 1. eta 2. zenbakietan ezarritako betebeharrak betetzea; betiere, erregelamendu bidez ezarritako epearen barruan egin bada kuota horien xede diren subjektuak Gizarte Segurantzako dagokien araubidean alta emateko eskaera, alta hori beharrezkoa den kasuetan.

Alta erregelamenduzko epetik kanpo eskatzen bada, ez da beharrezkoa izango artikulu honen 1. eta 2. zenbakietan ezarritako betebeharrak betetzea, eskaera aurkeztu ondoko aldietako kuoten likidazioari dagokionez, likidazio hori sistema honen bidez egingo baita.

Kasu horietan, aplikatzekoa izango da betebehar horiek epe barruan bete diren kasuetarako lege honetan aurreikusitakoa.

5.Subjektu erantzuleek epearen barruan betetzen badituzte 1. eta 2. zenbakietan ezarritako betebeharrak, aukera izango dute Gizarte Segurantzarekin lankidetzan aritzeko betebeharraren ondorioz ordaindutako prestazioengatiko kreditua eta likidazioen xede diren aldietan zordundutako kuotengatiko zorra konpentsatzeko, kuota horiek ordaintzeko unea edozein izanda ere.

Zenbaki honetan araututako egoeraz bestelakoetan, kuotak ordaintzeko erantzukizuna daukaten subjektuek ezingo dituzte beren kredituak Gizarte Segurantzaren aurrean konpentsatu, ordainketa eskuordetuaren araubidean ordaindutako prestazioengatik edo kuota horien zenbatekoa duen beste edozein kontzepturengatik, haiek ordaintzeko unea edozein izanda ere, eta borondatezko epean edo premiamendu-bidean erreklamatuak izan zein ez. Nolanahi ere, subjektu erantzule horiek eskubidea izango dute Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiaren edo kasuan kasuko entitate kudeatzailearen edo laguntzailearen aurrean dagozkien kredituak ordaintzea eskatzeko.

30.artikulua. Epez kanpo ordaintzeagatiko errekarguak.

1.Kuotak ez badira ordaintzen Gizarte Segurantzari ordaintzeko ezarritako erregelamenduzko epean, honako errekargu hauek sortuko dira, ordainketak geroratzeko aurreikusitako berezitasunak ezertan galarazi gabe:

a)Ordainketa egiteko erantzukizuna duten subjektuek epearen barruan bete badituzte 29. artikuluaren 1. eta 2. zenbakietan ezarritako betebeharrak, zorraren ehuneko 20ko errekargua, zor diren kuotak ordaintzeko epemugaren ondoren ordainduz gero.

b)Ordainketa egiteko erantzukizuna duten subjektuek ez badituzte 29. artikuluaren

1.eta 2. zenbakietan ezarritako betebeharrak epearen barruan bete:

1.a. Zorraren ehuneko 20ko errekargua, zor diren kuotak zorraren erreklamazioan edo likidazio-aktan adierazitako ordaintzeko epea amaitu aurretik ordainduz gero.

2.a. Zorraren ehuneko 35eko errekargua, zor diren kuotak ordaintzeko epea amaitu ondoren ordainduz gero.

2.Gizarte Segurantzarekiko zorrek zuzenbide publikoko diru-sarreren izaera dutenean, eta zor horien objektuak kuotez bestelako baliabideak direnean, 1.a) zenbakian aurreikusitako errekarguaz handituko dira, erregelamenduzko epean ordaintzen ez badira.

31.artikulua. Berandutze-interesak.

1.Gizarte Segurantzarekiko zorrengatiko berandutze-interesak eskatzekoak izango dira, betiere, zorra ez bada ordaindu premiamendu-probidentziaren jakinarazpenetik edo kenkari-prozeduraren hasierari buruzko komunikaziotik hamabost egun iragan direnean.

Halaber, interes horiek eskatzekoak izango dira zorraren zenbatekoa ez denean ordaindu zor-erreklamazioen edo likidazio-akten aurka aurkeztutako errekurtsoak ezesteko ebazpenetan finkatutako epean, baldin eta ebazpen horien betearazpena eten bada haien aurka aurkeztutako administrazioarekiko auzi-errekurtsoaren izapideetan.

2.Eskatzekoak diren berandutze-interesak zorraren printzipalak diru-sarrerarako erregelamenduzko epearen muga-egunetik sortutakoak izango dira, bai eta ordaintzeko unean aplikatzekoa den errekarguak sortutakoak ere, aurreko zenbakiaren arabera eskatzekoak diren egunetik kontatzen hasita.

3.Berandutze-interesaren tasa sortzapen-aldiko une bakoitzean diruak duen legezko interes indarduna izango da, ehuneko 25 gehituta, Estatuko Aurrekontu Orokorren Legeak bestelako tasarik ezartzen ez badu.

32.artikulua. Ordainketak egoztea.

Lege honetan geroratzeetarako eta ordenamendu juridikoan konkurtso-prozeduran

sartutako zordunentzako ezarritako berezitasunak kendu gabe, premiatutako zorraren kobrantza partziala egotziko zaio, lehenengo, kobrantza hori eragin duen betearazpenari dagokion enbargoaren edo bermearen ordainketari, eta gero zorraren gainerakoari. Bai kasu batean, bai bestean, kobrantza lehenengo prozesuko kostuei eta gero titulu zaharrenei aplikatuko zaie, eta zenbatekoa proportzionalki banatuko da printzipalaren, errekarguaren eta interesen artean.

33.artikulua. Zorren erreklamazioak.

1.Subjektu erantzuleak ez baditu zor dituen kuotak erregelamenduzko epean ordaintzen, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak, honako kasu hauetan, erreklamatu egingo dio zenbateko hori, 30. artikuluan xedatutakoaren arabera dagokion errekargua aplikatuta:

a)Alta emanda dauden langileei dagokienez kotizatu ez duenean, baldin eta ez baditu epearen barruan bete 29. artikuluaren 1. eta 2. zenbakietan ezarritako betebeharrak, edota, epearen barruan bete arren, transmititutako kuota-likidazioek edo kotizazio-datuek

edo aurkeztutako kotizazio-dokumentuek zuzenean haiengandik eratorritako oker materialak, aritmetikoak edo kalkulukoak dituztenean.

Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzak egoera horiek egiaztatzen baditu, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiari ezagutaraziko dio, eta likidazio-proposamen egokia helaraziko dio.

b)Alta emanda dauden langileei dagokienez kotizatu ez duenean, eta langile horiek ez direnean ageri transmititutako kuota-likidazioetan edo kotizazio-datuetan, ez eta epearen barruan aurkeztutako kotizazio-dokumentuetan ere; langile horiei dagokienez, joko da subjektu erantzuleak ez dituela bete 29. artikuluaren 1. eta 2. zenbakietan ezarritako betebeharrak.

c)Diferentziak daudenean ordaindutako kuoten eta legez likidatu beharrekoen zenbatekoen artean (transmititutako likidazioen edo kotizazio-datuen zein aurkeztutako kotizazio-dokumentuen ondorio zuzenak direnak), eta ez bada egokia Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzak haien izaera kotizagarriaren gaineko balorazio juridikoa egitea; kasu horretan, hurrengo artikuluaren 1.b) zenbakian ezarritakoaren arabera jokatuko da.

d)Kuotengatiko zorrak dituenean, eta kuota horiek likidatzea ez dagokionean Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzari.

2.Halaber, honako hauei zorraren zenbatekoa erreklamatuko zaie, zor horiek ordainarazi behar direnean, aintzat hartuta Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak dituen datuak edo Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzak ezagutzera emandakoak, eta lege mailako arau batek ere ez duenean Gizarte Segurantzari zorrak ordaintzeko erantzukizuna salbuesten:

a)Erantzule solidarioei. Kasu horretan, erreklamazioaren xede izango dira erantzukizun solidarioak estaltzen duen zorraren zenbateko nagusia, errekarguak, interesak eta erreklamazio hori egin arte sortutako kostuak.

b)Erantzule subsidiarioei. Kasu horretan, eta erantzukizuna legez mugatuta egotean salbu, erreklamazioaren xede izango da erreklamazioa egiteko unean hasierako zordunari eska dakiokeen zorraren zenbateko nagusia, alde batera utzita errekarguak, interesak eta kostuak.

c)Jatorrizko zorduna zendu delako, erantzukizuna bere gain hartu duenari. Kasu horretan, erreklamazioaren xede izango dira zorraren zenbateko nagusia, errekarguak, interesak eta erreklamazioa egin arte sortutako kostuak.

3.Kuotengatik –aurkaratuak izan nahiz ez izan– zorren erreklamazioetan eskatutako zenbatekoak epe hauen barruan ordaindu beharko dira:

a)Hil bakoitzaren 1etik 15era bitartean jakinarazitakoak, jakinarazpen egunean hasi eta hurrengo hilaren 5era arte, edo hurrengo lehenengo egun baliodunera arte.

b)Hil bakoitzaren 16tik hilaren amaierara bitartean jakinarazitakoak, jakinarazpen egunean hasi eta hurrengo hilaren 20ra arte, edo hurrengo lehenengo egun baliodunera arte.

4.Kuotez bestekoak diren errekurtsoengatik Gizarte Segurantzarekin hartutako zorrak, halaber, zor-erreklamazioaren xede izango dira, eta erreklamazio horretan beraren zenbatekoa eta diru-sarrera egiteko erregelamenduzko epeak aipatuko dira.

5.Zor-erreklamazioen aurkako gora jotzeko errekurtsoa aurkezteak soilik etengo du diru-bilketarako prozedura nahikoa den abalaz bermatzen denean edo zorraren zenbatekoa izendatzen denean, horren barne dela, kasua bada, sortutako errekargua.

Errekurtsoa ezesteko ebazpena dagoen kasuan, jakinarazpenetik hamabost egun igaro badira zorra ordaindu gabe, premiamendu-bidea hasiko da, premiamendu- probidentzia baten bitartez edo kenkari-prozeduraren bitartez, bidezkoa denaren arabera.

34.artikulua. KUOTEN LIKIDAZIO-AKTAK.

1.Bidezkoa izango da likidazio-aktak egitea honako hauek direla-eta sortutako kuoten ondoriozko zorrengatik:

a)Langileak afiliatuta edo alta emanda ez egotea Gizarte Segurantzaren sistemako araubideetako batean.

b)Alta emanda dauden langileei dagozkien kotizazio-desberdintasunak, desberdintasun horiek transmititutako likidazioetatik edo kotizazio-datuetatik edota aurkeztutako kotizazio-dokumentuetatik zuzenean eratorri zein ez, epearen barruan nahiz kanpoan.

c)Ordaintzeko betebeharra duen subjektuaren erantzukizunaren deribazioa, edozein direla ere beraren kausa eta aplikatzekoa den Gizarte Segurantzako araubidea, betiere Gizarte Segurantzarekiko zorrengatiko erantzukizuna kanpo uzten ez duen lege mailako edozein arautan oinarrituta. Legez ezarritako erantzukizun solidarioko kasuetan, Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzak akta egin ahalko die subjektu erantzule guztiei edo horietakoren bati. Kasu horretan, likidazio-aktak erantzukizun solidarioa aplikatzen zaion zorraren printzipala, errekarguak, interesak eta sortutako kostuak hartuko ditu, akta luzatzen deneko datara bitarte sortutakoak.

d)Gizarte Segurantzaren kotizazioetan bidegabeki aplikatzea enplegurako lanbide- heziketaren azpisistemaren prestakuntza-ekintzen finantzaketarako erregelamendu bidez ezarritako hobariak.

a), b) eta c) letretan aipatzen diren kasuetan, Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzak errekerimenduak egin ahalko dizkie edozein arrazoi tarteko zor diren kuotak ordaintzera behartuta dauden subjektuei, haiek jardunean den funtzionarioari zorra aitortu ondoren. Kasu honetan, zorraren kuoten araberako ordainketa, errekerimenduan jasotakoa, Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzak finkatzen duen epean egingo da; epe hori, nolanahi ere, ez da lau hiletik gorakoa izango. Errekerimendua betetzen ez bada, likidazio-akta eta arau-haustearen akta egingo dira, kuotak ez ordaintzeagatik.

Kuoten likidazio-aktak Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzak egingo ditu, eta kasu guztietan ikuskatzailetza horren organoen bitartez jakinaraziko dira; organo horiek, halaber, egitate berengatik egindako arau-hausteen aktak jakinaraziko dituzte, erregelamenduz ezartzen den moduan.

2.Erregelamenduz ezarritako betekizunen arabera egindako likidazio-aktak, behin interesdunei jakinarazita, behin-behineko likidaziotzat hartuko dira, eta behin betiko bihurtuko dira Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiaren Zuzendaritza Nagusiaren edo kasuan kasuko zuzendaritza probintzialaren administrazio-egintza baten bitartez, Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzako organo eskudunak proposatuta. Proposamen hori nahitaezkoa izango da eta ez da loteslea izango, eta interesdunarekin entzunaldi-izapidea egin ondoren gauzatuko da. Behin betiko likidazio-egintza horien aurka gora jotzeko errekurtsoa aurkeztu ahalko da, egintzak eman zituen organoaren gainetik dagoen organoan. Likidazio-aktak langileei emango zaizkie ezagutzera, eta ukituta daudenek erreklamazioa aurkeztu ahalko dute, likidazioa egiten deneko aldiari edo kotizazio-oinarriari dagokienez.

3.Zorren zenbatekoak, likidazio-aktetan agertzen direnak, ordainduko dira jakinarazpena egin eta hurrengo hilaren azken egunera arte, behin likidazioari buruzko behin betiko administrazio-egintza eman ondoren; bestela, kenkari-prozedura hasiko da edo premiamendu-prozedura, lege honetan eta berau garatzeko arauetan ezarritako moduan.

4.Egitate berberak direla-eta egin beharreko likidazio-aktak eta arau-haustearen aktak Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzak egingo ditu aldi berean. Horiek ebazteko eskumena eta prozedura 2. zenbakian adierazitakoak dira.

Arau-hausteen akta horietan proposatzen diren zehapenak ehuneko 50 murriztuko dira automatikoki, baldin eta arau-hausleak likidazioa onartzen badu eta beraren zenbatekoa 3. zenbakian adierazitako epean ordaintzen badu. Murrizketa automatiko hori egin ahalko da

soilik likidazioaren zenbatekoa hasiera batean proposatutako zehapena baino handiagoa bada.

35.artikulua. Kuotengatiko zorrak zehaztea.

1.Zorren erreklamazioak eta Gizarte Segurantzaren kuotengatiko premiamendu- probidentziak, dagozkien kasuetan, arau hauek betez egingo dira:

a)Ordaintzeko erantzukizuna duen subjektuak epearen barruan betetzen baditu 29. artikuluaren 1. eta 2. zenbakietan ezarritako betebeharrak, kuota-likidazioa egiteko erreferentzia izan diren kotizazio-oinarrien arabera egingo dira.

b)Ordaintzeko erantzukizuna duen subjektuak ez baditu epearen barruan betetzen

29.artikuluaren 1. eta 2. zenbakietan ezarritako betebeharrak, kotizazio-oinarri gisa hau hartuko da: zorraren erreklamazioaren xede diren langileen lanbide-taldearen edo -kategoriaren azkeneko kotizazio-taldea zein izan den, haren gutxieneko eta gehieneko oinarrien batezbestekoa, oinarri bakarrak aplikatu behar diren egoeretan salbu.

2.Likidazio-aktak egitean, langileak jasotzeko eskubidea duen guztizko ordainsaria hartuko da oinarritzat, edota, beste baten kontura egindako lanagatik jasotzen duena altuagoa bada, benetan jasotzen duen ordainsaria, ordainsari hori kotizazio-oinarrian integratu behar duenean, legean edo garapen-arauetan ezarritako moduan.

Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzak ez duenean jakiterik zein den langileak jasotako ordainsarien zenbatekoa, kotizazio-oinarri gisa hau hartuko da: likidazio- aktaren xede diren langileen lanbide-taldearen edo -kategoriaren azkeneko kotizazio- taldea zein izan den, haren gutxieneko eta gehieneko oinarrien batezbestekoa, oinarri bakarrak aplikatu behar diren egoeretan salbu.

36.artikulua. Egiaztatzeko ahalmenak.

Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak egiaztatu egin ahalko ditu 22.1 artikuluan

aipatutako sistemen bidez kalkulatutako kuoten likidazioak; horretarako, behar beste datu edo dokumentu eskatu ahalko ditu. Egiaztapen horretan kotizazio-desberdintasunik atzemanez gero, Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzak zor-erreklamazioaren edo likidazio-akta bidez eskatuko ditu zenbateko horiek, 33.1 eta 34.1 artikuluetan ezarritakoari jarraituz, hurrenez hurren.

Aurreko lerrokadan xedatutakoak ez ditu eragotziko Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzak legez esleituta dauzkan eginkizunak betez egiaztapenak egiteko dituen ahalak.

3.azpiatala. Betearazpen-bideko diru-bilketa

37.artikulua. Kautela-neurriak.

1.Gizarte Segurantzarekiko zorren kobrantza ziurtatzeko, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak behin-behineko kautela-neurriak hartu ahalko ditu, arrazoizko zantzuak daudenean uste izateko, hala egin ezean, kobrantza ezinezkoa izango dela edo hartarako zailtasun larriak egongo direla.

Neurriak saihestu nahi den kaltearen arabera finkatuko dira. Konpontzea zaila edo ezinezkoa den kaltea eraginen luketenak ez dira inoiz hartuko.

2.Kautela-neurriak honelakoak izan daitezke:

a)Sarrera bidegabeen itzulketetatik edo Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak egin beharreko beste pagamenduetatik atxikitzea, zorraren kobrantza bermatzeko behar den zenbatekoan, hain zuzen.

Sarrera bidegabeen itzulketa baten kautelazko atxikipena, osoa edo partziala, jakinarazi beharko zaio interesdunari itzulketa akordioarekin batera.

b)Ondasunen edo eskubideen prebentziozko enbargoa. Prebentziozko enbargo hori segurtatuko da dagozkion erregistro publikoan jasoz edo enbargatutako ondasun higigarriak gordailutuz.

c)Legez aurreikusitako beste edozein.

3.Gizarte Segurantzarekiko zorra likidatu gabe egonda ere sortzapena egin denean, bera ordaintzeko erregelamenduzko epea iraganda, betiere zor hori dagokienean oinarriak, tasak eta aurrez ezarrita dauden eta erantzukizuneko gehieneko zenbateko bat finkatzeko bidea ematen duten beste datu objektibo batzuen aplikazioaren arabera zehatz daitezkeen kopuruei, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak kautela-neurriak ezarri ahalko ditu, haien kobrantza segurtatze aldera, aurrez kasuko esparrua zein den, zuzendari probintzialek edo, bestela, zuzendari nagusiak edo haiek eskuordetzen duten agintariak baimena emanda.

4.Horrela hartutako kautela-neurriak kendu egingo dira, zorra ordaindu ez bada ere, neurri hauek hartzea eragin duten inguruabarrak desagertzen badira edo, interesdunak eskatuta, nahikotzat jotzen den beste berme batekin ordezkatzea erabakitzen bada.

Kautela-neurriak behin betiko neurri bilaka daitezke premiamendu-prozeduraren esparruan. Bestela, ofizioz kenduko dira, eta ezingo dira luzatu sei hilabeteko epetik goiti, hartzen direnetik hasita.

5.Diruaren eta salgaien prebentziozko enbargoa erabaki ahalko da, establezimendurik gabe egindako jarduerengatik eta irabazizko lanengatik eska daitekeen Gizarte Segurantzarekiko zorraren ordainketa bermatu ahal izateko, langileak afiliatu ez direnean edo, bestela, Gizarte Segurantzako dagokien araubidean alta eman ez zaienean.

Halaber, ikuskizun publikoetako diru-sarreretan esku hartu ahalko da, kasuko enpresetako langileak afiliatu ez direnean eta alta eman ez zaienean, edo haiengatik Gizarte Segurantzako kotizaziorik egin ez denean.

38.artikulua. Premiamendu-probidentzia, betearazpen-prozedurako beste egintza batzuk eta kenkari-prozedura.

1.Diru-sarrera egiteko erregelamenduzko epea iragan bada zorra ordaindu gabe, behin zorraren erreklamazioa edo likidazio-akta administrazio-bidean irmo bihurtuta, halakoak bidezko diren kasuetan, premiamendu-bidea abiatuko da, premiamendu- probidentzia eginez, zeinean ordaintzeko dagoen zorra eta hari dagokion errekargua identifikatuko baitira.

2.Premiamendu-probidentzia, organo eskudunak egina, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak premiamendu-prozedurari hasiera emateko betearazpen-titulu nahikotzat hartuko da. Zorra ordaintzera behartuta dauden subjektuen ondasun eta eskubideen kontra jotzeko, epaitegietako epaiek adina indar izango du.

Premiamendu-probidentziaren jakinarazpenean, subjektu erantzuleari ohartaraziko zaio ezen, eskatutako zorraren diru-sarrera egiten ez bada hura jaso edo argitaratu eta hamabost egunen buruan, sortutako berandutze-interesak eskatuko direla-eta ondasunak enbargatu egingo direla.

3.Premiamendu-probidentziaren aurkako gora jotzeko errekurtsoa honako arrazoi hauengatik baizik ezingo da onartu, betiere justifikazioa emanda:

a)Ordainketa.

b)Preskripzioa.

c)Zorra finkatzerakoan egindako oker material edo aritmetikoa.

d)Zorra barkatzea edo geroratzea, edo prozedura etetea.

e)Ez jakinaraztea zorraren erreklamazioa –halakoa bidezkoa denean–, likidazio-akta edo haiek nahiz kuoten auto-likidazioek sortutako ebazpenak.

Errekurtsoa aurkezteak eten egingo du premiamendu-prozedura, bermea aurkeztu behar izan gabe, harik eta aurkaratzea ebazten den arte.

4.Baldin eta interesdunek gora jotzeko errekurtsoa edo administrazioarekiko auzi- errekurtsoa aurkezten badute prozedura exekutiboan emandako premiamendu-

probidentziaz besteko egintzen aurka, premiamendu-prozedura ez da etengo, ez bada jazarritako zorraren ordainketa egiten, behar besteko abalarekin bermatzen ez bada edo haren zenbatekoa jartzen ez bada, horren barne direla errekargua, sortutako interesak eta printzipalaren ehuneko 3, erregelamenduz ezarritako prozedura-kostuen konturako zenbateko gisa, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiaren eskura.

5.Zordunaren ondarearen aurkako betearazpena enbargoaren bidez eta haren balioa gauzatzearen bidez egingo dira, edo, kasua bada, zordunaren ondasunak Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiari esleituz. Enbargoa zorraren printzipala eta eragin diren eta diru-sarrera egin arte edo Gizarte Segurantzari esleipena egin arte eragingo diren errekarguak eta prozeduraren interes eta kostuak estaltzeko behar adinako zenbatekoan egingo da, beti proportzionaltasun-printzipioa errespetatuz.

Baldin eta Gizarte Segurantzarekiko betebeharraren betetzea bermatuta badago abal, enbargo, hipoteka edo beste edozein berme pertsonal nahiz errealen bitartez, lehenbizi exekutatu egingo da. Exekuzio hori Gizarte Segurantzaren Administrazioko diru-bilketako organoek burutuko dute, premiamendu-prozedura administratiboaren bitartez.

6.Baldin eta zorduna administrazio publiko bat, organismo autonomo bat, enpresa- entitate publiko bat edo, oro har, zuzenbide publikoko beste edozein entitate bada, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiaren organo eskudunak, 1. zenbakian aipatzen diren epeak iraganda, kenkari-prozedura hasiko du, aurrez entitate ukituari entzunaldia eman ondoren, Gizarte Segurantzaren aldeko atxikipena adostuta, printzipalari, errekarguari eta interesei dagokien zenbatekoan, entitate zordunari Estatuko Aurrekontu Orokorren kargura transferitu beharreko guztizko kopuruaren gainean kalkulatua, eta zorra guztiz edo partzialki azkenduta geratuko da Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak atxikitako zenbatekoa haren ordainketari aplikatzen dion momentutik.

Entitate horien ondarearen gaineko premiamendu-bidea hasiko da soilik, 2. zenbakian ezarritako moduan, legeak aurreikusten duenean enbarga daitezkeen ondasunen titulartasuna eduki dezaketela. Kasu horretan, eta premiamendu-probidentzia behin betikoa denean, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiaren organo eskudunak aurreko lerrokadan ezarritako atxikipena erabakiko du; hori, halere, ez da eragozpena izango enbarga daitezkeen ondasunen gaineko premiamendu-prozedurari jarraipena emateko, zorren kobrantza osatu arte.

7.Betearazpen-bideko diru-bilketak sortutako kostuak eta gastuak ordainketaren erantzulea den subjektuaren kargura izango dira beti.

8.Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren titularrak proposatuta, Gobernuak Gizarte Segurantzarekiko zorrak premiamendu-bidean kobratzeko prozedura onartuko du.

9.Aurreko zenbakietan xedatutakoak ez du ezertan eragotziko 39. artikuluan eta administrazioarekiko auzien jurisdikzioari buruzko araudian berariaz ezarritakoa.

39.artikulua. Hirugarrengotzak.

1.Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiari dagokio premiamendu-bidean sortzen diren hirugarrengotzak ebaztea. Halakoak erakunde horri aurkeztea aldez aurreko betekizuna izango da, haiek jurisdikzio arrunteko epaitegietan bideratu ahal izateko.

2.Hirugarrengotza bakarrik oinarritu ahalko da zordunari enbargatutako ondasunen jabarian, edo hirugarrengotza aurkezten duenak bere kreditua berreskuratzeko daukan eskubidean, premiamendu-espedientean bilatutakoaren aurretik.

3.Hirugarrengotza jabarikoa baldin bada, premiamendu-prozedura eten egingo da harik eta hura ebazten den arte, behin enbargoaren ondorengo segurtatze-neurriak hartuta, ondasunen izaera zein den. Hirugarrengotza eskubide hobekoa baldin bada, prozedurak jarraituko du ondasunak gauzatu arte, eta handik ateratakoa gordailutuko da hirugarrengotzaren emaitza gisa. Jabariko hirugarrengotza ez da onartuko eskritura publikoa eman ondoren, kasuko ondasunen salmenta burutu ondoren edo haiek, ordainketa gisa, Gizarte Segurantzari esleitu ondoren. Zuzenbide hobeko hirugarrengotza ez da onartuko biltzaileak salmentaren prezioa jaso ondoren.

40.artikulua. Finantza-entitateen, funtzionario publikoen, profesional ofizialen eta agintarien informatzeko eginbeharra.

1.Premiamendu-egoeran dauden eta Gizarte Segurantzari zor dioten dirua eskudirutan, kontuetan, baloreetan edo beste ondasunetan gordailutzen duten pertsonak edo entitateak behartuta daude Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiari informazioa ematera eta hark beren legezko eginkizunetan eskatzen dietena betetzera.

2.Aurreko zenbakiak aipatzen dituen obligazioak bete beharko dira, izaera orokorrez edo Gizarte Segurantzaren Administrazioko organo eskudunen banan-banan eginiko eskaeraz, erregelamendu bidez zehaztutako moduan eta epeetan.

3.Ezingo dira artikulu honen aurreko zenbakietan ezarritako betebeharrak bete gabe utzi bankuko sekretua babes hartuta.

Kontu korronteen, aurrezki-gordailuen eta eperako gordailuen, mailegu- eta kreditu- kontuen eta banku, aurrezki kutxa, kreditu-kooperatiba eta banku- zein kreditu-trafikoan diharduten pertsona fisiko edo juridiko guztien gainerako eragiketa aktibo edo pasiboen mugimenduei buruzko errekerimenduak egingo dira aurrez Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiko zuzendari nagusiak edo, kasua bada eta erregelamenduz ezarritako baldintzetan, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiko zuzendari probintzialak baimena emanda, eta haietan zehaztu beharko dira ikerketaren xede diren eragiketak, ukitutako subjektu pasiboak eta ikerketaren irismena, xede duten aldiari dagokionez.

4.Funtzionario publikoak, profesional ofizialak barne, Gizarte Segurantzaren Administrazioarekin lankidetzan aritzera behartuta daude, eta daukaten informazio guztia, edozein motatakoa, eman beharko diote, beharrezkoa denean Gizarte Segurantzaren baliabideak eta horiekin batera biltzekoak diren gainerako kontzeptuak biltzeko, honako egoera hauetan salbu:

a)Korrespondentziaren edukia sekretua denean.

b)Administrazio Publikoari helburu estatistiko hutsez emandako datuak sekretuak direnean.

c)Notario-protokoloaren sekretua dagoenean. Sekretu horretan babestuta egongo dira bai Notariotzari buruzko 1862ko maiatzaren 28ko Legearen 34. eta 35. artikuluetan aipatutako agerkari publikoak, bai ezkontza-gaiei dagozkienak, ezkontzaren araubide ekonomikoari buruzkoak izan ezik.

5.Profesionalek diru-bilketa dela-eta garrantzizko informazioa Gizarte Segurantzaren Administrazioari emateko duten betebeharra ez da iritsiko beren jarduera dela-eta ezagutzen dituzten ondarez besteko datu pribatuetara, baldin eta haiek jakitera emateak arriskuan jartzen badu pertsonen ohorea edo intimitatea edo haien familiarena. Ez da iritsiko, halaber, aholkularitza edo defentsako zerbitzu profesionalak ematearen ondorioz bezeroen datu konfidentzialetara.

Profesionalek ezingo dute sekretu profesionala aipatu beren Gizarte Segurantzako kotizazioa egiaztatzeari oztopo egiteko asmoz.

Ohorea, norberaren eta familiaren intimitatea eta norberaren irudia izateko eskubidearen babes zibilari buruzko maiatzaren 5eko 1/1982 Lege Organikoaren zortzigarren artikuluaren 1. zenbakiaren ondorioetarako, honako hauek hartuko dira agintari eskuduntzat: Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren titularra, Gizarte Segurantzako Estatu Idazkaritzako eta Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzako Zuzendaritza Nagusiko zuzendaritza-organo eta -zentroen titularrak eta Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiko zuzendari nagusia eta zuzendari probintzialak.

6.Gizarte Segurantzaren Administrazioari datu pertsonalak lagatzeko, ez da ukituaren adostasunik beharko, lagapen hori egiten denean artikulu honetan ezarritakoa betez edota, oro har, laguntzeko eginbeharra betez, Gizarte Segurantzaren baliabideak eta Gizarte Segurantzaren kuotekin batera bildu beharreko kontzeptuak eraginkortasunez likidatzeko eta biltzeko.

Aurreko lerrokadan aipatutakoa betetze aldera, honako hauek behar beste datu, txosten eta aurrekari eman beharko dizkiote Gizarte Segurantzaren Administrazioari,

likidazioak egiteko eta dirua biltzeko eginkizunak zuzen bete ditzan: agintariak (edozein dela ere horien izaera); Estatuko, autonomia-erkidegoetako eta toki-entitateetako organoen titularrak; organismo autonomoak, agentziak eta enpresa-entitate publikoak; ganberak eta korporazioak, elkargoak eta elkarte profesionalak; gizarte-aurreikuspeneko mutualitateak; gainerako entitate publikoak, eta, oro har, funtzio publikoetan lan egiten dutenak edo horiekin elkarlanean aritzen direnak; horretarako, betiere, betebehar horrek izaera orokorreko xedapen bidez ezarrita beharko du, edo Gizarte Segurantzaren Administrazioak errekerimendu zehatz bidez hala eskatu beharko du. Era berean, aipatutako administrazioari eta bertako langileei sostengua, laguntza, sorospena eta babesa eman beharko dizkiote, beren eskumenak balia ditzaten.

Artikulu honetan adierazitako datuak bitarteko elektronikoen bidez lagako dira, ahal izanez gero.

7.Artikulu honetan xedatutakoari jarraituz emandako datuak, txostenak eta aurrekariak Gizarte Segurantzaren Administrazioak likidazioak eta diru-bilketak egiteko esleituta dauzkan eginkizunen esparruan erabiliko dira soilik, lege honen 77. artikuluan xedatutakoa ezertan galarazi gabe.

41.artikulua. Enbarga daitezkeen ondasunak ostentzea.

Enbarga daitezkeen ondasunak gordailutzen dituzten pertsonak edo entitateak, baldin

eta Gizarte Segurantzak egindako enbargoa aurrez ezagutzen badute, erregelamenduz ezarritako premiamendu-prozedura administratiboa tarteko, eta enbargo-aginduen ez-betetzean edo ondasunen ostentzean laguntzen badute edo hura onartzen badute, zorraren ordainketaren erantzule solidarioak izango dira enbargatu edo besterendu ahalko ziren ondasunen balioaren zenbatekora bitarte.

IV. KAPITULUA

Babes-jarduna

1.atala. Xedapen orokorrak

42.artikulua. Gizarte Segurantzaren sistemaren babes-jarduna.

1.Gizarte Segurantzaren sistemaren babes-jardunak honako hauek hartuko ditu:

a)Amatasuneko, gaixotasun arrunteko edo profesionaleko eta istripuko –lanekoa izan nahiz ez izan– kasuen osasun-laguntza.

b)Oneratze profesionala, baldin eta beraren jatorria antzematen bada aurreko letran aipatzen diren kasuetako edozeinetan.

c)Prestazio ekonomikoak honako egoera hauetan: aldi baterako ezintasuna; amatasuna; aitatasuna; haurdunaldiko arriskua; edoskialdi naturaleko arriskua; minbizia edo beste gaixotasun larriren bat duten adingabeen zainketa; ezintasun iraunkor kontributiboa eta baliaezintasun ez-kontributiboa; erretiroa, modalitate kontributiboan eta ez-kontributiboan; langabezia, maila kontributiboan eta asistentzialean; jarduera uzteagatiko babesa; heriotza eta biziraupena. Halaber, errege-dekretu bidez, erregelamenduetan, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren titularrak hala proposatuta, zein gertakari eta egoera berezi ezarri eta horietan emandako prestazioak.

d)Gizarte Segurantzaren familia-prestazioak, modalitate kontributiboan eta ez-kontributiboan.

e)Desgaitasuna duten pertsonen prestakuntzaren eta errehabilitazioaren arloan eta adineko pertsonentzako laguntzaren arloan ezarri ahal diren gizarte-zerbitzuetako prestazioak, bai eta komenigarritzat jotzen diren gainerako arloetakoak ere.

2.Halaber, aurreko zenbakian jasotako prestazioen osagarri gisa, gizarte-laguntzaren onurak eman ahalko dira.

3.Aurreko zenbakietan jasotako babes-jardunak Gizarte Segurantzako Araubide Orokorraren eta araubide berezien balizko luzapenaren esparrua mugatzen du, bai eta prestazio ez-kontributiboena ere.

4.Gizarte Segurantzaren prestazio kontributiboak osatzea, zabaltzea edo aldatzea xede duen izaera publikoko edozein prestazio Gizarte Segurantzaren sistemako atal bat da, eta 2. artikuluan bildutako printzipioak bete beharko ditu.

Aurreko lerrokadan aurreikusitakoa ulertuko da ezertan eragotzi gabe autonomia- erkidegoek beretan bizi diren pentsiodunen onerako ezar ditzaketen bestelako laguntzak, kasuan kasuko eskumenez baliatuta ezarritakoak.

43.artikulua. Borondatezko hobekuntzak.

1.Gizarte Segurantzaren sistemak 7.1 artikuluan bildutako pertsonei ematen dien babes-jardunaren modalitate kontributiboa norberaren borondatez hobetu ahalko da Araubide Orokorra eta araubide bereziak erregulatzen dituzten arauetan ezartzen den moduan eta baldintzetan.

2.Borondatezko hobekuntzak ezartzeaz beste salbuespenik gabe, aurreko zenbakian aurreikusitakoari jarraituz, Gizarte Segurantza ezingo da modu kolektiboan kontratatu.

44.artikulua. Prestazioen ezaugarriak.

1.Ez Gizarte Segurantzaren prestazioak, ez eta haren gizarte-zerbitzuen eta gizarte- laguntzaren onurak ere, ezingo dira atxiki –2. zenbakian ezarritako kasua kendu gabe–, guztiz nahiz partzialki laga, konpentsatu edo deskontatu, honako kasu hauetan izan ezik:

a)Ezkontidearen eta seme-alaben aldeko mantenu-betebeharrak betetzearren.

b)Onuradunak Gizarte Segurantzaren barruan hartutako betebeharrak direnean.

Enbargoei dagokienez, Prozedura Zibilaren Legean ezarritakoa aplikatuko da.

2.Gizarte Segurantzaren babes-jardunaren ondoriozko hartukizunak direla-eta zergak ordaindu beharko dira zerga bakoitzari buruzko arau erregulatzaileetan ezarritako moduan.

3.Ezingo da inongo zerga-tasarik eskatu, ez eta inolako eskubiderik ere, Gizarte Segurantzaren Administrazioko kasuko organismoek eta organismo administratibo, judizial eta beste edozein motatakoek eman beharreko informazio edo ziurtagirietan, 1. zenbakian aipatzen diren prestazio eta onurei dagokienez.

45.artikulua. Prestazioak direla-eta dauden erantzukizunak.

1.Gizarte Segurantzaren entitate kudeatzaileek kudeaketa esleituta duten prestazioen erantzuleak izango dira, baldin eta betetzen badituzte haietarako eskubidea sortzeko lege honetan ezarritako arauetan eta araubide berezietan aplikatzekoak zaizkien arau berezietan eskatzen diren betekizun orokor eta partikularrak.

2.Prestazio kontributiboak direla-eta aurreko zenbakian zehaztutakoez beste entitate edo pertsona batzuei erantzukizunak egozteko, lege honetan eta bera garatzeko edo aplikatzeko xedapenetan edo araubide berezietako arau erregulatzaileetan xedatutakoari begiratu beharko zaio.

46.artikulua. Gertakari arrunten ondoriozko pentsio kontributiboen eta pentsio ez-kontributiboen ordainketa.

1.Gertakari arrunten ondoriozko pentsio kontributiboak, Gizarte Segurantzaren sistema osatzen duten araubideetako edozeinetan, hamalau ordainsaritan ordainduko dira; ordainsari horiek urteko hilabeteetako bakoitzari egokituko zaizkio eta beste biak aparteko ordainsariak izango dira, ekainean eta azaroan sortuko direnak.

2.Halaber, baliaezintasun- eta erretiro-pentsio ez-kontributiboen ordainketa hamalau ordainsaritan ordainduko dira; ordainsari horiek urteko hilabeteetako bakoitzari egokituko

zaizkio eta beste biak aparteko ordainsariak izango dira, ekainean eta azaroan sortuko direnak.

2.atala. Prestazioetarako eskubidea aitortzea eta zehaztea eta hari eustea

47.artikulua. Kotizazioen ordainketan egunean egoteko betekizuna.

1.Kotizazioak ordaintzeko ardura duten langileei dagokienez, Gizarte Segurantzaren prestazio ekonomikoak aitortzeko, kausatzaileak Gizarte Segurantzaren kotizazioak ordainduta izan beharko ditu, nahiz eta dagokion prestazioa, kotizazioen elkarrekiko zenbaketaren ondorioz, besteren konturako langileen araubide batean onartuta egon.

Horretarako, Gizarte Segurantzako Norberaren Konturako Langileen edo Langile Autonomoen Araubide Berezia arautzen duen abuztuaren 20ko 2530/1970 Dekretuaren 28.2 artikuluan aurreikusitako ordainketa-gonbidapenerako tresna aplikatuko da, prestazioa eskuratzeko unean interesduna sartuta dagoen Gizarte Segurantzako araubidea edo hura eragin duena edozer dela ere.

2.Baldin eta interesdunak prestazio bat aitortzeko kotizazioen ordainketa egunean duela jotzen bada, zor dituen kuoten ordainketa atzeratu delako, baina ondoren atzerapen horren baldintzak edo epeak betetzen ez baditu, dagoeneko ordainketa ez duela egunean joko da eta, horrenbestez, jasotzen ari den prestazioa berehala etengo da. Hura berriro eskuratzeko Gizarte Segurantzarekin duen zorra osorik ordaindu beharko du. Xede horretarako, 44.1.b) artikuluan ezarritakoarekin bat etorriz, prestazioa kudeatzen duen entitateak interesdunak sortutako hileko bakoitzetik zor duen kuota egokia kendu ahalko du.

3.Pentsio baterako eskubidea aitortzeko, pentsioaren egitate eragilearen hilari eta haren aurreko bi hilei dagozkien kotizazioak, baldin eta Gizarte Segurantzaren informazio- sistemetan haien sarrera jasota ez badago, sartutakotzat joko dira interesdunak dokumentu bidez frogatu beharrik gabe. Horrelakoetan, entitate kudeatzaileak egunean zeudelakoan aurreko ekitaldian onartutako pentsio guztiak berrikusiko ditu urtero, kotizazio haiek garaiz eta benetan ordaindu dituztela egiaztatzeko. Hura gertatu ezean, pentsioaren ordainketa eten egingo da, atxikitako hilekoak zor dituen kuotak amortizatzera bideratuko dira, guztiz desagertu arte, eta, hori gertatutakoan, pentsioa ordaintzen jarraituko da berriro.

Aurreko lerrokadan xedatutakoa aplikatuko da, baldin eta langileak eskatzekoa den gutxieneko kotizazio-aldia frogatzen badu, horretarako bertan aipatutako hiru hileko aldia zenbatu gabe.

48.artikulua. Epeak egun bihurtzea.

Gizarte Segurantzaren pentsioak eskuratzeko, bai eta haien zenbatekoa zehazteko,

lege honetan urtetan, seihilekotan, hiruhilekotan edo hilabetetan emandako epeak egunen arabera egokituko dira bidezko diren baliokidetasunak aplikatuz.

49.artikulua. Araubide batean baino gehiagotan aldi berean kotizatu izanaren eragina Gizarte Segurantzaren pentsioei dagokienez.

Hainbat araubidetan kotizazioak frogatu eta horietako batean pentsiorako eskubiderik ez badago, azken horretan jarduera-aniztasuneko araubidean frogatu diren kotizazio- oinarriak pentsioa sortuko duen araubidean gehitu ahalko dira, horren oinarri arautzailearen zehaztapenerako soilik; oinarrien baturak ezingo du une bakoitzean indarrean dagoen gehieneko kotizazioa gainditu.

50.artikulua. Diru-sarreren zenbaketa, prestazioetarako eskubidea aitortzearen edo hari eustearen ondorioetarako.

Legez edo erregelamenduz agintzen denean diru-sarreren halako muga bat ez gainditzea lege honen babes-jardunaren esparruan sartutako prestazioetarako –pentsio ez-kontributiboez eta langabezia-prestazioez bestelakoetarako– eskubidea eskuratzeko

edo eskubideari eusteko, halako diru-sarreratzat hartuko dira laneko etekinak, kapitaleko etekinak eta jarduera ekonomikoetatik eta ondare-irabazietatik sortutakoak, pentsioetarako gutxienekorako osagarriak aitortzeko 59.1 artikuluan zenbatzen diren modu berean.

51.artikulua. Bizilekua, prestazioen eta gutxienekorako osagarrien ondorioetarako.

1.Prestazio ekonomikoen edo gutxienekorako osagarrien onuradunak entitate kudeatzaile eskudunaren bulegoetara joanarazi ahalko dira, azken horrek erabakitako maiztasunarekin, osagarri horiek eskuratzeko Espainiako egoiliar izan beharra dagoen kasuetan.

2.Espainiako lurraldean bizitzea eskatzen duten Gizarte Segurantzaren prestazio ekonomikoetarako eskubideari edo gutxienekorako osagarriei eusteko, haiek jasotzeko bizilekua Espainiako lurraldean edukitzea eskatzen bada, onuradunak Espainian ohiko bizilekua duela joko da –atzerriko egonaldiak izan arren– baldin eta urte naturalean horiek ez badira laurogeita hamar egun naturaletik gorakoak, edo behar bezala justifikatuta dauden gaixotasun-kausek ekarri badute Espainiako lurraldetik kanpora joatea.

Aurreko lerrokadan xedatutakoa gorabehera, langabeziagatiko prestazioen eta subsidioen ondorioetarako, haien berariazko araudian ezarritakoa aplikatu beharko da.

3.Espainiako lurraldean bizitzea eskatzen duten osasun-prestazioetarako eskubideari eusteko, prestazio horien onuradunak Espainian ohiko bizilekua duela joko da, atzerriko egonaldiak izan arren, baldin eta urte natural bakoitzean horiek ez badira laurogeita hamar egun naturaletik gorakoak.

52.artikulua. Kautela-neurriak hartzea.

1.Gizarte Segurantzaren sistemako prestazio ekonomikoen onuradunek edo kausatzaileek ez badute betetzen aginduzko deklarazioak, dokumentuak, aurrekariak, egiaztagiriak edo entitate kudeatzailearen esku ez dauden datuak ezarritako epeetan aurkezteko betebeharra, halakoak aurkezteko errekerimendua egin zaienean, betiere agiri horiek prestazioetarako eskubideari eusteko edo gutxienekorako osagarria jasotzeko aukeran eragina badute, Gizarte Segurantzaren entitate kudeatzaileek kautelaz eten ahalko dituzte prestazio horien edo osagarriaren ordainketa, harik eta aipatutako onuradunek edo kausatzaileek behar bezala frogatzen duten arte haietarako eskubideari eusteko ezinbestekoak diren lege-betekizunak betetzen dituztela.

2.Halaber, Gizarte Segurantzaren sistemako prestazio ekonomikoen edo gutxienekorako osagarriaren onuradunak –halakoez gozatzeko baldintza Espainian bizileku efektiboa edukitzea denean– ez badira agertzen entitate kudeatzaile eskudunak deitzen dituenean, prestazioaren edo osagarriaren ordainketa kautelaz eten ahalko da, 51.1 artikuluan ezarritakoari jarraituz.

3.Eskatutako informazioa aurkezten bada edo interesduna ezarritako epea iraganda agertzen bada, prestazioa edo, kasua bada, gutxienekorako osagarria, berrezarri egingo dira, eskubideari eusteko betekizunak betetzen direnean, gehienez ere laurogeita hamar eguneko gehieneko atzeraeraginarekin.

4.Aurreko zenbakietan ezarritakoa ulertuko da ezertan ere kendu gabe abuztuaren 4ko 5/2000 Legegintzako Errege Dekretuak onartutako Gizarte-arloko Arau-hauste eta Zehapenei buruzko Legearen testu bateginaren 47.1.d) artikuluan ezarritakoa.

3.atala. Prestazio bidegabeen preskripzioa, iraungitzea eta itzulketa

53.artikulua. Preskripzioa.

1.Prestazioak aitortzeko eskubideak bost urteko epean preskribatuko du, kasuan kasuko prestazioaren egitate eragilea gertatzen den egunaren biharamunetik kontatzen hasita; hori, halere, ez da eragozpena izango lege honetan ezartzen diren

salbuespenetarako eta aitorpen horren ondorioak kasuko eskaera aurkezten den eguna baino hiru hilabete lehenagotik gertatzeko.

Baldin eta prestazioen eduki ekonomikoa, behin haiek aitortuta, haiek berrikusteko eskaeren karietara ukituta gertatzen bada, zenbateko berriaren ondorio ekonomikoek hiru hilabeteko gehieneko atzeraeragina izango dute, eskaera aurkezten den egunetik kontatzen hasita. Gehieneko atzeraeraginaren arau hau ez da aplikatuko oker materialak, egitezkoak edo aritmetikoak zuzentzeko kasuetan, ez eta berrikuspenak

55.artikuluan aipatzen den prestazio bidegabeen itzulketarako betebeharra dakarrenean ere.

2.Preskripzio-epea eten egingo da Kode Zibilaren 1.973 artikuluan aipatzen diren arrazoi arruntengatik eta, gainera, Gizarte Segurantzaren Administrazioari edo Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioari erreklamazioa aurkeztu zaienean, bai eta Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzak kasuari buruzko espedientea izapidetzearen indarrez ere.

3.Ustezko errudunaren aurkako akzio judiziala ezarriz gero, ekintza hori kriminala nahiz zibila izan, preskripzioa eten egingo da hura izapidetzen den bitartean, eta epea berriz kontatuko da largespen-autoa jakinarazten den egunetik edo epaia irmo bihurtzen den egunetik.

54.artikulua. Iraungitzea.

1.Prestazioak oroharreko prezioan eta aldi bakar batean jasotzeko eskubidea urtebetera iraungiko da, interesdunari prestazioa aitortu zaiola behar bezala jakinarazi zaion egunaren biharamunetik kontatzen hasita.

2.Aldizkako prestazioak direnean, hileko sari bakoitza jasotzeko eskubidea prestazioaren muga-egunetik urtebetera iraungiko da.

55.artikulua. Prestazio bidegabeen itzulketa.

1.Gizarte Segurantzaren prestazioak bidegabeki jaso dituzten langileek eta gainerako pertsonek haien zenbatekoa itzuli beharko dute.

2.Egitez edo ez-egitez bidegabeko pertzepzio bat posible egiten lagundu dutenek jasotzaileekin batera subsidiarioki erantzungo dute, salbu eta frogatutako fede ona dagoen kasuetan, aurreko zenbakian ezartzen den itzulketarako betebeharra dela-eta.

3.Bidegabeki jasotako prestazioen zenbatekoa itzultzeko betebeharrak lau urteren buruan preskribatuko du, haiek kobratu diren egunetik kontatzen hasita, edo haiek itzultzea eskatzeko ekintza baliatu ahal izan zen unetik, alde batera utzita zein den bidegabeko pertzepzio hori eragin zuen arrazoia, horren barne direla entitate kudeatzaileari egotz dakiokeen oker baten ondoriozko prestazioen berrikuspen kasuak.

4.Artikulu honetan xedatutakoa ulertuko da ezertan eragotzi gabe legez egokitu daitekeen administrazio-erantzukizuna edo erantzukizun penala.

4.atala. Errebalorizazioa, pentsioen gehieneko eta gutxieneko zenbatekoak eta amatasun-osagarria, Gizarte Segurantzari egindako ekarpen demografikoa dela-eta

1.azpiatala. Xedapen erkideak

56.artikulua. Pentsio publikotzat hartzea.

Araubide Orokorraren eta araubide berezien bitartez ordaindutako pentsioak, bai eta

Gizarte Segurantzaren pentsio ez-kontributiboak ere, atal honetan ezarritakoaren ondorioetarako, pentsio publikotzat hartuko dira, 1989. urterako Estatuko Aurrekontu Orokorrak arautzen dituen abenduaren 28ko 37/1988 Legearen 42. artikuluan ezarritakoaren indarrez.

2.azpiatala. Pentsio kontributiboak

57.artikulua. Pentsioen hasierako zenbatekoa mugatzea.

Gizarte Segurantzak onuradun bakoitzeko emango dituen pentsio kontributiboen

hasierako zenbatekoak ezingo du gainditu urtero Estatuko Aurrekontu Orokorren Legeak ezartzen duen hileroko zenbateko osoa.

58.artikulua. Errebalorizazioa.

1.Gizarte Segurantzaren pentsio kontributiboak, gutxieneko pentsioaren zenbatekoa barne, urte bakoitzaren hasieran handituko dira, urteko Estatuko Aurrekontu Orokorraren Legean aurreikusitako errebalorizazio-indizearen arabera.

2.Horretarako, erretiro-pentsioen errebalorizazio-indizea honako adierazpen matematiko honi jarraituz zehaztuko da:

Non:

IR = erretiro-pentsioen errebalorizazio-indizea, lau hamartarrekin adierazia.

t+1 = errebalorizazioa kalkulatu den urtea.

ḡI,t+1 = Gizarte Segurantzaren sistemako diru-sarreren aldakuntza-tasaren hamaika balioren batezbesteko mugikor aritmetikoa, t+1 balioan zentratua eta bateko hainbestean adierazia.

ḡp,t+1 = Gizarte Segurantzaren sistemako pentsio kontributiboen aldakuntza-tasaren hamaika balioren batezbesteko mugikor aritmetikoa, t+1 balioan zentratua eta bateko hainbestean adierazia.

ḡs,t+1 = ordezpen-efektuaren hamaika balioren batezbesteko mugikor aritmetikoa, t+1 balioan zentratua eta bateko hainbestean adierazia. Ordezpen-efektua errebalorizaziorik egon ez den urte batean, urte horretan sistemaren batez besteko pentsioaren urtetik urterako aldaketa da.

I*t+1 = Gizarte Segurantzaren sistemako diru-sarreren zenbatekoaren hamaika balioren batezbesteko mugikor geometrikoa, t+1 balioan zentratua.

G*t+1 = Gizarte Segurantzaren sistemako gastuen zenbatekoaren hamaika balioren batezbesteko mugikor geometrikoa, t+1 balioan zentratua.

α= 0,25 eta 0,33 arteko balioa hartuko duen parametro bat. Parametroaren balioa bost urtean behin berrikusiko da.

Lortzen den emaitzak ez du inola ere eragingo erretiro-pentsioen urteko gehikuntza ehuneko 0,25 baino baxuagoa izatea, ez eta t urteko abenduaren aurreko urtebeteko aldian kontsumoko prezioen indizeak izandako portzentaje-aldaketa gehi ehuneko 0,50 baino altuagoa ere.

3.Adierazpen matematikoa kalkulatzeko, kontuan hartuko da eragiketa ez-finantzarioengatiko sistemaren diru-sarreren eta gastu agregatuen guztizkoa (Gizarte Segurantzaren Aurrekontuen 1etik 7ra bitarteko kapituluak gastuetan eta 1etik 7ra bitartekoak irabazietan), eta ez dira kontuan hartuko Osasun Kudeaketarako Institutu Nazionalari eta Adinekoen eta Gizarte Zerbitzuen Institutuari dagozkienak. Errebalorizazio- indizearen kalkuluan erabiltzeko, eta likidatutako kontuei dagokienez, Gizarte Segurantzaren Kontu Hartzailetza Nagusiak aurreko kapituluetatik aldizkako izaera ez duten partidak kenduko ditu.

Hala ere, kontzeptu hauek ez dira sistemaren diru-sarrera eta gastutzat hartuko:

a)Diru-sarreretatik, langile autonomoek jarduera uzteagatiko gizarte-kotizazioak eta prestazio ez-kontributiboak finantzatzeko Estatuak egiten dituen transferentziak, pentsioen gutxienekorako osagarrien finantzaketa izan ezik.

b)Gastuetatik, langile autonomoek jarduera uzteagatiko prestazioak eta prestazio ez-kontributiboak, pentsioen gutxienekorako osagarriak izan ezik.

4.2. zenbakian t+1-etik t+6-ra arteko urteetako diru-sarrerak eta gastuak kalkulatu ahal izateko, Ekonomia eta Lehiakortasun Ministerioak Gizarte Segurantzaren Administrazioari horiek kalkulatzeko beharrezkoak diren aldagai makroekonomikoen aurreikuspenak emango dizkio.

5.Urtero argitaratuko da errebalorizazio-indizearen kalkuluan esku hartzen duten aldagaien balioa.

6.Erantzukizun Fiskaleko Agintaritza Independenteak bere iritzia igorriko du, Erantzukizun Fiskaleko Agintaritza Independentea eratzeko azaroaren 14ko 6/2013 Lege Organikoaren 23. artikuluak xedatutakoaren arabera. Iritzi hori Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak ekitaldi bakoitzean aplikatu beharreko pentsioen errebalorizazio- indizea ezartzeko kalkulatutako balioei buruzkoa izango da.

7.Gizarte Segurantzako pentsioen urteko errebalorizazioak ezingo du ekarri ondoriotzat pentsioen urteko balio osoa, behin errebalorizazioa aplikatuta, handiagoa izatea Estatuko Aurrekontu Orokorren Legean ezarritako zenbatekoa baino, hala badagokio, titularrak jasotako beste pentsio publikoen urteko zenbateko oso eta errebalorizatua gehituta.

59.artikulua. Gutxienekora iristen ez diren pentsioetarako osagarriak.

1.Gizarte Segurantzaren sistemako pentsio kontributiboen onuradunek –baldin eta laneko, kapitaleko nahiz jarduera ekonomikoetako eta ondare-irabazietako etekinak jasotzen ez badituzte, pertsona fisikoen errentaren gaineko zergan errenta horietarako ezarritako kontzeptuaren arabera, edo, etekinak jasota ere, etekin horien zenbatekoak Estatuko Aurrekontu Orokorren Legeak urtero finkatzen duen zenbatekotik beherakoak badira– eskubidea izango dute pentsioen gutxieneko zenbatekora iristeko behar diren osagarriak jasotzeko, baldin eta Espainiako lurraldean bizi badira, legez edo erregelamenduz zehaztutako moduan.

Gutxienekorako osagarriak bateraezinak izango dira pentsiodunak aurreko lerrokadan adierazitako etekinak jasotzearekin, aipatutako hartukizun guztien baturak, osatu nahi den pentsioa kenduta, Estatuko Aurrekontu Orokorren Legeak ekitaldi bakoitzerako finkatzen duen muga gainditzen duenean.

Gizarte Segurantzaren pentsio kontributiboen gutxienekorako osagarriak aitortzearen ondorioetarako, pentsiodunak lanetik, jarduera ekonomikoetatik eta ondasun higiezinetatik jasotako etekin osoetatik, haiek legeria fiskalean ezarritako moduan zenbatuta, legeria fiskalaren arabera kengarriak diren gastuak kenduko dira.

2.Osagarri horien zenbatekoak ezingo du inolaz ere gainditu ekitaldi bakoitzean erretiro- edo baliaezintasun-pentsio ez-kontributiboetarako ezarritako kopurua. Pentsiodunaren ardurapeko ezkontide bat dagoenean, osagarri horien zenbatekoak ezingo du gainditu 364.1.a) artikuluan ezarritakoa aplikatuta pentsio ez-kontributiboari egokituko litzaiokeen kopurua, pentsiorako eskubidea duten bi onuradun dauden unitate ekonomikoetan.

Zurztasun-pentsioa alarguntasun-pentsioaren zenbatekoan handitzen denean, gutxienekorako osagarrien zenbatekoaren mugak, aurreko lerrokadan aipatzen denak, zurztasun-pentsioa handitzea eragiten duen alarguntasun-pentsioari baino ez dio eragingo.

Arreta ematen dieten pertsonei ordaintzeko osagarria aitortua duten baliaezintasun handiko pentsiodunei ez diete eragingo zenbaki honetan ezarritako mugek.

60.artikulua. Amatasun-osagarria Gizarte Segurantzaren sistemako pentsio kontributiboetan.

1.Pentsiorako osagarri bat aitortuko zaie, Gizarte Segurantzarentzako ekarpen demografikoarengatik, seme-alaba biologikoak edo adoptatuak izan dituzten emakumeei,

baldin eta Gizarte Segurantzaren edozein sistematako erretiroko, alarguntasuneko edo ezintasun iraunkorreko pentsio kontributiboen onuradunak badira.

Osagarri horrek, zeinak ondorio guztietarako pentsio publiko kontributiboaren izaera juridikoa izango baitu, aipatutako pentsioen hasierako zenbatekoari portzentaje jakin bat aplikatzearen emaitza den zenbatekoa edukiko du. Portzentaje hori seme-alaben kopuruaren araberakoa izango da, honako eskala honi jarraituz:

a)Bi seme-alaba izatekotan: ehuneko 5.

b)Hiru seme-alaba izatekotan: ehuneko 10.

c)Lau seme-alaba edo gehiago izatekotan: ehuneko 15.

Osagarrirako eskubidea eta haren zenbatekoa finkatzearen ondorioetarako zenbatuko dira soilik kasuko pentsioaren egitate eragilearen aurretik jaiotako edo adoptatutako seme- alabak.

2.Hasiera batean aitortutako pentsioaren zenbatekoak 57. artikuluan ezarritako muga gainditzen badu, osagarria aplikatu gabe, pentsioaren eta osagarriaren baturak ezingo du muga hori gainditu, esleitutako osagarriaren ehuneko 50 gehituta.

Halaber, aitortutako pentsioaren zenbatekoa 57. artikuluan ezarritako mugara iristen bada, osagarria soilik partzialki aplikatuta, interesdunak eskubidea izango du, gainera, une bakoitzean indarrean den gehieneko muga gainditzen duen osagarri zatiaren ehuneko 50 jasotzeko.

Legez nahiz erregelamenduz, beste arrazoi batzuk tarteko, gehieneko muga gainditzea baimenduta dagoen kasuetan, osagarria kalkulatuko da zenbaki honetan adierazitako moduan, pentsioaren hasierako zenbateko gisa hartuz une bakoitzean indarrean den gehieneko mugaren zenbatekoa.

Osatu beharreko pentsioa sortzen bada aseguru-aldiak prorrata temporis delakoaren bidez guztizkora eramanez, nazioarteko araudia aplikatuta, osagarria sortutako pentsio teorikoaren gainean kalkulatuko da, eta lortutako zenbatekoari kasuko hainbanaketa aplikatuko zaio.

3.Hasiera batean sortutako pentsioa urtero Estatuko Aurrekontu Orokorren Legean ezarritako gutxieneko kopurura iristen ez den kasuetan, zenbateko hori aitortu egingo da,

59.artikuluan ezarritako aurreikuspenak kontuan hartuta. Zenbateko horri seme- alabagatiko osagarria gehituko zaio. Osagarri hori hasieran kalkulatutako pentsioari dagokion portzentajea aplikatzearen emaitza izango da.

4.Pentsioaren osagarria ez da aplikatzekoa izango interesdunak bere borondatez erretiroa hartu duen kasuetan, ez eta erretiro partzialeko kasuetan ere; 208. eta 215. artikuluetan aipatzen dira horiek, hurrenez hurren.

Aurrekoa gorabehera, bidezkoa den pentsio-osagarria esleituko da erretiro partzialetik erretiro osoa eskuratzen denean, behin kasu bakoitzari dagokion adina beteta.

5.Gizarte Segurantzaren sistemako pentsioak batera gertatzen direnean, seme- alabagatiko osagarria aitortuko da soilik onuradunaren pentsioetako batean, honako lehentasun-hurrenkera honen arabera:

1.a Aldekoena den pentsioan.

2.a Erretiro-pentsio bat eta alarguntasun-pentsio bat batera gertatuz gero, osagarria erretiro-pentsioan aplikatuko da.

Aitortutako pentsioen baturak 57. artikuluan ezarritako muga gainditzen badu, osagarria aplikatu gabe, pentsioen eta osagarriaren baturak ezingo du muga hori gainditu, esleitutako osagarriaren ehuneko 50 gehituta.

Halaber, aitortutako pentsioen zenbatekoak 57. artikuluan ezarritako mugara iristen bada, osagarria soilik partzialki aplikatuta, interesdunak eskubidea izango du, gainera, une bakoitzean indarrean den gehieneko muga gainditzen duen osagarri zatiaren ehuneko 50 jasotzeko.

Legez nahiz erregelamenduz, beste arrazoi batzuk tarteko, gehieneko muga gainditzea baimenduta dagoen kasuetan, osagarria kalkulatuko da zenbaki honetan adierazitako

moduan, batera gertatzen diren pentsioen baturaren hasierako zenbateko gisa hartuz une bakoitzean indarrean den gehieneko mugaren zenbatekoa.

6.Osagarrirako eskubidea pentsioaren araubide juridikoari lotuko zaio jaiotzari, iraupenari, eteteari, azkentzeari eta, kasua bada, gaurkotzeari dagokienez.

61.artikulua. Terrorismo-ekintzen ondoriozko aparteko pentsioak.

1.Gizarte Segurantzak aitortzen dituen aparteko pentsioak, terrorismo-ekintzen ondorioz sortutakoak, ez dira lotuta egongo hasierako aitorpenaren eta lege honetan ezarritako pentsioen errebalorizazioaren mugetara.

2.Aitortzen diren eta Gizarte Segurantzak ordaintzen dituen terrorismo-ekintzen ondoriozko aparteko pentsioen hileroko gutxieneko zenbatekoa une bakoitzean indarrean den ondorio askotarako errenta-adierazle publikoa halako hiru izango da.

Kasuan-kasuan egokitu diren pentsioen zenbatekoen eta egiazki ordaintzen direnen arteko aldeak Estatuko aurrekontuen kargura finantzatuko dira.

Zenbaki honetan ezarritako ondorioetarako, egitate berak sortutako heriotza eta biziraupenagatiko pentsioak batera zenbatuko dira.

3.azpiatala. Pentsio ez-kontributiboak

62.artikulua. Errebalorizazioa.

Gizarte Segurantzaren pentsio ez-kontributiboak Estatuko Aurrekontu Orokorren

Legean eguneratuko dira, gutxienez ere lege horrek Gizarte Segurantzaren pentsio kontributiboetarako ezartzen duen gehikuntza orokorraren arabera.

5. atala. Gizarte-zerbitzuak

63. artikulua. Xedea.

Gizarte Segurantzak berariaz babestutako egoerei dagozkien prestazioen osagarri gisa, azken horrek, ministerio-sail egokiak xedatutakoari lotuta eta kasuan kasuko organo eta zerbitzuekin lotuta, bere ekintza legez edo erregelamenduz ezarritako gizarte- zerbitzuen prestazioetara zabalduko du, 42.1.e) artikuluan ezarritakoari jarraituz.

6. atala. Gizarte-laguntza

64.artikulua. Kontzeptua.

1.Gizarte Segurantzak, horretarako finkatzen diren funtsen kargura, bere aplikazio- eremuan sartzen diren pertsonei eta haien mendekoak diren familiartekoei edo parekatuei beharrezkotzat jotzen diren zerbitzuak eta laguntza ekonomikoak eman ahalko dizkie, beharrizaneko egoerei erreparatuta, betiere aurrez demostratuta, urgentziako kasuetan izan ezik, interesdunak ezinbestekoak diren baliabideak falta dituela egoera horiei aurre egin ahal izateko.

Baldintza berdinetan, banantze judizialaren edo dibortzioaren kasuan,gizarte- laguntzako prestazioetarako eskubidea izango dute ezkontzagatik eta seme- alabatasunagatik onuradun izan diren ezkontideak edo ezkontide ohiak eta ondorengoek.

Erregelamenduz finkatuko dira Gizarte Segurantzaren aplikazio-eremuan dauden pertsonen ezkontideari eta seme-alabei gizarte-laguntzako prestazioa emateko baldintzak, izatezko banantze kasuetan.

2.Gizarte-laguntza entitate kudeatzaileek eman ahalko dute xede horretarako kasuko aurrekontuetan ezarritako baliabideen mugarekin, baina emandako zerbitzu edo laguntza ekonomikoek ezingo dituzte hitzartu laguntza ematen den ekitaldi ekonomikoaren ondorengo ekitaldiaren baliabideak.

65.artikulua. Laguntza asistentzialen edukia.

Laguntza asistentzialen barruan sartuko dira, besteak beste, fakultatibo jakin batek edo erakunde jakin batean eta salbuespenezko kasuetan egindako tratamendu edo ebakuntza bereziengatik ematen diren laguntzak; protesi-aparatuen ustekabeko haustura baten ondorioz diru-sarrerak galtzeagatik ematen direnak, eta, ez lege honetan, ez araubide bereziei aplikatzekoak zaizkien arau berezietan, araututa ez dauden antzeko beste edozein egoeragatik ematen direnak.

V. KAPITULUA

Gizarte Segurantzaren kudeaketa

1. atala. Entitate kudeatzaileak

66.artikulua. Zerrenda.

1.Gizarte Segurantzaren kudeaketa eta administrazioa kasuan kasuko ministerio- sailen zuzendaritzapean eta tutoretzapean gauzatuko dituzte ondoren aipatzen diren entitate kudeatzaileek, sinplifikatzeko, arrazionalizatzeko, kostuen ekonomiako, elkartasun finantzarioko zein kutxa-batasuneko, eraginkortasun sozialeko eta deszentralizazioko printzipioei jarraituz:

a)Gizarte Segurantzako Institutu Nazionala, Gizarte Segurantzaren sistemako prestazio ekonomikoak kudeatu eta administratzeko, hurrengo c) letran aipatzen direnak izan ezik.

b)Osasun Kudeaketarako Institutu Nazionala, osasun-zerbitzuen administraziorako eta kudeaketarako.

c)Adinduen eta Gizarte Zerbitzuen Institutua, baliaezintasun- eta erretiro-pentsio ez-kontributiboak kudeatzeko, bai eta Gizarte Segurantzaren sistemako prestazioen zerbitzu osagarriak kudeatzeko ere.

2.Entitate kudeatzaileek, zerbitzuen behar den homogeneizatzea eta arrazionalizatzea behar bezala lortze aldera, beren jarduketa koordinatuko dute osasun instalazioen erabilerari dagokionez, haien artean horretarako erabakitzen diren itun edo lankidetza moduen bitartez.

67.artikulua. Egitura eta eskumenak.

1.Gobernuak, tutoretzako ministerio-sailak proposatuta, aurreko artikuluan aipatzen diren entitateen egitura eta eskumenak arautuko ditu.

2.Entitate kudeatzaileek beren jarduera araubide deszentralizatu baten bidez garatuko dute, hainbat lurralde-esparrutan.

3.Entitate kudeatzaileen laguntza-zentroak toki-entitateek kudeatu eta administratu ahalko dituzte.

68.artikulua. Izaera juridikoa.

1.Entitate kudeatzaileek zuzenbide publikoko entitateen izaera dute, eta esleituta dauzkaten xedeak betetzeko gaitasun juridikoa daukate.

2.Entitate horien araubide juridikoa izango da Estatuaren Administrazio Orokorraren Antolaketari eta Funtzionamenduari buruzko apirilaren 14ko 6/1997 Legearen seigarren xedapen gehigarrian ezarritakoa.

69.artikulua. Kudeaketan parte hartzea.

Ahalmena ematen zaio Gobernuari entitate kudeatzaileen kudeaketaren gaineko kontroleko eta zaintzako parte-hartzea erregulatzeko. Erregulazio horrek hasi estatuko

mailatik eta tokiko mailarainokoa izango da, eta bera egiten duten organoetan parte hartuko dute, partaide kopuru berdinekin, sindikatu-erakundeetako, enpresa-erakundeetako eta Administrazio Publikoaren ordezkariek.

70.artikulua. Nazioarteko harremanak eta zerbitzuak.

Entitate kudeatzaileak, tutoretzaz arduratzen den ministerio-saila ados dagoela, nazioarteko elkarte eta organismoetako kideak izan ahalko dira, eragiketak itundu ahalko dituzte, zerbitzuen elkarrekikotasuna ezarri ahalko dute antzeko izaera duten atzerriko erakundeekin eta esleitzen zaien neurrian eta irismenarekin parte hartu ahalko dute Gizarte Segurantzaren nazioarteko itunen betearazpenean.

71.artikulua. Gizarte Segurantzaren prestazio ekonomikoak kudeatzen dituzten entitateei informazioa ematea.

1.Gizarte Segurantzako entitate kudeatzaileei kasu hauetan eman beharko zaie informazioa:

a)Ogasuneko eta Administrazio Publikoetako Ministerioaren mendeko organismo eskudunek edo, hala behar denean, autonomia-erkidegoetako edo foru-aldundietako organismo eskudunek, urteko ekitaldi bakoitzaren barruan, honako datu hauek emango dizkiete prestazio ekonomikoak kudeatzeaz arduratzen diren Gizarte Segurantzako entitate kudeatzaileei, entitate horiek hala eskatzean: prestazioen titularren errenta mailari eta gainerako diru-sarrerei buruzko datuak, prestazio horiek jasotzeko eskubidea baldintzatzen duten heinean, bai eta ezkontide onuradunen eta familia-unitateetako beste kideen datuak ere, baldin eta datu horiek kontuan hartu behar badira prestazio horiek aitortzeko, mantentzeko edo zenbatekoa finkatzeko, une oro prestazioak jasotzeko behar diren baldintzak betetzen dituzten eta legez ezarritako zenbatekoan jasotzen dituzten egiaztatzearren.

Halaber, Gizarte Segurantzako entitate kudeatzaileek hala eskatzen dutenean, aipatutako organismoek interesdunaren kontu-korrontearen zenbakia emango diete, prestazioa aitortuz gero ordainketa egin ahal izateko.

b)Justizia Ministerioak izendatzen duen organismoak inskripzio eta datuei buruz eskatzen dioten informazioa emango die Gizarte Segurantzako entitate kudeatzaileei, inskripzio eta datu horiek zerikusia dutenean Gizarte Segurantzaren prestazio ekonomikoetarako eskubidea sortzearekin, aldatzearekin, mantentzearekin edo azkentzearekin.

c)Gizarte Segurantzako entitate kudeatzaileek enpresaburuei datuak eskatzen dizkietenean komunikazioak sistema elektronikoen bidez egin ahal izateko, enpresaburuek datu horiek emango dizkiete, komunikazioak egiteko sistema horiek bermatzen dutenean komunikazio-prozedura bizkortasunez egingo dela enpresetako langileen Gizarte Segurantzaren prestazioen aitortzean eta kontrolatzean.

Langileei buruz emandako datuetan, beti zehaztu beharko dira langilearen izen- abizenak, nortasun-agiri nazionala edo atzerritarraren identifikazio-zenbakia, eta helbidea.

d)Estatistikako Institutu Nazionalak udal-erroldari buruzko helbide-datuak emango dizkie prestazio ekonomikoak kudeatzeaz arduratzen diren Gizarte Segurantzako entitate kudeatzaileei, datu horiek lotura izan dezaketenean edozein prozeduratan prestazioetarako eskubidea sortzearekin, aldatzearekin, mantentzearekin edo azkentzearekin; horrez gain, Gizarte Segurantzaren sistemako datu-baseetan dagoen informazioa eguneratzeko datuak ere emango dizkie Estatistikako Institutu Nazionalak.

2.Gizarte Segurantzaren prestazio ekonomikoak eskatzen dituztenei buruzko datu guztiek ondore guztiak sortuko dituzte, datu horiek entitate kudeatzaileen esku daudenean, eta beste organismo publiko batzuek edo enpresek transmisio telematiko bidez bidali dituztenean, edota datu horiek Gizarte Segurantzaren sistemako datu-base korporatiboetan bateratzen direnean, beste organismo edo enpresa batzuen datu-base korporatiboetara sarbide elektroniko zuzena izatearen ondorioz. Eskatzaileei buruzko datu horiek, halaber,

aipatutako organismo edo enpresek paper-euskarriko ziurtagiri bidez jakinarazitakoen baliozkotasun berbera izango dute.

Zenbaki honetan eta aurrekoan aipatutako egoeretan Gizarte Segurantzako entitate kudeatzaileei informazioa emateko, ez da interesdunaren aurretiazko baimena beharko.

Zenbaki honetan eta aurrekoan xedatutakoari jarraituz emandako datuak, txostenak eta aurrekariak soil-soilik erabiliko dira Gizarte Segurantzako entitate kudeatzaileei eta zerbitzu erkideei prestazioak kudeatzeko esleitutako eginkizunen esparruan, 77. artikuluan xedatutakoa ezertan galarazi gabe.

3.Ezintasun iraunkorra deklaratzeko prozeduretan, Gizarte Segurantzaren kasuko prestazio ekonomikoen ondorioetarako, bai eta aldi baterako ezintasunagatiko prestazioen, zurztasun-prestazioen edo norberaren ardurapeko seme-alabagatiko familia-esleipenen aitorpenari edo haiei eusteari dagokienez ere, ulertuko da interesdunaren edo haren legezko ordezkariaren adostasuna emanda dagoela, osasun-erakundeek txostenak, dokumentazio klinikoa eta gainerako datu medikoak, interesdunak pairatzen dituen lesio eta gaixotasunekin hertsiki lotuta egon eta prozedura ebazteko garrantzitsuak direnak, bidaltzearen ondorioetarako, interesdun horiek kontrakoa berariaz eta idatziz adierazten ez duten bitartean.

Gizarte Segurantzaren entitate kudeatzaileek, prestazioak kontrolatzeko eta aitortzeko beren eskumenetan dihardutela, eskatu ahalko dute berei bidaltzeko osasun-zerbitzu publikoek, Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek eta enpresa laguntzaileek emandako aldi baterako ezintasuneko parte medikoak, haietan jasotako datuak tratatzearen ondorioetarako. Halaber, Gizarte Segurantzaren entitate kudeatzaileek eta entitate laguntzaileek elkarri eman ahalko dizkiote onuradunei buruzko datuak, haurdunaldiko arriskuagatiko edo edoskialdi naturaleko arriskuagatiko prestazioak aitortzeko eta kontrolatzeko beharrezko direnak.

Osasun-zerbitzu publikoen ikuskatzailetza medikoak Gizarte Segurantzaren entitate kudeatzaileen eskuetan dauden datu medikoak bidaltzeko eskatu ahalko du, beren eskumenak betetzeko beharrezkoak direnak.

4.Erregelamendu bidez finkatuko da Gizarte Segurantzaren pentsioen kudeaketaz arduratzen diren entitateei beren eginkizunak betetzeko eskatzen dituzten datuak igortzeko modua.

72.artikulua. Gizarte Prestazio Publikoen Erregistroa.

1.Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalari dagokio Gizarte Prestazio Publikoen Erregistroaren kudeaketa eta funtzionamendua. Erregistro hori Gizarte Segurantzan eratuta egongo da, legez eta erregelamenduz ezarritako baldintzen arabera.

2.Gizarte Prestazio Publikoen Erregistroak pertsona edo familiei zuzentzen zaizkien gizarte-prestazio publikoak bilduko ditu; hain zuzen ere honako hauek:

a)Estatuko Klase Pasiboen Araubideak ordaindutako pentsioak eta, oro har, Estatuko Gastuen Aurrekontuko 07. ataleko kredituen kargura ordaindutakoak.

b)Gizarte Segurantzako Araubide Orokorrak eta araubide bereziek ordaindutako pentsioak eta, oro har, Gizarte Segurantzaren sistemako entitate kudeatzaileek eta laguntzaileek ordaindutako beste edozein, baliabide publikoekin finantzatuta dauden neurrian.

c)Gizarte Segurantzaren sistemako entitate kudeatzaileen ordezko diharduten entitateek ordaindutako pentsioak, ekainaren 23ko 1879/1978 Errege Dekretuak aipatzen dituenak. Errege-dekretu horrek Gizarte Segurantzako Araubide Orokorreko edo araubide berezietako kasuko entitate kudeatzaileen ordezko gisa diharduten gizarte-aurreikuspeneko entitateei aplikatzekoak zaizkien arauak eman zituen.

d)Gizarte Segurantzaren pentsio ez-kontributiboak.

e)Estatuko Funtzionario Zibilen Mutualitate Orokorraren Funts Bereziak, Indar Armatuen Gizarte Institutuaren eta Mutualitate Judizial Orokorraren funts bereziek eta, halaber, kasua bada, mutualitate orokor horiek ordaindutako pentsioak, bai eta Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalaren Funts Bereziak ordaindutakoak ere.

f)Autonomia-erkidegoetako, toki-korporazioetako edo erakundeetako beretako aurreikuspeneko sistemak edo araubideek ordaindutako pentsioak.

g)Guztiz edo zati batean baliabide publikoekin finantzatzen diren mutualitate, montepio edo gizarte-aurreikuspeneko entitateek ordaindutako pentsioak.

h)Kapitalaren partaidetzaren gehiengoa, zuzenean edo zeharka, Estatuarena, autonomia-erkidegoena, toki-korporazioena edo bataren zein besteen organismo autonomoena duten enpresek edo sozietateek ordaindutako pentsioak, dela beste erakunde batekin –edozein dela ere haren izaera juridikoa– kasuko aseguru-poliza bat eginda ordaindutakoak, dela haien mutualitateek edo aurreikuspen-entitateek ordaindutakoak, betiere prestazioaren kausatzaileen zuzeneko ekarpenak nahikoak ez direnean onuradunentzako prestazioak estaltzeko eta haien finantzaketa baliabide publikoekin osatzen denean, horren barne direla enpresa edo sozietate beraren baliabideak.

i)Estatuko Administrazioak edo autonomia-erkidegoek ordaindutako pentsioak, dela Zergaren eta Aurrezkiaren Aplikazio Sozialerako Funts Nazionalei buruzko uztailaren 21eko 45/1960 Legearen indarrez, dela Zaharrei eta lanerako ezgaituta dauden gaixo edo elbarriei Gizarte Laguntzarako Funts Nazionaleko laguntzak ematea arautzen duen uztailaren 24ko 2620/1981 Errege Dekretuaren indarrez.

j)Gutxieneko diru-sarrerak bermatzeko subsidio ekonomikoak edo beste pertsona baten laguntzarako subsidioak, Minusbaliatuen Gizarteratzerako apirilaren 7ko 13/1982 Legean aurreikusitakoak, azaroaren 29ko 1/2013 Legegintzako Errege Dekretuaren bidez onartutako Desgaitasuna duten Pertsonen eskubideei buruzko Lege Orokorraren testu bateginaren xedapen iragankor bakarrean aurreikusitakoaren arabera jasotzen direnak.

k)Emigratzaile espainiarren aldeko zahartzaroko pentsio asistentzialak ezartzen dituen maiatzaren 14ko 728/1993 Errege Dekretuaren eta Atzerrian bizilekua izan eta itzuli diren espainiarren aldeko beharrizan arrazoiengatiko prestazioa arautzen duen urtarrilaren 11ko 8/2008 Errege Dekretuaren indarrez ordaindutako prestazio ekonomikoak.

l)Berrogeita hamabost urtetik gorako langileen aldeko langabezia-subsidioak, bai eta berrogeita hamabi urtetik gorakoen aldekoa ere, hura jasotzen jarraitzen bada.

m)Gizarte Segurantzak norberaren ardurapean dauden hemezortzi urteko edo gehiagoko seme-alabengatik ordaindutako diru-esleipenak, gutxienez ehuneko 65eko desgaitasun-gradua badute.

n)Zerbitzua kontratatzeko prestazio ekonomikoa, familia-giroan zaintzeko prestazio ekonomikoa eta laguntza pertsonalerako prestazio ekonomikoa, Mendekotasun-egoeran dauden pertsonen autonomia pertsonala sustatzeari eta haiei laguntza emateari buruzko abenduaren 14ko 39/2006 Legean araututakoak.

3.Aurreko zenbakian aipatutako prestazioen kudeaketaren arduradun diren entitate, organismo edo enpresek Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalari eman beharko dizkiote, erregelamenduz ezartzen diren epeetan, gizarte-prestazio ekonomikoen titularren identifikazio-datuak eta, haietarako eskubidearen aitorpena eta eskubideari eustea eragiten edo baldintzatzen duten neurrian, onuradunen, ezkontideen eta familia-unitateetako gainerako kideen identifikazio-datuak, bai eta ordaindutako prestazioen zenbatekoak eta motak eta noiztik aurrerako ondorioak dituzten ere.

4.2. zenbakian aipatutako gizarte-prestazio publikoen kudeaketaren arduradun diren entitate eta organismoek Gizarte Prestazio Publikoen Erregistroan sartutako datuak kontsultatu ahalko dituzte, haiek kudeatzen dituzten prestazioen aitorpenerako eta mantentzerako beharrezko direnak, erregelamendu bidez ezartzen den moduan.

2.ATALA. ZERBITZU ERKIDEAK

73.artikulua. SORRERA.

Gobernuari dagokio, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak proposatuta,

zerbitzu erkideak ezartzea, bai eta haien egituraren eta eskumenen gaineko araupetzea ere.

74.artikulua. Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusia.

1.Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusia nortasun juridiko berekia duen zerbitzu erkide bat da, zeinean, elkartasun finantzarioaren eta kutxa bakarraren printzipioak aplikatuta, finantza-baliabide guztiak batzen baitira, aurrekontuko zein aurrekontuz kanpoko operazioen bitartez. Bere kargura izango du funts, balore eta kredituen zaintza, bai eta arreta orokorrak eta Gizarte Segurantzaren sistemako betebeharren eskubideak eta ordainketak biltzeko zerbitzuen arretak ere.

2.Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiari 70. artikuluan entitate kudeatzaileetarako ezarritakoa izango zaio aplikatzekoa.

3.atala. Entitate kudeatzaileetarako eta zerbitzu erkideetarako arau erkideak

75.artikulua. Izenaren erreserba.

Inongo entitate publikok edo pribatuk ezingo du Espainian erabili Gizarte Segurantzaren entitate kudeatzaileen eta zerbitzu erkideen titulua edo izenak, ez eta haiei hitz batzuk edo gehitzearen ondorioz edo haiek osatzen dituzten hitzak beste modu batera konbinatze hutsaren ondorioz sortutakoak ere. Ezingo dute beren izendapenean jaso «Gizarte Segurantza» esapidea, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak berariaz baimendu ezean.

76.artikulua. Tributu-salbuespenak eta beste onura batzuk.

1.Entitate kudeatzaileek eta zerbitzu erkideek Estatuko neurri berean gozatuko dute, kasuan-kasuan legeria fiskal indardunak ezartzen dituen mugekin eta salbuespenekin, zergen erabateko salbuespenaz, horren barne direla notarioen eta erregistroetako eskubide eta lansariak, egiten dituzten egintzengatik edo beren xedeetarako eskuratzen dituzten edo atxikirik dauzkaten ondasunengatik, baldin eta kasuko zergak edo salbuespenak zuzenean erreferentziako organismoen gainekoak badira, zergadunaren legezko kontzeptuan, eta legez ezinezkoa denean zerga-zama beste pertsona batzuei aldatzea.

2.Halaber, postarako eta telegrafiarako frankizia izango dute, Estatuko neurri berean.

3.Artikulu honetan jasotako salbuespenek eta gainerako pribilegioek entitate kudeatzaileak ere ukituko dituzte, 43. artikuluan ezarritako borondatezko neurrien kudeaketan eragiten dutenean.

77.artikulua. Datuen erreserba.

1.Bere eginkizunetan diharduela Gizarte Segurantzaren Administrazioak lortutako datuak, txostenak edo aurrekariak isilpekoak dira, eta bakarrik erabili ahalko dira Gizarte Segurantzaren entitate kudeatzaileei eta zerbitzu erkideei esleitutako xedeetarako. Ezingo zaizkie hirugarrenei laga edo komunikatu, salbu lagapenak helburu hauek baditu:

a)Organo jurisdikzionalek, Fiskaltzak edo Gizarte Segurantzaren Administrazioak delitu publikoak ikertzea edo jazartzea.

b)Zerga-administrazioekin lankidetzan jardutea, beren eskumenen esparruko betebehar fiskalak betetzearen ondorioetarako.

c)Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzaren sistemarekin eta Gizarte Segurantzaren Kontu Hartzailetza Nagusiarekin lankidetzan jardutea, ikuskapeneko eta barne-kontroleko eginkizunak direla-eta, edo lagapen-egileaz besteko Gizarte Segurantzaren gainerako entitate kudeatzaileekin eta Gizarte Segurantzaren Administrazioko gainerako organoekin, estatistika publikoko xedeetarako, funtzio publiko hori arautzen duen legearen adierazitako moduan.

d)Beste edozein administrazio publikorekiko lankidetza, funts publikoen –eta, horien barnean, Europar Batasunaren funts publikoen– kargurako laguntzak edo diru-laguntzak lortzearen arloko iruzurraren eta Gizarte Segurantzaren sistemako araubideetan

bateraezinak diren prestazioak lortu eta jasotzearen arloko iruzurraren aurkako borrokarako.

e)Legez ezarritako esparruan, ikerketarako parlamentu-batzordeekin lankidetzan

aritzea.

f)Adingabeen edo organo jurisdikzionalek edo Fiskaltzak gaitasuna aldatu dieten pertsonen eskubide eta interesak babestea.

g)Kontuen Epaitegiarekiko lankidetza, Gizarte Segurantzaren Administrazioaren gaineko fiskalizazio-eginkizunetan diharduenean.

h)Epaile eta auzitegiekiko prozesu batean zeharreko lankidetza, ebazpen judizial irmoak betearazteko. Informazio eskaera judizialean beharrezkoa izango da ebazpen espresu bat, zeinean, zordunaren ondasun eta eskubideen existentziari buruz jakiteko gainerako bitartekoak edo iturriak agortzeagatik, arrazoituko baita Gizarte Segurantzaren Administraziotik datuak biltzeko beharra.

2.Gizarte Segurantzaren Administrazioak pertsona fisikoei buruz lortutako gisa guztietako datu, txosten eta aurrekarietan sartzea, edozein dela ere haien euskarria, diziplinako arau-hauste larritzat hartuko da, sartzen direnak haren zerbitzuko langileak direnean eta berezkoak dituzten eginkizunez beste batzuetarako direnean.

3.Datu edo txosten horiek ezagutzen dituzten Gizarte Segurantzaren Administrazioaren zerbitzuko agintariek eta langileek haiek direla-eta isiltasun zorrotzena eta osoena gordetzeko eginbeharra izango dute, salbu eta aipatutako delituen kasuan, horietan erruduntasun-testigantza egitera mugatuko baitira edo Fiskaltzari beren ustez delitu izan daitezkeen egintzen azalpena, inguruabarrak barne, igortzera. Egon litezkeen erantzukizun penalak edo zibilak alde batera utzita, isiltasun-eginbeharra urratzea oso diziplina-falta larritzat hartuko da beti.

78.artikulua. Langileen araubidea.

1.Gizarte Segurantzaren Administrazioko funtzionarioek honako arau hauetan xedatutakoaren arabera jokatu beharko dute: Enplegatu Publikoaren Oinarrizko Estatutuari buruzko apirilaren 12ko 7/2007 Legea; Funtzio Publikoaren Erreformarako Neurriei buruzko abuztuaren 2ko 30/1984 Legea eta aplikatzekoak zaizkien gainerakoak.

2.Gobernuari dagokio, ministro eskudunak proposatuta, zuzendaritza-karguak izendatzea eta kargutik kentzea, zuzendari nagusiaren edo horri parekatutako kategoriarekin.

VI. KAPITULUA

Gizarte Segurantzaren kudeaketan laguntzea

1. atala. Entitate laguntzaileak

79.artikulua. Zerrenda.

1.Gizarte Segurantzaren sistemaren kudeaketarako laguntza Gizarte Segurantzarekin lankidetzan diharduten mutuek eta enpresek emango dute, kapitulu honetan ezarritakoari jarraituz.

2.Kudeaketaren arloko laguntza elkarte, fundazio eta entitate publiko zein pribatuek ere eman ahalko dute, aurrez erregistro publiko batean izena emanda.

2.atala. Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuak

1.azpiatala. Xedapen orokorrak

80.artikulua. Definizioa eta xedea.

1.Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutua dira enpresaburuen elkarte pribatuak, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren baimenaren bidez eratutakoak eta haren mendeko erregistro berezian inskribatutakoak, eta Gizarte Segurantzaren kudeaketan laguntzea dute helburu, erakunde horren zuzendaritza eta tutoretzapean; irabazi-asmorik gabeak dira, eta elkartuek erantzukizun mankomunatua hartzen dute beren gain, lege honetan ezarritako kasuetan eta irismenarekin.

Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek, eratutakoan, nortasun juridikoa eskuratzen dute, eta beren helburuak betetzeari begira jarduteko gaitasuna. Berorien jarduketa-eremua Estatuko lurralde osora zabaltzen da.

2.Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuen xedea da Gizarte Segurantzaren jarduera hauek gauzatzea, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioarekin elkarlanean jardunez:

a)Gizarte Segurantzako laneko istripu eta gaixotasun profesionalen gertakarien babesean sartzen diren prestazio ekonomikoak eta osasun-laguntzak kudeatzea, errehabilitazioa barne dela, baita babes-jardunak eskaintzen dituen gertakari berorien inguruko prebentzio-jarduerak kudeatzea ere.

b)Gertakari arrunten ondoriozko aldi baterako ezintasunagatiko prestazio ekonomikoa kudeatzea.

c)Haurdunaldiko eta edoskialdi naturaleko arriskuengatiko prestazioak kudeatzea.

d)Beren konturako langileen jarduerari uzteagatiko prestazio ekonomikoen kudeaketa, V. tituluan ezarritako moduan.

e)Minbizia edo beste gaixotasun larriren bat duten adingabeak zaintzeagatiko prestazioa kudeatzea.

f)Legez ematen zaizkien Gizarte Segurantzaren gainerako jarduerak.

3.Mutuek Gizarte Segurantzaren kudeaketan egiten duten elkarlana ezingo da merkataritza-irabaziak lortzeko eragiketen oinarri izan, eta, elkarlan horretan, ezingo da enpresa elkartuak edo atxikitako langileak erakartzeko jarduerarik egin. Era berean, ezingo da erabili enpresaburu elkartuen aldeko inolako abantailarik emateko, ez eta enpresaburu horiek ordezkatzeko ere, enpresaburu izateagatik dagozkien betebeharretan.

4.Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuak administrazio-izaerako Estatuko sektore publikoaren parte dira, publikoak baitira betetzen dituzten eginkizunak eta kudeatzen dituzten baliabide ekonomikoak, nahiz eta entitatea, berez, izaera pribatukoa izan.

81.artikulua. Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuak eratzea.

1.Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduen mutua bat eratzeko, betekizun hauek bete behar dira:

a)Gutxienez berrogeita hamar enpresaburu biltzea, guztien artean gutxienez hogeita hamar mila langile izatea, eta gertakari profesionalengatik gutxienez hogei milioi euroko kotizazio-bolumena izatea.

b)Beren jarduera 80. artikuluan adierazitako eginkizunak betetzera mugatzea.

c)Fidantza jartzea, lege hau aplikatzeko eta garatzeko xedapenek zehazten duten zenbatekoan, beren betebeharrak beteko dituztela bermatzeko.

d)Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren baimena izatea, mutuaren estatutuak aldez aurretik onartuta, eta esandako ministerioaren mendeko administrazio- erregistroan inskribatzea.

2.Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak, egiaztatu ondoren aurreko zenbakiko a), b) eta c) letratan ezarritako betekizunak biltzen direla, eta Estatutuak ordenamendu juridikoarekin bat datozela, Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduen mutua eratzeko baimena emango du, eta haren mendeko Gizarte Segurantzarekin Elkarlanean Diharduten Mutuen Erregistroan inskribatzeko agindua emango du. Baimen- agindua Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratuko da, beraren erregistro-zenbakia adieraziz, eta mutuak une horretatik aurrera izango du nortasun juridikoa.

3.Mutuaren izenean, «Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduen mutua» esapidea jasoko da, eta, ondoren, inskribatzean eman dioten zenbakia. Izen hori entitatearen zentro eta bulego guztietan erabili beharko da, baita bere elkartuekin, atxikitakoekin eta langile babestuekin zein hirugarrenekin dituen harremanetan ere.

82.artikulua. Kudeatutako prestazio eta zerbitzuen berezitasunak.

1.Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuen esku utzitako prestazioak eta zerbitzuak sistemaren babes-jardunaren parte dira, eta enpresaburu elkartuen zerbitzura dauden langileen eta atxikitako norberaren konturako langileen alde emango dira, kokaturik dauden Gizarte Segurantzako araubideko erregelekin bat etorriz, eta entitate kudeatzaileek beroriei esleitutako kasuetan ematen dituzten irismen berarekin, hurrengo zenbakietan ezarritako berezitasunekin.

2.Gertakari profesionalei dagokienez, mutuen ardura izango da gertakariaren izaera profesionala hasieran zehaztea; dena den, eskumena duen entitate kudeatzaileak aukera izango du, aplikatzekoak diren arauen arabera, izaera hura berrikusteko edo birkalifikatzeko.

Mutuek beren eskumenen esparruan eskubideak aitortzeko, eteteko, indargabetzeko edo azkentzeko emandako egintzak arrazoituak izango dira, eta idatziz formalizatuko dira; egintza horiek, eraginkor izan daitezen, interesdunari jakinarazi beharko zaizkio. Enpresaburuari ere jakinaraziko zaizkio, onuradunak lan-harremana mantentzen duenean eta berorretan eraginak dituenean.

Gertakari profesionalen babesean sartzen diren osasun-prestazioak mutuek kudeatutako bitartekoen eta instalazioen bidez emango dira, beste mutua batzuekin edo osasun administrazio publikoekin egindako hitzarmenen bitartez, bai eta bitarteko pribatuekiko itunen bidez ere, 258. artikuluan eta entitateen funtzionamendua erregulatzeko arauetan ezarritako moduan.

3.Gizarte Segurantzaren babes-jardunaren prebentzio-jarduerak enpresaburu elkartuen, haien mendeko langileen eta atxikitako norberaren konturako langileen aldeko prestazio asistentzialak dira; ez dute eskubide subjektiborik sortzen, eta berorien xedea aurrez esandakoei laguntzea da, Gizarte Segurantzako laneko istripuak eta gaixotasun profesionalak kontrola ditzaten eta, kasua hala denean, murriztu ditzaten. Hor sartuko dira, orobat, enpresa elkartuei eta langile autonomoei aholkularitza emateko jarduerak, beren lanpostuak eta egiturak egokitu ditzaten istripuak izan dituzten langileak edo lanbidean jatorria duten patologiak dituztenak birkokatu ahal izateko, baita mutuek zuzenean gauzatu beharreko ikerketa-, garapen- eta berrikuntza-jarduerak ere, Gizarte Segurantzako gertakari profesionalak murriztera bideratuta.

Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuen zuzendaritza- eta tutoretza- organoari dagokio mutua horiek egingo dituzten Gizarte Segurantzaren prebentzio- jardueren aldizkako plangintza egitea, bai eta irizpideak, edukia eta lehentasun-ordena ezartzea, haien garapena zaintzea, eta eraginkortasuna zein efizientzia ebaluatzea ere. Aipatutako zuzendaritza- eta tutoretza-organoa Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren mendeko erakundea da. Laneko arriskuen prebentzioaren arloan exekuzio- eskumen partekatua duten autonomia-erkidegoek, dagokien autonomia estatutuan ezarritakoa ezertan eragotzi gabe, mutuen tutoretza-organoari adierazi ahalko diote beren iritzian eta dagokien lurralde-eremuan zer jarduera garatu behar liratekeen, Gizarte Segurantzaren prebentzio-jardueren plangintzara gehi ditzaten.

4.Gertakari arrunten ondoriozko aldi baterako ezintasunari dagokion prestazio ekonomikoaren kudeaketa, enpresaburu elkartuen zerbitzura dauden langileen eta

atxikitako norberaren konturako langileen aldekoa, bat etorriko da 83.1.a) artikuluaren bigarren lerrokadan, 83.1.b) artikuluaren lehen lerrokadan eta II. tituluaren IV. kapituluan jasotako arauetan zein berorien aplikazio- eta garapen-xedapenetan ezarritakoarekin, eta, betiere, kontuan hartuz haiek kokatuta dauden araubide berezi eta sistemetan eta zenbaki honetan aurreikusitako berezitasunak.

a)Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuei dagokie prestazio ekonomikoa jasotzeko eskubidea deklaratzea, baita eskubide horren ukatzea, etetea, indargabetzea eta azkentzea deklaratzea ere; hori guztia, osasun-zerbitzu publikoek alta eta bajen osasun-kontrola egitea eragotzi gabe, eta lege honetan eta berau garatzeko arauetan parte medikoei aitortutako efektuei eragin gabe.

Aurreko lerrokadan aipatutako eginkizunak betez emandako egintzak arrazoituak izan beharko dira eta idatziz formalizatuko dira; eraginkorrak izan daitezen, onuradunari jakinarazi beharko zaizkio. Enpresaburuari ere jakinaraziko zaizkio, baldin eta onuradunak lan-harremana mantentzen badu.

Bajako parte medikoa jaso ondoren, mutuak egiaztatuko du onuradunak betetzen dituen afiliazio-, alta- eta gabealdi-betekizunak eta kasuan kasuko Gizarte Segurantzako araubidean eskatzen diren gainerakoak, eta subsidioaren zenbatekoa zehaztuko du, prestazioa jasotzeko eskubidearen hasierako deklarazioa eginez.

Subsidioa likidatu eta ordaindu ondorengo bi hilabeteko epean, egiten diren ordainketak behin-behinekoak izango dira; mutuek erregularizatu egin ahalko dituzte behin-behineko ordainketak, eta, esandako bi hilabeteko epea igarotakoan, ordainketa horiek behin betiko bihurtuko dira.

b)Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek, parte medikoen eta prozesuan jaulkitako txostenen edukian oinarrituta, eta d) letran ezarritako kontrol- eta jarraipen-jarduketetan edo osasun-laguntzakoetan lortutako informazioa bitarteko dela, irizten diotenean onuradunak ez duela lana egiteko eragozpenik, alta medikorako proposamen arrazoituak formulatu ahalko dituzte beren mendeko sendagileen bitartez, eta Osasun Zerbitzu Publikoetako Ikuskatzailetza Medikoari zuzenduko dizkiote proposamenak. Mutuek aldi berean adieraziko diete eraginpeko langileari eta Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalari, jakinaren gainean egon daitezen, bidali dutela aipatutako alta-proposamena.

Osasun Zerbitzu Publikoetako Ikuskatzailetza Medikoak alta-proposamena jasotzen duen egunaren hurrengotik kontatzen hasita bost egun balioduneko gehieneko epean adierazi beharko die mutuari eta Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalari proposamena onartu duela –eta, beraz, alta emango du– edota ukatu egin duela –kasu horretan, hura justifikatzen duen txosten mediko arrazoitua erantsiko du–. Alta-proposamena onartuz gero, eskubidea azkendu dela jakinaraziko die mutuak langileari eta enpresari, eta ondorioak zer datatik aurrera izango dituen adieraziko die.

Baldin eta Ikuskatzailetza Medikoak beharrezkoa ikusten badu langileari hitzordua jartzea, osasun-azterketa egiteko, azterketa hori aurreko lerrokadan aurreikusitako bost eguneko epearen barruan egingo da, eta ez du etengo berorretan ezarritako betebeharra betetzea. Hala ere, osasun-azterketa egiteko egunean langilea agertzen ez bada, egun horretan bertan adieraziko zaio proposamena egin zuen mutuari langilea agertu ez dela. Mutuak lau eguneko epea izango du langilea azterketara ez joan izana justifikatuta zegoen egiaztatzeko, eta eten egingo du subsidioaren ordainketa, langilea agertu ez zen egunaren hurrengotik aurrerako eraginekin. Langileak ez agertu izana justifikatzen badu, mutuak etenaldia kentzea erabakiko du, eta subsidiorako eskubidea berrezarriko dio; hala ere, ez agertu izana justifikatu gabe dagoela irizten badio, eskubidea azkentzeko erabakia hartuko du, a) letran ezarritako moduan, eta erabaki hori langileari eta enpresari jakinaraziko die, ondorioak noiztik aurrera izango dituen adierazita; eraginak izaten hasiko da langileari jakinarazten zaion egunaren hurrengotik.

Osasun Zerbitzu Publikoetako Ikuskatzailetza Medikoak ezetsi egiten badu mutuak formulatutako alta-proposamena, edota ez badio erantzuten ezarritako moduan eta epean, mutuak eskatu ahalko dio alta-agiria emateko Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalari edo Itsasoko Gizarte Institutuari, 170.1 artikuluan emandako eskumenen arabera. Bi

kasuetan, eskaera ebazteko epea lau egunekoa izango da, eskaera jaso den egunaren hurrengotik zenbatuta.

c)Mutuetako, osasun-zerbitzu publikoko eta entitate kudeatzaileetako medikuen arteko komunikazioak bitarteko elektronikoen bidez egingo dira, ahal izanez gero, eta esandako medikuek beren eginkizunak betetzen dituzten zentroan jasotzen diren momentutik izango dira baliozko eta eraginkor.

Era berean, mutuek Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioari azalduko dizkiote osasun-zerbitzu publikoarekin duten harremanean sortzen diren gorabeherak edo enpresak bere betebeharrak betetzen ez dituenean sorturiko egoera; aipatutako ministerioak, kasua hala bada, dagozkion neurriak hartuko ditu.

Mutuek ezingo dute prestazioa kudeatzeko eginkizuna bitarteko hitzartuen bitartez bete; nolanahi ere, aukera izango dute, d) letran ezarritako moduan, baimendutako osasun- zentroen zerbitzuak erabiltzeko, eskatzen dituzten proba diagnostikoak edo tratamendu terapeutikoak eta errehabilitaziokoak egiteko.

d)Honako hauek dira prestazio ekonomikoaren kontrol- eta jarraipen-egintzak: beharrizan-egoera sortu duten egitateak biltzen direla egiaztatzera zuzendutako egintzak, eskubidearen sorrera edo mantentzea baldintzatzen duten betekizunak egiaztatzera zuzendutako egintzak, eta osasun-azterketak eta berrikuspenak. Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek baja medikoaren datatik hasita gauzatu ahalko dituzte egintza horiek, eta, osasun-azterketa egiteko hitzorduei dagokienez, onuraduna justifikaziorik gabe ez agertzea prestazio ekonomikorako eskubidea azkentzeko arrazoia izango da, 174. artikuluan ezarritakoaren arabera, erregelamendu bidez ezartzen den moduan; gainera, 175.3 artikuluan ezarritako kautelazko etetea aplikatu ahalko da.

Halaber, Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek proba diagnostikoak eta tratamendu terapeutikoak eta errehabilitaziokoak egin ahalko dituzte, xedapen honetan aurreikusitako prozesuak beharrik gabe luzatzea ekiditeko xedez; horretarako, osasun- zerbitzu publikoko medikuaren baimena eta pazientearen baimen informatua jaso beharko dituzte, aldez aurretik.

Proba eta tratamendu horien emaitzak langilea artatzen duen osasun-zerbitzu publikoko medikuaren eskura jarriko dira, Osasun Sistema Nazionalaren interoperabilitate- zerbitzuen bitartez, pazientearen historia kliniko elektronikora gehi daitezen.

Proba diagnostikoak eta tratamendu terapeutikoak eta errehabilitaziokoak gertakari profesionaletatik eratorritako laguntza emateko mutuek kudeatzen dituzten laguntza- zentroetan gauzatuko dira nagusiki, haien aprobetxamendua posible den tarteetan, jatorria lanbidean duten patologiei laguntzeko bitartekoak erabiliz; era subsidiarioan, gertakari profesionalen esparruan zerbitzuak emateko baimendutako zentro hitzartuetan ere gauzatu ahalko dira aipatutako probak eta tratamenduak, aurreko lerrokadan ezarritakoa betez, eta erregelamendu bidez ezarritako moduan. Aipatutako proba eta tratamendu horiek ez dute gertakari arrunten ondoriozko osasun-laguntzaren prestazioa bereganatzea ekarriko, eta ez dute eragingo azken horretara bideratutako baliabideez zuzkitzea ere.

e)Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek hitzarmenak eta akordioak egin ahalko dituzte Gizarte Segurantzako entitate kudeatzaileekin eta osasun-zerbitzu publikoekin, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak aurrez baimena emanda, mutuek kudeatzen dituzten laguntza-zentroetan haiek eskatutako osasun-azterketak, proba diagnostikoak, txostenak, osasun-tratamenduak eta errehabilitaziokoak egiteko, ebakuntza kirurgikoak barne, elkarlaneko eginkizunetarako erabiltzeko tartea duten neurrian. Baimendutako hitzarmen eta akordioetan, eskainitako zerbitzuen ordainetan mutuari eman beharreko konpentsazio ekonomikoak finkatuko dira, baita ordainketa egiteko modua eta baldintzak ere.

Aurreko lerrokadan aurreikusitako hitzarmen eta akordioei dagokienez, era subsidiarioan, eta, betiere, kudeatzen dituzten laguntza-zentroek hartarako bide ematen duen aprobetxamendu-tarte bat baldin badute, Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek itunak sinatu ahalko dituzte entitate pribatuekin, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak aurrez baimena emanda, eta erregelamenduz ezarritako konpentsazio ekonomikoaren bidez, haiek eskatutako pertsonen aldeko aipatutako probak

eta tratamenduak gauzatzeko; nolanahi ere, ezartzen diren jarduketek ezingo dituzte inola ere zentroen berezko xede diren zerbitzuak kaltetu, ez babestutako langileei eta entitate publikoek bidaltzen dizkietenei zor zaien arreta galarazi, ez eta haientzat guztientzat ezarritako kalitate mailak eskastu ere.

Hitzarmen, akordio eta itunek sorrarazten dituzten kreditu-eskubideak Gizarte Segurantzaren baliabide publikoak dira, eta 84.2 artikuluan xedatutakoa aplikatuko zaie.

f)Aurreko zenbakietan araututako mekanismoak eta prozedurak alde batera utzi gabe, Gizarte Segurantzaren entitate kudeatzaileek edo Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek lankidetza-akordioak egin ahalko dituzte Osasun Kudeaketarako Institutu Nazionalarekin edota autonomia-erkidegoetako osasun- zerbitzuekin, aldi baterako ezintasuna kudeatzean eta kontrolatzean eraginkortasuna hobetzeko xedez.

g)Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek beren gain hartuko dituzte –hargatik eragotzi gabe osasun-zerbitzuek edo Gizarte Segurantzaren entitate kudeatzaileek gerora dirua itzultzeko aukera– Gizarte Segurantzaren sistemako langileen gertakari arrunten ondoriozko laneko baja-prozesuak beharrik gabe luza daitezen saihestearren egindako proba diagnostikoen, tratamenduen eta berreskuratze funtzionaleko prozesuen kostuak, baldin eta erregelamendu bidez ezarritakoaren arabera egiten diren akordio edo itunetatik eratortzen badira.

83.artikulua. Enpresaburu elkartuen eta atxikitako beren konturako langileen aukera- araubidea.

1.Enpresaburuek eta norberaren konturako langileek, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiaren aurrean dagozkien betebeharrak betetzeko unean (enpresa inskribatzea, afiliatzea eta alta ematea), gertakari profesionalak, gertakari arrunten ondoriozko aldi baterako ezintasunari dagokion prestazio ekonomikoa eta jarduera uzteagatiko prestazioa babesteko aukeratu duten entitate kudeatzailea edo Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduen mutua zein den adierazi beharko dute, kokatuta dauden Gizarte Segurantzako araubideko arau erregulatzaileekin bat etorririk, eta geroztiko aldaketen berri emango diote hari. Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiari dagokio aipatutako adierazpenak eta berorien legezko eraginak aitortzea, erregelamendu bidez ezarritako moduan, eta ondorengo zenbakietan xedatzen diren berezitasunak alde batera utzi gabe, Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduen mutua baten aldeko aukera egiten den kasuetan.

Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduen mutua baten aldeko aukera ondoren adierazitako moduan egingo da, eta segidan ezartzen den irismena izango du:

a)Gizarte Segurantzaren laneko istripuak eta gaixotasun profesionalak babesteko mutua bat aukeratzen duten enpresaburuek elkartze-hitzarmen bat formalizatu beharko dute harekin, eta entitate berean babestu beharko dituzte probintzia berean kokatutako lantokietako langile guztiak; Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginean ematen zaien definizioaren arabera ulertuko dira lantokiak.

Era berean, enpresaburu elkartuek aukeratu ahalko dute mutua berak kudeatzea gertakari arrunten ondoriozko aldi baterako ezintasunari dagokion prestazio ekonomikoa, gertakari profesionalen aurrean babestuta dauden langileei dagokienez.

Elkartze-hitzarmenaren bidez formalizatzen da mutuarekin bat egitea; hitzarmenak urtebeteko indarraldia izango du, eta iraupen bereko aldika luzatu ahalko da. Erregelamendu bidez arautuko da hitzarmena formalizatzeko prozedura, bai eta hitzarmenaren edukia eta eraginak ere.

b)Gizarte Segurantzako Norberaren Konturako Langileen edo Langile Autonomoen Araubide Bereziaren aplikazio-eremuan sartzen diren langileek –berorien babes-jardunean sartuko da, borondatez edo nahitaez, aldi baterako ezintasunari dagokion prestazio ekonomikoa– prestazio ekonomiko hori formalizatu beharko dute Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduen mutua batekin, eta gauza bera egin beharko dute entitatez aldatzen direnek.

Aurreko lerrokadan ezarritakoaren arabera mutua batera atxikita dauden langile autonomoek, gertakari profesionalak borondatez edo nahitaez estaltzen dituztenean, mutua berarekin formalizatu beharko dute beren babesa. Gertakari profesionalak soilik estaltzen dituztenak ere atxiki beharko dira.

Gizarte Segurantzako Itsasoko Langileen Araubide Berezian sartuta dauden norberaren konturako langileek Gizarte Segurantzaren entitate kudeatzailearekin edota Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduen mutua batekin babestu ahalko dituzte gertakari profesionalak. Kotizazioaren hirugarren multzoan sartzen diren langileek gertakari arruntengatiko babesa formalizatu beharko dute Gizarte Segurantzaren entitate kudeatzailearekin.

Babesa atxikitze-dokumentu baten bidez formalizatuko da, zeinaren indarrez norberaren konturako langilea mutuaren kudeaketa-eremuan sartzen den, haren elkartze- oinarritik kanpo, eta elkartzetik eratortzen diren eskubideak eta betebeharrak bereganatu gabe. Atxikimenduaren indarraldia urtebetekoa izango da, eta iraupen berdineko aldika luzatu ahalko da. Erregelamendu bidez arautuko da atxikitze-dokumentua formalizatzeko prozedura, bai eta dokumentu horren edukia eta eraginak ere.

c)Gizarte Segurantzako Norberaren Konturako Langileen edo Langile Autonomoen Araubide Berezian sartzen diren langileek jarduera uzteagatiko kudeaketa formalizatu beharko dute atxikita dauden mutuarekin atxikitze-dokumentuari dagokion eranskina sinatuz, elkarlana arautzen duten erregelamendu-arauek ezartzen duten moduan. Bestalde, Gizarte Segurantzako Itsasoko Langileen Araubide Berezian sartuta dauden langile autonomoek gertakari profesionalak babesten dizkien entitate kudeatzailearekin edo mutuarekin formalizatuko dute esandako babesa.

2.Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek formulatzen zaien elkartze- eta atxikitze-proposamen oro onartu beharko dute. Kotizazio sozialak ez ordaintzeak ez ditu betebeharra betetzetik salbuetsiko, eta ez da izango izenpetutako hitzarmena, agiria edo eranskinak indargabetzeko arrazoia.

3.Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuen esku dauden enpresaburu elkartuei, atxikitako norberaren konturako langileei eta babestutako langileei buruzko informazioa eta datuak, eta, oro har, Gizarte Segurantzaren kudeaketako elkarlan-jarduera betetzean sortzen direnak, erreserbatuak dira eta 77. artikuluan xedatutako araubidearen pean daude; ondorioz, ezingo dira hirugarrenei laga edo komunikatu, esandako artikuluan jasota dauden kasuetan izan ezik.

84.artikulua. ARAUBIDE EKONOMIKO-FINANTZARIOA.

1.Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuen sostengua eta funtzionamendua, eta haien xedeen barruan sartzen diren jarduerak, prestazioak eta zerbitzuak, atxikita dituzten Gizarte Segurantzaren kuoten bidez finantzatuko dira; finantza- iturri izango dira, orobat, bai baliabide horiekin egindako finantza-inbertsiotik eta bai atxikita dituzten Gizarte Segurantzaren ondasun higigarri eta higiezinen zeinahi titulu besterentzetik eta atxikipena uztetik lortutako etekinak, gehikuntzak, ordainak eta konpentsazioak, eta, oro har, elkarlana gauzatzearen edo bere bitartekoak erabiltzearen kariaz lortutako beste zeinahi diru-sarrera.

Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak mutuei entregatuko dizkie enpresaburu elkartuek edo atxikitako norberaren konturako langileek laneko istripuengatik eta gaixotasun profesionalengatik Diruzaintza Nagusian sartutako kuotak, gertakari arrunten ondoriozko aldi baterako ezintasunagatiko prestazio ekonomikoaren kudeaketari dagokion kuota-zatia, langile autonomoen jarduera uzteagatiko kuota eta kudeatzen dituzten gertakari eta prestazioengatik dagozkien gainerako kuotak, aldez aurretik kenduta nahitaezko berraseguruagatik eta zerbitzu erkideen kudeaketagatik sistemako entitate publikoei egin beharreko ekarpenak eta, kasua hala denean, legez ezartzen diren kopuruak.

2.Mutuek babestu gabe dauzkaten pertsonen alde emandako prestazio edo zerbitzuen ondorio gisa sortzen diren kreditu-eskubideak mutuei atxikitako Gizarte

Segurantzaren sistemako baliabide publikoak dira, bai eta, babesturik egonik ere, hirugarren bati dagokionean haiek ordaintzea zeinahi titulugatik; halako baliabide publikoak izango dira bidegabeki emandako prestazioengatik sortutako kreditu-eskubideak ere.

Kreditu horien zenbatekoa mutuek likidatuko dute, eta beroriek erreklamatuko diote ordaintzeko betebeharra sortu den arau edo hitzarmenean ezarritako moduan eta baldintzetan behartuta dagoen subjektuari, ordainketa lortu arte edo, halakorik ezean, kreditua eskatzekoa izatea gaitzen duen titulu juridikoa lortu arte; horren berri emango diote Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiari, lege honetan eta berau garatzeko arauetan ezarritako prozeduraren arabera kobra dezan.

82.2artikuluan aurreikusitako zerbitzuengatiko diru-sarrerek, mutuaren jarduera- eremuan sarturik ez dauden langileei ematen bazaizkie, kreditua sortuko dute zerbitzua ematen duen mutuaren gastuen aurrekontuan, esandako zerbitzuak emateagatik sortutako izaera bereko gastuei dagozkien kontzeptuetan.

Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak, zorra kobratzera zuzendutako prozedura guztietan, baimena eman ahalko du kreditu-eskubideak ordain daitezen eskudiruaz bestelako era batean, eta zehaztuko ditu bai azkenduta geratzen den kredituaren zenbateko likidoa, bai eskubidea azkendu arte aplikatzekoak diren modua eta baldintzak. Subjektu behartua administrazio publiko bat edo izaera bereko entitate bat denean, eta zorren zergatia osasun-laguntza ematea izan bada, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak baimena eman ahalko du ordainketa ondasunak ematearen bitartez egiteko, ezertan eragotzi gabe eskubidea azkendu arte ematen zaizkion gainerako ahalak aplikatzeari.

3. Mutuei ezartzen zaizkien betebehar ekonomikoak elkarlana gauzatzera atxikitako baliabide publikoen kargura ordainduko dira; dena den, xede gisa pentsioak dituzten betebeharrak 110.3 artikuluan xedatutakoaren arabera finantzatuko dira.

4. Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuen administrazio-gastuak dira elkarlanaren administrazio-zerbitzuen sostengutik eta funtzionamendutik eratorritakoak, eta hor sartuko dira pertsonal-gastuak, ondasun eta zerbitzuen gastu arruntak, finantza-gastuak eta ondasun inbentariagarrien amortizazioak. Urtean-urtean, ekitaldi bakoitzeko diru-sarrerei erregelamendu bidez ezarriko den eskalatik dagokion ehunekoa aplikatuta ateratzen den zenbatekora mugatu beharko dira.

5. Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek tributu-salbuespena izango dute, 76.1 artikuluan entitate kudeatzaileentzat ezarritako moduan.

2.azpiatala. Gobernu- eta partaidetza-organoak

85.artikulua. Zerrenda.

Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuetako gobernu-organoak Batzar

Nagusia, Zuzendaritza Batzordea eta zuzendari kudeatzailea dira. Partaidetza instituzionaleko organoa Kontrol eta Jarraipen Batzordea da.

Prestazio Berezien Batzordea izeneko organoari dagokio 96.1.b) artikuluan aurreikusitako hautazko gizarte-laguntzaren onurak ematea.

86.artikulua. Batzar Nagusia.

1.Batzar Nagusia mutuaren gobernu-organo gorena da, eta honako hauek osatuko dute: enpresaburu elkartu guztiek, erregelamendu bidez ezarritako moduan atxikitako norberaren konturako langileen ordezkaritza batek eta mutuaren mende dauden langileen ordezkari batek. Ez dute boto-eskubiderik izango kotizazio sozialen ordainketan egunean ez dauden enpresaburu elkartuek, ez eta egoera horretan dauden atxikitako norberaren konturako langileen ordezkariek ere.

2.Batzar Nagusia urtean behin bilduko da, ohiko izaeraz, aurrekontuen aurreproiektua eta urteko kontuak onartzeko, eta Zuzendaritza Batzordeak deitzen duen guztietan, izaera bereziaz, erregelamendu bidez deialdirako eta batzarra biltzeko ezartzen diren betekizun guztiak betetzen badira.

3.Batzar Nagusiari dagokio, beti, Zuzendaritza Batzordeko kideak izendatzea eta berritzea, ondare historikoaren zuzkidurei eta aplikazioei buruz informatua izatea, estatutuak erreformatzea, entitatea bat egitea, xurgatzea eta desegitea, likidatzaileak izendatzea, eta Zuzendaritza Batzordeko kideei erantzukizuna eskatzea.

4.Erregelamendu bidez arautuko dira Batzar Nagusiaren deialdia egiteko prozedura eta betekizunak, Batzar Nagusietan akordioak eztabaidatzeko eta hartzeko araubidea, eta, orobat, elkartuek akordioen aurkaratze-akzioak egikaritzeko modua, baldin eta akordio horiek legearen edota mutuari aplikatzekoak zaizkion erregelamendu eta jarraibideen aurkakoak badira, edo entitatearen interesa kaltetzen badute, elkartu baten, batzuen edo hirugarrenen mesedetan, edo Gizarte Segurantzaren interesen kontrakoak badira. Aurkaratze-ekintza urtebeteko epean iraungiko da, akordioa hartu zen datatik zenbatuta.

87.artikulua. Zuzendaritza Batzordea.

1.Zuzendaritza Batzordea mutuaren zuzeneko gobernuaz arduratzen den kide anitzeko organoa da. Honako hauek osatuko dute Zuzendaritza Batzordea: enpresaburu elkartuek –hamarretik hogeira bitartean–, horietatik ehuneko hogeita hamar langile gehien dituzten enpresetakoak izango dira, erregelamendu bidez ezartzen diren eskalen arabera erabakita, eta atxikitako norberaren konturako langile batek. Batzar Nagusiak izendatuko ditu horiek guztiak. Zuzendaritza Batzordeko kide izango da aurreko artikuluan aipatutako langileen ordezkaria ere.

Zuzendaritza Batzordeko kide izendatzen direnek Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren berrespena jaso beharko dute, langileen ordezkariak izan ezik, eta kide haien artetik izendatuko da Zuzendaritza Batzordeko lehendakaria, zeina entitateko lehendakaria izango baita.

2.Zuzendaritza Batzordearen eskumenak dira Batzar Nagusirako deialdia egitea, hark hartzen dituen akordioak betearaztea, aurrekontuen aurreproiektuak eta urteko kontuak formulatzea –Zuzendaritza Batzordeko lehendakariak sinatu beharko ditu–, zuzendari kudeatzaileari erantzukizunak eskatzea, eta ezartzen diren gainerako eginkizunak, Batzar Nagusiari erreserbatutakoak salbu. Erregelamendu bidez arautuko dira Zuzendaritza Batzordearen jarduteko araubidea eta erantzukizunak eskatzeko araubidea.

3.Zuzendaritza Batzordeko lehendakariari dagokio Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduen mutua ordezkatzea, esandako organoaren bilerak deitzea, eta eztabaidak moderatzea.

Ezartzen den kalte-ordain araubideak arautuko ditu Zuzendaritza Batzordeko lehendakariari dagozkionak, eman zaizkion eginkizun espezifikoengatik; kalte-ordainek ezingo dituzte zuzendari kudeatzaileari oro har dagozkion ordainsariak gainditu.

4.Pertsona bati berari ezingo zaio aldi berean Zuzendaritza Batzordeko kargu bat baino gehiago eman, bere buruaren ordezkaritzan edo beste enpresa elkartu batzuen ordezkari gisa egon; halaber, ezingo dira Batzordeko kide izan mutuarekin lan- edo zerbitzu-harremana duten pertsonak edo enpresak, langileen ordezkaria salbuetsita.

88.artikulua. Zuzendari kudeatzailea eta mutuako gainerako langileak.

1.Zuzendari kudeatzailea mutuaren zuzendaritza exekutiboa gauzatzen du, eta entitatearen helburu nagusiak betetzea eta ohiko zuzendaritzaz baliatzea dagozkio; nolanahi ere, kasua hala denean, Zuzendaritza Batzordeak eta lehendakariak emandako irizpideen eta jarraibideen arabera jokatu beharko du.

Zuzendari kudeatzaileak informatuta edukiko du lehendakaria mutuaren kudeaketari buruz, eta, kasua hala denean, hark emandako jarraibideen arabera jokatuko du.

Zuzendari kudeatzaileak goi-zuzendaritzako langileen lan-harreman bereziak arautzen dituen abuztuaren 1eko 1382/1985 Errege Dekretuak erregulatutako goi-zuzendaritzako kontratua izango du. Zuzendaritza Batzordeak izendatuko du zuzendari kudeatzailea; dena den, izendapena eta lan-kontratua eraginkor izan daitezen, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren berrespena beharko da.

Ezingo dira zuzendari kudeatzaile izan Administrazio Kontseiluko kide diren edo mutuarekin elkartutako enpresa batean ordaindutako jardueraren batean ari diren pertsonak, baldin eta enpresa horietako kapital sozialaren ehuneko 10eko edo gehiagoko partaidetzaren titular badira edota titulartasuna haien ezkontideari edo seme-alabei badagokie. Zehapen-espediente baten indarrez beren eginkizunak etenda dituzten pertsonak ere ezingo dira zuzendari kudeatzaile izendatu, harik eta etenaldia azkendu arte.

2.Exekuzio-eginkizunak betetzen dituzten gainerako langileak zuzendari kudeatzailearen menpe egongo dira, goi-zuzendaritzako kontratuak izango dituzte, eta haiek ere zuzendari kudeatzailearentzat aurreikusitako bateraezintasun-araubidearen eta mugen pean egongo dira.

3.Ordainsarien eraginetarako, eta mutuetan exekuzio-eginkizunak betetzen dituzten pertsonen gehieneko kopuruak zehazteko, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren titularrak taldeka sailkatuko ditu mutuak, beren kuota-bolumenaren, babestutako langile kopuruaren eta kudeaketan erakutsitako efizientziaren arabera.

4.Zuzendari kudeatzailearen eta mutuetan exekuzio-eginkizunak betetzen dituzten langileen ordainsarietan, oinarrizkoak eta osagarriak bereizten dira. Ordainsariak enpresa- sektore publikoko eta beste entitate batzuetako arduradun eta zuzendari nagusien ordainsari-sistema arautzen duen martxoaren 5eko 451/2012 Errege Dekretuak talde bakoitzarentzat finkatutako gehieneko mugen pean egongo dira. Era berean, aipatutako martxoaren 5eko 451/2012 Errege Dekretuan aurreikusitako mugen pean egongo da mutua bakoitzean exekuzio-eginkizunak betetzen dituzten pertsonen gehieneko kopurua.

Zuzendari kudeatzailearen eta exekuzio-eginkizunak betetzen dituzten langileen oinarrizko ordainsarietan sartzen dira berorien nahitaezko gutxieneko ordainsariak; Zuzendaritza Batzordeak finkatuko ditu ordainsari horiek, mutua sailkatuta dagoen taldearen arabera.

Zuzendari kudeatzailearen eta exekuzio-eginkizunak betetzen dituzten langileen ordainsari osagarrietan, bi kontzeptu sartzen dira: lanpostuari dagokion osagarria eta osagarri aldakorra; mutuako Zuzendaritza Batzordeak finkatuko ditu haien zenbatekoak.

Lanpostuaren osagarria erabakitzeko, honako hauek hartuko dira kontuan: zuzendaritzako kidearen ordainsari-egoera, erreferentzia-merkatuko antzeko lanpostuekin alderatuta; lanpostuaren mende dagoen antolaketa-egitura; postuak antolakundean duen pisu erlatiboa, eta erantzukizun maila.

Osagarri aldakorra hautazkoa izango da, eta, mutuaren Zuzendaritza Batzordeak, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak finka ditzakeen irizpideekin bat etorririk, aldez aurretik ezarritako helburu batzuen lorpena ordainduko du. Helburu horiek urtekoak izango dira, eta Gizarte Segurantzarekin elkarlanean ari den mutuak jardueren kudeaketan sortutako emaitzetan oinarrituta egon beharko dira.

Guztizko ordainsaria ezingo da, ezein kasutan, oinarrizko ordainsaria halako bi baino gehiago izan, eta ezein lanpostuk ez du izango abenduaren 26ko 35/2014 Legea (Gizarte Segurantzako laneko istripu eta gaixotasun profesionalen mutuen araubide juridikoari dagokionez, Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren testu bategina aldatzen duena) indarrean jarri aurretik zeukana baino guztizko ordainsari handiagorik.

5.Zuzendaritzako kide ez diren langileak Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginean araututako lan-harreman arruntaren pean egongo dira. Mutuako ezein langilek ezingo du zuzendari kudeatzaileak baino guztizko ordainsari handiagoa jaso. Langile multzoaren ordainsariak, betiere, soldata-masari buruzko xedapenen eta, kasua hala denean, urteko Estatuko Aurrekontu Orokorren Legeak ezartzen dituen muga edo murrizketen pean egongo dira.

6.Baliabide publikoen kargura, Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek ezingo dizkiete beren langileei, lan-harremana azkentzeagatik, harreman hori arautzen duten legezko eta erregelamenduzko xedapenetan ezarritako mugak gainditzen dituzten kalte-ordainak eman, edozein eratakoak direla ere esandako erlazioa eta azkentzearen arrazoia.

7.Halaber, mutuek ezingo dute pentsio-planik ezarri beren langileentzat, ez pentsio- konpromisoak eratzen dituzten aseguru kolektiborik, ez eta enpresako gizarte-

aurreikuspeneko planik, Enpleguko eta Gizarteko Segurantza Ministerioaren onarpenik gabe. Pentsio-planak, aseguru-kontratuak, enpresako gizarte-aurreikuspeneko planak eta gauzatzen diren aldizkako ekarpenak eta hobariak Estatuko aurrekontu orokorren legeek arlo horretan sektore publikorako ezartzen dituzten muga eta irizpideen pean egongo dira.

89.artikulua. Kontrol eta Jarraipen Batzordea.

1.Kontrol eta Jarraipen Batzordea gizarte-eragileen parte-hartze organoa da, eta berari dagokio entitateak elkarlan modalitate guztietan egiten duen kudeaketa ezagutzea eta berari buruz informatzea, Gizarte Segurantzaren printzipioen eta helburuen esparruan modalitate horien garapena hobetzeko neurriak proposatzea, aurrekontuen aurreproiektuari eta urteko kontuei buruzko txostenak egitea, eta mutuak bere helburu sozialaren garapenean mantentzen eta aplikatzen dituen irizpideak ezagutzea.

Lan hori egiteko, Batzordeak auzi, erreklamazio eta errekurtsoei buruzko txostenak jasoko ditu aldizka, baita gainbegiratze-, zuzendaritza- eta tutoretza-organoen errekerimenduenak ere, haien betetzeari buruzko informazioarekin batera. Urtero, hainbat gomendio prestatuko ditu, eta bai Zuzendaritza Batzordeari, bai zuzendaritza- eta tutoretza- organoari bidaliko dizkio.

2.Batzordeak hamabi kide izango ditu gehienez, honako hauek izendatuak: ordezkaritza handieneko sindikatu- eta enpresa-erakundeek eta langile autonomoen lanbide-elkarteen ordezkaritza batek. Batzordeko lehendakari izango da une horretan Zuzendaritza Batzordeko lehendakari dena.

Ezingo dira Kontrol eta Jarraipen Batzordeko kide izan Zuzendaritza Batzordeko kideak –lehendakaria salbuetsita–, ez eta entitatearentzat lan egiten duten pertsonak ere.

3.Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak arautuko ditu Kontrol eta Jarraipen Batzordeen osaera eta jarduteko araubidea, Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalaren Batzorde Orokorrak aurrez txostena egin ondoren.

90.artikulua. Prestazio Berezien Batzordea.

1.Prestazio Berezien Batzordeak izango du eskumena Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduen mutuak laneko istripuren bat edo gaixotasun profesionalen bat jasan duten eta beharrizan-egoera berezian dauden langile babestuen edo atxikitakoen eta haien eskubidedunen alde ezarrita dauzkan gizarte-laguntza erreserbatik eratorritako onurak emateko. Onurak hautazkoak izango dira, eta Gizarte Segurantzaren babes- jardunean sartzen direnetatik independenteak.

2.Batzordea erregelamendu bidez ezartzen den kide kopuruak osatuko du, eta ordezkari kopuru berdinak izango dituzte enpresa elkartuetako langileen ordezkariek, batetik, eta enpresaburu elkartuen ordezkariek, bestetik, azken horiek Zuzendaritza Batzordeak izendatuko dituelarik; era berean, atxikitako langileek ere izango dute ordezkaritza. Lehendakaria Batzordeak izendatuko du, bere kideen artetik.

91.artikulua. Gobernu- eta partaidetza-organoetako kideen bateraezintasunak eta erantzukizunak.

1.Ezingo dira Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduen mutua bateko Zuzendaritza Batzordeko, Kontrol eta Jarraipen Batzordeko, ez Prestazio Berezien Batzordeko kide izan beste mutua batean aipatutako organo horietakoren bateko kide diren pertsonak, dela beren buruaren ordezkaritzan edo enpresa elkartuen edo gizarte- antolakundeen ordezkari gisa, ez eta beste entitate batean exekuzio-eginkizunak dituztenak ere.

2.Aurreko karguek edo berorien ordezkariek, eta mutuetan exekuzio-eginkizunak betetzen dituzten pertsonek ezingo dute beren buruarentzat erosi ez saldu entitatearen inolako ondare-aktiborik, ez obrak egiteko kontraturik egin, ez zerbitzuak ematekorik edo hornidurak entregatzekorik ere, finantza-zerbitzu enpresak edo funtsezko hornidurenak salbuetsita –kontratatzeko, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren baimena beharko dute aldez aurretik–, ez eta interes-gatazkak biltzen diren kontratuak egin ere.

Ezingo dituzte egintza horiek guztiak gauzatu kargu edo pertsona horiekin ezkontza- edo ahaidetasun-erlazioren bat duten pertsonek, zuzeneko lerroan edo albokoan, odolkidetasunez, adopzioz edo ezkontzaz, laugarren graduraino, ez eta pertsona juridikoek ere, baldin eta aipatutako pertsona, kargu edo ahaideak kapital sozialaren ehuneko 10 edo gehiagoren titular badira, zuzenean edo zeharka, erabakitze-eskubidea inplikatzen duten eginkizunak betetzen badituzte, edo berorien administrazio- edo gobernu-organoetako kide badira.

3.Zuzendaritza Batzordeko, Kontrol eta Jarraipen Batzordeko, eta Prestazio Berezien Batzordeko kide izatea doako zeregina izango da; hala ere, mutuak kalte-ordainak eta konpentsazioak eman ahalko dizkie kide horiei, organoen bileretara joateak sortzen dizkien gastuengatik, erregelamendu bidez ezartzen den moduan, kontuan hartuta Zuzendaritza Batzordeko lehendakariari buruz 87.3 artikuluan ezarritakoa.

4.Zuzendaritza Batzordeko kideak, zuzendari kudeatzailea eta exekuzio-eginkizunak betetzen dituzten pertsonak zuzeneko erantzule izango dira Gizarte Segurantzaren, mutuaren eta enpresaburu elkartuen aurrean, aplikatzekoak diren arau juridikoen, estatutuen edo tutoretza-organoak agindutako jarraibideen kontra egindako egiteen edo ez-egiteen kariaz eragindako kalteengatik, edota karguari lotutako eginbeharrak ez betetzearen ondoriozkoengatik; betiere, doloz edo erru astunez jokatu badute. Egintza propiotzat joko dira dagozkien eginkizun- edo eskumen-esparruetan sartutako egiteak eta ez-egiteak.

Zuzendaritza Batzordeko kideen erantzukizuna solidarioa izango da. Hala ere, salbuetsita egongo dira egintza onartzen edo betetzen esku hartu ez zuten kideak, baldin eta frogatzen badute ez zutela egintza haren berri, edo, haren berri izan arren, kaltea ekiditeko komeni zen guztia egin zutela, edo, gutxienez, berariaz kontra agertu zirela.

Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek, 100.4 artikuluan araututako erantzukizun mankomunatuaren bidez, zuzenean erantzungo dute egintza kaltegarriengatik, egintza horiek betetzean erru arinez jokatu badute edota zuzeneko erantzulerik ez badago. Halaber, subsidiarioki erantzungo dute zuzeneko erantzuleek nahikoa ondare ez duten kasuetan.

5.Artikulu honetan ezarritako erantzukizunetatik sortzen diren kreditu-eskubideak eta enpresaburu elkartuek beren gain hartzen duten erantzukizun mankomunatutik sortzen direnak (erantzukizun mankomunatu hori 100.4 artikuluan dago aurreikusita) Gizarte Segurantzaren baliabide publikoak dira, erantzukizuna eragin zuten egitateak gertatu ziren mutuei atxikitakoak.

Zuzendaritza- eta tutoretza-organoari dagokio aurreko zenbakian ezarritako erantzukizunak eta haien xede diren betebeharrak adieraztea, baita berorien zenbateko likidoa zehaztea eta ordainketa erreklamatzea ere, entitateen elkarlana erregulatzen duten arauen arabera, eta hura azkendu arte aplika daitezkeen ordainketa-bitartekoak (ondasunak ematea, adibidez), modalitateak, erak, moduak eta baldintzak erabakitzea. Kontuen Auzitegiak egitate horiengatik itzultzeko prozedura hasten duenean, zuzendaritza- eta tutoretza-organoak administrazio-prozedura etetea erabakiko du, harik eta esandako auzitegiak ebazpen irmoa ematen duen arte; ebazpeneko xedapen materialek erabateko eragina izango dute administrazio-prozeduran.

Zuzendaritza- eta tutoretza-organoak erantzukizun horietatik eratorritako kreditu- eskubideak nahitaez biltzeko eskatu ahalko dio Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiari; hartarako, haien likidazio-egintza helaraziko dio, eta ordaintzera behartuta dauden subjektuak zehaztuko dizkio. Lortzen diren zenbatekoak erantzukizuna eskatzea eragin zuten kontuetan sartuko dira, zuzendaritza- eta tutoretza-organoak xedatutako moduan.

Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak, dagozkion zuzendaritza- eta tutoretza-ahalak aplikatuz, ordainketa erreklamatu ahalko du, edota behar diren lege- akzioak egikaritu, elkarlanaren garapena dela bide sortutako erantzukizunak deklaratzeko edo eskatzeko; horrez gain, ezarritako erantzukizunei eragiten dieten lege-prozesuetan agertu ahalko da, eta horietan parte izan.

3.azpiatala. Ondarea eta kontratazioaren araubidea

92.artikulua. Mutuei atxikitako Gizarte Segurantzaren ondarea.

1.19.3 eta 103.1 artikuluetan ezarritakoaren arabera, 84.1 artikuluan jasotako diru- sarrerak, beroriek inbertitzearen bidez lortutako ondasun higigarriak eta higiezinak, eta, oro har, haiekin zerikusia duten eskubide, akzio eta baliabideak Gizarte Segurantzaren ondarearen parte dira eta mutuei atxikita daude, eman zaizkien Gizarte Segurantzaren funtzioak gara ditzaten, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren zuzendaritza eta tutoretzapean.

2.Mutuek erabakiko dute eman zaizkien eginkizunak betetzeko beharrezkoak diren higiezinak zeinahi tituluren bidez eskuratzea eta besterentzea; horretarako, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak baimena eman beharko du aldez aurretik, eta Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak formalizatuko du egintza, baimendutako moduan. Aipatutako higiezinak Zerbitzu Erkidearen izenean titulatuko eta inskribatuko dira Jabetza Erregistroan. Eskuratzeak inplizituki eramango du baimendutako mutuari atxikitzea. Halaber, baimena eskatu ahalko dute entitate kudeatzaileei, zerbitzu erkideei edo beste mutua batzuei atxikitako Gizarte Segurantzaren ondareko higiezinak atxiki diezazkieten, baita ukitutakoen atxikipena kentzeko ere; horretarako, interesdunen adostasuna beharko dute, eta ondasunen jabetza jasotzen duenak ekonomikoki konpentsatu beharko du entitate lagatzailea.

Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuei dagokie atxikitako ondasunak kontserbatzea, erabiltzea, hobetzea eta defendatzea; betiere, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren zuzendaritza eta tutoretzapean. Ondasun higiezinei dagokienez, mutuei egokituko zaie edukitza-akzioak egikaritzea, eta Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiari, aldiz, jabetza-akzioa egikaritzea.

3.Ondarearen titulartasun publikoa gorabehera, berorren kudeaketa bakandua eta elkarlanaren jardueretarako ezarritako araubide ekonomiko-finantzarioa kontuan harturik, atxikitako ondarea osatzen duten ondasunak kudeaketaren emaitzen pean egongo dira, eta likidatu egin ahalko dira kudeaketako premiei erantzuteko, prestazioak ordaintzeko edo adierazitako jardueretatik eratorritako beste betebehar batzuetarako; nolanahi ere, enpresaburu elkartuek erantzukizun mankomunatua izango dute. Adierazitako ondasunak besterentzetik lortzen den produktua, edo beste mutua edo sistemaren entitate publiko baten aldeko atxikipen-aldaketatik lortzen dena, produktuak jatorri duen mutuan sartuko da.

93.artikulua. Ondare historikoa.

1.Honako ondasun hauek osatzen dute mutuen ondare historikoa: mutuen ondarera 1967ko urtarrilaren 1a baino lehen gehitutako ondasunek, data horren eta 1975eko abenduaren 31ra arteko aldian gehitutakoek (azken kasu horretan, gehiegizko soberakinen 100eko 20tik datozen ondasunak badira), eta Gizarte Segurantzaren kuotetatik ez datozen baliabideetan jatorria dutenek. Ondare historiko horren jabetza mutuei dagokie, enpresaburu elkarte direnez, ezertan galarazi gabe 98.1 artikuluan aipatzen den tutoretza.

Ondare historiko hori entitatearen helburu sozialari ere hertsiki lotuta dago, eta aipatutako helbururako erabileratik ezingo da Gizarte Segurantzaren ondare bakarrarentzat karga izan daitekeen etekinik edo ondare-gehikuntzarik eratorri. Kontuan izanik ondare hori hertsiki lotuta dagoela mutuak Gizarte Segurantzarekin elkarlanean aritzeko helburuekin, sortzen dituen ondasunak eta etekinak –halakorik egonez gero– ezingo dira merkataritza- jarduerak gauzatzera desbideratu.

2.Aurreko zenbakian izaera orokorrez ezarritakoa hala bada ere, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak aldez aurretik baimena emanez gero, eta erregelamenduz ezarritako modu eta baldintzetan, ondorengo letretan aipatzen diren diru- sarrerak mutuen ondare historikoaren parte izango dira:

a)Mutuek ondasun higiezinak baldin badituzte beren ondare historikoan, eta ondasun horien xedea Gizarte Segurantzarekiko elkarlanari lotutako jarduerak betetzeko osasun- edo administrazio-zentro eta -zerbitzuak haietan kokatzea baldin bada, mutuek kanon edo konpentsazio-kostu bat egotzi ahalko dute emaitzen kontuan, esandako higiezinak erabiltzeagatik.

b)Mutuek hutsik dauden higiezinak baldin badituzte beren ondare historikoaren barruan, eta higiezin horiek, inguruabarrak direla-eta, ezin badira Gizarte Segurantzarekiko elkarlanari lotutako jarduerak betetzeko osasun- edo administrazio-zentro eta -zerbitzuak kokatzeko erabili, baina hirugarrenei alokatzeko modukoak badira, merkatuko prezioetan alokatu ahalko dituzte mutuek higiezin horiek.

c)Mutuek 97.2 artikuluan aurreikusitako pizgarrien parte bat jaso ahalko dute Gizarte Segurantzaren gertakari profesionalak murrizten eraginkortasunez laguntzen duten enpresetatik, bi aldeak aldez aurretik ados jarriz gero. Erregelamendu bidez ezarriko da mutuek pizgarri horietan parte hartzeko izango duten gehieneko muga.

94.artikulua. KONTRATAZIOA.

1.Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek Administrazio Publiko ez diren botere esleitzaileei aplikatzen zaizkien arauetara egokituko dute beren kontratu- jarduera. Arau horiek azaroaren 14ko 3/2011 Legegintzako Errege Dekretuak onartutako Sektore Publikoko Kontratuen Legearen testu bateginean eta horren garapen-arauetan daude jasota.

2.Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak onartuko ditu kontratazioa zuzenduko duten agiri orokorrak, bai eta erregulazio harmonizatuaren pean ez dauden kontratuak xede dituzten prozedurei aplikatzekoak zaizkien jarraibideak ere; aurrez, txostena egingo du Gizarte Segurantzaren Administrazioko Zerbitzu Juridikoak.

3.Kontratazio-prozeduretan, publikotasunaren, konkurrentziaren, gardentasunaren, konfidentzialtasunaren, berdintasunaren eta diskriminazio-ezaren printzipioak bermatuko dira. Prozedura horietan lizitatzeko aukera izango dute enpresaburu elkartuek eta atxikitako langileek; kasu horretan, baina, ezingo dira kontratazio-organoetako kide izan, ez zuzenean, ez mandatarien bitartez. Ezingo dira kontratazio-organoetako kide izan, halaber, lizitatzailearekin ahaidetasun-erlazioren bat duten pertsonek, zuzeneko lerroan edo albokoan, odolkidetasunez edo ezkontzaz, laugarren graduraino, ez eta sozietateek ere, berorietan, zuzenean edo zeharka, kapital sozialaren ehuneko 10 edo gehiagoko partaidetza edo erabakitze-eskubidea inplikatzen duten eginkizunak betetzen badituzte.

4.Erregelamendu bidez arautuko dira inbertsio errealak edo finantza-inbertsioak dakartzaten eragiketei edota Sektore Publikoko Kontratuen Legearen testu bateginaren aplikazio-eremutik kanpo geratzen den kontratu-jarduerari aplikatzekoak zaizkien espezialitateak.

4.azpiatala. Kudeaketaren emaitzak

95.artikulua. EMAITZA EKONOMIKOA ETA ERRESERBAK.

1.Ondarearen emaitza ekonomikoa urtero zehaztuko da, honako kudeaketa-eremu hauetako bakoitzean sartzen diren jarduerei dagozkien sarreren eta gastuen arteko aldea kalkulatuta:

a)Laneko istripu eta gaixotasun profesionalen gertakarien kudeaketa, haurdunaldiko edo edoskialdi naturaleko arriskuagatiko prestazio ekonomikoarena, minbizia edo beste gaixotasun larriren bat duten adingabeak zaintzeagatiko prestazioaren kudeaketa, eta Gizarte Segurantzaren prebentzio-jarduerena.

b)Gertakari arrunten ondoriozko aldi baterako ezintasunagatiko prestazio ekonomikoaren kudeaketa.

c)Norberaren konturako langileek jarduera uzteagatiko babesaren kudeaketa; mutuak, arlo horretan, organismo kudeatzaile gisa soilik jardun ahalko du.

Gertakari profesionalen kudeaketaren esparruan, zuzkidura bat eratuko da izapidetze fasean dauden gertakarientzat; hor sartuko da laneko istripuek eta gaixotasun profesionalek eragindako ezintasun iraunkorrarengatik, heriotzagatik eta biziraupenagatik aurreikusitako aldizkako prestazioen zenbateko zenbatetsiaren berraseguratu gabeko partea, zeinaren aitortza ebatzi gabe dagoen ekitaldia ixteko unean.

2.1. zenbakian aipatutako esparruetako bakoitzean Egonkortze Erreserba bat eratuko da, eta urtean lortutako emaitza ekonomiko positiboarekin zuzkituko da; erreserbaren xedea izango da esparru bakoitzean ekitaldi batetik bestera izandako emaitza ekonomikoen artean egon litezkeen desberdintasunak zuzentzea. Erreserben zenbatekoak honako hauek izango dira:

a)Gertakari Profesionalen Egonkortze Erreserbak honako zenbateko hau izango du, gutxienez: 1.a) zenbakian adierazitako gertakari eta prestazioengatik azken hirurtekoan sartutako kuoten urteko batezbestekoaren ehuneko 30, nahi izanez gero ehuneko 45era arte igo daitekeena; azkeneko hori izango da erreserbaren zuzkidurak izan dezakeen maila handiena.

b)Gertakari Arrunten Egonkortze Erreserbak honako zenbateko hau izango du, gutxienez: esandako gertakariengatik ekitaldi ekonomikoan sartutako kuoten ehuneko 5, nahi izanez gero ehuneko 25era arte igo daitekeena; azkeneko hori izango da estaldurak izan dezakeen maila handiena.

c)Jarduera Uzteagatiko Egonkortze Erreserbak honako zenbateko hau izango du, gutxienez: esandako gertakariengatik ekitaldian zehar sartutako kuoten ehuneko 5, nahi izanez gero kuota horien ehuneko 25era arte igo daitekeena; azkeneko hori izango da estaldurak izan dezakeen maila handiena.

Halaber, mutuek Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusian sartuko dute Jarduera Uzteagatiko Egonkortze Erreserba Osagarriaren zuzkidura, babes-sistema horrek nahikotasun finantzarioa izatea bermatzeko helburuarekin. Zenbatekoa bat etorriko da Jarduera Uzteagatiko Egonkortze Erreserbara bideratutako zenbatekoaren eta emaitza positibo garbiaren arteko aldearekin.

3.1. zenbakiko a) eta b) letretan aurreikusitako esparruetan lortutako emaitza negatiboak dagokien Egonkortze Erreserba aplikatuta kitatuko dira. Erreserba hori bere gutxieneko estaldura mailaren azpitik geratzen bada, 96.1.b) artikuluan aurreikusitako Erreserba Osagarriaren kargura hornituko da esandako mailara arte.

Aurreko lerrokadan ezarritako eragiketak gauzatu ondoren, gertakari profesionalen kudeaketaren esparruan iraun egiten badu defizitak, edo Berariazko Egonkortze Erreserbaren zuzkidura nahitaezko gutxienekoaren azpitik badago, defizita kitatzeko eta aipatutako nahitaezko gutxieneko mailaraino Erreserba zuzkitzeko erabiliko da Gertakari Arrunten Egonkortze Erreserbaren borondatezko zuzkidurari dagokion zenbatekoa, eta hala ere nahikoa ez balitz, aplikatzekoa izango da, kasua hala denean, 100. artikuluan ezarritakoa.

Gertakari arrunten ondoriozko aldi baterako ezintasunari dagokion prestazio ekonomikoaren kudeaketaren esparruari dagokionez, lehen zenbakian aurreikusitako Erreserba Osagarria aplikatu ondoren defizitak iraun egiten duen kasuan, edota Berariazko Erreserbaren zuzkidura bere nahitaezko gutxieneko mailatik beherago badago, defizita kitatzera eta esparru horretako berariazko Egonkortze Erreserba nahitaezko gutxieneko estaldura mailaraino iritsi arte zuzkitzera aplikatuko da Gertakari Profesionalen Egonkortze Erreserba. Azken erreserba hori aplikatu ondoren, esandako erreserba 100.1.a) artikuluan aurreikusitako mailetan kokatzen bada, aplikatzekoak izango dira artikulu honetan ezarritako neurriak.

Era berean, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak zehaztu ahalko du zer baldintzatan baimenduko duen gertakari arrunten ondoriozko aldi baterako ezintasunari dagozkion prestazio ekonomikoen kudeaketa finantzatzen duen kuota-zatiari ehuneko gehigarri bat aplikatzea koefiziente orokorraren eskasia finantzarioa frogatzen duten mutuei, egitura-inguruabarretan oinarrituta eta erabakitzen den moduan.

4.Jarduera uzteagatiko prestazioen kudeaketaren emaitza negatiboa mutuetan eratutako berariazko Erreserba aplikatuta kitatuko da, eta, nahikoa ez bada, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusian eratutako Jarduera Uzteagatiko Egonkortze Erreserba Osagarria aplikatuko da, harik eta defizita kitatu eta Erreserba haren gutxieneko zuzkidura-mailara heldu arte, erregelamendu bidez ezarritako moduan.

96.artikulua. Soberakinak.

1.Gertakari Profesionalen Egonkortze Erreserba zuzkitu ondoren geratzen den soberakina honela aplikatuko da:

a)95.1.a) artikuluan adierazitako kudeaketa-esparruan lortutako soberakinaren ehuneko 80 ekitaldi bakoitzeko uztailaren 31 baino lehen sartuko da Gizarte Segurantzaren Gertakari Profesionalen Funtsaren kontu berezian; kontu hori Espainiako Bankuan dago irekita, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiaren izenean, eta Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren eskura dago.

b)Zenbaki honetako lehen letran adierazitako soberakinaren ehuneko 10 mutuek eratuko duten Erreserba Osagarria zuzkitzeko aplikatuko da. Erreserba horretako baliabideekin, honako hauek ordaindu ahalko dira: administrazio-gastu handiegiak, Gizarte Segurantzaren prestazioak lortzea xede ez duten uzietatik eratorritako prozesu-gastuak, eta administrazio-zehapenak, 95.3 artikuluan ezarritako xedeetarako aplikatzea beharrezkoa ez den kasuan.

Zenbaki honetako lehen letran adierazitako soberakinaren ehuneko beste 10a Gizarte Laguntzako Erreserba zuzkitzeko aplikatuko da. Erreserba horretatik ordainduko dira baimendutako gizarte-laguntzako prestazioak, zeinean sartuko baitira, beste batzuen artean, errehabilitazio- eta suspertze-ekintzak, lanbide-berrorientazioak eta funtsezko bitartekoak eta lanpostuak egokitzeko laguntza-neurriak, istripua izan duten babespeko langileen alde, bereziki, desgaitasunen bat geratu bazaie, eta, kasua hala bada, haien eskubidedunentzako laguntzak; laguntza horiek, hala ere, Gizarte Segurantzaren babes- jardunean sartzen direnetatik kanpokoak eta osagarriak izango dira. Erregelamendu bidez garatuko da erreserba horien aplikazioen araubidea.

Erreserba Osagarriaren gehieneko zenbatekoak ezingo du gainditu 95.2.a) artikuluan aipatzen den Gertakari Profesionalen Egonkortze Erreserbaren gehieneko mailaren ehuneko 25en baliokide den zenbatekoa.

2.Erreserba Osagarria eta Gizarte Laguntzako Erreserba ezingo dira aplikatu bidegabeko gastuak ordaintzeko, elkarlanaren barruan sartzen diren prestazio, zerbitzu edo beste kontzeptu batzuetakoak ez direlako, edota mutuetako langileei ordainsariak edo kalte- ordainak emateko, aplikazio-arauetan ezarritakoa baino zenbateko handiagoan; horiek

100.4artikuluan xedatu bezala ordainduko dira.

3.Gertakari Arrunten Egonkortze Erreserba zuzkitu ondoren geratzen den soberakina Gizarte Segurantzaren Erreserba Funtsean sartuko da.

4.Jarduera Uzteagatiko Egonkortze Erreserba zuzkitu ondoren geratzen den soberakina Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusian sartuko da, Jarduera Uzteagatiko Egonkortze Erreserba Osagarria zuzkitzeko xedearekin. Erreserba osagarri horren helburua izango da mutuek kudeaketaren esparru horretan izan ditzaketen defizitak kitatzea, beren Jarduera Uzteagatiko Egonkortze Erreserba aplikatu ondoren, eta erreserba hori nahitaezko gutxieneko mailaraino hornitzea, 95.4 artikuluan xedatutako moduan; hala ere, aplikatzekoak izango dira funtsak gorpuzteari eta berorien xedapen iragankorrei buruzko 97.3 artikuluan ezarritako aurreikuspenak.

97.artikulua. Gizarte Segurantzaren Gertakari Profesionalen Funtsa.

1.Honako hauek osatuko dute Gizarte Segurantzaren Gertakari Profesionalen Funtsa: kontu berezian gordailututako eskudiruak, funtsak inbertitzen diren balore higigarriek eta gainerako ondasun higigarri eta higiezinek, eta, oro har, mutuek sortutako Gizarte Segurantzaren baliabideen soberakina jatorri duten baliabideek, etekinek eta

gehikuntzek. Finantza-aktiboek sortzen dituzten etekinak eta gastuak, bai eta kontu berezikoak ere, hari egotziko zaizkio, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak besterik agintzean salbu.

Funtsa Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren zuzendaritzapean egongo da, eta Gizarte Segurantzaren xedeetara atxikita.

2.Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak honako xede hauetarako aplikatu ahalko ditu Gizarte Segurantzaren Gertakari Profesionalen Funtseko baliabideak: mutuei atxikitako laguntza- eta errehabilitazio-zentroak sortu edo berritzeko, ikerketa- jardueretarako, mutuei atxikitako laguntza-zentroetan gauzatu beharreko laneko istripu eta gaixotasun profesionalek eragindako patologietatik suspertzeko teknika eta tratamendu terapeutikoak garatzeko eta berritzeko, bai eta enpresetan Gizarte Segurantzaren gertakari profesionalak murrizten eraginkortasunez lagunduko duten neurriak eta prozesuak hartzera bultzatzeko ere, erregelamendu bidez arautuko den sistema baten bitartez, eta, kasua hala denean, gertakari profesionalen prebentzioarekin eta kontrolarekin lotura duten zerbitzuak emateko. Eskuratzen diren ondasun higigarriak eta higiezinak 92 artikuluan ezarritako araubidearen mende egongo dira.

3.Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak pertsona juridiko publikoek jaulkitako finantza-aktiboetan gorpuztu ahalko ditu kontu berezian gordailututako funtsak, bai eta beroriek besterendu ere, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak zehaztutako kopuru, epe eta gainerako baldintzetan, harik eta adierazitako aplikazioetan erabiltzea xedatzen duen arte.

Halaber, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak kontu berezian gordailututako funtsak xedatu ahalko ditu, izaera iragankorrez, Gizarte Segurantzaren Sistemaren helburu propioei edota diruzaintzako premia edo desfaseei erantzuteko, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak ezartzen dituen modu eta baldintzetan, harik eta ministerio horrek adierazi diren xedeetan aplikatu arte.

5.azpiatala. Beste xedapen batzuk

98.artikulua. Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren eskumenak.

1.5. artikuluan ezarritakoarekin bat, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioari dagokio Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuen gainean zuzendaritza- eta tutoretza-ahalak betetzea; eginkizunak bere esku dituen administrazio-organoaren bidez beteko dira ahal horiek.

2.Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuei, urtero, kontu-auditoretza egingo zaie, Aurrekontuei buruzko azaroaren 26ko 47/2003 Lege Orokorreko 168.a) artikuluan ezarritakoarekin bat etorriz; Gizarte Segurantzaren Kontu-hartzailetza Nagusiak egingo du auditoretza. Halaber, betetze-auditoretza bat egingo da urtero, esandako legearen 169. artikuluan aurreikusitakoaren arabera.

3.Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek, urtero, Gizarte Segurantzaren kudeaketaren sarrera eta gastuen aurrekontuen aurreproiektuak egingo dituzte, eta Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministeriora igorriko dituzte, Gizarte Segurantzaren Aurrekontu Proiektuan txerta ditzan. Era berean, Aurrekontuei buruzko azaroaren 26ko 47/2003 Legearen V. tituluan ezarritako kontabilitate-araubidearen pean egongo dira, Gizarte Segurantzaren sistemako entitateei aplikatzekoa zaien moduan –titulu horrek Estatuko sektore publikoaren kontabilitatea arautzen du–; horrek ez du eragotziko urteko kontuak aurkeztean, 95.1 artikuluan adierazitako jarduera bakoitzeko kudeaketaren ondorio gisa lortutako emaitza ekonomikoaren berri ematea, esandako legean xedatutakora loturik eta organismo eskudunak ezartzen dituen xedapenen arabera. Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek urteko kontuen berri eman beharko diote Kontuen Auzitegiari, azaroaren 26ko 47/2003 Legearen V. tituluan aurreikusitako moduan.

4.Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuen ikuskapena Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzak egingo du, abuztuaren 4ko 5/2000 Legegintzako Errege Dekretuak onartutako Gizarte-arloko Arau-hauste eta Zehapenei buruzko Legearen testu bateginean xedatutakoaren arabera; ikuskatzailetza horrek zuzendaritza- eta

tutoretza-organoari azalduko dizkio egindako jarduketen emaitza eta jarduketetan oinarrituz egindako txosten zein proposamenak.

5.Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak datuak eta informazioa eskatzean Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuei, mutua horiek ematera derrigortuta egongo dira, ministerioak behar bezala ezagutu ditzan elkarlanaren egoera eta mutuek betetzen dituzten eginkizun eta jarduerak, eta nola kudeatzen eta administratzen duten ondare historikoa; mutuek, halaber, zuzendaritza- eta tutoretza-organoak emandako jarraibideak bete beharko dituzte.

6.Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak, urtero, mutuek kudeaketako elkarlanean eta baimendutako esparruetan ekitaldian zehar egindako jarduerei buruzko txosten bat argitaratuko du, guztiek izan dezaten haien berri; txosten horretan, atxikitako baliabide eta bitarteko publikoak, eta berorien kudeaketa zein aplikazioak ere jasoko ditu. Era berean, aurreko zenbakian ezarritakoarekin bat, formulatu zaizkion kexa eta eskaerei buruzko txosten bat argitaratuko du, eta haren esku dauden kudeaketa-esparruetan zer- nolako eragina izan duten adieraziko du.

99.artikulua. INFORMAZIO-ESKUBIDEA, KEXAK ETA ERREKLAMAZIOAK.

1.Enpresaburu elkartuek, haien langileek eta atxikitako norberaren konturako langileek eskubidea izango dute mutuek haiei buruz dauzkaten datuen inguruko informazioa jasotzeko. Halaber, zuzendaritza- eta tutoretza-organora jo ahalko dute, mutuei emandako eginkizunak betetzean hautematen dituzten akatsengatik kexak eta eskakizunak formulatuz; izan ere, Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek erreklamazio-liburuak izango dituzte beren administrazio- edo laguntza-zentro guztietan, interesdunaren eskura, aipatutako administrazio-organora eramateko; horrek ez du eragozten, nolanahi ere, interesdunek Herri Administrazioen Araubide Juridikoaren eta Administrazio Prozedura Erkidearen azaroaren 26ko 30/1992 Legearen 38. artikuluan jasotako bitartekoak eta erregelamenduz xedatzen direnak erabili ahal izatea.

Mutuak zuzenean erantzungo die, beti, jasotzen dituen kexa eta erreklamazioei, eta zuzendaritza- eta tutoretza-organoari azaldu beharko dizkio bai jasotako kexa eta erreklamazioak, bai horiei emandako erantzunak.

2.Kudeaketan elkarlanaren xede diren Gizarte Segurantzaren prestazio eta zerbitzuekin lotutako erreklamazioak, edo berorretan oinarritzen direnak, kalte-ordain izaera dutenak barne, lan-arloko jurisdikzioaren aurrean bideratuko dira, Lan Arloko Jurisdikzioa Arautzen duen urriaren 10eko 36/2011 Legean ezarritakoaren arabera.

100.artikulua. KAUTELA-NEURRIAK ETA ERANTZUKIZUN MANKOMUNATUA.

1.Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak 2. zenbakian ezarritako kautela- neurriak hartu ahalko ditu mutua egoera hauetakoren batean dagoenean:

a)Gertakari Profesionalen Egonkortze Erreserba bere gutxieneko zenbatekoaren ehuneko 80ra iristen ez denean.

b)Estatuaren Administrazio Orokorrak egindako egiaztapenek erakusten dutenean entitatean desoreka ekonomiko-finantzarioak daudela, eta desoreka horiek arriskuan jartzen dituenean haren kaudimena edo likidezia, enpresaburu elkartuen, onuradunen eta Gizarte Segurantzaren interesak, edota entitateak bere gain hartutako betebeharrak bete ahal izatea. Era berean, egiaztapen haiek kontabilitatearen edo administrazioaren eskasia edo irregulartasuna erakusten dutenean, mutuaren egiazko egoera ezagutzea eragozten duten moduan.

2.Kautela-neurriak egokiak eta proportzionalak izango dira, egoeraren ezaugarrien arabera. Kautela-neurri hauek hartuko ahalko dira:

a)Entitateari errekeritzea hilabeteko epean aurkez dezala epe labur edo ertaineko bideragarritasun-, errehabilitazio- edo saneamendu-plan bat, Zuzendaritza Batzordeak onartua, zeinean finantza-arloko, administrazio-arloko edo beste arlo bateko neurri egokiak

proposatuko baitira, eta emaitzen eta haien eraginen aurreikuspen bat formulatuko baita, betetzerako epeak finkaturik direla, esandako errekerimendua sorrarazi zuen egoera gainditzeko xedearekin, eta, betiere, langile babestuen eskubideak eta Gizarte Segurantzarenak bermatzen direla.

Planaren iraupena inguruabarren arabera zehaztuko da, baina ez da hiru urtetik gorakoa izango; plan horretan, jarduketak gauzatzeko modua eta aldizkakotasuna zehaztuko dira.

Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak hilabeteko epean onartuko edo ukatuko du proposatutako plana, aurkeztu denetik kontatzen hasita, eta entitateak haren garapenari buruzko informazioa zenbatean behin eman beharko duen finkatuko du.

b)Entitateko gobernu-organoak bilkura batera deitzea, eta bilerako buru izango den eta egoeraren berri emango duen pertsona izendatzea.

c)Entitatearen zuzendaritzako kide guztiak edo batzuk beren eginkizunetan etetea. Halakoetan, entitateak izendatu beharko ditu, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren aldez aurreko onarpenarekin, kide haiek behin-behinean ordeztuko dituzten pertsonak. Entitateak izendatzen ez baditu, esandako ministerioak izendatu ahalko ditu.

d)Aztertutako azken ekitaldietan entitatearen garapen ekonomikoan eta haren helburu sozialen betetzean erregistraturiko joera kaltegarriak zuzentzeko neurriak betetzeko agintzea.

e)Entitatean esku hartzea, esandako ministerioak emandako agindu zehatzak ongi betetzen direla egiaztatzeko eta bermatzeko, baldin eta agindu haiek ez betetzeko arriskua badago eta kaltea etor badaiteke, hurbil edo berehala, langile babestuentzat edo Gizarte Segurantzarentzat.

f)Elkarlana uzteko agintzea, oso astuntzat kalifikatutako arau-haustea gertatuz gero, abuztuaren 4ko 5/2000 Legegintzako Errege Dekretuak onartutako Gizarte-arloko Arau- hauste eta Zehapenei buruzko Legearen testu bateginean xedatutakoaren arabera.

3.Aurreko zenbakian aurreikusitako kautela-neurriak hartzeko, administrazio- prozedura egokiaren instrukzioa egingo da, entitate interesdunari aurrez entzunaldia eman ondoren. Neurri horiek Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren akordioz kenduko dira, neurri haiek eragin zituzten arrazoiak desagertzen direnean.

Kautela-neurriak independenteak dira gertaera horiei legez dagozkien zehapenekiko eta hurrengo zenbakian arautzen den erantzukizun mankomunatuarekiko.

4.Mutuekin elkartutako enpresaburuen erantzukizun mankomunatuak honako betebehar hauek izango ditu xede:

a)Gertakari Profesionalen Egonkortze Erreserba gutxieneko estaldura mailaraino hornitzea, erreserba hori gutxieneko zenbatekoaren ehuneko 80ra heltzen ez denean, 95. artikuluan xedatutakoaren arabera Erreserbak aplikatu ondoren, eta Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak beharrezkoa ikusten duenean entitateak Gizarte Segurantzaren prestazioak era egokian ematea edo bere betebeharrak bete ahal izatea bermatzeko.

b)Bidegabeko gastuak, Gizarte Segurantzaren kudeaketako elkarlanean sartzen diren prestazio, zerbitzu edo beste kontzeptu batzuetakoak ez direlako.

c)Administrazio-gastuetako gehiegikeriak eta ezarritako zehapen ekonomikoak.

d)Mutuaren zerbitzura dauden langileei aplikatzekoa den lan-harremana erregulatzen duten arauetan ezarritakoa baino zenbateko handiagoan emandako ordainsariak edo kalte-ordainak, edo legez ezarritako mugak gainditzen dituztenak.

e)Mutua desegitean geratzen den defizita kitatzea, likidatutako ondareak behin agorturik direla –93. artikuluan aurreikusitako ondarea barne–, nahikoa baliabide ez dagoelako.

f)Mutuak bere gain hartutako betebeharrak, ez dituenean legez ezarritako moduan betetzen.

g)Erantzukizun zuzenaren edo subsidiarioaren indarrez, mutuari emandako betebeharrak, 91.4 artikuluan ezarritakoak.

Erantzukizun mankomunatua luzatuko da enpresaburuak elkartuta egon den denboraldian bere gain hartutako betebeharrak ordaindu arte, edo esandako denbora-tarte horretan gauzatutako eragiketen ondorio direnak ordaindu arte. Elkartea uzten den kasuetan, bertan behera utzi deneko ekitaldia ixten denetik bost urtera preskribatuko du erantzukizunak.

Derramak zehazteko aplikatzen den sistemak enpresaburu elkartuen eskubide eta betebeharren berdintasuna bermatuko du, eta mutuak babestutako gertakariengatik ordaintzea dagozkien Gizarte Segurantzaren kuoten zenbatekoarekiko proportzionala izango da.

Derramak Gizarte Segurantzaren baliabide publikoak dira. Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak deklaratuko ditu derramatik eta, oro har, erantzukizun mankomunatua aplikatzetik ondorioztatzen diren kredituak; ministerio horrek berak finkatuko du kreditu horien zenbateko likidoa, ordainketa erreklamatuko du, eta hura azkendu arte aplikatzekoak izango diren ordaintzeko modua, bitartekoak, modalitateak eta baldintzak zehaztuko ditu, 91.5 artikuluan ezarritako moduan.

5.Halaber, mutuak 93. artikuluan aurreikusitako ondarearen bitartez egin ahalko dio aurre erantzukizun horri. Ondare hori ez bada nahikoa aipatutako erantzukizunari epe laburrean erantzuteko, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak bideragarritasun- plan bat eta/edo geroratze bat baimendu ahalko du, mutuako Batzar Nagusiak proposatuta, erregelamendu bidez ezarritako baldintza eta epeetan, zeinean posible izango baita bermeak eratzea beharrezkoa ez izatea.

101.artikulua. Desegitea eta likidazioa.

Honako kasu hauetan, Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek utzi egingo diote kudeaketan elkarlanean aritzeari, eta entitatea desegin egingo da:

a)Aparteko Batzar Nagusian akordio hori hartzean.

b)Mutuak bat egitean edo xurgatua izatean.

c)Eratzeko edo funtzionatzeko eskatzen den betekizunen bat faltatzean.

d)Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak hala erabakitzean, 100.2.a) artikuluan aurreikusitako bideragarritasun-, errehabilitazio- edo saneamendu-plana ez betetzeagatik plan hura onartu zuen ebazpenean ezarritako epearen barruan.

e)100.2.f) artikuluan aurreikusitako kasuan.

f)93. artikuluan aurreikusitako ondarea ez izatean nahikoa 100.5 artikuluan aurreikusitako erantzukizun mankomunatu osoari aurre egiteko, edo ez betetzean aipatutako artikuluan jasotako bideragarritasun-plana edo geroratzea.

Aurreko kasu horietan, eta erregelamendu bidez arautuko den prozedura betez, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak mutua desegiteko erabakia hartuko du, eta, segidan, likidazio-prozesua hasiko da; prozesu horretako eragiketek eta emaitzak ministerio haren beraren onarpena beharko dute. Geratzen diren soberakinak Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusian sartuko dira, sistemaren helburuetarako, ondare historikoaren likidaziotik lortzen direnak salbu, horiek estatutuetan ezarritako xedeetarako aplikatuko baitira, mutuaren betebeharrak azkendu ondoren.

Likidazioa onarturik dela, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak entitatea bertan behera uztea erabakiko du, likidazioan dagoen mutua gisa; halaber, erregistroko inskripziotik ezabatzeko aginduko du, eta Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratuko du erabakia.

Bat-egite eta xurgatze-kasuetan, ez da hasiko mutua integratuak likidatzeko prozesurik. Bat-egitetik ateratzen den mutua, edo bestea irentsi duena, azkendutakoen eskubide eta betebeharretan subrogatuko da.

3.atala. Enpresak

102.artikulua. Enpresen lankidetza.

1.Enpresek, banaka hartuta eta beren langileei dagokienez, Gizarte Segurantzaren kudeaketan laguntza eman ahalko dute soilik honako modu hauetakoren batean edo batzuetan:

a)Zuzenean bere gain hartuz laneko istripuaren eta gaixotasun profesionalaren ondoriozko aldi baterako ezintasunari dagozkion prestazioak eta osasun-laguntzako eta oneratze profesionalerako prestazioak, horren barne dela aipatutako egoerari berez dagokion subsidioa.

b)Zuzenean beren gain hartuz gaixotasun arruntaren edo lanez kanpoko istripuaren ondoriozko aldi baterako ezintasunari dagozkion prestazio ekonomikoak, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak ezartzen dituen baldintzetan.

Lankidetza modu hori onartzen duten enpresek eskubidea izango dute Gizarte Segurantzaren kuota gutxitzeko, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak horretarako ezartzen duen koefizientea aplikatuz.

c)Beren langileei ordainduz, entitate kudeatzailearen edo behartutako mutuaren kargura, aldi baterako ezintasunagatiko prestazio ekonomikoak, bai eta erregelamendu bidez zehatz daitezkeenak ere.

2.Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak nahitaez ezarri ahalko du enpresa guztientzat edo ezaugarri jakin batzuk dituztenentzat aurreko c) letran aipatutako prestazioak ordaintzeko orduan laguntzea.

Nahitaezko laguntza horren arabera, enpresak prestazio ekonomikoak ordainduko dizkie langileei, entitate kudeatzaile edo laguntzailearen kontura, eta enpresak ordaindu beharreko gizarte-kotizazioen likidazioan konpentsatuko da haien zenbatekoa. Ezarritako bitarteko elektroniko, informatiko edo telematikoak erabiliz, bajaren parte medikoan nahitaez jaso beharreko datuak komunikatu beharko dizkio enpresak entitate kudeatzaileari, erregelamenduz xedatutako moduan. Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak nahitaezko laguntza eten edo ondoriorik gabe utzi ahalko du enpresak ezarritako obligazioak betetzen ez baditu.

3.Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak zehaztuko du zein baldintzaren pean arautu beharko den artikulu honen aurreko zenbakietan ezarritako lankidetza.

4.Enpresek Gizarte Segurantzaren kudeaketan duten lankidetza-modalitatea, 1. zenbakian aipatzen dena, baimendu ahalko zaie xede bakar horretarako eratutako enpresa taldeei, baldin eta Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak zehazten dituen baldintzak betetzen badituzte.

5.1. zenbakiko a) eta b) letretan eta 4. zenbakian ezarritako lankidetza-modalitateen araupetzean, prestazioen eta laguntza-bitartekoen hobekuntzarako interes partikularra harmonizatuko da elkartasun nazionaleko eskakizunekin.

VII. KAPITULUA

Araubide ekonomikoa

1.atala. Gizarte Segurantzaren ondarea

103.artikulua. Ondarea.

1.Gizarte Segurantzaren kuotak, ondasunak, eskubideak, akzioak eta gainerako baliabideak ondare bakarra dira, Gizarte Segurantzaren xedeei atxikia eta Estatuaren ondareaz bestekoa.

2.Gizarte Segurantzaren ondarea lege honetan eta berau aplikatu eta garatzeko arauetan bilduriko berariazko xedapenen arabera arautuko da, eta, xedapen horietan aurreikusi ez den guztirako, Administrazio Publikoen Ondareari buruzko azaroaren 3ko

33/2003 Legean ezarritakoaren arabera. Lege horretan Ekonomia eta Ogasuneko ordezkaritzei, Estatuaren Ondarearen Zuzendaritza Nagusiari eta Ogasuneko Ministerioari egiten diren aipamenak ulertuko da honako hauei eginak direla, hurrenez hurren: Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiaren ordezkaritza probintzialei, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiaren Zuzendaritza Nagusiari eta Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioari.

104.artikulua. Titulartasuna, atxikipena, administrazioa eta jagoletza.

1.Gizarte Segurantzaren ondare bakarraren titulartasuna Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiari dagokio. Titulartasun hori, bai eta ondare horren atxikipena, administrazioa eta zaintza ere, lege honetan eta erregelamenduzko gainerako xedapenetan ezarritakoaren arabera arautuko dira.

Nolanahi ere, beste administrazio publiko batzuei edo nortasun juridiko berekia duten zuzenbide publikoko entitateei nahiz haiekin lotutakoak edo mendekoak direnei atxikita edo transferituta ageri diren Gizarte Segurantzaren ondarearen ondasun higiezinei dagokienez, honako eginkizun hauek dagozkie, salbu eta eskualdatzeari buruzko akordioan edo haren ondorioz besterik aurreikusi bada:

a)Behar diren konponketak egitea haien kontserbazioa lortzeko.

b)Egokitzat jotzen diren hobekuntza-obrak egitea.

c)Ondasun horien defentsan, Zuzenbidean bidezko diren edukitza-akzioak betetzea.

d)Berek ordaintzea, subrogazio bidez, ondasun horiei dagozkien zerga-betebeharrak.

Gizarte Segurantzaren ondareko ondasun higiezinak, beste administrazio edo zuzenbide publikoko entitate batzuei atxikiak, salbu eta eskualdatzeari buruzko akordioan edo haren ondorioz besterik ezartzen denean, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiari itzuliko zaizkio, baldin eta ez badira erabiltzen edo atxiki zenaz beste erabilera bat ematen bazaie, Administrazio Publikoen Ondareari buruzko Legean xedatutakoaren arabera. Ondasunak atxiki zitzaizkion administrazioaren edo entitatearen kargura izango dira ondasun horien kontserbazioa eta mantentzea, bai eta haietan eragiten duten zerga- betebeharren ordainketaren subrogazioa ere, harik eta erabilera-aldaketa edo -falta hori gertatzen den ekitaldi ekonomikoa amaitzen den arte.

2.Gizarte Segurantzaren Administrazioan gordetzen diren inbentario eta agiri ofizialak direla-eta ematen diren ziurtagiriak nahikoa izango dira dagozkien erregistro ofizialetan titulatzeko eta inskribatzeko.

105.artikulua. Ondasun higiezinak eskuratzea.

1.Gizarte Segurantzaren higiezinen kostu bidezko eskuratzea, entitate horren xedeak betetzeko, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak egingo du, lehiaketa publiko bidez, salbu eta, ase beharreko beharrizanaren berezitasunak edo egin beharreko eskuratzearen urgentzia direla-eta, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak zuzeneko eskuratzea baimentzen badu.

2.Osasun Kudeaketarako Institutu Nazionalaren zuzendari nagusiari dagokio institutu horrek bere xedeak betetzeko behar dituen ondasun higiezinak eskuratzeko kontratuak baimentzea, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak aurrez txostena emanda. Beharrezkoa izango da Osasuneko, Gizarte Zerbitzuetako eta Berdintasuneko ministroaren baimena, kasuan kasuko Estatuko Aurrekontu Orokorren Legean finkatzen den zenbatekoaren arabera.

3.Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak erabakiko du zer prozedura den aplikatzekoa Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuen kudeaketan laguntzeko xedeak betetzeari atxikitako ondasunak eskuratzen diren kasuetan.

106.artikulua. Ondasun higiezinak eta balore-tituluak besterentzea.

1.Gizarte Segurantzaren ondarean sartutako ondasun higiezinen besterentzeak eskatuko du Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak kasuko baimena ematea, baldin eta ondasunon balioak ez badu gainditzen, peritu-tasazioaren arabera, Administrazio Publikoen Ondareari buruzko Legeak ezarritako zenbatekoak; gainerako kasuetan, Gobernuaren baimena beharko da.

Aurreko lerrokadan aipatutako ondasunen besterentzea enkante publiko bidez egingo da, salbu eta Ministro Kontseiluak, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren titularrak proposatuta, zuzeneko besterentzea baimentzen duenean. Zuzeneko besterentze hori Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren titularrak baimendu ahalko du, ondasunen balioak Administrazio Publikoen Ondareari buruzko Legean ezarritako balioa gainditzen ez duenean.

2.Balore-tituluen besterentzea, errenta aldakorrekoak zein finkokoak izan, aurreko zenbakian ezarritako moduan aurrez baimena emanda egingo da. Salbuespen gisa, merkatu ofizialetan negoziaziora onartutako tituluak nahitaez merkatu horietan aitortutako sistemen bitartez besterenduko dira, balore-merkatua arautzen duen indarreko legeriaren arabera, eta haien salmentarako ez da aldez aurreko baimenik eskatuko, salmenta hori eskatu denean erregelamendu bidez aitortutako prestazioak ordaindu ahal izateko, eta salmentaren zenbateko gordinak kasuko Estatuko Aurrekontu Orokorren Legeak finkatutako zenbatekoa gainditzen ez badu. Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioari berehala emango zaio titulu horien besterentzeen berri.

107.artikulua. Ondare higiezinen errentamendua eta lagapena.

1.Gizarte Segurantzak ondasun higiezinak errentan hartu nahi dituenean, lehiaketa publikoa egin beharko da, salbu eta, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren iritziz, komenigarria edo beharrezkoa denean haiek zuzenean ituntzea.

2.Osasun Kudeaketarako Institutu Nazionalaren zuzendari nagusiari dagokio institutu horrek bere xedeak betetzeko behar dituen ondasun higiezinak errentan hartzeko kontratuak baimentzea. Beharrezkoa izango da Osasuneko, Gizarte Zerbitzuetako eta Berdintasuneko Ministerioaren titularrak baimena ematea, zenbatekoak kasuan kasuko Estatuko Aurrekontu Orokorren Legean finkatzen den urteko errentaren zenbatekoa gainditzen duenean.

3.Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak erabakiko du zer prozedura den aplikatzekoa Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuen kudeaketan laguntzeko xedeak betetzeari atxikitako ondasunen errentamenduan.

4.Gizarte Segurantzaren ondarekoak diren baina haren xedeak betetzeko beharrezko ez diren ondasun higiezinak, ez bada komenigarri ikusten haiek besterentzea edo ustiatzea, dohainik laga ahalko ditu Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren titularrak erabilera publikoko edo Gizarte Segurantzaren intereseko xedeetarako. Horretarako proposamena Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak egin beharko du, eta aurrez Estatuaren Ondarearen Zuzendaritza Nagusiari jakinarazi beharko zaio.

108.artikulua. Enbargaezintasuna.

Gizarte Segurantzaren ondarea osatzen duten ondasunak eta eskubideak enbargaezinak dira. Inongo auzitegik edo administrazio-agintarik ezingo du eman enbargo- probidentziarik ez exekuzio-agindurik Gizarte Segurantzaren ondareko ondasun eta eskubideen kontra, ez eta haren errenten, fruituen edo produktuen kontra ere. Nolanahi ere, arloari buruz Aurrekontuei buruzko azaroaren 26ko 47/2003 Lege Orokorraren 23., 24. eta 25. artikuluetan xedatutakoa aplikatuko da.

2.atala. Gizarte Segurantzaren baliabideak eta finantza-sistemak

109.artikulua. Baliabide orokorrak.

1.Honako hauek osatuko dituzte Gizarte Segurantzaren finantzaketarako baliabideak:

a)Estatuaren ekarpen progresiboak, zeinak modu iraunkorrean ezarriko baitira Aurrekontu Orokorretan, eta arreta berezietarako edo koiunturak eskatuta beharrezko gertatzen direnak.

b)Ordaintzera behartuta dauden pertsonen kuotak.

c)Errekarguen, zehapenen edo antzeko beste batzuen kontzeptuan bildutako kopuruak.

d)Bere ondare-baliabideen fruituak, errentak edo interesak eta beste edozein produktu.

e)Bestelako diru-sarrerak, hargatik eragotzi gabe hamargarren xedapen gehigarrian ezarritakoa.

2.Gizarte Segurantzaren babes-jarduna, modalitate ez-kontributiboan eta unibertsalean, Estatuak Gizarte Segurantzaren aurrekontuari egindako ekarpenen bitartez finantzatuko da. Hori, halere, ez da eragozpena izango artikulu beraren 2. zenbakiaren c) letra dela-eta 10.3 artikuluko lehen tartekian ezarritakorako; horretan, halere, salbuespen izango dira Gizarte Segurantzaren osasun-laguntzaren prestazioak eta zerbitzuak, bai eta kudeaketa autonomia-erkidegoei transferituta daukaten gizarte- zerbitzuak ere; izan ere, azken kasu horretan, finantzaketa une bakoitzean indarrean den finantzaketa autonomikoaren sistemaren arabera egingo da.

Prestazio kontributiboak, haien kudeaketatik eratortzen diren gastuak eta afiliazio, bilketa eta kudeaketa ekonomiko-finantzario eta ondarekoaren eginkizunei dagozkien zerbitzuen funtzionamendu-gastuak funtsean aurreko zenbakiko b), c), d) eta e) letretan aipatzen diren baliabideekin egingo dira, bai eta, kasua bada, arreta berezietarako erabakitzen diren Estatuaren ekarpenekin ere.

3.Aurreko zenbakian ezarritako ondorioetarako, honako hau izango da Gizarte Segurantzaren prestazioen izaera:

a)Honako hauek kontributibo izaera dute:

1.a Gizarte Segurantzaren prestazio ekonomikoak, hurrengo b) letran aipatutakoak izan ezik.

2.a Laneko istripuen eta gaixotasun profesionalen gertakarien ondoriozko prestazio guztiak.

b)Honako hauek ez-kontributibo izaera dute:

1.a Gizarte Segurantzaren babes-jardunean sartutako prestazioak eta osasun- laguntzako zerbitzuak eta gizarte-zerbitzuei dagozkienak, salbu eta laneko istripuetatik eta gaixotasun profesionaletatik eratortzen direnean.

2.a Baliaezintasun- eta erretiro-pentsio ez-kontributiboak.

3.a Amatasun-subsidioa, lege honetako 181. artikulutik 182. artikulura bitartekoetan araututakoa.

4.a Gizarte Segurantzako pentsioen gutxienekorako osagarriak.

5.a VI. tituluko I. kapituluan araututako familia-prestazioak.

110.artikulua. Finantza-sistema.

1.Gizarte Segurantzaren sistema osatzen duten araubide guztien finantza-sistema banaketakoa izango da, horietako bakoitzak babestutako gertakari eta egora guztietarako; hori, halere, ez da eragozpen izango 3. zenbakian ezarritakorako.

2.Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusian egonkortze-funts bakarra eratuko da Gizarte Segurantzaren sistema osorako; haren xedea izango da diru-sarreren eta gastuen arteko desbideratzeek sortutako beharrei erantzutea.

3.Laneko istripu baten edo gaixotasun profesional baten ondoriozko ezintasun iraunkorragatiko edo heriotzagatiko pentsioen arloan, erantzukizuna Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek edo, kasua bada, erantzule deklaratutako enpresek hartu behar dutenean, pentsio horien zenbatekoa kapitalizatu egingo da, eta aipatutako entitateek Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusian dagozkien kostu- kapitalak eratu beharko dituzte, nork bere erantzukizunaren mugaraino.

Kostu-kapitaltzat hartuko da prestazio horien egungo balioa, zeina finkatuko baita pentsio bakoitzaren ezaugarrien arabera eta irizpide tekniko-aktuarial egokienak aplikatuz, halako moduz non lortzen diren zenbatekoek prestazioen estaldura bermatuko baitute ahal den egokiena den hurbilketa mailarekin. Horretarako, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak heriotza-tasen taulak eta aplikatzekoak diren interes-tasak onartuko ditu.

Halaber, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak ezarri ahalko du Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek finkatzen diren arrisku onartuak berraseguratu beharko dituztela, nahitaezko berraseguru proportzionaleko araubide baten bitartez eta berraseguru ez-proportzional fakultatibo baten bidez edo emaitzak konpentsatzeko beste edozein sistemaren bidez.

4.Artikulu honetan jasotzen diren arloak 5.2.a) artikuluan aipatutako erregelamenduen bidez arautuko dira.

111.artikulua. Inbertsioak.

Erregelamenduzko betebeharrak betetzera berehala bideratu behar ez diren egonkortze-erreserbak halako moldez inbertituko dira non izaera sozialeko xedeak koordinatuko baitira teknikoki beharrezkoa den likidezia-, errentagarritasun- eta segurtasun- maila lortzearekin.

3.atala. Gizarte Segurantzaren aurrekontua, kontu-hartzailetza eta kontabilitatea

112.artikulua. Kontu-hartzailetzari buruzko xedapen orokorra eta arau erregulatzaileak.

1.Gizarte Segurantzaren aurrekontua, Estatuko Aurrekontu Orokorretan integratua, Aurrekontuei buruzko azaroaren 26ko 47/2003 Lege Orokorraren II. tituluan aurreikusitakoaren arabera arautuko da, eta Gizarte Segurantzaren kontabilitatea eta kontu-hartzailetza, hurrenez hurren, lege beraren V. eta VI. tituluetan ezarritakoaren arabera, bai eta, bi kasuetan, atal honetako arauen arabera ere.

2.Aurrekontuaren exekuzio eta kontrol hobea eta eraginkorragoa lortze aldera, Gobernuak, Estatuko Administrazioaren Kontu-hartzailetza Nagusiak proposatuta eta Gizarte Segurantzako Kontu-hartzailetza Nagusiaren ekimenez, arauak onartuko ditu azken horrek Gizarte Segurantzaren sistema osatzen duten entitateen kontrola baliatu dezan.

Ospitaleetan eta Osasun Kudeaketarako Institutu Nazionalaren gainerako osasun- zentroetan, kontu-hartzailetzaren eginkizunaren ordez Gizarte Segurantzaren Kontu- hartzailetza Nagusiaren kargurako kontrol finantzario iraunkorra ezarri ahalko da.

Estatuko Administrazioaren Kontu-hartzailetza Nagusiak Gizarte Segurantzaren kontu- hartzaileei eskuordetu ahalko die kontu-hartzailetza eginkizuna, Osasun Kudeaketarako Institutu Nazionalak Estatuko Administrazioaren izenean eta kontura egiten dituen egintza guztiei dagokienez.

113.artikulua. Kreditu-aldaketak, gerakinak eta aurrekontu-eskasiak Osasun Kudeaketarako Institutu Nazionalean.

1.Aurrekontuei buruzko azaroaren 26ko 47/2003 Lege Orokorrean ezarritakoa gorabehera, Osasun Kudeaketarako Institutu Nazionalaren gastu-gehikuntza oro, kreditu-

sorkuntzetatik gerta daitekeena izan ezik, Estatuaren ekarpenaren bitartez finantzatuko da ekitaldian zehar, ezin bada bere kredituen barneko birbanaketaren bitartez finantzatu, ez eta entitateari atxikitako gerakinaren kargura ere.

2.Osasun Kudeaketarako Institutu Nazionalaren zuzkiduren aurrekontuan gauzatze txikiagoa izatearen ondoriozko gerakinak eta osasun-laguntza dela-eta aurreikusitako diru- sarrerek gora egiteagatik sortutakoak entitate horren gastuak finantzatzeko erabiliko dira.

3.Baimena ematen zaio Ogasuneko eta Administrazio Publikoetako Ministerioaren titularrari kreditu-gehikuntzen bitartez Osasun Kudeaketarako Institutu Nazionalaren Aurrekontuan isla ditzan aurrekontu horretan Estatuaren ekarpenak sortzen dituen aldaketen eraginak. Halaber, Ogasuneko eta Administrazio Publikoetako Ministerioaren titularrari dagokio entitate horren gerakinaren kargura finantzatzen diren kreditu-aldaketak baimentzea.

114.artikulua. Eskuratzeen amortizazioa.

Gizarte Segurantzaren ibilgetua urtero amortizatu beharko da, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren titularrak ezartzen dituen mugen barruan eta Kontabilitate Publikoko Plan Orokorrean ezarritako printzipio eta prozeduren arabera.

115.artikulua. Urteko auditoretza-plana.

1.Estatuko Administrazioaren Kontu-hartzailetza Nagusiaren auditorien urteko planak bere baitan hartuko du Gizarte Segurantzaren Kontu-hartzailetza Nagusiak egindakoa, zeinean sartuko baitira entitate kudeatzaileak, zerbitzu erkideak eta Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuak, 98.2 artikuluan ezarritakoari jarraituz.

Gizarte Segurantzaren auditoretza-plana betearazteko, enpresa pribatuen lankidetza eskatu ahalko da, Gizarte Segurantzaren Kontu-hartzailetza Nagusiaren zerbitzuak nahikoak ez badira, eta enpresa pribatu horiek aipatutako zuzendaritza-zentroak finkatzen dituen arau eta jarraibideak bete beharko dituzte; zentro horrek, gainera, egokitzat jotzen dituen kalitate-azterketa eta kontrolak egin ahalko ditu.

2.Enpresa pribatuen lankidetza biltzeko, beharrezkoa izango da kasuko baimena sartzea Aurrekontuei buruzko azaroaren 26ko 47/2003 Lege Orokorraren bigarren xedapen gehigarriak aipatzen duen aginduan.

Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren edo Osasuneko, Gizarte Zerbitzuetako eta Berdintasuneko Ministerioaren agindu bat beharko da aipatutako lankidetzaren finantzaketa sail bati edo besteari atxikitako Gizarte Segurantzaren entitateen eta zerbitzuen aurrekontuetako kredituen kargura egiten denean.

116.artikulua. Gizarte Segurantzaren kontuak.

1.Gizarte Segurantzaren sistema osatzen duten entitateen kontuak osatuko dira eta aurkeztuko dira azaroaren 26ko 47/2003 Legearen V. tituluan ezarritako printzipio eta arauei jarraituz.

2.Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren titularrari baimena ematen zaio likidazio batzuk egin ez daitezen xedatzeko edo, hala bada, likidazioak ezeztatu eta kontabilitatean haiei baja emanarazteko, baldin eta ordainarazpenaren eta diru-bilketaren kostuei aurre egiteko modukotzat jotzen eta finkatzen den kopurutik beherako zenbatekoa duten zorrak suertatzen badira.

4.atala. Gizarte Segurantzaren erreserba-funtsa

117.artikulua. Gizarte Segurantzaren erreserba-funtsa eratzea.

Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusian Gizarte Segurantzaren Erreserba Funtsa eratuko da, eta haren xedea izango da Gizarte Segurantzaren sistemak etorkizunean, prestazio kontributiboen arloan, izan ditzakeen beharrei aurre egin ahal izatea, lege honetan ezarritako moduan eta baldintzetan.

118.artikulua. Funtsaren zuzkidura.

1.Prestazio kontributiboak eta haiek kudeatzeko beharrezkoak diren gainerako gastuak finantzatzen dituzten diru-sarreren soberakinak, baldin eta ekitaldi bakoitzaren aurrekontu-kontsignaziotik edo aurrekontu-likidaziotik heldu badira, lehentasunez eta zati handienean Gizarte Segurantzaren Erreserba Funtsa hornitzeko erabiliko dira, Gizarte Segurantzaren sistemaren aukera ekonomikoek eta finantza-egoerak horretarako bidea ematen badute.

2.96.3 artikuluan xedatuaren arabera, Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuen Gertakari Arrunten Egonkortze Erreserba zuzkitu ondoren geratzen den soberakina Gizarte Segurantzaren Erreserba Funtsean sartuko da.

119.artikulua. Aurrekontuko soberakina finkatzea.

Aurrekontuko soberakina Gizarte Segurantzaren sistemako prestazio kontributiboak eta haiek kudeatzeko gainerako gastuak finantzatzen dituzten eragiketei dagokiena izango da, eta zehazki, prestazio kontributiboei dagokienez, 109.3.a) artikuluan ezarritako mugaren araberakoak izango dira, alde batera utzita Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek lortutako emaitza.

Gizarte Segurantzaren sistemako prestazio kontributiboen arloko gastuengatiko ekitaldi bakoitzeko aurrekontu-soberakina izango da entitate kudeatzaileen eta Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiaren eragiketa ez-finantzarioak direla-eta aitortutako kopuru garbiengatiko eskubideen eta betebeharren arteko aldeak osatzen duena, zuhurtasun handieneko irizpideen araberako zuzenketa aplikatuta, erregelamenduz ezartzen den moduan, betiere Kontabilitate Publikoko Plan Orokorrean ezarritako kontabilitate-printzipio eta -arauak errespetatuta.

120.artikulua. Funtsa zuzkitzeko eta gauzatzeko erabakia.

1.Gizarte Segurantzaren Erreserba Funtsaren zuzkidura efektiboak eta funts horren gauzatzeak, sistemaren aukera ekonomikoek eta finantza-egoerak horretarako bidea ematen duten bitartean, Ministro Kontseiluak gutxienez ere ekitaldi ekonomiko bakoitzean behin erabakitakoak izango dira, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioko, Ogasuneko eta Administrazio Publikoetako Ministerioko eta Ekonomia eta Lehiakortasun Ministerioaren titularrek baterako proposamena egin ondoren.

2.Erreserba Funtsaren kontura sortzen diren mota guztietako etekinak eta Erreserba Funtsaren zuzkidurak gauzatu direneko finantza-aktiboak automatikoki integratuko dira funtsaren zuzkiduretan.

121.artikulua. Funtsaren aktiboen erabilera.

Gizarte Segurantzaren Erreserba Funtsaren aktiboak erabiliko dira soilik pentsio kontributiboak eta haiek kudeatzeko beharrezkoak diren gainerako gastuak finantzatzeko, eta Gizarte Segurantzaren sistemako eragiketa ez-finantzarioen ondoriozko defizit-egoera egiturazkoetan baizik ez da posible izango. Urte bakoitzean ezingo du izan bi kontzeptuen baturaren ehuneko hiru baino gehiago, eta aurrez Ministro Kontseiluaren baimena beharko du, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioko, Ogasuneko eta Administrazio Publikoetako Ministerioko eta Ekonomia eta Lehiakortasun Ministerioaren titularrek baterako proposamena egin ondoren.

122.artikulua. Funtsaren finantza-kudeaketa.

Erreserba Funtsa gauzatzen deneko baloreak pertsona juridiko publikoek jaulkitako tituluak izango dira.

Erregelamendu bidez finkatuko dira Erreserba Funtsaren zorroa eratuko duten baloreak, haren likidezia mailak, hura osatzen duten finantza-aktiboen besterentze kasuak eta Erreserba Funtsaren kudeaketa finantzarioaren gainerako egintzak.

123.artikulua. Gizarte Segurantzaren Erreserba Funtsaren Kudeaketa Komitea.

1.Gizarte Segurantzaren Erreserba Funtsaren Kudeaketa Komiteari dagozkio Erreserba Funtsaren goi mailako aholkularitza, kontrola eta antolamendua.

2.Komite horretako lehendakaria Gizarte Segurantzako estatu-idazkaria izango da, eta, gainekoan, honako kide hauek izango ditu:

a)Lehen lehendakariorde bat, zeina Ekonomiako eta Enpresak Babesteko estatu- idazkaria izango baita.

b)Bigarren lehendakariorde bat, zeina Aurrekontuen eta Gastuen estatu-idazkaria izango baita.

c)Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiko zuzendari nagusia.

d)Altxorraren zuzendari nagusia.

e)Gizarte Segurantzaren kontu-hartzaile nagusia.

f)Gizarte Segurantzaren Ordainketak Antolatzeko eta Diruzaintza Nagusiaren Erreserba Funtsa Kudeatzeko zuzendariorde nagusia, zeinak batzordeko idazkari lanak egingo baititu, hitzik eta botorik gabe.

3.Komitearen eginkizunak honako hauek izango dira: funtsaren zorroa osatuko duten baloreak antolatzeko, haiei buruzko aholkularitzarako eta hautapenerako proposamenak egitea; funtsa osatzen duten finantza-aktiboen besterentzea eta finantza-merkatuek gomendatzen dituzten gainerako jarduketak; Gizarte Segurantzaren Erreserba Funtsaren kudeaketaren goi-kontrola, eta funtsaren bilakaerari buruz Gorte Nagusiei aurkeztu beharreko txostena egitea.

124.artikulua. Gizarte Segurantzaren Erreserba Funtsaren Inbertsioetarako Aholku Batzordea.

1.Gizarte Segurantzaren Erreserba Funtsaren Aholku Batzordearen eginkizuna izango da Gizarte Segurantzaren Erreserba Funtsaren Kudeaketa Komiteari aholkua ematea, funtsaren zorroa osatuko duten baloreak hautatzeko, aktiboak eskuratzeko eta besterentzeko proposamenak egitea, eta funtsaren gainerako finantza-jarduketak egitea.

2.Batzorde horretako lehendakaria Ekonomiako eta Enpresak Babesteko estatu- idazkaria izango da, eta, gainerakoan, honako kide hauek izango ditu:

a)Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiko zuzendari nagusia.

b)Altxorraren zuzendari nagusia.

c)Politika Ekonomikoaren zuzendari nagusia.

d)Gizarte Segurantzaren kontu-hartzaile nagusia.

e)Gizarte Segurantzaren Ordainketak Antolatzeko eta Diruzaintza Nagusiaren Erreserba Funtsa Kudeatzeko zuzendariorde nagusia, zeinak batzordeko idazkari lanak egingo baititu, hitzarekin baina botorik gabe.

125.artikulua. Gizarte Segurantzaren Erreserba Funtsaren Jarraipen Batzordea.

1.Gizarte Segurantzaren Erreserba Funtsaren bilakaeraz Gizarte Segurantzaren Erreserba Funtsaren Jarraipen Batzordea arduratuko da.

2.Jarraipen Batzordearen burua Gizarte Segurantzako estatu-idazkaria edo berak izendatzen duen pertsona izango da, eta, gainekoan, honako kide hauek izango ditu:

a)Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioko hiru ordezkari, Gizarte Segurantzako estatu-idazkariak izendatuak.

b)Ekonomia eta Lehiakortasun Ministerioko ordezkari bat.

c)Ogasuneko eta Administrazio Publikoetako Ministerioko ordezkari bat.

d)Ezarpen handiena duten sindikatu-erakundeetako lau ordezkari.

e)Ezarpen handiena duten enpresa-erakundeetako lau ordezkari.

f)Gizarte Segurantzaren Ordainketak Antolatzeko eta Diruzaintza Nagusiaren Erreserba Funtsa Kudeatzeko zuzendariorde nagusia, zeina batzordeko idazkaria izango baita, hitzik eta botorik gabe.

3.Jarraipen Batzordea, sei hilabetez behin, Erreserba Funtsaren bilakaeraz eta osaeraz arduratuko da, eta, horretarako, Kudeaketa Komiteak, Inbertsioetarako Aholku Batzordeak eta Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak alderdi horiei buruzko informazioa emango diote, batzorde horrek bilerak egin aurretik.

126.artikulua. Aurrekontu-kudeaketako eta -egozpeneko eragiketen izaera.

Gizarte Segurantzaren Erreserba Funtseko gauzatzeak, inbertsioak, berrinbertsioak, desinbertsioak eta finantza-aktiboak eskuratu, xedatu eta kudeatzeko gainerako eragiketak, ekitaldi bakoitzari buruzkoak, aurrekontuz kanpoko izaera izango dute, eta behin betiko egotziko zaizkio, ekitaldiko azken egun baliodunean, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiaren aurrekontuari, funtsak egun horretan duen ondare-egoeraren arabera; ondorio horretarako, aurrekontu-kredituak egokitu egingo dira.

127.artikulua. Urteko txostena.

Gobernuak Gorte Nagusiei urteko txosten bat aurkeztuko die Gizarte Segurantzaren Erreserba Funtsaren bilakaerari eta osaerari buruz.

Txosten hori Gobernuak bere Aurrekontu Bulegoaren bitartez igorriko die Gorte Nagusiei, eta honek diputatuen, senatarien eta parlamentu-batzordeen esku jarriko du.

5.atala. Gizarte Segurantzako kontratazioa

128.artikulua. Kontratazioa.

Gizarte Segurantzaren entitate kudeatzaileen eta zerbitzu erkideen kontratazio- araubidea honako hauetan xedatutakoari egokituko zaio: Sektore Publikoko Kontratuen Legearen testu bategina –azaroaren 14ko 3/2011 Legegintzako Errege Dekretuaren bidez onartua–; Administrazio Publikoen Kontratuen Legearen Erregelamendu Orokorra onartzen duen urriaren 12ko 1098/2001 Errege Dekretua, eta haiek garatzeko eta osatzeko arauak. Dena den, honako berezitasun hauek aplikatuko dira:

a)Kontratuak egiteko ahalmena entitate kudeatzaileetako eta zerbitzu erkideetako zuzendariei dagokie, baina baimena beharko dute kontratuen kopuruak kasuko Estatuko Aurrekontu Orokorren Legean finkatutako muga gainditzen duenean.

Baimena, entitate eta zerbitzu horiek proposatuta, haien atxikipeneko ministerio-sailen titularrek emango dute, eta, kasua bada, Ministro Kontseiluak berak emango du, Sektore Publikoko Kontratuen Legearen testu bateginean finkatutako eskumenen arabera.

b)Entitate kudeatzaileetako eta zerbitzu erkideetako zuzendariek ezingo dute eskuordetu edo deskontzentratu kontratuak egiteko ahalmena, atxikita dauden ministerioaren titularrak aurrez baimenik eman gabe.

c)Gizarte Segurantzako entitate kudeatzaileek eta zerbitzu erkideek egiten dituzten obra-proiektuak mendeko diren ministerio-saileko proiektuak gainbegiratzeko bulegoak gainbegiratu beharko ditu, salbu eta bulego berekiak ezarrita badituzte; izan ere, kasu horretan bulego horiek izango dira proiektuak gainbegiratuko dituztenak.

d)Estatuko legerian aginduzko eran eskatzen diren txosten juridiko eta teknikoak Gizarte Segurantzaren edo kasuko ministerioen esparruko organo eskudunek egin ahalko dituzte.

VIII. KAPITULUA

Gizarte Segurantzaren arloko prozedurak eta jakinarazpenak

129.artikulua. Prozedura-arauak.

1.Prestazioen eta Gizarte Segurantzaren arloko gainerako egintzen izapidetzea, langabezia-babesa barne dela, egintzek diru-bilketaren edo zehapenaren izaerarik ez dutenean, Herri Administrazioen Araubide Juridikoaren eta Administrazio Prozedura Erkidearen azaroaren 26ko 30/1992 Legean xedatutakoaren araberakoa izango da, hartan horrelako egintzetarako, aurkaratzeari eta ofiziozko berrikuspenari dagokienez, ezarritako berezitasunekin, bai eta kapitulu honetan eta aplikatzekoak diren gainerako xedapenetan ezarritako berezitasunekin ere.

2.Ordezkari baten bitartez jarduteko kasuan, ordezkaritza hori Zuzenbidean baliozkoa den edozein bide erabilita frogatu beharko da, sinesgarritasunez jasota geratuko dena, edo, bestela, interesduna bera organo administratibo eskudunean bertaratu eta ordezkaria zein den adierazita. Ondorio horietarako, baliodunak izango dira Gizarte Segurantzaren Administrazioak prozedura jakin batzuetarako onartzen dituen ordezkaritza- dokumentu normalizatuak.

3.Interesdunek eskatuta abiatu diren prozeduretan, ebazpena emateko eta jakinarazteko kasuan kasuko prozedurari buruzko arauan ezarritako gehieneko epea iragaten bada ebazpen espresurik eman gabe, eskaera Administrazioaren isiltasunaren ondorioz ezetsi dela joko da.

Aurreko lerrokadan ezarritakorako, salbuespen izango dira enpresak inskribatzeari eta interesdunek eskatuta hasitako langileen afiliazioei, altei zein bajei eta aldaketei buruzko prozedurak, bai eta hitzarmen bereziei buruzkoak ere, zeinetan aurreikusitako epean ebazpen espresurik ez egotearen emaitza izango baita kasuko eskaera Administrazioaren isiltasunaren ondorioz baiestea.

130.artikulua. Prestazioen arloko prozeduren izapidetze elektronikoa.

Herritarrek Zerbitzu Publikoetara Sarbide Elektronikoa izateari buruzko ekainaren 22ko 11/2007 Legearen 38. eta 39. artikuluetan xedatutakoari jarraituz, ebazpenak modu automatizatuan hartu eta jakinarazi ahalko dira, bai III. tituluan aurreikusitako langabezia- babesa kudeatzeko prozeduretan, bai lege honetan ezarritako Gizarte Segurantzaren sistemako gainerako prestazioak kudeatzeko prozeduretan, pentsio ez-kontributiboen kasuan izan ezik.

Horretarako, Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalaren zuzendari nagusiak, Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoko zuzendari nagusiak edota Itsasoko Gizarte Institutuko zuzendariak, kasuan-kasuan, ebazpen bat emango du; ebazpen horretan, lehenik eta behin, kasuan kasuko prozedura edo prozedurak finkatuko ditu, bai eta organo eskuduna edo eskudunak ere, hauek definitzeko: informazio-sistemaren eta bere iturburu-kodearen zehaztapenak, programazioa, mantentze-lanak, ikuskapena eta kalitate-kontrola, eta, beharrezkoa izanez gero, auditoretza. Era berean, aurkaratzeetarako, organo arduraduntzat zein hartu behar den adieraziko da.

131.artikulua. Gizarte Segurantzako datuak bitarteko elektronikoen bidez ematea.

Gizarte Segurantzaren sistemako baliabideen diru-bilketaren kudeaketaren ondorioetarako, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren titularrak zehaztu ahalko du zein kasu eta baldintzetan aurkeztu beharko dituzten enpresek bitarteko elektronikoz Gizarte Segurantzaren esparruko sailkapenari, kotizazioari eta diru-bilketari buruzko jarduketei buruzko datuak, bai eta araudian eskatutako bestelakoak ere.

Era berean, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren titularrak zehaztu ahalko du zein kasu eta baldintzatan aurkeztu beharko dituzten enpresek bitarteko elektronikoz bere zerbitzuko langileen baja- eta alta-agiriak, aldi baterako ezintasuneko prozesuei dagozkienak.

132.artikulua. Administrazio-egintzak bitarteko elektronikoen bidez jakinaraztea.

1.Gizarte Segurantzaren esparruko administrazio-egintzen jakinarazpen elektronikoak Gizarte Segurantzaren egoitza elektronikoan egingo dira, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren titularrak erabakitzen dituen subjektu behartuei dagokienez, bai eta, behartuta egon gabe ere, jakinarazpen mota horren alde egin dutenei dagokienez ere.

Gizarte Segurantzaren egoitza elektronikoan jakinarazpenak bitarteko elektronikoen bitartez jasotzera behartuta ez dauden subjektuei edo jakinarazpen mota horren alde egin ez dutenei jakinarazpena prozedura bakoitzerako berariaz adierazi duten egoitzan egingo zaie eta, halakorik ezean, Gizarte Segurantzaren Administrazioaren erregistroetan ageri den hartan.

2.RED sistemaren bitartez bide elektronikoz komunikatu behar diren datuetan kausa duten edo haien ondorioz ematen diren administrazio-egintzen jakinarazpenak, transmisio horretarako baimendutakoei egindakoak, Gizarte Segurantzaren egoitza elektronikoan bitarteko elektronikoez egingo dira nahitaez, eta legezko ondorio guztietarako baliodunak eta lotesleak izango dira datu horiek aipagai dituzten enpresentzat eta subjektu behartuentzat, salbu eta azken horiek adierazi dutenean nahiago dutela egoitza elektronikoko jakinarazpen hori zuzenean berei edo hirugarren bati egin dakiela.

3.Azaroaren 26ko 30/1992 Legearen 59.4 artikuluan ezarritako ondorioetarako, Gizarte Segurantzaren egoitza elektronikoan egindako jakinarazpenak errefusatutzat joko dira jakinarazpenak helburutzat daukan egintza interesdunaren esku jarri dela egiaztatzen denetik hamar egun natural igarota interesduna ez bada jakinarazpenaren edukian sartzen.

4.Azaroaren 26ko 30/1992 Legearen 59.5 artikuluan aurreikusitako kasuetan, jakinarazpena ezin izan denean egin Gizarte Segurantzaren egoitza elektronikoan edo interesdunaren egoitzan, aurreko zenbakietan adierazitako moduan, jakinarazpena egingo da Estatuko Aldizkari Ofizialean iragarkia argitaratuz, aipatutako legearen hogeita batgarren xedapen gehigarria betez.

Aurreko lerrokadan adierazitako kasuetatik kanpo, Gizarte Segurantzaren Administrazioak bere eskumenez baliatuz onartutako iragarkiak, erabakiak, ebazpenak eta komunikazioak, bai eta Administrazio horren interes orokorreko bestelako informazioak ere, Gizarte Segurantzaren iragarki-taulan argitaratuko dira. Taula hori Gizarte Segurantzaren egoitza elektronikoan dago, eta Gizarte Segurantzako Estatu Idazkaritzak kudeatzen du. Argitalpen hori osagarria izango da arau batek agindutakoaren arabera beste baliabide batean argitaratu beharrekoak diren egintzei dagokienez.

Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren agindu bidez zehaztutako moduan egingo dira argitalpenak taula horretan.

IX. KAPITULUA

Gizarte Segurantzaren arloko ikuskatzeak, arau-hausteak eta zehapenak

133.artikulua. Ikuskatzailetzaren eskumenak.

1.Gizarte Segurantzaren arloko ikuskatzea Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzaren bitartez egingo da, Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetza Sistema Antolatzen duen uztailaren 21eko 23/2015 Legearen, lege honen eta bat datozen arauetan esleituta dauzkan eginkizunak eta eskumenak garatuz.

2.Berariaz, honako hauek egokituko zaizkio Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzari:

a)Lege honetatik eratortzen diren betebeharrak betetzen direla zaintzea, eta, bereziki, iruzurrei eta Gizarte Segurantzako kuotak ordaintzeari eta biltzeari dagokionez gertatzen den berankortasuna zaintzea.

b)Kudeaketan laguntzaile diren entitateen kudeaketa, funtzionamendua eta aplikatzekoa zaien legeria betetzeari dagokiona.

c)Laguntza teknikoa ematea Gizarte Segurantzako entitate eta organismoei, eskatzen zaienean.

3.Transkribatutako eskumenak aplikatzekoak diren xedapenetan ezarritako ahalmen eta prozeduren arabera baliatuko dira.

4.Lege honetan ikuskapenaren arloa dela-eta ezarritakoa ez zaie aplikatuko Estatuko Funtzionario Zibilen, Indar Armatuen eta Justizia Administrazioaren Zerbitzuko Funtzionarioen araubide bereziei, Gobernuak besterik erabakitzen ez duen bitartean.

134.artikulua. Ikuskatzailetzarekiko lankidetza.

Entitate kudeatzaile eta laguntzaileek eta Gizarte Segurantzako zerbitzu erkideek beren lankidetza emango diote Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzari, azken horrek lege honetan ezarritako enpresaburu eta langileen betebeharrak betetzeari dagokionez esleituta daukan zaintzari begira.

135.artikulua. Arau-hausteak eta zehapenak.

1.Arau-hausteen eta zehapenen arloan, abuztuaren 4ko 5/2000 Legegintzako Errege Dekretuaren bidez onartutako Gizarte-arloko Arau-hauste eta Zehapenei buruzko Legearen testu bateginean xedatutakoa bete beharko da.

2.Prestazioen entitate kudeatzaileek langileei eta prestazioen onuradunei ezartzen dizkieten zehapenei buruzko ebazpenen aurka, Gizarte-arloko Arau-hauste eta Zehapenei buruzko Legearen testu bateginaren 47. artikuluan ezarritakoaren arabera, gizarte-arloko jurisdikzio-organoetan errekurtsoa aurkeztu ahalko da, aurrez entitate kudeatzaile eskudunean erreklamazioa aurkeztuta, Gizarte-arloko Jurisdikzioa Arautzen duen urriaren 10eko 36/2011 Legearen 71. artikuluan ezarritako moduan.

II. TITULUA

Gizarte Segurantzako Araubide Orokorra

I. KAPITULUA

Aplikazio-eremua

136.artikulua. Hedadura.

1.Gizarte Segurantzako Araubide Orokorraren aplikazio-eremuan nahitaez sartuta egongo dira lege honen 7.1.a) artikuluan ageri diren besteren konturako langileak eta haiekin parekatutakoak, salbu eta daukaten jarduera dela-eta Gizarte Segurantzako araubide bereziren baten aplikazio-eremuan sartu behar direnean.

2.Lege honen ondorioetarako, honako hauek berariaz deklaratzen dira aurreko zenbakian aipatutakoen barruan:

a)Etxeko Langileentzako Sistema Berezian eta Besteren Konturako Nekazaritzako Langileentzako Sistema Berezian sartutako langileak, bai eta 11. artikuluan aipatzen diren eta Gizarte Segurantzako Araubide Orokorrean ezarrita dauden gainerako sistema berezietan sartutakoak ere.

b)Besteren konturako langileak eta kapital-sozietateetako bazkide langileak, nahiz eta dagokien administrazio-organoko kideak izan, baldin eta kargu horretan aritzeak berekin ez badakar sozietatearen zuzendaritza- eta kudeaketa-eginkizunak betetzea, edo sozietatearen kontrola ez badute, 305.2.b) artikuluan ezarritako moduan.

c)Besteren konturako langileekin parekaturik, kapital-sozietateetako kontseilariak eta administratzaileak, baldin eta sozietate horien kontrola ez badute 305.2.b) artikuluan ezarritako moduan, beren kargua betetzeak berekin badakar sozietatearen zuzendaritza-

eta kudeaketa-eginkizunak betetzea, horrengatik edo sozietatearen konturako langile izateagatik ordainsariak jasota.

Kontseilari eta administratzaile horiek langabezia-babesetik eta Soldatak Bermatzeko Funtsetik kanpo geratuko dira.

d)Lan-sozietateetako bazkide langileak, baldin eta kapital sozialean duten partaidetza Lan Sozietateei eta Partaidetzako Sozietateei buruzko urriaren 14ko 44/2015 Legearen 1.2.b) artikuluan ezarritakoari egokitzen bazaio eta nahiz eta haien administrazio-organoko kide izan, baldin eta kargu horretan aritzeak berekin ez badakar sozietatearen zuzendaritza- eta kudeaketa-eginkizunak betetzea, edo sozietatearen kontrola ez badute, 305.2.e) artikuluan ezarritako moduan.

e)Besteren konturako langileekin parekaturik, lan-sozietateetako bazkide langileak, zeinak, haien administratzaile diren aldetik, sozietatearen zuzendaritza- eta kudeaketa- lanak egiten baitituzte, horrengatik edo aldi berean lan-sozietatearekin goi-zuzendaritzako izaera bereziko lan-harreman baten bitartez lotuta daudelako ordainsariak jasota, baldin eta sozietatearen kontrola ez badute 305.2.e) artikuluan ezarritako moduan.

Bazkide langile horiek langabezia-babesetik eta Soldatak Bermatzeko Funtsetik kanpo geratuko dira, salbu eta lan-sozietatearen bazkideen kopurua hogeita bostetik gorakoa ez denean.

f)Notariotza, jabetzaren erregistro eta gainerako bulego eta antzeko zentroen zerbitzuan kontratatutako langileak.

g)Bananak manipulatu, paketatu, ontziratu eta merkaturatzeko eragiketak egiten dituzten langileak, bai lan horiek produktua ekoizten den tokian bertan egiten direnean, bai hartatik kanpo egiten direnean, norberaren ustiategietako produktuak nahiz hirugarrenen ustiategietatik heldutakoak izan, lan horiek banaka egin nahiz elkarte edo talde motaren baten bitartez elkarren artean egin, mota guztietako kooperatibak barne.

h)Gizarte ongintzako entitateetan edo erakundeetan ordainpeko zerbitzuak ematen dituzten pertsonak.

i)Elizaren entitate edo erakundeen establezimendu edo egoitzetan ordainpeko zerbitzuak ematen dituzten laiko edo sekularrak. Elizaren hierarkia eskudunarekiko akordio berezi bat eginda arautuko da Elizaren organismo edo egoitzei ordainpeko zerbitzuak ematen dizkieten langile laiko eta sekularren egoera, haien egiteko nagusia kultuan zuzenean laguntzea denean.

j)Partikularren zerbitzuko turismo-ibilgailuen gidariak.

k)Administrazio publikoetako eta haiekin lotutako nahiz haien mendeko entitate eta organismoetako langile zibil ez-funtzionarioak, non eta lege bereziren baten indarrez gizarte-aurreikuspeneko nahitaezko beste araubide batean ez dauden.

l)Administrazio publikoen eta haiekin lotutako nahiz haien mendeko entitate eta organismoen zerbitzuko langile funtzionarioak, baita praktika-aldietan daudenak ere, non eta ez dauden Estatuko Klase Pasiboen Araubidean edo beste araubideren batean, lege bereziren baten indarrez.

m)Hirugarren xedapen gehigarriak aipatzen dituen langile funtzionarioak, hartan ezarritako moduan.

n)Autonomia-erkidegoei transferitutako Estatuko funtzionarioak, destinoko autonomia-erkidegoaren berezko kidego edo eskaletan beren borondatez sartu direnak edo sartzen direnak, edozein dela ere sartzeko sistema.

ñ) Administrazio publikoetako eta haiekin lotutako edo haien mendeko entitate eta organismoetako goi-kargudunak, funtzionario publikoaren izaera ez dutenak.

o)Toki-korporazioetako kideak eta foru-lurralde historikoetako batzar nagusietako, Kanariar Uharteetako kabildoetako eta Balear Uharteetako kontseiluetako kideak, beren karguetan arduraldi esklusiboan nahiz partzialean dihardutenak, Toki Araubidearen Oinarriak arautzen dituen apirilaren 2ko 7/1985 Legearen 74. eta 75. artikuluetan ezarritakoa salbuetsita.

p)Sindikatu Askatasunaren abuztuaren 2ko 11/1985 Lege Organikoaren babesean eratutako sindikatu-erakundeak ordezkatzen dituzten kargudunak, sindikatuaren

zuzendaritza-eginkizunak arduraldi esklusiboan zein partzialean betetzen dituztenak, ordainsari bat jasota.

q)Beren jarduera dela-eta 1. zenbakian ezarritako parekatzea errege-dekretu bidez jasotzen dutenak, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak proposatuta.

137.artikulua. Bazter utzitakoak.

Honako lan hauek ez dute biderik emango Araubide Orokorrean sartzeko:

a)Lagunarteko, borondate oneko edo auzolaneko zerbitzu deitzen direnen bidez noizbehinka egiten direnak.

b)Gizarte Segurantzako araubide berezietako batean sartzeko bidea ematen dutenak.

c)Unibertsitateko irakasle emerituek egiten dituztenak, Unibertsitateei buruzko abenduaren 21eko 6/2001 Lege Organikoaren hogeita bigarren xedapen gehigarriko 2. zenbakian aurreikusitakoaren arabera, bai eta Osasun Zerbitzuetako Estatutupeko Langileen Esparru Estatutuari buruzko abenduaren 16ko 55/2003 Legearen laugarren xedapen gehigarriaren babesean izendatutako osasun-arloko langile lizentziadun emerituek egiten dituztenak ere.

II. KAPITULUA

Enpresen inskripzioa eta afiliazioari, kotizazioari eta diru-bilketari buruzko arauak

1.atala. Enpresen inskripzioa eta langileen afiliazioa

138.artikulua. Enpresen inskripzioa.

1.Enpresaburuek, beren jarduerak hasteko aldez aurreko ezinbesteko betekizun gisa, Gizarte Segurantzako Araubide Orokorrean inskribatzea eskatuko dute, eta adieraziko dute beren zerbitzuko langileentzat zein entitate kudeatzaile eta, kasua bada, Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduen zein mutua aukeratu duten gertakari profesionalak babesteko eta, hala badagokio, gertakari arrunten ondoriozko aldi baterako ezintasunerako prestazio ekonomikoa babesteko.

Enpresaburuek inskripzioa eskatzean eman zituzten datuetan gertatutako aldaketak azaldu beharko dituzte; bereziki, aipatutako gertakarien estaldura bere gain hartuko duen entitatearen aldaketa.

2.Inskripzioa Gizarte Segurantzaren Administrazioaren kasuko organismoan egingo da, enpresaren titularra den pertsona fisiko edo juridikoaren edo nortasunik gabeko entitatearen izenean.

3.Lege honen ondorioetarako, enpresaburutzat hartuko da, nahiz eta bere jarduerak irabazi-asmorik ez izan, pertsona fisiko edo juridiko edo nortasunik gabeko entitate oro, publiko zein pribatu, zeinaren kontura lan egiten baitute 136. artikuluan sartutako pertsonek.

139.artikulua. Afiliazioa, altak eta bajak.

1.Enpresaburuak behartuta daude beren zerbitzura sartzen diren langileak Gizarte Segurantzaren sisteman afiliatzeko eskatzera, sarrera hori jakinaraztera eta, kasua bada, langile horiek enpresa utzi dutela jakinaraztera, Araubide Orokorrean alta edo baja eman dakien, hurrenez hurren.

2.Enpresaburuak aurreko zenbakian ezartzen zaizkion betebeharrak betetzen ez baditu, langileak Gizarte Segurantzaren Administrazioko organismo eskudunean zuzenean eskatu ahalko du afiliazioa, alta edo baja. Organismo horrek, halaber, ofizioz egin ahalko ditu egintza horiek, lege honen 16.4 artikuluan aipatutako kasuetan.

3.Araubide Orokorreko altarako eta bajarako eskubidea onartzea erregelamenduz ezartzen den Gizarte Segurantzaren Administrazioko organismoari egokituko zaio.

4.Legezko xedapen espresu baten bidez kontrakoa adierazi ezean, araubide orokor horretako langilearen alta-egoerak baldintzatu egingo du berari titulu honetako arauak aplikatzea.

140.artikulua. Prozedura eta epeak.

1.Aurreko artikuluetan ezarritako betebeharren betetzea, formari, epeei eta prozedurari dagokienez, erregelamenduz ezarritakoari egokituko zaio.

2.Enpresaburuak edo langileak epez kanpo ondoz ondo eskatutako afiliazioak eta altek ez dute inolako atzeraeraginik izango. Egintza horiek ofizioz egiten direnean, haien denbora-eraginkortasuna eta ondorio gisa gertatzen diren erantzukizunak lege honetan eta hura aplikatu eta garatzeko xedapenetan ezarritakoak izango dira.

2.atala. Kotizazioa

1.azpiatala. Xedapen orokorrak

141.artikulua. Behartuta dauden subjektuak.

1.Gizarte Segurantzako Araubide Orokorrari kotizatzeko betebeharra izango dute haren aplikazio-eremuan sartzen diren langileak eta parekatuak eta zein enpresabururen kontura lan egiten duten, enpresaburu horiek.

2.Kotizazioak bi ekarpen bilduko ditu:

a)Enpresaburuena, eta

b)langileena.

3.Aurreko zenbakietan xedatutakoa gorabehera, laneko istripuen eta gaixotasun profesionalen ondoriozko gertakarien kotizazio osoa enpresaburuen kargura izango da osorik.

142.artikulua. Subjektu erantzuleak.

1.Enpresaburua da kotizatzeko betebeharra eta bere ekarpenak eta langileenak osotara ordaintzeko betebeharra betetzearen subjektu erantzulea.

Halaber, modu solidarioan, subsidiarioki edo mortis causa erantzungo dute 18. artikuluan eta 168.1 eta 168.2 artikuluetan aipatzen diren pertsonek edo nortasunik gabeko entitateek.

Ustiategiaren, industriaren edo negozioaren titulartasunaren oinordetzagatiko erantzukizun solidarioa, aipatutako 168. artikuluan ezartzen dena, oinordetzaren egitatearen aurretik sortutako zor guztietara zabalduko da. Oinordetza hori existitzen dela joko da lan-sozietate bat denean ustiategiarekin, industriarekin edo negozioarekin jarraitzen duena, aurreko enpresaburuaren kontura lan egiten zuten langileek osatua izan ala ez.

Baldin eta enpresaburua desegindako edo likidatutako sozietate edo entitate bat bada, hark Gizarte Segurantzarekin dituen kotizazio-betebehar burutu gabeak bazkideei edo kapitaleko partaideei transmitituko zaizkie, eta horiek solidarioki hartuko dute erantzukizun hori, esleitu zaien likidazio kuotaren balioa muga dutela.

2.Enpresaburuak bere langileei deskontatu egingo die, lansariak ordaintzerakoan, bakoitzari kotizaziotzat tokatzen zaion ekarpena. Deskontua une horretan egiten ez badu, ezingo du gero egin, eta guztiz bere kargura sartu beharko du kuoten guztizkoa.

Ordainsari horien ordainketaren ziurtagirietan, enpresaburuak langileei informazioa eman beharko die Gizarte Segurantzako kotizazioaren guztizko kopuruari buruz, eta adierazi, 141.2 artikuluan ezarritakoaren arabera, kotizazioaren zein zati dagokion enpresaburuaren ekarpenari eta zein langileenari, erregelamendu bidez ezartzen den moduan.

3.Deskontu hori egin eta epearen barruan langileei dagokien kuotaren zatia ordaindu ez duen enpresaburuak erantzukizuna izango du haien aurrean eta Gizarte Segurantzaren

Administrazioko ukitutako organismoen aurrean, ezertan ere kendu gabe bidezko izan daitezkeen erantzukizun penala eta administrazio-erantzukizuna.

143.artikulua. Itunen deuseztasuna.

Deuseza izango da itun oro, banakakoa zein kolektiboa, haren bidez langileak bere gain hartzen baldin badu enpresaburuaren kargura den prima edo kuotaren zatia guztiz edo partzialki ordaintzeko betebeharra.

Halaber, guztiz deuseza izango da 147. artikuluan finkatutako kotizazio-oinarriak aldarazi nahi dituen itun oro.

144.artikulua. Kotizatzeko betebeharraren iraupena.

1.Kotizatzeko betebeharra lan-prestazioa –probaldia barne– hasten den unean sortuko da. Gizarte Segurantzaren Administrazioko organismo eskudunari langilea afiliatzeko edo alta emateko eskaera hutsak eragin bera izango du.

2.Kotizatzeko betebeharrari eutsi egingo zaio langilea Araubide Orokorrean alta emanda dagoen edo zerbitzuak ematen dituen aldi guztian, nahiz eta horiek izaera etena izan. Betebehar horrek iraun egingo du, halaber, izaera publikoko betebeharrak edo sindikatu-ordezkaritzako karguak betetzen ari diren langileentzat, egoera horrek lanean eszedentzian egotea ez dakarren bitartean.

3.Betebehar hori azkenduko da soilik Araubide Orokorrean baja emateko behar bezalako eskaera eginda Gizarte Segurantzaren Administrazioko organismo eskudunari. Hala eta guztiz ere, komunikazio horrek ez du kotizatzeko betebeharra azkenduko, lanaren prestazioak jarraitzen badu.

4.Kotizatzeko betebeharrari eutsiko zaio aldi baterako ezintasun-egoeran –horren arrazoia edozein dela–, amatasun-egoeran, aitatasun-egoeran, haurdunaldiko arrisku- egoeran eta edoskialdi naturaleko arrisku-egoeran, bai eta 166. artikuluan ezarritako gainerako egoeretan ere, hala ezartzen denean erregelamendu bidez.

5.Kotizatzeko betebeharra eten egingo da grebak eta patronalaren itxierak iraun bitartean.

6.Laneko istripuen edo gaixotasun profesionalen gertakariengatiko kotizatzeko betebeharra existituko da nahiz eta enpresak, lege honetan ezarritakoa urratuz, langileen babesa, edo langileen zati baten babesa, ezarri gabe eduki gertakari horiei dagokienez. Kasu horretan, zor diren primak Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiaren alde sortuko dira.

145.artikulua. Kotizazio-tasa.

1.Kotizazio-tasa bakarra izango da Araubide Orokor honen babes-esparru osorako. Haren ezarpena eta banaketa, kotizatzera behartuta dauden enpresaburuaren eta langilearen kasuko ekarpenak zehazteari begira, Estatuko Aurrekontu Orokorren kasuko legean egingo dira.

2.Kotizazio-tasa murriztu egingo da, 155.2 artikuluan aurreikusitakoaren arabera zehaztutako babes-jardunean jasota ez dauden egoerei eta gertakariei dagokien portzentajean, edo portzentajeetan, bai besteren konturako langileekin parekatzen direnentzat, bai legez edo erregelamenduz ezarritako beste kasu batzuentzat.

146.artikulua. Laneko istripuengatiko eta gaixotasunen profesionalengatiko kotizazioa.

1.Aurreko artikuluan xedatutakoa gorabehera, laneko istripuen eta gaixotasun profesionalen gertakariei dagokien kotizazioa jarduera ekonomiko, okupazio edo egoera bakoitzerako legez finkatutako primei buruzko tarifan ezarritako kotizazio-tasak aplikatuz egingo da. Kotizazio-tasa horiek kalkulatzeko, prestazioen eta prebentzio- eta errehabilitazio-zerbitzuen eskakizunen kostua hartuko dira kontuan.

2.Era berean, gaixotasun profesionalak direla-eta arriskuak dituzten enpresentzat, tasa gehigarriak ezarri ahalko dira laneko istripuen kotizazioa dela-eta, industriaren edo lan

motaren arriskuaren arabera eta erabilitako prebentzio-bitartekoen eraginkortasunaren arabera.

3.Aurreko zenbakietan aipatzen diren kotizazio-tasen zenbatekoa murriztu ahalko da prebentziorako bitarteko eraginkorrak erabiltzeagatik nabarmentzen diren enpresen kasuan. Halaber, zenbateko hori handitu ahalko da segurtasunaren eta lan-osasunaren arloko betebeharrak betetzen ez dituzten enpresen kasuan. Zenbaki honetan aurreikusitako murrizketak eta igoerak ezingo dira izan kotizazio-tasen ehuneko 10etik gorakoak, nahiz eta igoera ehuneko 20koa ere izan ahalko den aipatutako betebeharrak behin eta berriz urratzen diren kasuetan.

147.artikulua. KOTIZAZIO-OINARRIA.

1.Gizarte Segurantzako Araubide Orokorraren babes-jardunak biltzen dituen gertakari eta egoera guztietarako –laneko istripua eta gaixotasun profesionala barne–, hau izango da kotizazio-oinarria: langileak edo parekoak hilero jasotzeko eskubidea duen guztizko ordainsaria –bere forma edo izena edozein dela ere, eskudirutan zein gauzatan jaso– edota besteren kontura egiten duen lanagatik benetan jasotzen duena, hori handiagoa izanez gero.

Hilabete bat baino epemuga handiagoa duten hartukizunak urteko hamabi hilabeteetan zehar hainbanatuko dira.

Sortutako eta gozatu gabeko urteko oporrei dagozkien hartukizunak, lan-harremana amaitzean ordaintzen direnak, kontratua baliogabetzen den hileko kotizazioaren osagarri likidatuko eta kotizatuko dira. Likidazioa eta kotizazio osagarria opor-egunen araberakoak izango dira, nahiz eta hurrengo hilera iritsi edo horietan beste lan-harreman bat hasi. Ez da hainbanaketarik egingo, eta, egokia izanez gero, ukituak gertatzen diren hiletako gehieneko kotizazioa aplikatuko da.

Hala ere, aurreko lerrokadan adierazitakoa alde batera utziko da, eta kotizazio-arau orokorrak aplikatuko dira, erregelamenduz zehazten den moduan, lege bidez edo lege bat betearaziz ezartzen denean langilearen ordainsariak, soldatarekin batera, sortutako oporrei dagokien zati proportzionala jaso behar duela.

2.Kotizazio-oinarrian kontzeptu hauek soilik ez dira zenbatuko:

a)Bere lana ohiko languneaz bestelako toki batean egitearren lekuz aldatu behar duen langilearen lekualdatze-gastuak ordaintzeko dirua, garraiobide publikoak erabiltzen dituenean, baldin eta gastu horien zenbatekoa justifikatzen bada faktura baten edo dokumentu baliokide baten bidez.

b)Bere lana ohiko languneaz bestelako toki batean egitearren lekuz aldatu behar duen langilearen lekualdatze-gastuak ordaintzeko dirua, gastu horiek aurreko zenbakian jaso ez badira. Orobat, langilearen ohiko lanlekuaz eta bizilekuaz bestelako udalerri batean egindako mantenu- eta egonaldi-gastu normalak ordaintzeko dirua, pertsona fisikoen errentaren gaineko zergaren estatu-araudi erregulatzaileak aurreikusten duen zenbatekoan eta irismenarekin.

c)Heriotzagatiko kalte-ordainak eta lekualdaketei, eteteei eta kaleratzeei dagozkienak.

Heriotzagatiko kalte-ordainak eta lekualdaketei eta eteteei dagozkienak kotizaziotik salbuetsita egongo dira aplikatu beharreko sektore-arauan edo hitzarmen kolektiboan aurreikusitako gehieneko zenbatekora arte.

Langilea kaleratze edo kargugabetzetik eratorritako kalte-ordainak salbuetsita egongo dira, Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginean, berau garatzeko araudian edo, hala badagokio, epaiak betearaztea erregulatzen duen araudian nahitaez ezarritako zenbatekoan; nolanahi ere, ezin da horrelakotzat hartu hitzarmen, itun edo kontratuaren bidez ezarritakoa.

Lan-kontratua adiskidetze-ekitaldiaren aurretik azkentzen bada, salbuetsita egongo dira kaleratzeagatiko kalte-ordainak; betiere, berau bidegabetzat joz gero eman beharrekoak baino handiagoak ez badira, eta elkarrekin adostutako azkentze bat ez bada sustatutako bajen plan edo sistema kolektiboen barruan.

Aurreko lerrokadetan xedatutakoa ezertan eragotzi gabe, kaleratze kolektiboen ondoriozko kaleratze edo kargugabetzeetan, baldin eta Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 51. artikuluan xedatutakoarekin bat etorriz izapidetuta badaude edo testu bategin horren 52.c) artikuluan aurreikusitako kausengatik gertatu badira, salbuetsita geldituko da Estatutu horretan bidegabeko kaleratzearen kasuan nahitaez ezarritako mugak gainditzen ez dituen kalte-ordainaren zatia; betiere adierazitako bi kasu horiek kausa ekonomiko, tekniko eta antolaketakoengatik edo ezinbesteko kausengatik gertatzen badira.

d)Gizarte Segurantzaren prestazioak, enpresek aldi baterako ezintasunarengatik ematen dituzten prestazioen hobekuntzak eta enpresen zerbitzura dauden langileak eguneratu, gaitu eta birziklatzeko egiten diren ikaskuntza-gastuak ordaintzera zuzendutako dirua, baldin eta ikasketa horiek beharrezkoak badira langileen jarduera horretarako edo lanpostuen ezaugarri horietarako.

e)Aparteko orduak, salbu eta Gizarte Segurantzan laneko istripuengatik eta gaixotasun profesionalengatik kotizatzeko badira.

3.Enpresaburuek Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiari jakinarazi beharko diote, likidazio-aldi bakoitzean, langileei ordaindutako ordainsari-kontzeptu guztien zenbatekoa, kontuan hartu gabe Gizarte Segurantzako kotizazio-oinarrian sartu diren ala ez, eta oinarri bakarrak aplikatzen badira ere.

4.Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak aparteko orduen kopurua ezarri ahalko du, dela modu orokorrean, dela lanaldia luzatzea ohikoa duten lan-sektoreen arabera; hori guztia, 2.e) zenbakian xedatutakoa gorabehera.

148.artikulua. Kotizazio-oinarriaren gehieneko eta gutxieneko mugak.

1.Kotizazio-oinarriaren gehieneko muga, zeina bakarra izango baita araubide honetan jasotako jarduera, lanbide-kategoria eta gertakari guztietarako, urte bakoitzean Estatuko Aurrekontu Orokorren Legean ezarritakoa izango da.

2.Hartara, ezarritako kotizazio-oinarriaren gehieneko muga enplegu-aniztasuneko kasuetan ere aplikatu beharko da. Lege honen ondorioetarako, enplegu-aniztasuna izango da langileak bi enpresatan edo gehiagotan lan egitea, Araubide Orokor honen aplikazio- eremuan sartzeko modukoak diren jardueretan.

3.Kotizazio-oinarriaren gutxieneko muga 19.2 artikuluan ezarritako zenbatekoa izango da.

4.Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak lan egindako egun eta orduen arabera egokituko ditu lanbide-kategorien multzo bakoitzerako finkatutako gutxieneko mugak eta gutxieneko oinarriak, legezko xedapen baten bitartez egunen edo orduen araberako kotizazioa berariaz ezartzen den kasuetarako.

149.artikulua. Aparteko orduen kotizazio gehigarria.

Aparteko orduen kontzeptuarengatik langileek jasotzen dituzten ordainsariek, laneko istripuen eta gaixotasun profesionalen ondorioetarako kotizazioa zein den ere, lotuta egongo da enpresaburuek eta langileek kotizazio gehigarri bat ordaindu behar izatearekin, kasuko Estatuko Aurrekontu Orokorren Legean ezarritako tasen araberakoa.

Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 35.2 artikuluan ezarritako laurogei orduko gehieneko muga gainditzen duten egiturazko aparteko orduengatiko kotizazio gehigarria Estatuko Aurrekontu Orokorren Legean aparteko orduetarako ezarritako kotizazio-tasa orokorra aplikatuz egingo da.

150.artikulua. Normalizazioa.

Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak atal honetan ezarritakoaren arabera aplikatzekoak diren kotizazio-oinarrien normalizazioa ezarriko du.

2.azpiatala. Kasu berezietako kotizazioa

151.artikulua. Iraupen laburreko kontratuetako kotizazioa.

Zazpi egun baino iraupen efektibo laburragoko aldi baterako kontratuetan, enpresak Gizarte Segurantzari gertakari arruntengatik ordaintzen dion kuota ehuneko 36 igoko da. Gehikuntza hori ez zaie aplikatuko behin-behineko kontratuei, ez eta Besteren Konturako Nekazaritzako Langileentzako Araubide Berezian sartuta dauden langileei ere.

152.artikulua. Hirurogeita bost urterekin edo gehiagorekin kotizatzea.

1.Enpresaburuek eta langileek ez diote Gizarte Segurantzari kotizaziorik ordaindu beharko gertakari arruntengatik –halakoen ondoriozko aldi baterako ezintasun kasuetan izan ezik–, lan-kontratu mugagabeak dituzten besteren konturako langileak direla-eta, ez eta kooperatibetako bazkide langileak edo lan-bazkideak direla-eta, baldin eta honako kasu hauetakoren batean badaude:

a)Hirurogeita bost urteko adina eta hogeita hemezortzi urte eta sei hilabeteko kotizazioa.

b)Hirurogeita zazpi urteko adina eta hogeita hamazazpi urteko kotizazioa.

Aipatutako kasu guztietan, kotizazio-urteak zenbatzearen ondorioetarako, ez dira kontuan hartuko aparteko ordainsarien zati proportzionalak.

2.Aurreko zenbakian aipatzen den adina betetzerakoan langileak kotizatu gabe badu kasu bakoitzean eskatutako urte kopurua, aplikatzekoa izango da artikulu honetan ezarritako salbuespena, kasu bakoitzerako eskatzen diren kotizazio-urteak frogatzen diren egunetik aurrera.

3.Artikulu honetan ezarritako salbuespenak ez zaizkie aplikatuko beren zerbitzuak administrazio publikoetan edo Estatuaren Administrazio Orokorraren Antolaketari eta Funtzionamenduari buruzko apirilaren 14ko 6/1997 Legearen III. tituluan araututako organismo publikoetan ematen dituzten langileen kotizazioei.

4.Artikulu honetan ezarritako kotizazioaren salbuespenak langabeziagatiko ekarpenak eta Soldatak Bermatzeko Funtsaren eta lanbide-heziketaren ekarpenak ere hartuko ditu.

153.artikulua. Erretiroa eta lana bateragarri diren kasuetako kotizazioa.

Erretiro-pentsioarekin bateragarria den besteren konturako lan bat egiten den bitartean,

214.artikuluan ezarritako moduan, enpresaburuek eta langileek Araubide Orokorrean kotizatuko dute soilik aldi baterako ezintasunarengatik eta gertakari profesionalengatik, araubide horri buruzko araudian ezarritakoaren arabera; halere, elkartasuneko kotizazio berezi bat ordaindu beharko dute, gertakari arruntengatiko kotizazio-oinarriaren ehuneko 8koa, baina kotizazio hori ez da kontuan hartuko prestazioen ondorioetarako, eta haien artean banatuko da: enpresaburuak ehuneko 6 ordainduko du eta langileak ehuneko 2.

3. atala. Diru-bilketa

154.artikulua. Arau orokorrak.

1.Lege honetako I. tituluko III. kapituluan xedatutakoaren ondorioetarako, enpresaburuak eta, kasua bada, 18. eta 168.1 eta 168.2 artikuluetan aipatutako pertsonak izango dira Araubide Orokor honen kuota guztiak ordaindu beharko dituztenak, lege honetan eta berau aplikatu eta garatzeko arauetan ezarritako tokian eta moduan.

2.Kotizatzeko betebeharra betetzeko erantzukizuna duten subjektuei 30. eta 31. artikuluetan ezarritako errekarguak eta berandutze-interesa egotziko zaizkie.

3.Kuotak erregelamenduzko epetik kanpo ordainduz gero, kuota horiek sortu ziren datan indarrean zen kotizazio-tasaren arabera ordainduko dira.

III. KAPITULUA

Babes-jardunaren alderdi erkideak

155.artikulua. Babes-jardunaren irismena.

1.Araubide Orokorraren babes-jarduna 42. artikuluan ezarritakoa izango da, jarduera uzteagatiko babesa eta prestazio ez-kontributiboak kenduta.

Prestazioak eta onurak titulu honetan eta bera garatzeko erregelamenduzko xedapenetan ezartzen diren baldintzetan emango dira.

2.136.2.q) artikuluan aipatzen den besteren konturako langileen parekatzearen kasuan, parekatze hori xedatzen duen arauak berak zehaztuko du emandako babesaren irismena.

156.artikulua. Laneko istripua zer den.

1.Laneko istriputzat jotzen da besteren kontura egiten duen lana dela-eta edo lan horren ondorioz langileak jasaten duen edozein gorputz-lesio.

2.Hauek izango dira laneko istripuak:

a)Langileak lanlekura joatean edo handik itzultzean izaten duen istripua.

b)Langileak izaera sindikaleko hautetsi-karguan jardutean edo horren ondorioz izaten duen istripua, eta kargu horien berezko zereginak betetzen diren tokira joan edo handik itzultzean izaten duena.

c)Langileak, enpresaburuak agindutakoa betetzeko edo berez enpresaren funtzionamendurako interesgarria izan daitekeela uste duelako, egiten dituen lanetan edo horien ondorioz izaten duen istripua, nahiz eta lan horiek bere lanbide-taldekoak ez izan.

d)Salbamendu-egintzetan eta antzeko beste batzuetan gertatzen zaizkion istripuak, lanari lotuta badaude betiere.

e)Langileak bere lana betetzeagatik harrapatzen duen baina hurrengo artikuluan sartzen ez den gaixotasuna, baldin eta frogatzen bada gaixotasun hori soilik lanaren ondorioz harrapatu duela.

f)Langileak aurretik jasan dituen gaixotasunak edo akatsak, baldin eta istripuaren ondoriozko lesioagatik larriagotzen badira.

g)Gaixotasun interkurrenteen ondorioz izaera, iraupena, larritasuna edo senda- eguna aldatzen zaien istripu-ondorioak; istripuak berak ekarritako prozesu patologikoak eragindako konplikazioak; edo gaixoa sendatzeko jarri den ingurune berrian hartutako gaixotasunetatik sortu diren ondorioak.

3.Besterik frogatu ezean, laneko istriputzat joko dira langileak lan-denboran eta lantokian jasaten dituen lesioak.

4.Aurreko zenbakietan ezarritakoa gorabehera, honako hauek ez dira laneko istriputzat hartuko:

a)Lanaz aparteko ezinbestearen ondoriozkoak; halakotzat jotzen da, bere jitea dela- eta, istripua gertatzean egiten ari zen lanarekin batere harremanik ez duena.

Inolaz ere ez dira lanaz aparteko ezinbestetzat hartuko intsolazioa, tximista eta antzeko beste natura-fenomeno batzuk.

b)Istripua izan duen langilearen doloari edo zuhurtziagabekeria ausartegiari zor zaizkionak.

5.Honako hauek ez dira istripu bat laneko istriputzat jotzeko oztopo izango:

a)Zuhurtziagabekeria profesionala, lan bat normalean egitearen eta horrek ematen duen konfiantzaren ondorioa denean.

b)Enpresaburuaren, istripua izan duenaren lankide baten edo beste pertsona baten erruduntasun zibila edo erruduntasun kriminala, lanarekin batere zerikusirik ez duenean izan ezik.

157.artikulua. Gaixotasun profesionala zer den.

Gaixotasun profesionaltzat hartuko da besteren kontura egindako lanaren ondorioz hartutakoa, aplikatzekoak eta lege honen garapenekoak diren xedapenen bitartez onartzen den koadroan zehazten diren jardueretan, baldin eta gaixotasun profesional bakoitzerako koadro horretan aipatzen diren elementu edo substantzien eraginez sortu bada.

Xedapen horietan zehaztuko da zein prozedura bete beharko den koadro horretan gehitu beharrekotzat jotzen diren gaixotasun profesional berriak sartzeko. Prozedura horrek, kasu guztietan, nahitaezko izapide gisa, Osasuneko, Gizarte Zerbitzuetako eta Berdintasuneko Ministerioaren txostena jasoko du.

158.artikulua. Lanez kanpoko istripuak eta gaixotasun arruntak zer diren.

1.Lanez kanpoko istriputzat hartuko da 156. artikuluaren arabera laneko istriputzat jotzen ez dena.

2.Joko da gaixotasun arrunt direla ez laneko istripu ez gaixotasun profesionaltzat jotzen ez diren osasunaren gorabeherak, 156. artikuluko 2.e), f) eta g) letretan eta 157. artikuluan xedatutakoaren arabera, hurrenez hurren.

159.artikulua. Gainerako gertakariak zer diren.

Gainerako gertakarien legezko kontzeptua izango da haietako bakoitza kontuan hartuta emandako prestazioetarako eskubidea onartzeko eskatzen diren baldintzetatik ondorioztatzen dena.

160.artikulua. Arrisku katastrofikoak.

Inolaz ere ez dira Araubide Orokorraren babespekotzat joko beren legeria bereziaren babesean katastrofikotzat jotako arriskuak.

IV. KAPITULUA

Prestazioen arloko arau orokorrak

161.artikulua. Prestazioen zenbatekoa.

1.Prestazio ekonomikoen zenbatekoa ez bada lege honetan zehazten, legea garatzeko arauetan finkatuko da.

2.Pentsioen eta gainerako prestazioen zenbatekoa, haien kopurua oinarri arautzaile baten arabera kalkulatzen bada, horietako bakoitzarentzat aipatzen diren aldietan kotizatu diren oinarrien guztizkoaren arabera finkatuko da.

149.artikuluan aipatzen den aparteko lanorduengatiko kotizazio osagarria ez da zenbatuko prestazioen oinarri arautzailea ezartze aldera.

Nolanahi ere, prestazio bakoitzaren oinarri arautzaileak ezingo du gainditu 148. artikuluan kotizazio-oinarri bakoitzerako ezarritako gehieneko muga.

3.Enplegu-aniztasuna dagoenean, lan egindako enpresetan kotizatzerakoan hartutako oinarrien baturaren arabera ezarriko da prestazioen oinarri arautzailea, eta horrela zehaztutako oinarri arautzaileari aurreko zenbakian aipatzen den gehieneko muga aplikatuko zaio.

4.Gertakari arruntengatiko kotizazioak ordaindu ez diren jarduera-aldiei dagokienez,

152.artikuluan ezarritako moduan, kotizaziotik kanpo utzitako prestazioen oinarri arautzailea zehaztearen ondorioetarako, ekitaldi ekonomiko bakoitzean kotizaziotik salbuetsitako hileko ordainketei dagozkien kotizazio-oinarriak ezingo dira hau baino handiagoak izan: aurreko urte naturaleko kotizazio-oinarrien batezbestekoari adierazi den azken urteko kontsumoko prezioen indizearen batez besteko aldakuntzaren portzentaje ezaguna gehitu eta horri bi puntu portzentual erantsita ateratzen den emaitza.

162.artikulua. Prestazioen ezaugarriak.

1.Gizarte Segurantzako Araubide Orokorraren prestazioek 44. artikuluan oro har ezarritako ezaugarriak izango dituzte.

2.Enpresaburuek beren kargura ordaindu behar dituzten prestazioak, 167.2 artikuluan eta 173.1 artikuluko bigarren lerrokadan adierazitakoaren arabera, edo kudeaketan laguntzeagatik ordaindu behar dituztenak, eta, kasua bada, likidazio- araubidean Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek ordaindu behar dituztenak, kreditu pribilegiatutzat hartuko dira, eta, hori dela-eta, Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 32. artikuluan ezarritako araubidea izango dute.

3.Aurreko zenbakietan xedatutakoa 164. artikuluak aipatzen duen prestazioen errekarguari ere aplikatuko zaio.

163.artikulua. Pentsioen bateraezintasuna.

1.Araubide orokor honen pentsioak elkarrekin bateraezinak izango dira onuradun berarengan metatzen direnean, legez edo erregelamenduz berariaz kontrakoa xedatzen ez bada. Bateraezintasun kasuan, bi pentsio edo gehiagorako eskubidea duenak horietako bat hautatuko du.

2.Aurreko zenbakian ezarritako bateraezintasun-araubidea aplikatzekoa izango zaio, halaber, 196.2 artikuluan aurreikusitako oroharreko kalte-ordainari, ezintasun iraunkorragatiko pentsioa ordezten duen prestazioa den aldetik, ezintasun osoaren graduan.

164.artikulua. Laneko istripuen edo gaixotasun profesionalen ondoriozko prestazio ekonomikoen errekargua.

1.Laneko istripu batean edo gaixotasun profesional batean kausa duten prestazio ekonomiko guztiak ehuneko 30etik ehuneko 50era bitarte gehituko dira, faltaren larritasunaren arabera, lesioa arauzko babes bitartekorik ez duten edo horiek erabileraz kanpo edo egoera txarrean dituzten lan-ekipamenduekin edo instalazio, zentro edo lantokietan gertatzen denean, edo laneko segurtasun- edo osasun-neurri orokorrak edo bereziak bete ez direnean, edo lan bakoitzerako egokitasun pertsonaleko neurriak (lanaren ezaugarriak eta langilearen adina, sexua eta gainerako baldintzak tarteko) zaindu ez direnean.

2.Aurreko zenbakian ezarritako errekargua ordaintzeko erantzukizuna zuzenean enpresaburu arau-hauslearena izango da, eta ezingo da hura dela-eta inongo asegururik egin. Zuzenbidez guztiz deuseza izango da hura estaltzeko, konpentsatzeko edo eskualdatzeko egindako itun edo kontratu oro.

3.Artikulu honek arautzen duen erantzukizuna independentea eta bateragarria da arau-haustetik erator daitezkeen era guztietako erantzukizunekin, baita erantzukizun penalarekin ere.

165.artikulua. Prestazioetarako eskubidearen baldintzak.

1.Araubide Orokorreko prestazioetarako eskubidea sortzeko, haren aplikazio- eremuan sartzen diren pertsonek, prestazio bakoitza eskuratzeko eskatzen diren betekizun partikularrez gainera, araubide horretan afiliatuta eta alta emanda, edo altarekin parekatutako egoeran, egon behar dute babestutako gertakaria edo egoera gertatzen denean, legezko xedapen espresu baten bidez kontrakoa adierazi ezean.

2.Aitorpena edo zenbatekoa, gainera, kotizazio-aldi batzuk betetzeko baldintza pean daukaten prestazioen kasuan, ondorio horietarako zenbatu ahalko dira soilik egiazki egindako kotizazioak edo lege honetan edo bera garatzeko erregelamenduzko xedapenetan haiekin berariaz parekatutakoak.

3.Aldi baterako ezintasun-egoerari, amatasun-egoerari, aitatasun-egoerari, haurdunaldiko arrisku-egoerari edo edoskialdi naturaleko arrisku-egoerari dagozkien

kuotak zenbatu egingo dira prestazioak jasotzeko eskubidea izateko aldez aurretik egin beharreko kotizazio-aldiari begira.

4.Ez da kotizazioaren aurreko aldirik eskatuko istripu baten ondoriozko prestazioetarako eskubidea izateko, istripu hori lanekoa izan ala ez, edo gaixotasun profesionalaren ondoriozko prestazioetarako eskubidea izateko, legezko xedapen espresu baten bidez kontrakoa adierazi ezean.

5.Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 48.10 artikuluak genero- indarkeriako kasuetarako aipatzen duen etenaldia, lanpostuaren erreserbarekin, benetan kotizatutako alditzat joko da, Gizarte Segurantzaren kasuan kasuko prestazioen ondorioetarako, prestazio horiek sortzen direnean erretiroaren, ezintasun iraunkorraren, heriotza eta biziraupenaren, amatasunaren, langabeziaren eta minbizia edo beste gaixotasun larriren bat duten adingabeak zaintzearen ondorioz.

6.Lan-kontratua azkendu ondoren irauten duen amatasun- edo aitatasun-aldia, edo langabezia-prestazioa jaso bitartean hasten den amatasun- edo aitatasun-aldia benetan kotizatutako alditzat joko da, erretiroaren, ezintasun iraunkorraren, heriotza eta biziraupenaren, amatasunaren eta aitatasunaren eta minbizia edo beste gaixotasun larriren bat duten adingabeak zaintzearen ondorioz Gizarte Segurantzaren kasuan kasuko prestazioak jasotzeko.

166.artikulua. Altarekin parekatutako egoerak.

1.165.1 artikuluan aipatutako ondorioetarako, legezko erabateko langabezia-egoera altarekin parekatutakoa izango da, langileak gertakari horren ondoriozko prestazioa jaso bitartean.

2.Halaber, altarekin parekatutako egoera izango da, kotizazioari eutsita, haurdunaldiko arriskuaren eta edoskialdi naturaleko arriskuaren ziozko subsidioen kasuan izan ezik, langileak duen egoera urteko opor ordainduek iraun bitartean, langile horrek ez duenean oporrik izan lan-kontratua amaitu aurretik.

3.Nahitaezko eszedentziaren, enpresak lurralde nazionaletik kanpo eramatearen eta Gizarte Segurantzaren Administrazioarekiko hitzarmen bereziaren kasuak, bai eta Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak aipatzen dituen gainerako kasuak ere, alta-egoerarekin parekatu ahalko dira, gertakari jakin batzuetarako, erregelamenduz finkatzen diren irismenarekin eta baldintzekin.

4.Araubide Orokor honen aplikazio-eremuan bildutako langileak zuzenbide osoz hartuko dira alta-egoeran baleude bezala laneko istripuen, gaixotasun profesionalen eta langabeziaren ondorioetarako, nahiz eta enpresaburuak bere betebeharrak bete gabe eduki. Arau bera aplikatuko da gaixotasun arruntaren, amatasunaren eta lanez kanpoko istripuaren ondoriozko osasun-laguntzaren ondorio hutsetarako.

5.Gobernuak, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren titularrak proposatuta eta behar diren finantza-baliabideak finkatu ondoren, aurreko zenbakian aipatzen den altaren presuntzioa zabaldu ahalko die titulu honetan araututako gainerako gertakarietako bati edo batzuei.

6.Aurreko bi zenbakietan ezarritakoak ez du ezertan eragotziko enpresaburuek Araubide Orokorrean beren langileen alta eskatzeko betebeharra, 139. artikuluan xedatuari jarraituz, ez eta hurrengo artikuluan ezarritakoaren arabera bidezko den enpresa- erantzukizuna ere.

7.Grebak eta patronalaren itxierak iraun bitartean, langilea alta bereziko egoeran egongo da Gizarte Segurantzan.

167.artikulua. Prestazioak direla-eta dauden erantzukizunak.

1.Prestazio bat jasotzeko eskubidea 165. artikuluan aipatutako baldintzak betetzearen ondorioz sortu denean, kasuko erantzukizuna egotziko zaie, bakoitzari dagozkion eskumenen arabera, entitate kudeatzaileei, Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuei edo kudeaketan laguntzen duten enpresaburuei, edo, hala badagokie, zerbitzu erkideei.

2.Afiliazioaren, alten eta bajen arloko betebeharrak eta kotizazioaren arloko betebeharrak ez betetzeak berekin ekarriko du erantzukizuna eskatzea, prestazioen ordainketari dagokionez, egozpen-kasuak eta haien irismena finkatu ondoren eta egozpen hori eraginkor egiteko prozedura arautu ondoren.

3.Aurreko zenbakian ezarritakoa gorabehera, entitate kudeatzaileek, Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek edo, kasua bada, zerbitzu erkideek, bakoitzak bere eskumenen esparruan, prestazioak ordainduko dizkiete onuradunei, zenbaki horretan bildu diren kasuetan, erregelamenduz hala ezartzen bada, eta, horrenbestez, onuradun horien eskubide eta akzioetan subrogatuko dira. Aipatutako ordainketa bidezkoa izango da baita enpresak desagertu direnean ere, edo, beren izaera berezia dela-eta premiamendu-probidentziaren xede ezin izan daitezkeenetan. Halaber, aipatutako entitate, mutua eta zerbitzuek beren gain hartuko dute prestazioen ordainketa, enpresaburuek ordainketa horri dagokionez daukaten erantzukizunaren irismena arintzen den neurrian.

Prestazioen aurrerapenak ezingo du inoiz gainditu egitate eragilearen unean indarrean den ondorio askotarako errenta-adierazle publikoaren zenbatekoa halako bi eta erdi, edo, kasua bada, ordainketa aurreraturako behar den kostu-kapitalaren zenbatekoa, entitate kudeatzaileek, mutuek edo zerbitzuek adierazitako mugarekin. Nolanahi ere, prestazioen edo mutuek edo haien erantzule deklaratutako enpresek haiek ordaintzeko kostu- kapitalaren zenbatekoaren kalkuluak kapitalizazio-interesa eta aseguratze-faltarengatik ezarritako errekargua jasoko ditu, baina kanpo utziko du lanean segurtasun- eta osasun- neurriak falta izateagatiko errekargua, 164. artikuluan aipatzen dena.

Onuradunen eskubide eta akzioetan subrogatzearen ondorioz entitate, mutua edo zerbitzuei –administrazio-ebazpen baten bidez edo ebazpen judizial baten bidez prestazioen erantzule deklaratutako enpresaburuaren aurrean edo berme-eginkizuna duten Gizarte Segurantzaren entitateen aurrean– dagozkien eskubide eta akzioak erantzule subsidiarioaren aurka egikaritu ahalko dira, soilik enpresaburu horren kaudimengabeziaren behin-behineko edo behin betiko deklarazio administratibo edo judizialaren ondoren.

Zenbaki honetan ezarritakoaren indarrez entitate kudeatzaileak, mutuak eta, kasua bada, zerbitzu erkideak onuradunen eskubide eta akzioetan subrogatzen direnean, haiek enpresaburuaren aurrean baliatu ahalko dute subrogazioaren eskubidearen eta akzioaren eraginkortasunerako jarraitu den administrazio-bide auzibide bera.

4.Entitate kudeatzaile eskudunari egokituko zaio, administrazio-bidean, prestazioak direla-eta erantzukizuna deklaratzea, prestazioa edozein dela ere, bai eta, kasua bada, hura aurreratu behar duen edo kasuko kostu-kapitala eratu behar duen entitatea deklaratzea ere.

168.artikulua. PRESTAZIOAK DIRELA-ETA DAUDEN ERANTZUKIZUNEN KASU BEREZIAK.

1.Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 42. artikuluan enpresaburu kontratatzailearen jarduerari berari dagozkion obren eta zerbitzuen kontratei eta azpikontratei buruz ezarritakoa ezertan kendu gabe, enpresaburu bat prestazio baten ordainketaren erantzule, guztiz edo zati batean, deklaratu denean, aurreko artikuluan ezarritakoaren arabera, kasuko obra edo industria kontratatuta badago, haren jabeak erantzun beharko du enpresaburuaren betebeharrengatik, baldin eta azken hori kaudimengabe deklaratzen bada.

Horrelako erantzukizun subsidiariorik ez da egongo kontratatutako obra etxebizitza baten titularrak bere etxebizitzarako kontrata ditzakeen konponketei buruzkoa denean soilik.

2.Ustiategiaren, industriaren edo negozioaren titulartasunaren oinordetza kasuetan, eskuratzaileak aurrekoarekin edo haren jaraunsleekin solidarioki erantzungo du oinordetza horren aurretik sortutako prestazioen ordainketa dela-eta. Erantzukizun bera ezartzen da enpresaburu lagatzailearen eta lagapen-hartzailearen artean, eskulanaren aldi baterako lagapen kasuetan, nahiz eta adiskidetasunezkoa edo irabazi-asmorik gabekoa izan,

ezertan kendu gabe Aldi Baterako Lan Enpresak Arautzen dituen ekainaren 1eko 14/1994 Legearen 16.3 artikuluan ezarritakoa.

Erregelamendu bidez arautuko da Gizarte Segurantzaren Administrazioak noiz eman ditzakeen eskuratzaileentzako erantzukizun-ezaren bermea dakarten ziurtagiriak.

3.Prestazioaren sorburua norbaiten –enpresaburua barne– erantzukizun kriminala edo zibila dakarren egitatezko kasuren bat izan bada, entitate kudeatzaileak, zerbitzu erkideak edo, hala badagokio, Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduen mutuak, behin gainerako baldintzak beteta, prestazioa ordainduko du, aipatutako erantzukizunak ezertan eragotzi gabe. Halako kasuetan, langileak edo haren eskubidedunek ustez erantzukizun kriminala edo zibila dutenen kalte-ordainak eskatu ahalko dituzte.

Langileek edo kausadunek egikaritzen dituzten akzioak alde batera utzita, Osasun Kudeaketarako Institutu Nazionalak edo kasuan kasuko autonomia-erkidegoak eta, kasua bada, Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek eskubidea izango dute hirugarren erantzuleari, edo, kasua bada, legez edo kontratu bidez haren betebeharretan subrogatu denari, ordaindutako osasun-prestazioen kostua erreklamatzeko. Eskubide bera izango du, kasua bada, osasun-laguntzaren kudeaketan laguntzen duen enpresaburuak, lege honetan ezarritakoaren arabera.

Aurreko lerrokadak aipatzen duen ordainerako eskubidea egikaritzeko, hartan aipatzen den entitate kudeatzaileak eta, kasua bada, Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek edo enpresaburuek ahalmen osoa izango dute kalte-ordaina eraginkor egiteko jarraitutako prozedura penalean edo zibilean zuzenean pertsonatzeko, bai eta hura zuzenean sustatzeko ere, eta hirugarren kaltedun gisa hartuko dira Zigor Kodearen 113. artikuluaren ondorioetarako.

V. KAPITULUA

Aldi baterako ezintasuna

169.artikulua. Kontzeptua.

1.Honako hauek hartuko dira aldi baterako ezintasuna berekin dakarten egoeratzat:

a)Gaixotasun arrunt edo profesional bati eta istripuari, lanekoa izan ala ez, zor zaizkionak, langileak Gizarte Segurantzaren osasun-laguntza jasotzen duen eta lanerako ezinduta dagoen bitartean. Gehieneko iraupena hirurehun eta hirurogeita bost egunekoa izango da, eta beste ehun eta laurogei egunez luzatu ahalko da uste bada egun horietan langileari, sendatu delako, alta medikoa eman dakiokeela.

b)Gaixotasun profesionalagatiko behaketa-aldiak, zeinetan preskribatzen baita langilea bajan egotea, gehienez ere sei hilabetez. Epe hori beste sei hilabetez luzatu ahalko da gaixotasuna aztertzeko eta diagnostikatzeko beharrezkotzat jotzen denean.

2.Aurreko zenbakiko a) letran aipatzen den aldi baterako ezintasunaren gehienezko iraupenaren eta, hala badagokio, luzapenaren ondorioetarako, berrerotze- eta behaketa- aldiak ere zenbatuko dira.

Prozesu berean berrerortzea gertatu dela joko da patologia beragatik edo antzeko batengatik beste baja mediko bat izan duenean aurrekoaren ondorio-dataren osteko ehun eta laurogei egun naturaleko epearen barruan.

170.artikulua. Aldi baterako ezintasuneko prozesuen gaineko eskumenak.

1.Aldi baterako ezintasuneko prozesuetako hirurehun eta hirurogeita bost eguneko epea bete arte, Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalak –entitate horri atxikitako ikuskatzaile medikoen bitartez– Gizarte Segurantzaren Osasun Zerbitzuen Ikuskatzailetzak, edo kasuko osasun-zerbitzu publikoaren organo baliokideak, dauzkan eskumen berak baliatuko ditu, ondorio guztietarako alta medikoa emateko.

Alta Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalak ematen duenean, bera izango da eskudun bakarra, bere ikuskatzaile medikoen bitartez, patologia berak edo antzeko beste

batek sortutako beste baja mediko bat emateko, aipatutako alta medikoa eman eta hurrengo ehun eta laurogei egunetan.

2.Aurreko zenbakian aipatutako hirurehun eta hirurogeita bost eguneko epea agortutakoan, Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalak soilik izango du eskumena – langilearen ezintasun iraunkorra ebaluatzeko, kalifikatzeko eta berrikusteko organo eskudunen bitartez– berariazko luzapena aitortzeko, gehienez ere ehun eta laurogei egun gehiagoz, edota ezintasun iraunkorreko espedientea has dadila erabakitzeko, edota alta medikoa emateko, interesduna sendatu egin delako edo, justifikaziorik gabe, Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalak deitutako osasun-azterketetara joan ez delako. Era berean, Gizarte Segurantzako Institutu Nazionala izango da eskudun bakarra beste baja mediko bat emateko aldi baterako ezintasun-egoeran, patologia beraren edo antzeko beste baten ondorioz gertatzen bada, aipatutako alta medikoa eman eta hurrengo ehun eta laurogei egunetan.

Aurreko lerrokadan adierazitakoaren arabera Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalak alta medikoa emateko hartutako erabakiaren aurrean, interesdunak bere desadostasuna adierazi ahalko dio osasun-zerbitzu medikoko ikuskatzailetzari, lau egun naturaleko gehieneko epearen barruan. Ikuskatzailetza hori ados ez badago entitate kudeatzailearen irizpidearekin, sei egun naturaleko gehieneko epean proposatu ahalko dio bere erabakia berrazter dezan, desadostasunaren arrazoiak eta funtsa zehaztuta.

Ikuskatzailetza medikoak entitate kudeatzailearen erabakia berrestearen alde egiten badu, edo ebazpena eman eta hurrengo hamaika egun naturaletan ezer adierazten ez badu, alta medikoak erabateko ondorioak hartuko ditu. Alta medikoaren egunetik hark erabateko ondorioak hartzen dituen egunera iragaten den aldian joko da aldi baterako ezintasuna luzatu egin dela.

Baldin eta aipatutako zazpi egun naturaleko gehieneko epean ikuskatzailetza medikoak adierazten badu ez dagoela ados entitate kudeatzailearen ebazpenarekin, azken horrek berariaz iritzia eman beharko du hurrengo zazpi egun naturaletan, eta interesdunari ebazpena jakinarazi beharko dio; ebazpen hori ikuskatzailetza medikoari ere emango zaio ezagutzera. Baldin eta entitate kudeatzaileak, egindako proposamenari jarraituz, alta medikoa berraztertzen badu, interesdunari aldi baterako ezintasun-egoeraren luzapena aitortuko zaio ondorio guztietarako. Aitzitik, entitate kudeatzaileak bere erabakia berresten badu –eta, horretarako, oinarri hartu dituen proba osagarriak aurkeztuko ditu–, aldi baterako ezintasun-egoera luzatuko da soilik azken ebazpenaren egunera arte.

3.Artikulu honen erregelamendu bidezko garapenean arautuko da nola egingo diren bertan ezarritako komunikazioak, bai eta hartzen diren erabakiak enpresei, haietan eragina dutenean, ezagutarazteko betebeharra ere.

4.Halaber, erregelamendu bidez arautuko da zein administrazio-prozedura erabiliko den Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalak, interesdunak eskatuta, berrikus ditzan aldi baterako ezintasuneko prozesuetan entitate laguntzaileek ematen dituzten altak.

5.Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalak emandako alta medikoak aurkaratzeko prozesuek Lan Arloko Jurisdikzioa Arautzen duen urriaren 10eko 36/2011 Legeren 71. eta

140.artikuluetan ezarritakoa bete beharko dute.

171. artikulua. PRESTAZIO EKONOMIKOA.

Aldi baterako ezintasuna sor dezaketen egoeretako prestazio ekonomikoa oinarri arautzailearen ehuneko hainbeste den subsidio bat izango da. Subsidio hori lege honetan eta berau garatzeko arauetan ezarritako moduan finkatu eta ordainduko da.

172.artikulua. ONURADUNAK.

Aldi baterako ezintasunagatiko subsidioaren onuradun izango dira Araubide Orokorrean eta 169. artikuluan ezarritako egoeretatik edozeinetan dauden pertsonak, baldin eta, 165.1 artikuluan eskatutako baldintza orokorra betetzeaz gainera, kotizazioko hurrengo gutxieneko aldiak frogatzen badituzte:

a)Gaixotasun arruntaren kasuan, ehun eta laurogei egun egitate eragilearen aurre- aurreko bost urteetan.

b)Istripuaren kasuan (lanekoa zein lanez kanpokoa) edo gaixotasun profesionalaren kasuan, ez da aurretiko kotizazio-aldirik eskatuko.

173.artikulua. Subsidiorako eskubidearen sorrera eta iraupena.

1.Gaixotasun profesionalagatik edo laneko istripuagatik, subsidioa ordainduko da lanean baja sortu eta hurrengo egunetik, eta baja-eguneko soldata osoa enpresaburuak ordaindu behar du.

Gaixotasun arrunta edo lanez kanpoko istripua gertatuz gero, subsidioa laneko bajaren laugarren egunetik aurrera ordainduko da, baina bajaren laugarren egunetik hamabosgarren egunera, biak barne, subsidioa enpresaburuaren kargura izango da.

2.Subsidioa ordainduko da onuraduna aldi baterako ezintasun-egoeran dagoen bitartean, 169. artikuluan ezarritakoaren arabera.

3.Grebak eta patronalaren itxierak iraun bitartean, langileak ez du aldi baterako ezintasunagatik ematen den prestazio ekonomikoa jasotzeko eskubiderik izango.

174.artikulua. Subsidiorako eskubidea azkentzea.

1.Subsidiorako eskubidea egoera hauetan azkenduko da: baja medikotik bostehun eta berrogeita bost egun naturaleko gehieneko epea igaro denean; langileari ohiko lana egitea ahalbidetzen dion sendatze edo hobekuntzagatik alta medikoa jaso duenean; ezintasun iraunkorra deklaratuta edo deklaratu gabe langileari alta eman diotenean; erretiro-pentsioa aitortzean; Gizarte Segurantzako Institutu Nazionaleko edo Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduen mutuako sendagileek ezarritako azterketa eta araketa deialdietara justifikatu gabe ez joatean; edo hiltzean.

Subsidioaren iraupena zehazteko orduan, prozesu bereko berrerortze-aldiak hartuko dira kontuan.

Baldin eta, aldi baterako ezintasuneko subsidioaren iraupeneko bostehun eta berrogeita bost egun naturalak igaro aurretik ezintasun iraunkorreko espediente bat hasita, ezintasun iraunkorragatiko prestaziorako eskubidea ukatzen bada, Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalak baino ez du eskumenik izango patologia beragatik edo antzeko bategatik beste baja mediko bat emateko, ukatzeko ebazpenaren osteko ehun eta laurogei egun naturaleko epearen barruan, langilearen ezintasun iraunkorreko egoera aztertzeko, kalifikatzeko eta berrikusteko eskudun diren organoen bitartez. Horrelakoetan, aldi baterako ezintasuneko prozesuari berrekingo zaio bostehun eta berrogeita bost eguneko epea bete arte, gehienez.

2.Subsidiorako eskubidea aurreko zenbakian finkatutako bostehun eta berrogeita bost egun naturaleko aldia amaitu delako azkentzen denean, ezinduaren egoera aztertuko da ezinbestean, gehienez hiru hilabeteko epean, dagokion ezintasun iraunkorreko graduko kalifikazioa jaso dezan.

Nolanahi ere, osatzeko edo langilearen egoera hobetzeko itxaropena dela-eta langileak tratamendua jarraitu beharra duenean, ondoren lanera itzultzeko asmoz, eta horregatik, aipatutako kalifikazioa geroratzea komeni denean, behar den denboran geroratu ahalko da, baina sekula ez da gaindituko zazpiehun eta hogeita hamar egun naturaleko epea (aldi baterako ezintasuneko egunak gehi haren ondorioak luzatzearenak, alegia).

Zenbaki honetan aurreikusitako aldietan –hiru hilabetekoan eta kalifikazioa geroratzekoan– ez da kotizatzeko betebeharrik egongo.

3.Bostehun eta berrogeita bost egun naturaleko epea igaro delako aldi baterako ezintasunaren prestaziorako eskubidea azkentzen denean, ezintasun iraunkorra deklaratuta edo ez, ehun eta laurogei egun naturaletik gorako aldiaren ondoren baino ezingo da sortu aldi baterako ezintasunaren prestazio ekonomikorik patologia beragatik edo antzeko bategatik; epe hori ezintasun iraunkorraren ebazpenetik aurrera zenbatuta.

Eskubide berri hori sortuko da, baldin eta langileak eskatutako betekizunak betetzen baditu medikuaren baja berriaren egunean, gaixotasun arruntak edo profesionalak edo

istripuak, lanekoa izan edo ez, eragindako aldi baterako ezintasuneko subsidioaren onuraduna izateko. Ondorio horietarako, gaixotasun arruntaren ondoriozko aldi baterako ezintasuneko subsidioa eskuratzeko behar den kotizazio-aldia frogatzeko orduan, ezintasun iraunkorraren ebazpenetik aurrera egindako kotizazioak bakarrik hartuko dira kontuan.

Nolanahi ere, nahiz eta patologia bera edo antzekoa izan, eta ezintasun iraunkorretik oraindik ehun eta laurogei egun natural igaro ez direnean, aldi baterako ezintasunaren beste prozesu bati ekin ahalko zaio, behin bakarrik, baldin eta, langilearen ezintasun iraunkorreko egoera ebaluatzeko, kalifikatzeko eta berrikusteko eskudun organoen bitartez, Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalak uste badu langileak lan-gaitasuna berreskura dezakeela. Hartarako, Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalak baja xedatuko du aldi baterako ezintasunagatiko prestazio ekonomikoaren ondorio hutsetarako.

4.Prozesuaren hirurehun eta hirurogeita bost egunetara iritsi aurretik ezintasun iraunkorreko proposamena duen alta medikoa emateak aldi baterako ezintasuna azkenduko du.

Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalak ezintasun iraunkorreko espediente bat hastea erabakitzen badu hirurehun eta hirurogeita bost eguneko epea amaitu ondoren, aipatutako epe hori betetzeko datan azkenduko da aldi baterako ezintasuneko egoera. Baldin eta Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalak, 170.2 artikuluan xedatutako eskumenak erabiliz, aldi baterako ezintasuneko egoera espresuki luzatzea erabakitzen badu, eta horren barruan ezintasun iraunkorreko espediente bat hasten badu, berau hastea erabakitzen duen ebazpenaren datan azkenduko da aldi baterako ezintasuneko egoera.

5.Aurreko zenbakietan xedatutakoa gorabehera, aldi baterako ezintasunaren ondorio ekonomikoak luzatzeko egoeran egongo da langilea, harik eta ezintasun iraunkorra kalifikatzen den arte, azkentzea honako arrazoi hauek eragiten badute: ezintasun iraunkorreko proposamena duen alta medikoak, Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalak ezintasun iraunkorreko espedientea hasteko erabakia hartzeak edo bostehun eta berrogeita bost egun naturaleko epea amaitzeak.

Aurreko lerrokadan aipatutako kasuetan, ezintasun iraunkorreko prestazio ekonomikoaren ondorioak berau aitortzen duen entitate kudeatzailearen ebazpen-datatik aurrera hasiko dira, betiere berau geroagokoa ez bada aldi baterako ezintasunaren ondorioak luzatzeko kontzeptuan langilea jasotzen ari zena baino; horrelakoetan, ondorioak aldi baterako ezintasuna azkendu ondoko egunera eramango dira atzera.

Baldin eta aldi baterako ezintasuna azkentzen bada bere bostehun eta berrogeita bost egun naturaleko epea amaitu aurretik, horren ondoren ezintasun iraunkorreko deklaraziorik egin gabe, langileak kotizatu beharko du oraindik lan-harremana amaitu arte, edo bostehun eta berrogeita bost egun naturaleko epe hori bukatu arte, ondoren egiten bada ezintasun iraunkorrik ez dagoelako deklarazioa.

175.artikulua. Subsidiorako eskubidea galtzea edo etetea.

1.Aldi baterako ezintasunagatiko subsidiorako eskubidea ukatu, baliogabetu edo eten egin daiteke:

a)Baldin eta onuradunak iruzurra egin badu prestazio hori lortu edo iraunarazteko.

b)Onuradunak bere kontura edo besteren kontura lan egiten badu.

2.Subsidiorako eskubidea eten daiteke, orobat, inongo arrazoirik gabe onuradunak agindu zaion tratamenduari uko egiten badio edo tratamendua uzten badu.

3.Onuraduna ez bada agertzen Gizarte Segurantzako Institutu Nazionaleko eta Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuetako sendagileek egindako edozer deialditara, kautelaz etengo da eskubidea, ez-agertze horren zergatia justifikatuta dagoen edo ez dagoen egiaztatzeko. Eskubidea eteteko prozedura eta horren ondorioak erregelamenduz arautuko dira.

176.artikulua. Behaketa-aldiak eta betebehar bereziak gaixotasun profesionalaren kasuan.

1.169.1.b) artikuluan xedatutakoaren ondorioetarako, behaketa-alditzat hartuko da gaixotasun profesionalaren azterketa medikoa egiteko behar den denbora, behin betiko diagnostikoa geroratzeko beharra dagoenean.

2.Aurreko zenbakian xedatutakoa ulertuko da ezertan eragotzi gabe Araubide Orokorraren edo enpresaburuen kargura ezarrita dauden edo ezar daitezkeen betebeharrak, gaixotasun profesional baten ondorioz langile baten lanpostua lekualdatzea, enpresan baja ematea edo antzeko beste neurri batzuk erabakitzen direnean.

VI. KAPITULUA

Amatasuna

1.atala. Kasu orokorra

177.artikulua. Babestutako egoerak.

Atal honetan ezarritako amatasun-prestazioaren ondorioetarako, babestutako egoerak izango dira amatasuna, adopzioa, adopzio-helburuko zaintza eta familia-harrera –Kode Zibilarekin edo autonomia-erkidegoetan familia-harrera arautu duten lege zibilekin bat etorriz– betiere, azken kasu horretan, iraupena urtebetekoa baino laburragoa ez bada, halako egoeren ondorioz izaten diren atsedenaldiek iraun bitartean, Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 48. artikuluko 4., 5. eta 6. zenbakietan eta Enplegatu Publikoaren Oinarrizko Estatutuari buruzko apirilaren 12ko 7/2007 Legearen 49.a) eta b) artikuluetan ezarritakoaren arabera.

178.artikulua. Onuradunak.

1.Amatasun-subsidioaren onuradun izango dira Araubide Orokorrean sartutako pertsonak, sexua gorabehera, aurreko artikuluan aipatutako atsedenaldiak dituztenean, betiere, 165.1 artikuluak eskatutako baldintza orokorra eta erregelamendu bidez ezarritako gainerako baldintzak betetzeaz gain, gutxieneko kotizazio-aldi hauek frogatzen badituzte:

a)Langileak hogeita bat urte baino gutxiago baditu erditzea gertatzen denean edo harreraren nahiz adopzio-helburuko zaintzaren erabaki administratiboa ematen den egunean, edo adopzioa eratu duen ebazpen judiziala ematen denean, ez da behar gutxieneko kotizazio-aldirik.

b)Langileak hogeita bat eta hogeita sei urte bitarteko adina badu erditzea gertatzen denean edo harreraren edo adopzio-helburuko zaintzaren erabaki administratiboa zein judiziala hartzen denean, edo adopzioa eratu duen ebazpen judiziala ematen denean, gutxieneko kotizazio-aldia laurogeita hamar egunekoa izan beharko da, atsedenaldia hasi aurreko zazpi urteetan. Betekizun hori gauzatutzat joko da, baldin eta, ordezko aukera gisa, langileak frogatzen badu bere lan-bizitzan ehun eta laurogei egun kotizatu dituela, azken data horren aurretik.

c)Langileak hogeita sei urte beteak baditu erditzea gertatzen denean edo harreraren edo adopzio-helburuko zaintzaren erabaki administratiboa zein judiziala hartzen denean, edo adopzioa eratu duen ebazpen judiziala ematen denean, gutxieneko kotizazio-aldia ehun eta laurogei egunekoa izan beharko da, atsedenaldia hasi aurreko zazpi urteetan. Betekizun hori gauzatutzat joko da, baldin eta, ordezko aukera gisa, langileak frogatzen badu bere lan-bizitzan hirurehun eta hirurogei egun kotizatu dituela, azken data horren aurretik.

2.Erditzea gertatzen denean, eta ama biologikoari dagokionez bakarrik, aurreko zenbakian aipatutako adina izango da interesdunak duena atsedenaldiari ekitean; erditze- unea hartuko da erreferentziatzat kasu bakoitzean gutxieneko kotizazio-aldia egiaztatzeko.

3.Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 48.5 artikuluaren bigarren lerrokadan eta Funtzio Publikoa Eraldatzeko Neurriei buruzko apirilaren 12ko 7/2007 Legeak 49.b) artikuluaren zazpigarren lerrokadan ezarritako nazioarteko adopzio kasuei dagokienez, 1. zenbakian jasotako adina izango da interesdunek dutena atsedenaldiari ekiteko unean; ebazpenaren data hartuko da erreferentzia gisa, kasu bakoitzean gutxieneko kotizazio-aldia egiaztatzeko.

179.artikulua. Prestazio ekonomikoa.

1.Amatasunagatiko prestazio ekonomikoa izango da kasuan kasuko oinarri arautzailearen ehuneko 100eko subsidioa. Ondore horietarako, oinarri arautzailea izango da gertakari arrunten ondoriozko aldi baterako ezintasunaren prestazioarentzat ezarritakoa.

2.Aurreko zenbakian ezarritakoa gorabehera, Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalak subsidioa behin-behineko ebazpen batez aitortu ahalko du, sistemako datu- base korporatiboetan gertakari arruntengatiko azken kotizazio-oinarria kontuan hartuta, datu-base horietan amatasun-atsedenaldia edo -baimena hasi aurreko hilabeteari dagokion gertakari arruntengatiko kotizazio-oinarria.

Geroztik egiaztatzen bada atsedenaldia edo baimena hasi aurreko hilabeteko gertakari arruntengatiko kotizazio-oinarria behin-behineko ebazpenean erabilitakoaz bestelakoa dela, birkalkulatu egingo da prestazioa eta behin betiko ebazpena emango da. Oinarria aldatu ez bada, behin-behineko ebazpena behin betiko bihurtuko da hura eman eta hiru hilabeteko epean.

180.artikulua. Amatasun-subsidiorako eskubidea galtzea edo etetea.

Amatasun-subsidioa ukatu, deuseztatu edo eten ahalko da, onuradunak iruzurrez jardun duenean, prestazio hori lortu edo horri eusteko, bai eta atsedenaldiak iraun bitartean beregainean edo inorentzat lan egin duenean ere.

2. atala. Kasu berezia

181.artikulua. Onuradunak.

Amatasuna dela-eta atal honetan jasotako subsidioaren onuradun izango dira araubide orokor honetan sartuta dauden emakumeak, baldin eta, erditzea gertatzen denean, aurreko atalean amatasun-prestazioa izateko ezarri diren betekizun guztiak gauzatzen badituzte, 178. artikuluak gutxieneko kotizazio-aldiaren inguruan ezarritakoa izan ezik.

182.artikulua. Prestazio ekonomikoa.

1.Atal honetan araututako amatasunagatiko prestazio ekonomikoa ez-kontributibotzat hartuko da 109. artikuluaren ondorioetarako.

2.Prestazioaren zenbatekoa izango da ondorio askotarako errenta-adierazle publikoaren (IPREM) ehuneko 100, une bakoitzean indarrean den adierazlea aintzat hartuta, salbu eta 179. artikuluaren edo 248. artikuluaren arabera kalkulatutako oinarri arautzailea txikiagoa denean; azken kasu horretan oinarri arautzaile hori hartuko da kontuan.

3.Prestazioak berrogeita bi egun natural iraungo du, erditzea gertatzen denetik; eskubide hori ukatu, deuseztatu edo eten ahalko da, 180. artikuluan ezarritako arrazoi berberengatik.

Iraupen hori 14 egun naturalez luzatuko da honako kasu hauetan:

a)Familia ugari batean, edo kasuko jaiotza tarteko izaera hori hartzen duen familia batean, seme-alaba bat jaiotzea, Familia Ugariak Babesteari buruzko azaroaren 18ko 40/2003 Legean xedatuari jarraituz.

b)Guraso bakarreko familia batean seme-alaba bat jaiotzea; guraso bakarreko familiatzat hartuko da guraso bakarra eta harekin batera bizi diren seme-alabak, euskarri ekonomiko bakarra guraso hori bada.

c)Erditze anizkoitza, ulertuta halako bat dagoela bi seme-alaba edo gehiago jaiotzen direnean.

d)Amaren edo seme-alabaren desgaitasuna, gutxienez ehuneko 65eko graduan.

Iraupena behin luzatuko da. Ez da egun gehiagorik gehituko aipatutako baldintza horietatik bi edo gehiago gertatzen direla-eta.

VII. KAPITULUA

Aitatasuna

183.artikulua. Babestutako egoera.

Aitatasun-prestazioaren ondorioetarako, babestutako egoerak izango dira semea edo alaba jaiotzea, adopzioa, adopzio-helburuko zaintza eta familia-harrera, Kode Zibilarekin edo autonomia-erkidegoetan hori arautzen duten lege zibilekin bat etorriz, betiere azken kasu horretan iraupena urtebetekoa baino laburragoa ez denean, halako egoeren ondorioz izaten ari den etete-aldiak irauten duen bitartean, Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginak, 48.7 artikuluan ezarritakoari jarraituz, edo Enplegatu Publikoaren Oinarrizko Estatuari buruzko apirilaren 12ko 7/2007 Legearen 49.c) artikuluan ezarritakoaren arabera kasu berdinetan izaten ari den baimenak irauten duen bitartean.

184.artikulua. Onuradunak.

Aitatasun-subsidioaren onuradun izango dira araubide orokor honetan sartuta dauden pertsonak, aurreko artikuluan aipatutako etete-aldiak dituztenean, betiere, 165.1 artikuluak galdatutako baldintza orokorra betetzeaz gain, frogatzen badute, gutxienez ehun eta laurogei egun kotizatu dituztela, etete hori hasi aurreko zazpi urteetan, edo, ordezko aukera gisa, hirurehun eta hirurogei egun euren lan-bizitzan zehar, aipatu dataren aurretik, eta erregelamendu bidez ezarritako gainerako baldintzak betetzen dituztela.

185.artikulua. Prestazio ekonomikoa.

Aitatasunagatiko prestazio ekonomikoa subsidioa izango da; subsidio hori zehaztuko da 179. artikuluak amatasun-prestazioari begira ezarritakoaren arabera, eta ukatu, deuseztatu edo eten ahalko da amatasun-prestaziorako ezarri arrazoi berberengatik.

VIII. KAPITULUA

Haurdunaldiko arriskua

186.artikulua. Babestutako egoera.

Haurdunaldiko arriskuagatiko prestazio ekonomikoari dagokionez, babestutako egoera izango da lan-kontratuaren etete-aldia, emakume langileak bere lanpostua aldatu behar duenean bere egoerarekin bateragarria den beste lanpostu batengatik, Lan Arriskuen Prebentzioari buruzko azaroaren 8ko 31/1995 Legeak 26.3 artikuluan ezarritakoaren arabera lanpostu-aldaketa hori teknikoki nahiz objektiboki ezin denean egin, edo justifikatutako arrazoien ondorioz ezin denean gauzatu.

Haurdunaldiko arrisku-egoeraren prestazioa gertakari profesionalen ondoriozko prestaziotzat hartuko da.

187.artikulua. Prestazio ekonomikoa.

1.Haurdunaldiko arriskuagatiko prestazio ekonomikoa aitortuko zaio emakume langileari, lege honetan gertakari profesionalen ondoriozko aldi baterako ezintasunaren prestazio ekonomikoari begira ezarritako moduan eta baldintzetan, baina hurrengo zenbakietan ezarritako berezitasunekin.

2.Prestazio ekonomikoa sortuko da lan-kontratua etenda geratzen den egunean, eta amaituko da amatasunaren ondorioz kontratua eten baino egun bat lehenago edo emakume langilea aurreko lanpostuan edo bere egoerarekin bateragarria den beste batean berriro lanean hasten den egunaren bezperan.

3.Prestazio ekonomikoa izango da kasuan kasuko oinarri arautzailearen ehuneko 100eko subsidio bat. Ondore horietarako, oinarri arautzailea izango da gertakari profesionalen ondoriozko aldi baterako ezintasunaren prestazioarentzat ezarritakoa.

4.Entitate kudeatzaileak edo Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduen mutuak kudeatu eta ordainduko du haurdunaldiko arriskuagatiko prestazio ekonomikoa, kontuan hartuta enpresak zein entitaterekin egin duen hitzarmena lanbide-arriskuak estaltzeko.

IX. KAPITULUA

Edoskialdi naturaleko arriskua

188.artikulua. Babestutako egoera.

Edoskialdi naturaleko arriskuaren ondoriozko prestazio ekonomikoari dagokionez, babestutako egoera izango da lan-kontratuaren etete-aldia, emakume langileak bere lanpostua aldatu behar duenean bere egoerarekin bateragarria den beste lanpostu batengatik –Lan Arriskuen Prebentzioari buruzko azaroaren 8ko 31/1995 Legeak 26.4 artikuluan ezarritakoaren arabera–, eta lanpostu-aldaketa hori teknikoki nahiz objektiboki ezin denean egin, edo justifikatutako arrazoien ondorioz ezin denean galdatu.

189.artikulua. Prestazio ekonomikoa.

Edoskialdi naturaleko arriskuaren ondoriozko prestazio ekonomikoa aitortuko zaio emakume langileari, lege honetan haurdunaldiko arriskuagatiko prestazio ekonomikoari begira ezarritako modu eta baldintzetan, eta azkenduko da semeak edo alabak bederatzi hilabete egiten dituenean, salbu eta onuraduna lehenago hasi denean berriro lanean, bere lanpostuan edo bere egoerarekin bateragarria den beste batean, eta, kasu horretan, lanean berriro hasi aurreko egunean azkenduko da.

X. KAPITULUA

Minbizia edo beste gaixotasun larriren bat duten adingabeak zaintzea

190.artikulua. Babestutako egoera.

Minbizia edo beste gaixotasun larriren bat duten adingabeak zaintzeko prestazio ekonomikoaren ondorioetarako, egoera babestutzat joko da gurasoek, adoptatzaileek, adopzioaren helburua duten zaintzaileek edo familia-harrera iraunkorra egiten dutenek gutxienez ere ehuneko 50eko lanaldi-murrizketa hartzea, Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 37.6 artikuluaren hirugarren lerrokadan ezarritakoaren arabera, biek lan egiten dutenean, minbizia (tumore gaiztoak, melanomak eta kartzinomak) edo iraupen luzeko ospitaleratzea eskatzen duen beste edozein gaixotasun larri duten beren ardurapeko adingabeak zuzenean eta modu jarraitu eta iraunkorrean zaintzeko, ospitaleratzearen eta gaixotasunaren aurkako tratamendu jarraituaren aldian.

Adingabeak minbizia edo beste gaixotasun larriren bat edukitzeari buruzko egiaztagiria, bai eta ospitaleratzearen eta tratamendua hartzearen beharrari buruzkoa eta horrek iraun bitarteko zaintzari buruzkoa ere, aurreko zenbakian aipatutako moduan, osasun-zerbitzu

publikoaren edo kasuan kasuko autonomia-erkidegoaren osasun-organo administratiboaren txostenaren bitartez egingo dira.

Erregelamenduz zehaztuko da zein gaixotasun joko diren larritzat, kapitulu honetan ezarritako prestazio ekonomikoa aitortzearen ondorioetarako.

191.artikulua. Onuradunak.

1.Minbizia edo beste gaixotasun larriren bat duten adingabeen zaintzarako prestazio ekonomikorako eskubidea izateko, gutxieneko betekizun batzuk eskatuko dira, VI. kapituluko 1. atalean araututako amatasun-prestaziorako ezarritako modu eta baldintza berdinekin.

2.Bi gurasoek, bi adoptatzaileek, adopzioaren helburua duten bi zaintzaileek edo adingabeak familian modu iraunkorrean hartu dituzten biek onuradun izateko baldintzak betetzen badituzte, prestazioa jasotzeko eskubidea horietako bati bakarrik aitortu ahalko zaio.

3.Kapitulu honetan bildutako aurreikuspenak ez zaizkie funtzionario publikoei aplikatuko; izan ere, azken horiek arau izango dute Enplegatu Publikoaren Oinarrizko Estatutuari buruzko apirilaren 12ko 7/2007 Legearen 49.e) artikuluan eta bera garatzeko araudian ezarritakoa.

192.artikulua. Prestazio ekonomikoa.

1.Minbizia edo beste gaixotasun larriren bat duten adingabeak zaintzeagatiko prestazio ekonomikoa gertakari profesionalen ondoriozko aldi baterako ezintasunaren prestaziorako ezarritako oinarri arautzailearen ehuneko 100 den subsidioa izango da, betiere lanaldian duten murrizketaren proportzioan.

2.Prestazio hori azkenduko da, aurretik osasun-zerbitzu publikoak edo kasuko autonomia-erkidegoaren osasun-organo administratiboak txostena emanda, onuradunaren seme-alabaren edo harreran duen adingabearen edo adopzio-helburuko zaintzan duen adingabearen zuzeneko arreta jarraitu eta iraunkorraren beharra amaitzen denean edo adingabeak 18 urte betetzen dituenean.

3.Prestazio ekonomikoaren kudeaketa eta ordainketa Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduen mutuari edo, kasua bada, enpresak arrisku profesionalen estaldura itundua duen entitate kudeatzaileari egokituko zaie.

XI. KAPITULUA

Ezintasun iraunkor kontributiboa

193.artikulua. Kontzeptua.

1.Langilearen egoera hau hartuko da ezintasun iraunkor kontributibotzat: langileak agindutako tratamendua jarraitu ondoren, murrizketa anatomiko edo funtzional larriak erakusten ditu, objektiboki eta ziur aski behin betikoak izan daitezkeenak eta lan-gaitasuna murrizten edo baliogabetzen diotenak. Kalifikazio horretarako ez da traba izango ezinduak lan-gaitasuna berreskuratzeko aukera izatea, baldin eta aukera hori medikoki ziurra ez bada, edo oso epe luzerakoa bada.

Interesduna Gizarte Segurantzara inskribatu zen egunean egondako murrizketa anatomiko edo funtzionalek ez dute ezintasun iraunkorraren kalifikazioa eragotziko kasu hauetan: desgaitasuna duten pertsonak direnean eta, inskribatu ondoren, murrizketa horiek larritu egin direnean eta, berez edo lesio edo patologia berriengatik, interesdunak inskribatzeko unean zeukan lan-gaitasuna murriztu edo ezabatu denean.

2.Ezintasun iraunkorrak aldi baterako ezintasun-egoeraren ondorio izan behar du, aldi baterako ezintasunari dagokion babesik ez duten pertsonen kasuan izan ezik, arrazoia hauetako bat bada: halako babesik jasotzen ez duen eta 166. artikuluan ezarritakoaren arabera altarekin parekatutako egoera batean izatea; besteren konturako langileekin parekatzen diren kasuetan egoera hori bera gertatzen delako, 155.2 artikuluan

ezarritakoaren arabera; edo ezintasun iraunkorra altan egon gabe lortu delako, 195.4 artikuluan ezarritakoari jarraituz.

194.artikulua. Ezintasun iraunkorraren graduak.

1.Ezintasun iraunkorra, edozein dela ere bera eragiten duen arrazoia, interesdunaren lan-gaitasunaren murrizketa-portzentajearen arabera sailkatuko da. Portzentaje hori honako gradu hauen arabera baloratuko da, erregelamenduz onartzen den gaixotasunen zerrendaren arabera:

a)Ezintasun iraunkor partziala.

b)Ezintasun iraunkor osoa.

c)Ezintasun iraunkor absolutua.

d)Baliaezintasun handia.

2.Ezintasun iraunkorraren kalifikazioa, dagokion gradukoa, erregelamenduz ezartzen den lan-gaitasunaren murrizketa-portzentajearen arabera ezarriko da.

Ezintasun-gradua finkatzearen ondorioetarako, kontuan hartuko da lan-gaitasunaren murrizketak zenbateko eragina duen interesduna ezintasun iraunkorraren egitate eragilea gertatu baino lehen aritzen zen lanbidean edo hura sailkatuta zegoen lanbide-taldean jarduteko.

3.Gaixotasunen zerrenda, haien balorazioa –lan-gaitasunaren murrizketaren ondorioetarako– eta ezintasun-graduen zehaztapena, bai eta haien arteko bateraezintasun- araubidea ere, erregelamendu bidez garatuko ditu Gobernuak, Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalaren Kontseilu Nagusiak txostena eman ondoren.

195.artikulua. Onuradunak.

1.Ezintasun iraunkorragatiko prestazioetarako eskubidea izango dute egoera horretan deklaratzen diren eta Araubide Orokorrean dauden pertsonak, zeinek, 165.1 artikuluan eskatzen den baldintza orokorra betetzeaz gainera, artikulu honen 2. eta 3. zenbakietan finkatzen den gutxieneko kotizazio-aldia betea duten, salbu eta hura istripu baten ondoriozkoa, lanekoa izan ala ez, edo gaixotasun profesional baten ondoriozkoa bada; izan ere, kasu horietan ez da eskatuko aurrez inongo kotizazio-aldirik edukitzea.

Ez da gertakari arrunten ondoriozko ezintasun iraunkorragatiko prestazioetarako eskubidea aitortuko onuradunak, egitate eragilearen datan, 205.1.a) artikuluan ezarritako adina duenean eta Gizarte Segurantzaren sistemako erretiro-pentsioa lortzeko betekizunak betetzen dituenean.

2.Ezintasun iraunkor partzialaren kasuan, eskatzekoa izango den gutxieneko kotizazio-aldia mila eta zortziehun egunekoa izango da; egun horiek ezintasun iraunkorra ekarri duen aldi baterako ezintasuna azkendu deneko egunaren aurreko hamar urteetakoak izan beharko dute.

Gobernuak, errege-dekretu bidez, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren titularrak proposatuta, aipatutako prestaziorako zenbaki honetan eskatzen den kotizazio- aldia aldatu ahalko du.

3.Ezintasun iraunkorragatiko pentsioen kasuan, honako hau izango da eskatuko den gutxieneko kotizazio-aldia:

a)Subjektu kausatzaileak hogeita hamaika urte baino gutxiago baditu, hemezortzi urte bete zituen egunetik pentsioaren egitate eragilea gertatu arte iragan den denboraren herena.

a)Subjektu kausatzaileak hogeita hamaika urte beteak baditu, hogei urte bete zituen egunetik pentsioaren egitate eragilea gertatu arte iragan den denboraren laurdena; nolanahi ere, gutxieneko aldia bost urtekoa izango da. Kasu horretan, eskatzekoa den kotizazio-aldiaren bostenak, gutxienez ere, egitate eragilearen aurreko hamar urteetakoa izan beharko du.

Ezintasun iraunkorragatiko pentsiora alta-egoera batetik edo altarekin parekatutako egoera batetik iritsiz gero, kotizatzeko betebeharrik izan gabe, hamar urteko aldia, zeinean sartu behar baita gutxienez ere eskatzekoa den kotizazio-aldiaren bosten bat, atzera kontatuko da, kotizatzeko betebeharra amaitu zen egunetik hasita.

Aurreko lerrokadan aipatzen diren kasuetan, eta pentsioaren oinarri arautzailea finkatzeari dagokionez, 197. artikuluaren 1. 2. eta 4. zenbakietan xedatutakoa aplikatuko da, hurrenez hurren.

4.1. zenbakian ezarritakoa gorabehera, ezintasun iraunkorragatiko pentsioak, gertakari arrunten ondoriozko ezintasun iraunkor absolutuaren edo baliaezintasun handiaren graduetan, sortu ahalko dira egitate eragilea gertatu den unean interesdunak altan edo altarekin parekatutako egoeran ez badaude ere.

Kasu horietan, eskatzekoa den gutxieneko kotizazio-aldia, nolanahi ere, hamabost urtekoa izango da, aldi hori 3.b) zenbakiaren azken tartekian aurreikusitako moduan banatuta.

5.Aurreko zenbakian aipatzen diren kasuetan Araubide Orokorrean eta Gizarte Segurantzaren sistemako beste araubideren batean pentsioa sortzeko, beharrezkoa da araubideetako bakoitzean frogatu diren kotizazioak gutxienez hamabost urtean gainezartzea.

196.artikulua. PRESTAZIO EKONOMIKOAK.

1.Ezintasun iraunkor partzialari dagokion prestazio ekonomikoa oroharreko kopuru bat izango da.

2.Ezintasun iraunkor osoari dagokion prestazio ekonomikoa biziarteko pentsio bat izango da, eta pentsio hori, kasu berezietan, oroharreko kalte-ordain batez ordeztu ahalko da, onuradunak hirurogei urte baino gutxiago baldin baditu.

Ezintasun iraunkor osoaren deklarazioa dutenek aurreko lerrokadan ezarritako pentsioa jasoko dute, erregelamenduz ezartzen den portzentajea gehituta, baldin eta duten adinarengatik, prestakuntza orokor edo espezializaturik ez izateagatik eta bizilekuarekin lotutako inguruabar sozial eta lanekoengatik uste baldin bada zailtasuna izango dutela aurreko ohiko jardueraz bestelako batean enplegua lortzeko.

Gaixotasun arrunten ondoriozko ezintasun iraunkor osoagatiko pentsioaren zenbatekoa ezingo da izan une bakoitzean indarrean den hemezortzi urtetik gorakoentzako gutxieneko kotizazio-oinarria baino ehuneko 55 baino gutxiago, urteko kopuruan.

3.Ezintasun iraunkor absolutuari dagokion prestazio ekonomikoa biziarteko pentsio bat izango da.

4.Baldin eta langilea baliaezintasun handikotzat kalifikatzen bada, biziarteko pentsio baterako eskubidea izango du, aurreko zenbakietan ezarritakoaren arabera, eta haren zenbatekoa osagarri batekin handituko da, baliaezintasuna duenak bera artatzen duen pertsonari ordaindu ahal diezaion. Osagarri horren zenbatekoa izango da egitate eragilearen unean indarrean zen gutxieneko kotizazio-oinarriari ehuneko 45 gehitzearen emaitza, gehi langilearen azken kotizazio-oinarriaren ehuneko 30, ezintasun iraunkorreko egoera eragin duen gertakariari dagokiona. Aipatutako osagarria ezingo da inoiz ere izan langileak, osagarria kenduta, jasotako pentsioaren ehuneko 45 baino txikiagoa.

5.Langileak, hirurogeita zazpi urte edo gehiagorekin, gertakari arrunten ondoriozko ezintasun iraunkorragatiko pentsioa lortzen duenean (erretiro-pentsiorako eskubidea onartzeko betekizunak betetzen ez dituelako), ezintasun iraunkorragatiko pentsioaren zenbatekoa izango da kasuko oinarri arautzaileari une bakoitzean erretiro-pentsioa eskuratzeko ezarrita dagoen gutxieneko kotizazio-aldiari dagokion portzentajea aplikatzearen emaitza. Ezintasun iraunkorra gaixotasun arrunt baten ondorio denean, oinarri arautzailetzat hartuko da soilik 197. artikuluaren 1. zenbakiaren a) letran ezarritakoa aplikatzearen emaitza.

6.Artikulu honek aipatzen dituen prestazioak lege hau garatzeko arauetan zehazten diren zenbatekoan eta baldintzetan ordainduko dira.

197.artikulua. Gertakari arrunten ondoriozko ezintasun iraunkorragatiko pentsioen oinarri arautzailea.

1.Gaixotasun arrunt baten ondoriozko ezintasun iraunkorragatiko pentsioen oinarri arautzailea finkatzeko, honako arau hauei jarraituko zaie:

a)Zatiketa honen emaitza izango da: egitate eragilearen aurreko hilaren aurreko 96 hiletan onuradunak izandako kotizazio-oinarriak zati 112.

Oinarri horien zenbaketa erregela hauen arabera egingo da; horien amaieran ageri den formula da horien adierazpen matematikoa:

1.a Egitate eragilearen aurreko hogeita lau hilei dagozkien oinarriak beren balio nominalean zenbatuko dira.

2.a Gainerako kotizazio-oinarriak eguneratu egingo dira, dagozkien hiletatik hasi eta aurreko erregelan aipatzen den oinarri ez-eguneragarrien aldia hasten den hilaren aurrekora bitartean kontsumoko prezioen indizeak izandako bilakaeraren arabera.

Non:

Br = oinarri arautzailea.

Bi = egitate eragilearen aurreko hilaren aurreko i. hilaren kotizazio-oinarria.

Ii = egitate eragilearen aurreko hilaren i. hilaren kontsumoko prezioen indize orokorra.

i = 1,2,…, 96.

b)Aurreko arauari jarraituz lortutako emaitzari kotizazio-urteen arabera dagokion ehunekoa aplikatuko zaio, 210.1 artikuluan adierazitako eskalaren arabera; ondorio horietarako, kotizatutzat joko dira interesdunari, egitate eragilearen unean, une bakoitzean indarrean den erretiro-adinera iristeko gelditzen zaizkion urteak. Interesduna ez bada hamabost urtez kotizatzera iritsi, ehuneko 50 aplikatuko zaio.

Ateratzen den zenbatekoa hartuko da pentsio-oinarritzat, eta aitorturiko ezintasun- graduarentzat ezarrita dagoen ehunekoa aplikatuko zaio pentsioaren zenbatekoa kalkulatzeko.

2.Zortzi urtetik beherako gutxieneko kotizazio-aldia eskatzen den kasuetan, oinarri arautzailea aurreko zenbakian ezarritakoaren antzeko modu batean kalkulatuko da, baina hileko kotizazio-oinarrien kopurutzat hartuko da eskatzekoa den gutxieneko aldiko hilabete kopurua, hil-zatiak kontatu gabe eta, nolanahi ere, egitate eragilea gertatu den hilabetearen aurrekoa baino lehenagoko hogeita lau hilabeteei dagozkien oinarriak eguneratu gabe.

3.195.4 artikuluan aipatutako lanez kanpoko istripuaren ondoriozko ezintasun iraunkor absolutuagatiko edo baliaezintasun handiagatiko pentsioei dagokienez, haien oinarri arautzailea kalkulatzeko, artikulu honen 1.a) zenbakian ezarritako arauak aplikatuko dira.

4.Oinarria kalkulatzeko aintzat hartu beharreko aldian kotizatzeko betebeharrik gabeko hilabeteak badaude, lehenengo berrogeita zortzi hiletako ordainketak une bakoitzean dauden oinarrietatik txikienarekin osatuko dira, eta gainerako hiletako ordainketak, berriz, aipaturiko gutxieneko oinarriaren ehuneko 50ekin.

Oinarria kalkulatzeko aintzat hartu beharreko hilabeteren batean parte baterako bakarrik baldin badago kotizatzeko betebeharra, aurreko lerrokadan aipatutako irizpideari jarraituko zaio kotizatzeko betebeharrik ez den hilabete-parteari dagokionez; betiere, lehenbiziko aldiari dagokion kotizazio-oinarria ez bada adierazitako hileko gutxieneko

oinarriaren zenbatekora iristen. Kasu horretan, txertatzeak azkeneko zenbatekoari ere eragingo dio.

198.artikulua. Ezintasun iraunkorragatiko prestazio ekonomikoak jasotzearekin bateragarri direnak.

1.Ezintasun iraunkor osoko kasuan, biziarteko pentsioa bateragarria izango da langileak enpresa berean edo beste batzuetan jaso dezakeen soldatarekin, baldin eta betetzen dituen eginkizunak bat ez badatoz ezintasun iraunkor osoa eragin zutenekin.

Era berean, 196.2 artikuluko bigarren lerrokadan ezarritako gehikuntza jasotzea eta norberaren edo besteren konturako lanak egitea bateraezinak direla ezarri ahalko da, lan horiek Gizarte Segurantzaren sistemako aplikazio-eremuak sartutakoak badira.

2.Ezintasun iraunkor absolutuaren edo baliaezintasun handiaren kasuko biziarteko pentsioek ez dute galaraziko ezinduak bere egoerarekin bateratu ditzakeen beste jarduera batzuetan aritzea, irabazizkoak nahiz irabazi-asmorik gabekoak izan, ez badiote bere lan- gaitasunari aldaketarik sortzen azterketari dagokionez.

3.Ezintasun iraunkor absolutuagatiko eta baliaezintasun handiagatiko pentsioa jasotzea, erretiro-pentsioa eskuratzeko adinetik aurrera, bateraezina izango da pentsiodunak bere kontura edo besteren kontura lan bat egitearekin, baldin eta horrek berekin badakar Gizarte Segurantzaren sistemako araubideren batean sartzea, 213.1 artikuluan modalitate kontributiboko erretiro-pentsiorako araututako modu eta baldintza berdinetan.

199.artikulua. Gaixotasun profesionalen ondoriozko ezintasun iraunkorrari buruzko arau berezia.

Gaixotasun profesionalei dagokienez, lege hau garatzeko xedapenek kapitulu honetako arauak egokituko dizute gertakari horren berezitasun eta ezaugarri berezien arabera.

200.artikulua. Kalifikazioa eta berrikuspena.

1.Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalari dagokio, erregelamenduz ezartzen diren organo guztien bitartez eta prozedurako fase guztietan, ezintasun iraunkorraren egoera deklaratzea, kapitulu honek aipatzen dituen prestazio ekonomikoak aitortzearen ondorioetarako.

2.Edozein gradutako ezintasun iraunkorragatiko prestazioetarako eskubidea aitortzen duten ebazpen guztietan (hasierakoa edo berrikuspenekoa), edo lehenago aitortutako gradua berresten dutenetan, nahitaez adieraziko da zein egunetik aurrera eska daitekeen lanbiderako ezgaitzen duen egoera larritu edo hobetu izanagatiko berrikuspena (betiere onuradunak erretiro-pentsioa hartzeko eskubiderako 205.1.a) artikuluan ezarritako gutxieneko adina bete ez badu). Epe hori loteslea izango da berrikuspena susta dezaketen subjektu guztientzat.

Aurrekoa gorabehera, ezintasun iraunkorragatiko pentsioduna edozein lan egiten ari baldin bada, bere kontura nahiz besteren kontura, Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalak, ofizioz nahiz interesdunak eskatuta, berrikuspena sustatu ahalko du, ebazpenean zehaztutako epea igaro den ala ez kontuan hartu gabe.

Diagnostiko okerrean oinarritutako berrikuspenak edozein unetan egin ahalko dira, interesdunak zenbaki honetako lehen lerrokadan aipatzen den adina bete ez badu.

3.Lege hau garatzen duten xedapenek berrikuspen-prozedura eta langileari aitortutako prestazio ekonomikoen aldaketa eta eraldaketa arautuko dituzte, bai eta aldaketa horien ondorioz entitate kudeatzaile edo laguntzaileei eta prestazio horiek beren kargura dituzten zerbitzu erkideei dagozkien aldaketen ondoriozko eskubideak eta betebeharrak ere.

Lanbiderako ezintasun-egoeran hobera egitearen ondorioz egindako berrikuspenak direla-eta, bidezko denean partzialki edo guztiz itzultzea Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuek edo horren diru-sarreraren erantzule deklaratutako

enpresek eratu duten kostu-kapitaletatik kontsumitu gabeko zatia, diru-sarrera hori ez da bidegabeko diru-sarreratzat hartuko, lege honen 26. artikuluko 1., 2., 3. eta 5. zenbakietan aurreikusitakoaren ondorioetarako; hori, halere, ez da eragozpena izango Aurrekontuei buruzko azaroaren 26ko 47/2003 Lege Orokorraren 24. artikuluan xedatutakoa aplikatzeko.

4.Ezintasun iraunkorragatiko pentsioei, haien onuradunak hirurogeita zazpi urte betetzen dituztenean, erretiro-pentsio deituko zaie. Izendapen berri horrek ez du inongo aldaketarik ekarriko, ordura arte jasotako prestazioaren baldintzei dagokienez.

XII. KAPITULUA

Ezintasunik sortzen ez duten lesio iraunkorrak

201.artikulua. Baremoaren araberako kalte-ordainak.

Laneko istripuek edo gaixotasun profesionalek eragindako behin betiko lesio, mutilazio edo deformazioen kasuan, aurreko kapituluan ezarritakoaren arabera ezintasun iraunkorra izatera iritsi ez arren langilearen osotasun fisikoa gutxitzen edo aldatzen badute eta lege hau garatzeko xedapenei erantsitako baremoan jasota badaude, ezintasun iraunkorragatiko prestazioak ordaintzera behartuta dagoen entitateak kalte-ordaina emango die, aldi bakar batean, baremo horretan finkatutako oroharreko zenbatekoan; hori guztia, halere, ez da eragozpen izango langileak enpresaren zerbitzuan jarraitzeko duen eskubiderako.

202.artikulua. Onuradunak.

Aurreko artikuluan aipatzen diren kalte-ordainen onuradun izango dira Araubide Orokor honetan sartuta dauden langileak, baldin eta 165.1 artikuluan eskatutako baldintza orokorra biltzen badute eta alta medikoa eman bazaie.

203.artikulua. Ezintasun iraunkorragatiko prestazioekin bateraezin direnak.

Kapitulu honetan araututako lesio, mutilazio eta deformazioengatik bidezkoak diren oroharreko kalte-ordainak ezin bateratuko dira ezintasun iraunkorrerako ezarritako prestazio ekonomikoekin, salbu eta lesio, mutilazio eta deformazio horiek inolako loturarik ez dutenean ezintasun iraunkorra eta haren gradua deklaratzeko kontuan hartu diren gertaerekin.

XIII. KAPITULUA

Erretiroa, modalitate kontributiboan

204.artikulua. Kontzeptua.

Erretiroa dela-eta ezarritako prestazio ekonomikoa, modalitate kontributiboan, bakarra izango da onuradunarentzat, eta biziarteko pentsio bat izango da, zeina erregelamenduz ezarritako baldintzetan, zenbatekoan eta moduan aitortuko baitzaio, ezarritako adinera iritsita onuradunak besteren konturako lana uzten duenean edo utzi duenean.

205.artikulua. Onuradunak.

1.Kapitulu honetan araututako erretiro-pentsiorako eskubidea izango dute Araubide Orokorrean bildutako pertsonek, baldin eta 165.1 artikuluan jasotako baldintza orokorraz gain, honako baldintza hauek ere betetzen badituzte:

a)Hirurogeita zazpi urte beteta izatea, edo hirurogeita bost urte beteta izatea hogeita hemezortzi urte eta sei hilabete kotizatu direla frogatzen denean, kontuan hartu gabe aparteko ordainsariei dagokien zati proportzionala.

Kotizazio-aldiak zenbatzeko, urte eta hilabete osoak hartuko dira bakarrik; haien zatiak ez dira aldi osoekin parekatuko.

b)Hamabost urteko gutxieneko kotizazio-aldia beteta izatea; horietatik, gutxienez ere bi urtek eskubidea sortu aurreko hamabost urteetakoak izan beharko dute. Kotizatutako urteak zenbatzearen ondorioetarako, ez da kontuan hartuko aparteko ordainsariei dagokien zati proportzionala.

Erretiro-pentsiora alta-egoera batetik edo altarekin parekatutako egoera batetik iritsiz gero, kotizatzeko betebeharrik izan gabe, aurreko lerrokadan aipatzen den bi urteko aldiak kotizatzeko betebeharra amaitu zen egunaren aurreko hamabost urteen barruan egon beharko du.

Aurreko lerrokadan aipatzen diren kasuetan, eta pentsioaren oinarri arautzailea finkatzeari dagokionez, 209.1 artikuluan ezarritakoa aplikatuko da.

2.Halaber, erretiro-pentsiorako eskubidea izango dute aldi baterako ezintasunaren ondorio ekonomikoak luzatzearen egoeran suertatu eta 1. zenbakian aipatzen diren baldintzak betetzen dituztenek.

3.1. zenbakiko lehen lerrokadan xedatutakoa gorabehera, erretiro-pentsioa sortu ahalko da, interesdunak egitate eragilearen unean altan edo altarekin parekatutako egoeran ez badaude ere, aipatutako 1. zenbakian jasotako adin- eta kotizazio-betekizunak betetzen diren guztietan.

Aurreko lerrokadan ezarritako kasuan, Araubide Orokorrean eta Gizarte Segurantzaren sistemako beste araubide batean edo batzuetan pentsioa sortzeko, beharrezkoa izango da horietako bakoitzean frogatutako kotizazioak gutxienez ere hamabost urtez elkarrekin gainezartzea.

206.artikulua. Jardueraren ondoriozko edo desgaitasun kasuko erretiro aurreratua.

1.205.1.a) artikuluan aipatzen den erretiro-pentsioa eskuratzeko gutxieneko adina errege-dekretu bidez beheratu ahalko da, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren titularrak proposatuta, bereziki gogor, toxiko, arriskutsu edo osasungaitzak diren lanei dagozkien lanbide-taldeetan edo -jardueretan, baldin eta haietan gaixotasun- edo heriotza-indize handiak badaude, betiere ukitutako langileek frogatzen dutenean dagokien lanbidean edo lanean aritu direla ezartzen den jarduera-denboran.

Ondorio horietarako, erregelamenduz ezarriko da erretiro-adina beheratzeko bete beharreko prozedura orokorra, zeinean sartuko baita aurrez azterlanak egitea sektoreko istripu-tasei buruz eta lan-baldintzen gogortasunari, arriskugarritasunari eta toxikotasunari buruz, langileen lanerako ezintasuneko prozesuetan daukaten eraginari buruz eta jarduera garatzeko eskatzen diren beharkizun fisikoei buruz.

Erretiro-adinaren koefiziente murriztaileak ezartzea bidezkoa izango da soilik lan- baldintzak aldatzeko aukerarik ez dagoenean, eta berekin ekarriko du kotizazioan behar diren doikuntzak egitea oreka finantzarioa bermatzeko.

2.Era berean, 205.1.a) artikuluan aipatzen den erretiro-pentsioa eskuratzeko gutxieneko adina beheratu ahalko da gutxienez ehuneko 65eko desgaitasun-gradua duten pertsonen kasuan, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren titularrak proposatuta adostutako errege-dekretuan jasotako moduan, edo gutxienez ehuneko 45eko desgaitasun-gradua dagoenean, baldin eta, azkeneko kasu horretan, erregelamenduz zehaztutako desgaitasunak badira eta ebidentzia batzuk badaude erakusten dutenak desgaitasun horiek bizi-itxaropena modu orokorrean eta nabarmenean murrizten dutela.

3.Adinaren koefiziente murriztaileak aplikatzeak inolaz ere ez du berekin ekarriko interesdunak erretiro-pentsioa eskuratu ahal izatea berrogeita hamabi urte baino gutxiagorekin.

Erretiro-adinaren koefiziente murriztaileak ez dira inoiz ere kontuan hartuko erretiro partziala, 210.2 artikuluan ezarritako onurak eta erretiro aurreratuko beste edozein modalitate eskuratzeko eskatzen den adina egiaztatzearen ondorioetarako.

207.artikulua. Langileari egoztekoa ez zaion arrazoi batengatiko erretiro aurreratua.

1.Langilearen borondate askeari egotzi ezin zaion kausa batengatik lana uztearen ondoriozko erretiro aurreratua eskuratzeak honako betekizun hauek betetzea eskatzen du:

a)205.1.a) artikuluan ezarritakoaren arabera kasuan-kasuan aplikatu beharreko adina baino gehienez lau urte gutxiago beteta izatea; horretarako ez dira aplikatuko aurreko artikuluan aipatutako koefiziente murriztaileak.

b)Enpleguko bulegoetan enplegu-eskatzaile gisa inskribatuta egotea gutxienez erretiroa eskatu den eguna baino sei hilabete lehenagotik.

c)Gutxienez 33 urtez benetan kotizatu izana frogatzea; ondorio horietarako, ez da kontuan hartuko aparteko ordainketengatiko zati proportzionala. Horren ondorio hutsetarako, nahitaezko soldadutzaren edo ordezko gizarte-zerbitzuaren aldia bakarrik zenbatuko da, gehienez urtebete.

d)Lan-harremanarekin jarraitzea eragozten duen enpresa-berregituraketaren ondorioz uztea lana. Horretarako, lan-kontratua azkentzeko kausa hauek emango dute erretiro aurreratuaren modalitate horretarako eskubidea:

1.a Kaleratze kolektiboa, ekonomia, teknika, antolaketa edo ekoizpeneko kausengatik, Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 51. artikuluari jarraituz.

2.a Kaleratze objektiboa, ekonomia, teknika, antolaketa edo ekoizpeneko kausengatik, Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 52.c) artikuluari jarraituz.

3.a Kontratua azkentzea ebazpen judizialaren bidez, Konkurtsoari buruzko uztailaren 9ko 22/2003 Legearen 64. artikuluari jarraituz.

4.a Enpresaburu indibidualaren heriotza, erretiroa edo ezintasuna, Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 44. artikuluan xedatutakoa ezertan eragotzi gabe, edo kontratatzailearen nortasun juridikoa azkentzea.

5.a Lan-kontratua ezinbesteko kausa batek eraginda azkentzea, kausa hori Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 51.7 artikuluan xedatutakoaren arabera egiaztatu badu lan-agintaritzak.

Erretiro aurreratuaren modalitate hori eskuratzeko, 1. eta 2. kausetan jasotako kasuetan, langileak frogatu beharko du lan-kontratua azkentzearen ondorioz dagokion kalte-ordaina jaso duela edo kalte-ordain hori erreklamatzeko nahiz azkentze-erabakiaren aurka egiteko demanda judiziala jarria duela.

Kalte-ordaina jaso duela frogatzeko, jasotako banku-transferentziaren dokumentua edo egiaztagiri baliokideak aurkeztuko ditu langileak.

Emakume bati genero-indarkeriaren biktima izateagatik lan-harremana azkentzen bazaio, emakume horrek modalitate honetan erretiro aurreratua hartzeko eskubidea izango du.

2.Artikulu honetan aipatutako erretiro aurreratua hartzen denean, pentsioa murriztu egingo da; hala, murrizketa hori kalkulatzeko, 205.1.a) artikuluan ezarritakoa aplikatzetik kasuan-kasuan ateratzen den erretirorako legezko adina betetzeko, egitate eragilearen unean langileari geratzen zaion hiruhileko edo hiruhileko-zati bakoitzeko honako koefiziente hauek aplikatuko dira frogatutako kotizazio-aldiaren arabera:

1.a Hiruhileko bakoitzeko ehuneko 1,875eko koefizientea, hogeita hemezortzi urte eta sei hilabete baino kotizazio-aldi txikiagoa frogatzen denean.

2.a Hiruhileko bakoitzeko ehuneko 1,750eko koefizientea, gutxienez hogeita hemezortzi urte eta sei hilabeteko eta gehienez berrogeita bat urte eta sei hilabeteko kotizazio-aldia frogatzen denean.

3.a Hiruhileko bakoitzeko ehuneko 1,625eko koefizientea, gutxienez berrogeita bat urte eta sei hilabeteko eta gehienez berrogeita lau urte eta sei hilabeteko kotizazio-aldia frogatzen denean.

4.a Hiruhileko bakoitzeko ehuneko 1,500eko koefizientea, gutxienez berrogeita lau urte eta sei hilabeteko kotizazio-aldia frogatzen denean.

Erretiroa hartzeko legezko adin hori zehazteko ondorio hutsetarako, halakotzat hartuko da langileari legokiokeena baldin eta egitate eragilearen datatik hasi eta 205.1.a) artikuluan ezarritakoa dela-eta kasuan-kasuan aplikatu beharreko erretirorako legezko adina bete arteko aldian kotizatu izan balu.

Kotizazio-aldiak zenbatzeko garaian aldi osoak hartuko dira bakarrik; aldi baten zatiak ez dira aldi osoekin parekatuko.

208.artikulua. Erretiro aurreratua, interesdunaren borondatez.

1.Interesdunak erretiro aurreratua bere borondatez eskuratzeko, honako betekizun hauek bete beharko dira:

a)205.1.a) artikuluan ezarritakoaren arabera kasuan-kasuan aplikatu beharreko adina baino gehienez bi urte gutxiago beteta izatea; ondorio horietarako, ez dira aplikatuko

206.artikuluan aipatutako koefiziente murriztaileak.

b)Gutxienez hogeita hamabost urtez benetan kotizatu izana frogatzea; ondorio horietarako, ez da kontuan hartuko aparteko ordainketengatiko zati proportzionala. Horren ondorio hutsetarako, nahitaezko soldadutzaren edo ordezko gizarte-zerbitzuaren aldia bakarrik zenbatuko da, gehienez urtebete.

c)Erretiro modalitate horren betekizun orokorrak eta espezifikoak frogatuta, hirurogeita bost urte betetzean familia-egoeragatik interesdunari legokiokeen gutxieneko pentsioaren zenbatekoa baino handiagoa izango da eskuratu beharreko pentsioaren zenbatekoa. Hala gertatu ezean, ez da erretiro aurreratuko formula hori erabiltzerik izango.

2.Artikulu honetan aipatutako erretiro aurreratua hartzen denean, pentsioa murriztu egingo da; hala, murrizketa hori kalkulatzeko, 205.1.a) artikuluan ezarritakoa aplikatzetik kasuan-kasuan ateratzen den erretirorako legezko adina betetzeko, egitate eragilearen unean langileari geratzen zaion hiruhileko edo hiruhileko-zati bakoitzeko honako koefiziente hauek aplikatuko dira frogatutako kotizazio-aldiaren arabera:

a)Hiruhileko bakoitzeko ehuneko 2ko koefizientea, hogeita hemezortzi urte eta sei hilabete baino kotizazio-aldi txikiagoa frogatzen denean.

b)Hiruhileko bakoitzeko ehuneko 1,875eko koefizientea, gutxienez hogeita hemezortzi urte eta sei hilabeteko eta gehienez berrogeita bat urte eta sei hilabeteko kotizazio-aldia frogatzen denean.

c)Hiruhileko bakoitzeko ehuneko 1,750eko koefizientea, gutxienez berrogeita bat urte eta sei hilabeteko eta gehienez berrogeita lau urte eta sei hilabeteko kotizazio-aldia frogatzen denean.

d)Hiruhileko bakoitzeko ehuneko 1,625eko koefizientea, gutxienez berrogeita lau urte eta sei hilabeteko kotizazio-aldia frogatzen denean.

Erretiroa hartzeko legezko adin hori zehazteko ondorio hutsetarako, halakotzat hartuko da langileari legokiokeena baldin eta egitate eragilearen datatik hasi eta 205.1.a) artikuluan ezarritakoa dela-eta kasuan-kasuan aplikatu beharreko erretirorako legezko adina bete arteko aldian kotizatu izan balu.

Kotizazio-aldiak zenbatzeko garaian aldi osoak hartuko dira bakarrik; aldi baten zatiak ez dira aldi osoekin parekatuko.

209.artikulua. Erretiro-pentsioaren oinarri arautzailea.

1.Erretiro-pentsioaren oinarri arautzailea zatiketa honen emaitza izango da: egitate eragilearen aurreko hilabetearen aurreko hirurehun hilabetean interesdunak izandako kotizazio-oinarriak zati hirurehun eta berrogeita hamar; betiere, honako hau hartu beharko da kontuan:

a)Aipatutako kotizazio-oinarrien zenbaketa erregela hauen arabera egingo da, eta letra honen amaieran ageri den formula da horien adierazpen matematikoa:

1.a Egitate eragilearen aurreko hogeita lau hilei dagozkien oinarriak beren balio nominalean zenbatuko dira.

2.a Gainerako oinarriak eguneratu egingo dira, dagokien hiletik hasi eta aurreko erregelan aipatzen den aldia hasten den hilaren aurrekora bitartean kontsumoko prezioen indizeak izandako bilakaeraren arabera.

Non:

Br = oinarri arautzailea.

Bi= egitate eragilearen aurreko hilaren aurreko i. hilaren kotizazio-oinarria.

Ii = egitate eragilearen aurreko hilaren i. hilaren kontsumoko prezioen indize orokorra.

i = 1,2,…, 300

b)Oinarria kalkulatzeari begira aintzat hartu beharreko aldian kotizatzeko betebeharrik gabeko hilabeteak badaude, lehenengo berrogeita zortzi hileko ordainketak une bakoitzean dauden oinarri guztietan txikienarekin txertatuko dira, eta gainerako hileko ordainketak, berriz, aipaturiko gutxieneko oinarriaren ehuneko 50ekin.

Oinarria kalkulatzeko aintzat hartu beharreko hilabeteren batean parte baterako bakarrik baldin badago kotizatzeko betebeharra, aurreko lerrokadan aipatutako irizpideari jarraituko zaio kotizatzeko betebeharrik ez den hilabete-parteari dagokionez; betiere, lehenbiziko aldiari dagokion kotizazio-oinarria ez bada adierazitako hileko gutxieneko oinarriaren zenbatekora iristen. Kasu horretan, txertatzeak azkeneko zenbatekoari ere eragingo dio.

2.161.2 artikuluan erretiro-pentsioaren oinarri arautzailea finkatzeko ezarritakoa gorabehera, azken bi urteetan izandako kotizazio-oinarrien gehikuntzak ezingo dira zenbatu, aplikatu behar den hitzarmen kolektiboan zehazten den edo kasuan kasuko sektorean gertatu den urte batetik besterako soldaten batez besteko hazkundea baino hazkunde handiagoaren ondorio badira.

3.Aurreko zenbakian ezarritako arau orokorretik salbuesten dira antzinatasunari eta lanbide-kategoriaren erregelamenduzko igoerei buruzko legezko xedapenetan eta hitzarmen kolektiboetan jasotako arauen aplikazio zorrotzaren ondorio diren soldata- igoerak.

Halaber, salbuetsi egingo dira, aurreko lerrokadan ezarritako moduan, oro har ezarritako eta legezko xedapenetan edo hitzarmen kolektiboetan araututako beste edozein ordainsari-kontzeptutatik eratorritako soldata-igoerak.

Hala eta guztiz ere, aipatutako arau orokorra aplikatu egingo da atal honetan aipatzen diren soldata-igoerak gertatzen direnean soilik enpresaren alde bakarreko erabakiaren ondorioz, dauzkan antolaketa-ahalmenen indarrez.

4.Aurreko zenbakian xedatutakoa gorabehera, inoiz ere ez dira zenbatuko 2. zenbakian ezarritako mugatik gorakoak diren soldata-igoerak, baldin eta esklusiboki edo funtsean hitzartu badira erretirotik hurbil dagoen adin jakin bat betetzearen arabera.

5.Enplegu-aniztasuneko egoeretan erretiro-pentsioaren oinarri arautzailea kalkulatzearen ondorioetarako, enpresa guztiei kotizatzeko aplikatu diren oinarriak zenbatuko dira, baina oinarri horien baturak ezingo du gainditu une bakoitzean indarrean den gehieneko kotizazio-muga.

210.artikulua. PENTSIOAREN ZENBATEKOA.

1.Erretiro-pentsioaren zenbatekoa oinarri arautzaileari –aurreko artikuluan xedatutakoaren arabera kalkulatua– honako portzentaje hauek aplikatuta zehaztuko da:

a)Kotizatutako lehenengo hamabost urteengatik, ehuneko 50.

b)Hamaseigarren urtetik aurrera, kotizatutako hilabete gehigarri bakoitzagatik, batetik berrehun eta berrogeita zortzi bitarteko hilabeteak kontuan hartuta, ehuneko 0,19 gehituko da, eta berrehun eta berrogeita zortzigarren hilabetea gainditzen duen hilabete bakoitzeko, ehuneko 0,18 gehituko da. Oinarri arautzaileari aplikagarria zaion portzentajeak ez du ehuneko 100a gaindituko, hurrengo zenbakiak adierazten duen kasuan izan ezik.

Ezarritako zenbatekoari une bakoitzean dagokion jasangarritasun-faktorea aplikatuko zaio, hurrengo artikuluan ezarritakoari jarraituz.

2.Erretiro-pentsioa eskuratzen bada 205.1.a) artikuluan ezarritakoa kasu bakoitzean aplikatzearen ondorioz ateratzen denetik gorakoa den adin batean, adin hori betetzean 205.1.b) artikuluan ezarritako gutxieneko kotizazio-aldia lortu bada, interesdunari portzentaje gehigarri bat aitortuko zaio adin hori bete zuen egunetik pentsioaren egitate eragilea gertatu zen egunera arte kotizatutako urte oso bakoitzeko. Horren zenbatekoa, adierazitako lehen datara arte egiaztatutako kotizazio-urteen araberakoa izango da, betiere honako eskala honi jarraituz:

a)Kotizatutako hogeita bost urtera arte, ehuneko 2.

b)Kotizatutako hogeita bost eta hogeita hamazazpi urtera arte, ehuneko 2,75.

c)Kotizatutako hogeita hamazazpi urtetik aurrera, ehuneko 4.

1.zenbakian ezarritakoaren arabera interesdunari modu orokorrean dagokion portzentajeari aurreko zenbakian ezarritakoaren arabera lortutako portzentaje gehigarria gehituko zaio, eta hortik ateratzen den portzentajea oinarri arautzaileari aplikatuko zaio pentsioaren zenbatekoa zehazteko, eta horrek ezingo du gainditu, inola ere, 57. artikuluan ezarritako muga.

Portzentaje gehigarria aplikatu gabe edo bakarrik zati batean aplikatuta, aitortutako pentsioaren zenbatekoa aipatutako mugara iristen bada, interesdunak urtero diru kopuru bat ere jasotzeko eskubidea izango du. Zenbat den jakiteko, une bakoitzean indarrean den muga horren zenbatekoari portzentaje osagarria aplikatuko zaio, hau da, pentsioaren zenbatekoa zehazteko –goitik hurbilen den unitatera biribilduta– erabili ez den portzentaje osagarria, hain zuzen ere. Kopuru hori amaitutako hilabete bakoitzeko ordainduko da, hamalau ordainsaritan, eta horien zenbatekoaren gehi interesdunak aitortuta izan ditzakeen pentsio edo pentsioen baturak, urteko konputuan, ezingo du gainditu une bakoitzean indarrean den kotizazio-oinarriaren gehieneko muga, hori ere urteko konputuan.

Zenbaki honetan ezarritako onura ez da aplikatuko erretiro partzialaren kasuetan, ez eta 213.1 artikuluaren bigarren lerrokadan aipatzen den erretiro malguaren kasuan ere.

3.Erretiro-pentsio baten zenbatekoa zehazteko adinagatiko koefiziente murriztaileak aplikatu beharko balira egitate eragilearen unean, kotizazio-hilabeteengatik egokia den ehunekoa arautzen duen oinarriari aplikatzen zaionean ateratzen den pentsioaren zenbatekoaren gainean aplikatuko dira haiek. Koefiziente murriztaile horiek aplikatuta lortzen den pentsioaren zenbatekoa ez da handiagoa izango pentsioaren gehieneko muga aurrerapeneko hiruhileko edo hiruhileko-zati bakoitzeko ehuneko 0,50 murriztu ondoren ateratzen den zenbatekoa baino.

4.Aurreko zenbakiak aipatzen duen ehuneko 0,50eko koefizientea ez zaie aplikatuko erretiro aurreratuen kasuei, 206. artikuluan ezarritakoaren arabera, bereziki gogor, toxiko, arriskutsu edo osasungaitzak diren lanei dagozkien lanbide-taldeen edo -jardueren kasuei edo desgaitasuna duten pertsonen kasuei.

211.artikulua. Erretiro-pentsioaren jasangarritasun-faktorea.

1.Jasangarritasun-faktorea Gizarte Segurantzaren sistemako erretiro-pentsioen zenbatekoa pentsiodunen bizi-itxaropenaren bilakaeraren arabera automatikoki kalkulatzeko tresna da. 4. zenbakian ezarritako formularen bitartez egingo da hori, eta egoera antzekoetan baina erretiroa denbora-une ezberdinetan hartzen dutenen zenbatekoa doituko da.

2.Jasangarritasun-faktorea behin bakarrik aplikatuko da erretiro-pentsioen hasierako zenbatekoa zehazteko.

3.Jasangarritasun-faktorea kalkulatzeko, honako elementu hauek hartuko dira kontuan:

a)Gizarte Segurantzaren sistemako erretiro-pentsiodunen heriotza-taulak, Gizarte Segurantzaren Administrazioak berak egindakoak.

b)Hirurogeita zazpi urteko adina hartuko da erreferentzia modura.

4.Jasangarritasun-faktorearen formulazio matematikoa hau da:

FSt = FSt-1 * e*67

Non:

FS = jasangarritasun-faktorea.

FS2018 = 1.

t = faktorea aplikatzen den urtea, 2019tik aurrerako balioak hartuko ditu.

e*67 = bost urtean behin kalkulatzen den balio honek hirurogeita zazpi urte izatean dagoen bizi-itxaropenaren urtetik urterako aldakuntza irudikatzen du, bost urtean behin. Berau kalkulatzeko, Gizarte Segurantzako sistemaren erretiro-pentsiodunen heriotza- taulak hartuko dira kontuan.

e*67 elementua kalkulatzeko formula honako hau izango da bost urteko aldi bakoitzean:

2019tik 2023ra bitartean, biak barne, jasangarritasun-faktorea kalkulatzeko, e*67-k balio hau hartuko du:

non zenbakitzailea 2012an hirurogeita zazpi urterekin zegoen bizi-itxaropena izango den eta izendatzailea 2017an hirurogeita zazpi urterekin izango den bizi-itxaropena.

2024tik 2028ra bitartean, biak barne, jasangarritasun-faktorea kalkulatzeko, e *67-k balio hau hartuko du:

non zenbakitzailea 2017an hirurogeita zazpi urterekin egongo den bizi-itxaropena izango den eta izendatzailea, berriz, 2022an hirurogeita zazpi urterekin izango den bizi-itxaropena.

Eta horrela gainerakoak.

Jasangarritasun-faktorea aplikatzeko, lehenengo lau hamartarrak erabiliko dira.

5.Bost urtean behin, bizi-itxaropenaren urtetik urterako aldakuntza berrikusiko da, jasangarritasun-faktorearen balioa kalkulatzeko kontuan har dadin.

6.Jasangarritasun-faktorea aplikatuko da ezertan eragotzi gabe interesdunak gutxienekorako osagarriak jasotzeko izan lezakeen eskubidea, kasuan kasuko Estatuko Aurrekontu Orokorren Legean horri buruz ezarritakoaren arabera.

7.Erantzukizun Fiskaleko Agintaritza Independenteak bere iritzia igorriko du, Erantzukizun Fiskaleko Agintaritza Independentea Eratzeko azaroaren 14ko 6/2013 Lege Organikoaren 23. artikuluak xedatutakoaren arabera. Iritzi hori Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak jasangarritasun-faktorea ezartzeko kalkulatutako balioei buruzkoa izango da.

8.Jasangarritasun-faktorea erabateko gardentasunez aplikatuko da; horretarako, bizi-itxaropenaren jarraipen sistematikoa argitaratuko da. Era berean, hasierako pentsioa aitortzerakoan, pentsiodunari azalduko zaio jasangarritasun-faktoreak horren kalkuluan duen eragina.

212.artikulua. Preskribaezintasuna.

Erretiro-pentsioa aitortzeko eskubidea preskribaezina da; halere, alta-egoerako erretiro kasuetan, aitorpen horrek eskaera aurkezten den data baino hiru hilabete lehenagotik izango ditu ondorioak.

213.artikulua. Bateraezintasunak.

1.Erretiro-pentsioaz gozatzea bateraezina izango da pentsiodunak lana egitearekin, legez edo erregelamenduz zehazten diren salbuespenekin eta moduan.

Aurrekoa gorabehera, erretiroa hartzen duten pertsonek bateragarri egin ahalko dute pentsioa jasotzea eta lanaldi partzialeko lan bat egitea, erregelamenduz ezartzen den moduan. Egoera horrek irauten duen bitartean, pentsioa murriztuko da pentsiodunaren lanaldiari, parekagarria den lanaldi osoko langile batenarekin alderatuta, aplikagarri zaion murrizketarekin alderantzizko proportzioan.

2.Administrazio Publikoetako Langileen Bateraezintasunei buruzko abenduaren 26ko 53/1984 Legearen 1.1 artikuluaren bigarren lerrokadan mugatutako sektore publikoko lanpostu bat betetzea eta modalitate kontributiboko erretiro-pentsio bat jasotzea bateraezinak izango dira.

Lanpostu horretan aritzen den denbora guztian eten egingo da aipatutako pentsioa, baina haren errebalorizazioa galarazi gabe.

Zenbaki honetan aipatzen den bateraezintasuna ez zaie aplikatuko 137.c) artikuluan aipatzen diren unibertsitateko irakasle emerituei, ez eta osasun-arloko langile lizentziadun emerituei ere.

3.Erretiro-pentsioa, modalitate kontributiboan, jasotzea ez da bateragarria izango, ezta ere, Estatuko Administrazio Orokorreko Goi Karguan Aritzea Arautzen duen maiatzaren 30eko 3/2015 Legearen 1. artikuluan aipatzen diren goi-karguak betetzearekin.

4.Erretiro-pentsioa jasotzea bateragarria izango da norberaren konturako lanak egitearekin, baldin eta horien urteko guztizko diru-sarrerek ez badute gainditzen lanbide arteko gutxieneko soldata, urteko konputuan. Jarduera ekonomiko horiek egiten dituztenek ez dute Gizarte Segurantzaren prestazioengatik kotizatzeko betebeharra izango.

Aurreko lerrokadan zehaztutako jarduerek, zeinengatik ez baita kotizatzen, ez dute eskubide berririk sortuko Gizarte Segurantzaren prestazioak direla-eta.

214.artikulua. Erretiro-pentsioa eta zahartze aktiboa.

1.213. artikuluan xedatutakoa ezertan eragotzi gabe, erretiro-pentsioa –modalitate kontributiboan– jasotzearekin batera, besteren konturako edo norberaren konturako edozer lan egin ahalko du pentsiodunak, betiere honako hauei jarraituz:

a)Pentsioa eskuratzeko, aurretik kasuan-kasuan aplikagarria den adina beteta izan beharko da, 205.1.a) artikuluan ezarritakoaren arabera, eta, horretarako, ez da onartuko interesdunari aplikatu ahal zaizkion hobariei edo erretiro-adinaren aurrerapenei atxikitako erretirorik.

b)Eragindako pentsioaren zenbatekoa zehazteko oinarri arautzaileari aplikatu beharreko portzentajea ehuneko 100era iritsi behar da.

c)Lan bateragarria lanaldi osokoa edo lanaldi partzialekoa izango da.

2.Lanarekin bateragarria den erretiro-pentsioaren zenbatekoa hasierako onarpenean ateratako zenbatekoaren ehuneko 50 izango da, egoki bada pentsio publikoaren gehieneko muga aplikatu ondoren, edo lanarekiko bateragarritasuna hasten denean jasotzen ari denarena, gutxienekorako osagarria, edozelan ere, kontuan hartu gabe, pentsiodunak egiten duen lanaldia edo jarduera edozein dela ere.

Pentsio osoaren balioa errebalorizatuko da Gizarte Segurantzaren sistemaren pentsioetarako ezarritako moduan. Nolanahi ere, lan bateragarriarekin jarraitzen den bitartean, pentsioaren zenbatekoa, metatutako errebalorizazioak gehituta, ehuneko 50 murriztuko da.

3.Gutxieneko pentsioa baino txikiagoetarako osagarriak jasotzeko eskubiderik ez du izango pentsiodunak pentsioa eta lana bateratzen dituen aldian.

4.Onuraduna pentsioduntzat hartuko da ondorio guztietarako.

5.Besteren konturako lan-harremana bukatu edo norberaren konturako jarduera utzi ondoren, osorik eskuratuko da berriro erretiro-pentsioa.

6.Enpresek, baldin eta zerbitzuen prestazioa eta erretiro-pentsioa artikulu honetan xedatutakoaren arabera bateragarri egiten badituzte, ez dute kontratuak bidegabe azkentzeko erabakirik hartu behar izan bateragarritasun horren aurreko sei hilabeteetan. Mugak eragina izango du soilik azkentzeak ukitutako lanbide-talde bereko lanpostuak betetzeari begira.

Pentsioaren eta lanaren arteko bateragarritasuna hasitakoan, horren aurretik bertan zuen enplegu mailari eutsi beharko dio enpresak erretiro-pentsiodunaren lan-kontratuak iraun bitartean. Horretarako, bateragarritasunaren aurretiko laurogeita hamar eguneko aldian enpresan alta emanda dauden langileen eguneko batezbestekoa hartuko da erreferentzia gisa, honela kalkulatuta: hasi aurretiko laurogeita hamar egunetan enpresan alta emanda zeuden langileen batura zati laurogeita hamar egitean ateratzen den zatidura gisa.

Lanpostua atxikitzeko aipatutako betebeharrak ez dira urratuko lan-kontratua arrazoi objektiboengatik edo diziplinazko kaleratzeagatik azkendu denean, eta bata zein bestea bidezko aitortzen direnean, edota langileak dimisioa aurkeztean, hiltzean, erretiroa hartzean edo ezintasun iraunkor osoa, absolutua edo baliaezintasun handia izatean, hitzartutako epea amaitzean, edota kontratuaren xede den obra edo zerbitzua burutzean.

7.Artikulu honetan araututakoa aplikatuko da ezertan eragotzi gabe legez edo erregelamenduz ezarritako pentsioaren eta lanaren arteko beste edozein bateragarritasun modalitatetarako aurreikusitako araubide juridikoa.

Artikulu honetan ezarritakoak ez dira aplikatuko Administrazio Publikoetako Langileen Bateraezintasunei buruzko abenduaren 26ko 53/1984 Legearen 1.1 artikuluaren bigarren lerrokadan mugatutako sektore publikoko lanpostu edo goi-kargu bat betetzen bada; halako lanpostuak betetzea eta erretiro-pentsio bat jasotzea bateraezinak izango dira.

215.artikulua. Erretiro partziala.

1.205.1.a) artikuluan aipatutako adina betea duten eta erretiro-pentsiorako eskubidea eskuratzeko betekizunak betetzen dituzten langileek, betiere haien lanaldia ehuneko 25 gutxienez eta ehuneko 50 gehienez murrizten badute, erretiro partziala hartu ahalko dute aldi berean txanda-kontratu bat egin beharrik gabe. Adierazitako ehuneko horiek parekagarria den lanaldi osoko langile baten lanaldiari dagozkio.

2.Halaber, baldin eta aldi berean txanda-kontratu bat egiten bada Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 12.7 artikuluan aurreikusitako moduan, lanaldi osoko langileek erretiro partziala hartu ahalko dute betekizun hauek betetzen badituzte:

a)Egitate eragilearen datan hirurogeita bost urte beteak izatea, edo hirurogeita hiru urte, hogeita hamahiru urtez eta sei hilabetez kotizatu dela egiaztatzen denean; ondorio horietarako, ez dira kontuan hartuko interesdunari aplikatzekoak izan daitezkeen hobariak edo erretiro-adinaren aurreratzeak.

b)Enpresan gutxienez sei urteko antzinatasuna frogatzea erretiro partzialeko dataren aurretik. Horretarako, aurreko enpresan –baldin eta enpresa-oinordetza gertatu bada Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 44. artikuluan xedatutako moduan– edo talde bereko enpresetan frogatutako antzinatasuna zenbatuko da.

c)Lanaldiaren murrizketa gutxienez ehuneko 25ekoa eta gehienez ehuneko 50ekoa izatea, edo ehuneko 75ekoa txanda hartzen duen langileari lanaldi osoko kontratua egiten badiote kontratu mugagabe batekin, betiere gainerako betekizunak frogatzen badira. Adierazitako ehuneko horiek parekagarria den lanaldi osoko langile baten lanaldiari dagozkio.

d)Hogeita hamahiru urteko kotizazio-aldia frogatzea erretiro partzialaren egitate eragilearen egunean, horretarako, aparteko ordainketengatik egokia den zati proportzionala kontuan hartu gabe. Horren ondorio hutsetarako, nahitaezko soldadutzaren edo ordezko gizarte-zerbitzuaren aldia bakarrik zenbatuko da, gehienez urtebete.

Gutxienez ehuneko 33ko desgaitasun-gradua duten pertsonei dagokienez, hogeita bost urtekoa izango da eskatutako kotizazio-aldia.

e)Txanda hartzen duen langilearen eta erretiro partziala hartzen duenaren kotizazio- oinarriak bat etortzea; hala, txanda hartzen duen langileari dagokiona ez da txikiagoa izango erretiro partzialeko pentsioa arautzen duen oinarri-aldiaren azken sei hilabeteei dagozkien kotizazio-oinarrien batezbestekoaren ehuneko 65 baino.

f)Erretiro partzial baten ondorioz egiten diren txanda-kontratuek, gutxienez, ordeztutako langileari 205.1 a) artikuluan aipatutako erretiro-adinera iristeko geratzen zaion denbora iraungo dute.

Txanda-kontratua mugagabea eta lanaldi osokoa denean –c) letrak aipatutako kasuetan, alegia–, ordeztutako langileari 205.1.a) artikuluan aipatutako erretiro-adinera iristeko geratzen zaion denborari bi urte gehituta ateratzen den denbora iraungo du kontratuak gutxienez. Kontratua adierazitako gutxieneko iraupenera iritsi aurretik azkentzen bada, enpresaburuak beste kontratu bat egin beharko du azkendutakoaren baldintza berekin, geratzen den denbora iraungo duena. Enpresaburuak artikulu honetan txanda- kontratuaren arloan ezarritako baldintzak bete ezean, berak itzuli beharko du pentsiodunak denbora partzialean jaso duen pentsioa.

g)Erretiro partziala jasotzen den aldian, c) letrak aipatutako lanaldiaren murrizketari kalte egin gabe, langileak lanaldi osoan jarraitu izan balu legokiokeen kotizazio-oinarriagatik kotizatuko dute enpresak eta langileak.

3.Bi kasu horietan, erretiro partzialeko pentsioa eskuratzea bateragarria izango da lanaldi partzialeko lanpostu batekin.

4.Erretiro partzialaren araubide juridikoa, aurreko zenbakietan aipatzen dena, erregelamenduz ezartzen dena izango da.

5.Kooperatibetako langile-bazkideek edo lan-bazkideek artikulu honetan araututako erretiro partziala hartu ahalko dute, 14. artikuluak xedatutako moduan besteren konturako langileekin parekatuta baitaude, baldin eta lanaldia eta eskubide ekonomikoak murrizten badituzte Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 12.6 artikuluan aurreikusitako baldintzetan, eta artikulu honen 2. zenbakian ezarritako betekizunak betetzen badituzte, betiere kooperatibak iraupen mugatuko bazkide batekin edo langabe batekin hitzartzen duenean, langile-bazkide edo lan-bazkide gisa, erretiro partziala hartzen duen bazkideak bete gabe utzitako lanaldia egitea, Langileen Estatutuaren Legearen testu bateginaren 12.7 artikuluan txanda-kontratu bat egiteko ezarritako baldintza berekin eta artikulu honetan aurreikusitakoaren arabera.

XIV. KAPITULUA

Heriotza eta biziraupena

216.artikulua. Prestazioak.

1.Heriotza kasuan, arrazoia edozein dela ere, eskatzekoak diren betekizunak betetzen direnean, honako prestazio hauetako bat edo batzuk aitortuko dira, kasuan- kasuan:

a)Heriotza-sorospena.

b)Biziarteko alarguntasun-pentsioa.

c)Aldi baterako alarguntasun-prestazioa.

d)Zurztasun-pentsioa.

e)Biziarteko pentsioa, edo, hala badagokio, familiartekoen aldeko aldi baterako subsidioa.

2.Laneko istripuz edo gaixotasun profesionalez hilez gero, oroharreko kalte-ordaina ere aitortuko da.

217.artikulua. Subjektu kausatzaileak.

1.Honako hauek sortu ahalko dute aurreko artikuluan zerrendatutako prestazioetarako eskubidea:

a)Araubide Orokorrean egonik, 165.1 artikuluan eskatzen den baldintza orokorra betetzen duten pertsonak.

b)Aldi baterako ezintasunaren, haurdunaldiko arriskuaren, amatasunaren, aitatasunaren edo edoskialdi naturaleko arriskuaren ziozko subsidioak jasotzen dituztenek, baldin eta kasu bakoitzean ezarritako kotizazio-aldia betetzen badute.

c)Erretiroko eta ezintasun iraunkorreko pentsio kontributiboen titularrak.

2.Laneko istripu baten edo gaixotasun profesional baten ondorioz hildakotzat hartuko dira, zuzenbidean, gertakari horiek direla-eta ezintasun iraunkor absolutua edo baliaezintasun handiaren izaera aitortuta dutenak.

Aurreko lerrokadan aipatutako kasua ematen ez bada, frogatu egin beharko da heriotza laneko istripuaren edo gaixotasun profesionalaren ondorioz gertatu dela. Laneko istripuaren kasuan, froga hori onartuko da soilik heriotza istripua gertatu den egunetik hurrengo bost urteetan gertatzen bada. Gaixotasun profesionalaren kasuan, froga hori onartu egingo da, edozein dela ere iragan den denbora.

3.Istripu baten ondorioz, lanekoa izan ala ez izan, desagertu diren langileen kasuan, halako inguruabarretan desagertu ere non hil egin direla pentsa baitaiteke, baldin eta haien berri izan ez bada istripuaren biharamunetik laurogeita hamar egunetan zehar, heriotza eta biziraupenagatiko prestazioak sortu ahalko dira, heriotza-sorospena izan ezik. Prestazioek istripuaren datatik aurrera izango dituzte ondorio ekonomikoak, erregelamenduz zehazten diren baldintzetan.

218.artikulua. Heriotza-sorospena.

Kausatzailea hilez gero, hileta-gastuak egin dituenak eskubidea izango du gastu horiei aurre egiteko heriotza-sorospena berehala jasotzeko. Kontrako frogarik ez badago, joko da gastuak honako hauek ordaindu dituztela, aipatzen den hurrenkeran: bizirik dirauen ezkontideak, izatezko bikote batetik bizirik dirauenak –221. artikuluan araututakoaren arabera–, hildakoarekin bizi ohi ziren seme-alabek eta ahaideek.

219.artikulua. Bizirik dagoen ezkontidearen alarguntasun-pentsioa.

1.Alarguntasun-pentsiorako eskubidea izango du, biziarteko izaeraz, salbu eta legez edo erregelamenduz eskubide hori azkentzeko ezarritako arrazoietako bat gertatzen bada, 217.1 artikuluan aipatzen den pertsonetako baten bizirik dirauen ezkontideak; horretarako, subjektu kausatzaileak, hil zen egunean, altan edo altarekin parekatutako egoeran egon behar zuen, eta bostehun eguneko kotizazio-aldia betea izan, pentsioaren egitate eragilearen egunaren aurreko bost urteetan. Erretiro-pentsioa alta-egoera baten edo altarekin parekatutako egoera baten ondorioz sortuz gero, kotizatzeko betebeharrik izan gabe, bostehun eguneko kotizazio-aldiak kotizatzeko betebeharra amaitu zen dataren aurreko bost urteen barruan egon beharko du. Nolanahi ere, heriotzaren arrazoia istripu bat (lanekoa zein lanez kanpokoa) edo gaixotasun profesional bat izan bada, ez da aurretiko kotizazio-aldirik eskatuko.

Halaber, bizirik geratu den ezkontideak alarguntasun-pentsiorako eskubidea izango du nahiz eta kausatzailea, heriotzaren datan, altan edo altarekin parekatutako egoeran ez egon, baldin eta kausatzaile horrek gutxienez ere hamabost urteko kotizazio-aldia osatu baldin badu.

2.Kausatzailearen heriotza gaixotasun arrunt baten ondorio den kasu berezietan, zeinetan gaixotasun hori ez den gertatu ezkontza-lotura eta gero, eskatuko da, gainera, ezkontza egin izana gutxienez ere heriotzaren data baino urtebete lehenago, edo, bestela, ezkontideek elkarrekin seme-alabak izatea. Ezkontza-loturaren iraupen hori ez da eskatuko ezkontza egiteko egunean egiaztatzen bada bizirik geratu den ezkontidea kausatzailearekin aldi batez bizi izan dela, 221.2 artikuluan ezarritako moduan, eta aldi hori eta ezkonduta bizi izandako aldia batuta, bi urteko aldia gainditzen bada.

220.artikulua. Alarguntasun-pentsioa, banantzea, dibortzioa edo ezkontza-deuseztasuna dagoen kasuetan.

1.Banantze- edo dibortzio-kasuetan, alarguntasun-pentsioa jasotzeko eskubidea izango du 219. artikuluan kasu bakoitzerako eskatutako betekizunak betetzen dituen ezkontide legitimoak edo ezkontide legitimo izan denak; betiere, azken kasu horretan, bizirik geratu den ezkontidea berriro ezkondu ez bada edo izatezko bikotea osatu ez badu, hurrengo artikuluan adierazitako moduan.

Orobat, judizialki dibortziatutako edo banandutako pertsonak Kode Zibilaren 97. artikuluan aipatutako konpentsazio-pentsioaren jasotzaile ere izan beharko dira, eta kausatzailea hil ondoren azkenduko da hori. Alarguntasun-pentsioaren zenbatekoa konpentsazio-pentsioari dagokiona baino handiagoa bada, hura gutxituko da azken horren zenbatekora iritsi arte.

Dena den, alarguntasun-pentsiorako eskubidea izango dute, konpentsazio-pentsioaren jasotzaile izan ez arren, banantze judizialaren edo epai irmo bidezko dibortzioaren unean edota erantzukizun penala heriotzagatik azkendu delako auzia artxibatzen denean genero- indarkeriaren biktima zirela egiazta dezaketen emakumeek; epairik ezean, haien alde emandako babes-aginduaren bidez edo genero-indarkeriaren biktima izatearen zantzuak daudela adierazten duen Fiskaltzaren txostenaren bidez, bai eta Zuzenbidean onartzen den beste edozein frogabideren bidez ere.

2.Baldin eta, dibortzioa egon denean, pentsiorako eskubidea duten hainbat onuradun aldi berean badaude, pentsioaren zenbatekoa haietako bakoitza kausatzailearekin bizi izan den denboraren araberako proportzioan aitortuko da; nolanahi ere, ehuneko 40 bermatuko da bizirik dirauen ezkontidearen alde edo, hala behar denean, ezkontidea ez bada ere, hiltzeko unean kausatzailearekin bizi zenaren alde, betiere alarguntasun-pentsioaren onuraduna bada hurrengo artikuluan aipatutako moduan.

3.Ezkontza-deuseztasuna dagoenean, alarguntasun-pentsiorako eskubidea izango du Kode Zibilaren 98. artikuluak aipatzen duen kalte-ordainerako eskubidea aitortu zaion bizirauleak, baldin eta berriz ezkondu ez bada edo izatezko bikotea osatu ez badu, hurrengo artikuluan ezarritako moduan. Pentsio hori kausatzailearekin bizi izandako denboraren araberako zenbateko proportzionalean aitortuko da, ezertan eragotzi gabe

aurreko zenbakian onuradun bat baino gehiago dagoenerako aurreikusitakoa aplikatuta egon daitezkeen mugak.

221.artikulua. Izatezko bikoteen alarguntasun-pentsioa.

1.219. artikuluan ezarritako alta- eta kotizazio-betekizunak betez gero, alarguntasun- pentsiorako eskubidea izango du, halaber, heriotzaren unean kausatzailearekin lotuta dagoenak, izatezko bikote bat osatuz, baldin eta frogatzen badu aurreko urte naturalean izan dituen diru-sarrerak ez direla iritsi bere diru-sarreren eta aldi horretan bertan kausatzaileak izandako diru-sarreren baturaren ehuneko 50era. Portzentaje hori ehuneko 25ekoa izango da elkarrekin izandako seme-alabak badaude, zurztasun-pentsioa jasotzeko eskubidea dutenak.

Halere, alarguntasun-pentsioa jasotzeko eskubidea aitortuko da, orobat, bizirik geratu denaren diru-sarrerak txikiagoak badira egitate eragilearen unean indarrean den lanbide arteko gutxieneko soldata 1,5 bider baino. Aurreko betekizun hori bete beharko da bai prestazioaren egitate eragilea gertatzen den unean, bai hura jasotzen den bitartean ere. Aipatutako muga indarrean dagoen lanbide arteko gutxieneko soldataren zenbatekoa halako 0,5 handituko da, bizirik gelditu den ezkontidearekin bizi den seme-alaba bakoitzeko, hau da, elkarrekin izandako eta zurztasun-pentsioa jasotzeko eskubidea duen seme-alaba bakoitzeko.

Laneko eta kapitaleko etekinak eta ondare izaerako etekinak diru-sarreratzat hartuko dira, 59. artikuluan ezarritako pentsioen gutxienekorako osagarriak aitortzeko zenbatzen diren moduan.

2.Artikulu honetan ezarritakoaren ondorioetarako, izatezko bikotetzat hartuko da ezkontzakoaren antzeko afektu-harremanean eratutakoa, hura eratzen dutenek, ezkondu ezinik ez dutelarik, ez badute beste inorekin ezkontza-loturarik eta errolda-agiri egokiaren bidez frogatzen badute bizikidetza egonkor eta agerikoa zutela kausatzailea hil aurreko bost urteko epe batean, gutxienez, etenik gabe.

Izatezko bikotea osatu izana egiaztatzeko, bikoteak bizilekua duen tokiko autonomia- erkidegoan edo udalean hartarako berariaz den erregistroren batean inskribatu izanaren ziurtagiria aurkeztu beharko da, edota bikotea eratu izana jasotzen duen dokumentu publiko bat. Bai aipatutako inskripzioa, bai kasuko dokumentu publikoa kausatzailearen heriotzaren eguna baino bi urte lehenagotik eginak izan beharko dira, gutxienez.

222.artikulua. Aldi baterako alarguntasun-prestazioa.

Bizirik geratu den ezkontideak ezin duenean alarguntasun-pentsiorako eskubidea eskuratu, ezin duelako frogatu kausatzailearekin urtebetez ezkonduta egon dela edo, bestela, ez dutelako elkarrekin seme-alabarik izan, baldin eta 219. artikuluan aipatutako gainerako betekizunak betetzen baditu, aldi baterako prestaziorako eskubidea izango du bi urtez, legokiokeen alarguntasun-pentsioaren zenbateko berekoa.

223.artikulua. Alarguntasun-prestazioen bateragarritasuna eta azkentzea.

1.Alarguntasun-pentsioa bateragarria izango da edozein lan-errentarekin, 221. artikuluan ezarritakoa ezertan eragotzi gabe.

Alarguntasun-pentsioa, 219.1 artikuluaren bigarren lerrokadako moduan sortua, bateraezina izango da beste alarguntasun-pentsio bat aitortzearekin, Gizarte Segurantzako edozein araubidetan, salbu eta araubideetako bakoitzean egiaztatutako kotizazioak gainezartzen badira gutxienez ere hamabost urtez.

2.Alarguntasun-pentsiorako eskubidea, kasu guztietan, azkendu egingo da onuraduna ezkontzen denean edo izatezko bikote bat osatzen duenean 221. artikuluan araututako moduan; hori, halere, ez da eragozpena izango erregelamendu bidez ezarritako salbuespenetarako.

3.Artikulu honetan ezarritakoa aldi baterako alarguntasun-prestazioari aplikatuko

zaio.

224.artikulua. Zurztasun-pentsioa.

1.Zurztasun-pentsioa jasotzeko eskubidea izango dute, berdintasunean, kausatzailearen seme-alaba guztiek, seme-alabatasunaren izaera edozein dela ere, baldin eta kausatzailea hiltzen denean hogeita bat urte baino gutxiago badituzte edo lanerako ezinduta badaude, eta kausatzailea altan edo altarekin parekatutako egoeran baldin bazegoen edo pentsioduna bazen 217.1.c) artikuluan ezarritako moduan.

Zurztasun-pentsioei aplikatzekoa izango zaie, halaber, 219.1 artikuluaren bigarren lerrokadan ezarritakoa.

2.Zurztasun-pentsioaren onuradun izan ahalko da, baldin eta kausatzailearen heriotzaren egunean hogeita bost urte baino gutxiago baldin baditu, besteren kontura edo bere kontura irabazizko lanik egiten ez duen kausatzailearen seme-alaba, edo, lan hori eginda ere, hartatik lortzen dituen diru-sarrerak, urteko konputuan, txikiagoak badira lanbide arteko gutxieneko soldatarako indarrean den zenbatekoa baino, orduan ere urteko konputuan.

Umezurtza ikasketak egiten ari bada eta ikasturtean zehar hogeita bost urte betetzen baditu, zurztasun-pentsioa jasotzen jarraituko du hurrengo ikasturtea hasi ondorengo hilaren lehenengo egunera arte.

3.Zurztasun-pentsioa onuradunak bere ardurapean dituenari ordainduko zaio, erregelamenduz ezartzen denari jarraituz.

225.artikulua. Zurztasun-pentsioaren bateragarritasuna.

1.Aurreko artikuluaren 2. zenbakian ezarritakoa ezertan eragotzi gabe, zurztasun- pentsioa bateragarria izango da kausatzailearen ezkontide denaren edo izan denaren, edo umezurtzaren beraren, edozein lan-errentarekin, bai eta, kasua bada, hark jasotzen duen alarguntasun-pentsioarekin ere.

Zurztasun-pentsioei aplikatzekoa izango zaie alarguntasun-pentsioak direla-eta 223.1 artikuluaren bigarren lerrokadan ezarritakoa.

2.Lanerako ezinduta dauden eta zurztasun-pentsioa jasotzeko eskubidea duten umezurtzek, ezintasun bera dela-eta Gizarte Segurantzaren beste pentsio bat jasotzen dutenean, bataren zein bestearen alde egin ahalko dute. Umezurtza lanerako ezgaitutzat deklaratu denean hemezortzi urte bete baino lehenago, jasotzen zuen zurztasun- pentsioa bateragarria izango da hemezortzi urte bete ondoren sor dezakeen ezintasun iraunkorragatiko pentsioarekin –baldin eta zurztasun-pentsioa sortzea eragin zutenez bestelako lesio batzuen ondoriozkoa bada–, edo, kasua bada, bere kontura nahiz besteren kontura egiten duen lanarengatik sor dezakeen erretiro-pentsioarekin.

3.Erregelamendu bidez zehaztuko dira onuradun berengan aitak eta amak sortutako zurztasun-pentsioak biltzearen eraginak.

226.artikulua. Familiartekoen aldeko prestazioak.

1.Lege hau garatzeko arauek zehaztuko dute zein beste familiartekok edo parekatuk izango duen kausatzailea hiltzearen ondoriozko pentsiorako edo subsidiorako eskubidea –bakoitzerako finkatzen den zenbatekoaren arabera–; horretarako, haietako bakoitzarentzat ezartzen diren baldintzak bete behar dituzte eta kausatzailearekiko duten mendekotasun ekonomikoa frogatu.

Familiartekoen aldeko prestazioei aplikatzekoa izango zaie 219.1 artikuluaren bigarren lerrokadan ezarritakoa.

2.Nolanahi ere, pentsiorako eskubidea aitortuko zaie erretiroko eta ezintasun iraunkorreko pentsio kontributiboen onuradunen seme-alabei edo anai-arrebei, baldin eta, erregelamenduz ezartzen den moduan, honako baldintza hauek betetzen badituzte:

a)Kausatzailearekin eta haren ardurapean bizi izatea.

b)Berrogeita bost urtetik gorakoak izatea, eta ezkongabeak, dibortziatuak edo alargunak.

c)Denbora luzean kausatzailea zaindu duela egiaztatzea.

d)Bizitzeko baliabide berekirik ez izatea.

3.Heriotza eta biziraupenagatiko aldi baterako subsidioen iraupena lege hau garatzeko arauetan zehaztuko da.

4.Prestazio hauen ondorioetarako, legez bananduta daudenek, beren aurrekoei edo ondorengoei dagokienez, beren ezkontza deseginda egotekotan izango lituzketen eskubide berak izango dituzte.

5.Familiartekoen aldeko pentsioei aplikatzekoa izango zaie alarguntasun-pentsioak direla-eta 223.1 artikuluaren bigarren lerrokadan ezarritakoa.

227.artikulua. Oroharreko kalte-ordain berezia.

1.Heriotza laneko istripu edo gaixotasun profesional baten ondorioz gertatzen bada, bizirik gelditu den ezkontideak edo izatezko bikotetik bizirik gelditu den kideak –221. artikuluan araututakoaren arabera–, eta umezurtzek eskubidea izango dute oroharreko kalte-ordaina hartzeko; kalte-ordain horren zenbateko uniformea lege hau garatzeko arauetan zehaztuko da.

Banantze-, dibortzio- edo deuseztasun-kasuetan 220. artikuluan ezarritakoa aplikatuko da, kasua bada.

2.Heriotza eta biziraupenagatiko pentsiorako eskubidea duen beste familiartekorik ez dagoenean, hildako langilearen kargu bizi zen aitak edo amak artikulu honetako 1. zenbakian ezartzen den kalte-ordaina jasoko du, baldin eta haren heriotza dela-eta aurreko artikuluan aipatzen diren prestazioetarako eskubidea ez badu.

228.artikulua. Gertakari arrunten ondoriozko heriotza eta biziraupenagatiko prestazioen oinarri arautzailea.

Gertakari arrunten ondoriozko prestazioen kasuan oinarri arautzailea kalkulatzeko, egitate eragilearen aurreko hilabetearen aurretik erregelamenduz ezarritako aldian kotizaziorako erabili diren oinarri guztien batura konputatuko da.

229.artikulua. Pentsioen zenbatekoaren muga.

1.Heriotza eta biziraupenagatiko pentsioen zenbatekoen baturak ezingo du gainditu kasuan kasuko oinarri arautzailearen zenbatekoa, 161.2 artikuluan ezarritakoaren arabera, kausatzaileak egindako kotizazioei begiratuta. Muga hori aplikatuko zaio adierazitako zenbatekoen hasierako zehaztapenari, baina ez du eraginik izango ondoren bidezko diren pentsioen aldizkako errebalorizazioetan, 58. artikuluan ezarritakoaren arabera.

2.Artikulu honetan ezarritako mugaren ondorioetarako, zurztasun-pentsioek lehentasuna izango dute beste familiarteko batzuen aldeko pentsioen aurretik. Halaber, azken prestazio horiei dagokienez, honako lehentasun-hurrenkera hau ezartzen da:

1.a Kausatzailearen bilobak eta anai-arrebak, hemezortzi urtetik beherakoak badira edo, hemezortzi urtetik gorakoak izanik, ezinduta badaude.

2.a Kausatzailearen aita eta ama.

3.a Kausatzailearen aitonak eta amonak.

4.a Erretiroko edo ezintasun iraunkorreko pentsio kontributiboaren titularraren seme- alabak eta anai-arrebak, berrogeita bost urtetik gorakoak izan eta ezarritako gainerako betekizunak betetzen dituztenak.

3.Artikulu honetan orokorrean ezarritakoa ezertan eragotzi gabe, ezarritako muga gainditu ahalko da hainbat zurztasun-pentsio alarguntasun-pentsio batekin batera gertatzen direnean, azken hori kalkulatzeko oinarri arautzaileari aplikatzekoa zaion portzentajea ehuneko 70ekoa denean. Hala eta guztiz ere, inoiz ezingo da gertatu zurztasun-pentsioen baturak oinarri arautzailearen ehuneko 48 gainditzea.

230.artikulua. Preskribaezintasuna.

Heriotza eta biziraupenagatiko prestazioak aitortzeko eskubidea, heriotza-sorospena alde batera utzita, preskribaezina izango da; hori, halere, ez da eragozpena izango aitorpen horren ondorioak gerta daitezen eskaera aurkezten deneko dataren aurreko hiru hilabeteetatik aurrera.

231.artikulua. Heriotza eta biziraupenagatiko prestazioen onuradun izateko eragozpena.

1.Genero Indarkeriaren Kontrako Babes Integraleko Neurriei buruzko abenduaren 28ko 1/2004 Lege Organikoaren lehen xedapen gehigarrian ezarritakoa ezertan eragotzi gabe, ezingo da izan egokitu dakizkiokeen heriotza eta biziraupenagatiko prestazioen onuradun giza hilketaren dolozko delitua egiteagatik epai irmoz kondenatua izan dena, delitu horren forma edozein izanik ere, biktima prestazioaren subjektu kausatzailea denean.

2.Entitate kudeatzaileak berrikusi ahalko du, bere kabuz eta edozein unetan, aipatutako kasuan epai irmoz kondenatua izan denari heriotza eta biziraupenagatiko prestaziorako eskubidea aitortu dion ebazpena, eta hark itzuli egin beharko ditu, kasua bada, kontzeptu hori dela-eta jaso dituen zenbatekoak.

Ofizioz berrikusteko ahalak, zeina aurreko lerrokadan aipatzen baita, ez du eperik izango, baina jasotako prestazioen zenbatekoa itzultzeko betebeharrak 55.3 artikuluan ezarritako epean preskribatuko du. Nolanahi ere, betebehar horren preskripzioa eten egingo da ebazpen judizial bat dagoenean, zeinetan jasotzen baita arrazoizko zantzuak daudela subjektu ikertua giza hilketaren dolozko delituaren erantzule dela uste izateko, bai eta prozesu penala eta kasuan kasuko errekurtsoak izapidetzen direnean ere.

Artikulu honetan aipatzen den prestazioaren aitorpena berrikusteko prozedura hasteari buruzko akordioan erabakiko da, aurrez egin ez bada, prestazioa jasotzearen kautelazko etetea, harik eta prozedura horri amaiera ematen dion ebazpen irmoa ematen den arte.

232.artikulua. Heriotza eta biziraupenagatiko prestazioen ordainketaren kautelazko etetea, kasu jakin batzuetan.

1.Entitate kudeatzaileak kautelaz etengo du heriotza eta biziraupenagatiko prestazioen ordainketa, kasuan-kasuan aitortu direnak, ebazpen judizial bat badagoenean, zeinetan jasotzen baita arrazoizko zantzuak daudela subjektu ikertua giza hilketaren dolozko delituaren erantzule dela uste izateko, delitu horren forma edozein izanik ere, baldin eta biktima prestazioaren subjektu kausatzailea bada. Etete horrek ondorioak izango ditu inguruabar horren berri eman eta hurrengo hilaren lehenengo egunetik aurrera.

Entitate kudeatzaileak, heriotza eta biziraupenagatiko prestazioa aitortzeko prozedura izapidetu baino lehen edo hura izapidetzen ari den bitartean, jakiten badu eskatzailearen aurkako ebazpen judizial bat dagoela, zeinetan jasotzen baita delitu hori egitearen ondoriozko kriminaltasunaren arrazoizko zantzuak daudela, bidezkoa izango da hura aitortzea, baldin eta horretarako gainerako betekizunak betetzen badira, eta haren ordainketa kautelaz etengo da ondorio ekonomikoak eduki beharko zituen egunetik aurrera.

Aurreko bi lerrokadetan aipatutako kasuetan, kautelazko eteteari eutsi egingo zaio epai irmoa edo prozedura penalari amaiera ematen dion edo onuradunaren erruduntasun eza erabakitzen duen beste ebazpen irmo bat eman arte.

Baldin eta prestazioaren onuraduna, azkenean, epai irmoz kondenatzen baldin bada aipatutako delitua egiteagatik, bidezkoa izango da aitorpena berrikustea eta, kasua bada, jasotako prestazioak itzultzea, 231. artikuluan ezarritakoari jarraituz. Onuradunaren erruduntasun eza deklaratzen duen absoluzio-epaia edo ebazpen judizial irmoa dagoenean, etendako prestazioaren ordainketa berreskuratuko da, etetea erabaki izan ez balitz bidezko izango ziren ondorioekin, behin deskontatuta, kasua bada, 3. zenbakian xedatutakoaren arabera, elikagaien betebeharraren kontzeptuan ordaindutako kopuruak.

2.Hala eta guztiz ere, lehen auzialdian absoluzio-epaia baldin badago eta haren aurka errekurtsoa aurkezten bada, kautelazko etetea kenduko da errekurtsoa epai irmoz

ebazten den arte. Kasu horretan, baldin eta errekurtso horretan emandako epai irmoa ere absoluziokoa bada, onuradunari ordaindu beharko zaizkio kautelazko etetea erabaki zenetik hura kendu arte jaso ez zituen prestazioak, kasua bada hirugarrenei elikagaien betebeharra dela-eta ordaindutako kopuruak deskontatuta, 3. zenbakian xedatutakoaren arabera. Aitzitik, errekurtsoa dela-eta emandako epai irmoa kondenakoa bada, prestazioaren aitorpena berrikusiko da, eta kondenatuak jasotako prestazioak itzuli beharko ditu, artikulu honen 1. zenbakian adierazitakoari jarraituz, etetea kenduta egon zen aldian jasotakoak barne.

3.Alarguntasun-pentsio baten ordainketaren eteteak irauten duen bitartean, hura artikulu honetan ezarritakoaren arabera erabaki bada, haren kargura ordaindu ahalko dira, pentsio horren onuradunari kontzeptu hori dela-eta legokiokeen zenbatekoaren mugaraino, delituaren biktimak sortutako zurztasun-pentsioaren edo familiartekoen aldeko pentsioaren titularren aldekoak diren elikagai-betebeharrak, baldin eta titular horiek 233. artikuluak aipatzen dituen gehikuntzen onuradun izan behar badute, azkenean kondena-epai irmoa ematen bada. Zurztasun-pentsioa edo familiartekoen aldeko pentsioa jasotzen dutenetako bakoitzak elikagaien kontzeptuan jaso beharreko kopuruak ezingo du gainditu une bakoitzean gehikuntza hori dela-eta egokituko litzaiokeen zenbatekoa.

233.artikulua. Zurztasun-pentsioen eta familiartekoen aldeko pentsioen gehikuntza, kasu jakin batzuetan.

1.231. artikuluan ezarritakoa kontuan hartuta, giza hilketaren dolozko delitu bat egiteagatik epai irmoz kondenatuta dagoenak, delitu horren forma edozein izanik ere, ezin duenean alarguntasun-pentsioaren onuradun-izaera eskuratu edo hura galdu duenean, haren seme-alabek, delituaren biktimak sortutako zurztasun-pentsioaren titular direnek, eskubidea izango dute erabateko zurztasun kasuetarako erregelamenduz ezarritako gehikuntza jasotzeko.

Familiartekoen aldeko pentsioaren titular direnek, kasu berdinetan, erregelamenduz ezarritako gehikuntzaren onuradun izan ahalko dute, baldin eta biktimak sortutako heriotza eta biziraupenagatiko pentsiorako eskubidea duen beste pertsonarik ez badago.

2.Aipatutako gehikuntzaren ondorio ekonomikoek atzera egingo dute zurztasun- pentsioaren edo familiartekoen aldeko pentsioaren hasierako aitorpenaren ondorio- datara, baldin eta epai irmoz kondenatua izan denari aurrez alarguntasun-pentsioa aitortu ez bazaio. Bestela, ondorio ekonomikoak alarguntasun-pentsioaren ordainketa eten den egunetik aurrera hasiko dira –entitate kudeatzaileak, 231. artikuluan ezarritakoari jarraituz, prestazioaren aitorpena berrikustearen ondoriozko etetea–, edo, hala badagokio, 232. artikuluan jasotako kautelazko etetearen egunetik aurrera.

Nolanahi ere, zurztasun-pentsioaren edo familiartekoen aldeko pentsioaren gehikuntzaren ordainketa, kondenatuak alarguntasun-pentsioa jasoko zuen aldiei dagokiena, egin ahalko da soilik haren itzulketa egiten denean, eta entitate kudeatzailea, itzulketarik gertatzen ez bada, ez da pentsiodunari zurztasun-pentsioa edo familiartekoen aldeko pentsioa jasotzen duenari aipatutako gehikuntza ordaintzearen ez erantzule subsidiarioa, ez erantzule solidarioa izango, eta ez du gehikuntza hori aurreratzeko betebeharrik izango.

Zurztasun-pentsioaren edo familiartekoen aldeko pentsioaren gehikuntza-kontzeptuan behar diren kopuruetatik deskontatu egingo da, kasua bada, elikagaiak direla-eta etendako alarguntasun-pentsioaren kargura onuradunak hartutako kopurua, 232. artikuluan ezarritakoari jarraituz.

234.artikulua. Zurztasun-pentsioen ordainketa, kasu jakin batzuetan.

Baldin eta giza hilketaren dolozko delitu batengatik, delitu horren forma edozein izanik ere, epai irmoz kondenatu duten pertsona baten seme-alabak, 231. artikuluan aipatutako moduan, adingabeak edo gaitasuna judizialki aldatuta duten pertsonak izaki, biktimak sortutako zurztasun-pentsioaren onuradun badira, pentsio hori ezingo zaio ordaindu kondenatutako pertsonari.

Nolanahi ere, entitate kudeatzaileak Fiskaltzari jakinaraziko dio bai zurztasun-pentsioa dagoela, bai aita edo ama giza hilketaren dolozko delitu baten erantzule dela uste izateko arrazoizko zantzuak jasotzen dituen ebazpen judiziala dagoela; hartara, Kode Zibilaren

158.artikuluan xedatutakoa betez, kasua bada, behar diren neurriak hartzeko eskatuko du, zurztasun-pentsioa ordaindu behar zaion pertsona fisikoari edo adingabearen zein gaitasuna judizialki aldatuta duen pertsonaren tutoretzako erakundeari dagokionez. Egoera prozesal horren karietara neurri horiek hartuta, entitate kudeatzaileak, bidezkoa denean, Fiskaltzari emango dio ezagutzera prozesuari amaiera ematen dion ebazpena eta erabaki den ebazpen judiziala irmoa den ala ez.

XV. KAPITULUA

Familia babestea

235.artikulua. Erditzeagatiko kotizazio-aldi parekatuak.

Erretiroko eta ezintasun iraunkorreko pentsio kontributiboen ondorioetarako, zenbatuko dira, pentsioa eskatu duen emakume langilearen mesedetan, kotizatutako ehun eta hamabi egun osorik, seme edo alaba bakarraz erditzeagatik, eta, erditze anizkoitzaren kasuan, hamalau egun gehiago, bigarren seme edo alabatik aurrera, bigarrena barnean dela, seme edo alaba bakoitzeko, salbu eta erditzeko unean langilea edo funtzionarioa izateagatik, hamasei asteetan zehar oso-osoan kotizatu denean, edo, erditze anizkoitza izanez gero, behar den denboran.

236.artikulua. Seme-alabak edo adingabeak zaintzeagatiko onurak.

1.Aurreko artikuluan xedatutakoa ezertan eragotzi gabe, kotizatutako alditzat joko da ondorio guztietarako, salbu eta eskatutako gutxieneko kotizazio-aldia betetzeko, lan- harremana azkendu delako edo langabezia-prestazioak kobratzeari utzi zaiolako kotizazioa eten deneko aldia, inguruabar horiek gertatu direnean jaiotzaren aurreko bederatzi hilabeteetatik hasi –edo adingabe baten adopzioaren edo harrera iraunkorraren aurreko hiru hilabeteetatik hasi– eta egoera horren ondotiko seigarren urtera bitartean.

Kotizatutakotzat zenbatuko den aldia gehienez ere berrehun eta hirurogeita hamar egunekoa izango da seme-alaba bakoitzeko edo adoptatu nahiz harreran hartutako adingabe bakoitzeko, eta inoiz ere ezingo da izan kotizazioaren egiazko etetea baino luzeagoa.

Onura hori gurasoetatik bakar bati aitortuko zaio. Gurasoen artean desadostasunik badago, amari emango zaio eskubidea.

2.Nolanahi ere, artikulu honetan ezarritako onuren aplikazioak ezingo du eragin seme-alabaren edo adingabearen zainketa-aldia, kotizatutako alditzat hartu dena, onuradun bakoitzeko bost urte baino gehiagokoa izatea. Muga hori berdin aplikatuko da aipatutako onurak 237.1 artikuluan jasotakoen aldi berean gertatzen direnean.

237.artikulua. Familia-prestazioa, modalitate kontributiboan.

1.Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 46.3 artikuluarekin bat etorriz, seme edo alaba bakoitza zaintzeagatik edo harrera iraunkorrean edo adopzio- helburuko zaintzan hartutako adingabe bakoitza zaintzeagatik, langileek hartzen duten hiru urte arteko eszedentzia-aldia benetan kotizatutako alditzat joko da, Gizarte Segurantzaren prestazioak jasotzeko, erretiroari, ezintasun iraunkorrari, heriotza eta biziraupenari, amatasunari eta aitatasunari dagokienez.

2.Modu berean, benetan kotizatutako alditzat joko da, aurreko zenbakian aipaturiko prestazioen ondoreetarako, Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 46.3 artikuluarekin bat etorriz, langileek beste familiarteko batzuk –bigarren gradurainoko odolkideak edo ezkontza-ahaideak– zaintzeagatik hartzen duten eszedentzia-aldiaren lehenengo urtea, familiarteko horiek euren kontura baliatzeko gaitasunik ez dutenean,

adinarengatik, istripuarengatik, gaixotasunarengatik zein desgaitasunarengatik, eta ordaindutako jarduerarik egiten ez dutenean.

3.Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 37.6 artikuluaren lehen lerrokadan adingabea zaintzeagatik lanaldia murrizteko ezarritako aldiaren lehenengo bi urteetan egindako kotizazioen zenbaketari gehikuntza bat egingo zaio. Gehikuntza horren zenbatekoa langilea lanaldi-murrizketarik egin gabe egon izan balitz egokituko litzaiokeen zenbatekoaren ehuneko 100 bitartekoa izango da, 1. zenbakian aipatutako prestazioen ondorioetarako. Gehikuntza hori lehenengo urtean bakarrik gauzatuko da, aipatutako artikuluaren bigarren lerrokadan lanaldi-murrizketen inguruan jaso diren kasuetarako.

Orobat, Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 37.6 artikuluaren hirugarren lerrokadan ezarritakoaren arabera lanaldia murrizten den aldietan egindako kotizazioen zenbaketari gehikuntza bat egingo zaio. Gehikuntza horren zenbatekoa langilea lanaldi-murrizketarik egin gabe egon izan balitz egokituko litzaiokeen zenbatekoaren ehuneko 100 bitartekoa izango da, honako prestazio hauen ondorioetarako: erretiroarena, ezintasun iraunkorrarena, heriotza eta biziraupenarena, amatasunarena, aitatasunarena, haurdunaldiko arriskuarena, edoskialdi naturaleko arriskuarena eta aldi baterako ezintasunarena.

4.1 eta 2. zenbakietan aipaturiko eszedentzia-egoeren aurretik lanaldi-murrizketa egon bada Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 37.6 artikuluan ezarritakoaren arabera, kasuan kasuko eszedentzia-aldiak kotizatutakotzat jotzeari dagokionez, zenbatu egingo dira lanaldi-murrizketak iraun bitartean egindako kotizazioak, aintzat hartuta murrizketarik izan gabe lanaldiak eragingo lituzkeen kotizazioen ehuneko 100 arteko gehikuntza.

XVI. KAPITULUA

Araubide Orokorraren xedapen erkideak

1.atala. Araubide Orokorraren babes-jardunaren borondatezko hobekuntzak

238.artikulua. Babes-jardunaren hobekuntzak.

1.Araubide Orokor honen babes-jardunaren borondatezko hobekuntzak honako hauen bitartez egin ahalko dira:

a)Prestazioen zuzeneko hobekuntza.

b)Kotizazio-tasa gehigarriak ezartzea.

2.Enpresek borondatezko hobekuntzak emateko, atal honetan ezarritakoa eta bera aplikatu eta garatzeko arauetan ezarritakoa bete beharko dute hobekuntza horiek.

239.artikulua. Prestazioen zuzeneko hobekuntza.

Enpresek zuzenean hobetu ahalko dituzte Araubide Orokorraren prestazioak, guztiz beren kargura ordainduta. Aparteko kasuetan, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak aurrez onartuta, langileen kargurako ekarpen ekonomiko bat ezarri ahalko da, baldin eta langile horiei ahalmena ematen bazaie banaka eta beren borondatez atxikitzeko enpresaburuek baldintza horrekin emandako hobekuntzei.

Artikulu honetan aipatzen diren hobekuntzen ezarpena enpresaburuentzat borondatezkoa bada ere, haien babesean langile batek aldizkako prestazio baten hobekuntzarako eskubidea sortu duenean, eskubide hori ezingo da deuseztatu edo gutxitu, ez bada eskubide horren aitorpena arautzen duten arauen arabera.

240.artikulua. Zuzeneko hobekuntza kudeatzeko moduak.

1.Enpresek, erregelamenduz zehazten diren baldintzetan, aurreko artikuluan aipatzen diren prestazioak hobetu ahalko dituzte, beren kabuz edo honako hauen bitartez:

Gizarte Segurantzaren Administrazioa, lan-fundazioak, montepioak eta gizarte- aurreikuspeneko mutualitateak eta mota guztietako aseguru-entitateak.

2.Beren helburuak betetzeko legez eratutako lan-fundazioek, aplikatzekoak diren arauetan ezartzen denaren arabera, ematen zaien zerga-tratamendua eta gainerako salbuespenak izango dituzte.

241.artikulua. Kotizazio-tasa gehigarriak ezartzeagatiko hobekuntza.

Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak, interesdunek eskatuta, kotizazio gehigarriak onartu ahalko ditu. Kotizazio gehigarri horiek egingo dira 145. artikuluan aipatzen den kotizazio-tasa handituz, pentsioak edo jada sortutako eta haren kargura finantzatutako aldizkako bestelako prestazioak errebalorizatzeko nahiz etorkizunekoak hobetzeko.

2. atala. Laneko segurtasunari eta osasunari buruzko xedapenak Araubide Orokorrean

242.artikulua. Laneko istripuen arloko ez-betetzeak.

Enpresek ez badituzte betetzen segurtasun- eta osasun-arauak betetzen ez dituzten lanak gerarazteari buruz Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzak emandako aginduak eta lan-arloko agintariek emandako ebazpenak, ez-betetze hori, gerta daitezkeen laneko istripuei dagokienez, parekatu egingo da ukitutako langileen gertakari horretarako babesa formalizatu gabe izatearekin, ezertan eragotzi gabe gerta daitekeen beste edozein erantzukizun edo zehapen.

243.artikulua. Gaixotasun profesionaletarako berariazko arauak.

1.Gaixotasun profesionalen arriskua duten lanpostuak bete behar dituzten enpresa guztiek lanpostu horiek bete behar dituzten langileei azterketa mediko bat egin beharko diete, hartu aurretik, eta gaixotasun mota bakoitzerako ezarritako aldizkako azterketak egin beharko dizkiete; hain zuzen ere, Enpleguko eta Gizarte Segurantzako Ministerioak horretarako onartzen dituen arauetan ezarritakoak.

2.Azterketak enpresaren kargura izango dira, eta nahitaezkoak izango dira langilearentzat. Enpresak langileei, kasua bada, joan-etorrietako gastuak eta arrazoi hori tarteko jaso ez duen soldata guztia ordainduko dizkie.

3.Aipatutako enpresek ezingo dituzte kontratatu azterketa medikoan kasuan kasuko lanpostuak betetzeko gai kalifikatu ez diren langileak. Debeku bera ezartzen da langilea bere lanpostuan jarraitzeari dagokionez, ondoz ondoko azterketetan gai-deklarazioari eusten ez zaionean.

4.Legegintzako errege-dekretu hau aplikatzeko eta garatzeko xedapenek zehaztuko dute zein kasu berezitan, lan-kontratazioaren eskakizunak tarteko, eman daitekeen epe bat azterketa medikoa lana hasi ondoren, berehala, egiteko.

244.artikulua. Azterketa medikoak falta izatearen erantzukizunak.

1.Gizarte Segurantzaren entitate kudeatzaileek eta laguntzaileek aurreko artikuluan aipatzen den aldez aurretiko azterketa medikoaren ziurtagiriaren berri izan beharra daukate, nahitaez, gaixotasun profesionalak izateko berariazko arriskua duten enpresetako langileen laneko istripuagatiko edo gaixotasun profesionalagatiko babesa beren kargura hartu baino lehen, eta egoki den dokumentazioan jaso beharko dute betebehar hori bete dutela. Halaber, aipatutako entitateek aldizkako azterketa medikoen emaitzak ezagutu beharko dituzte.

2.Enpresak aldez aurretiko azterketak edo aldizkako azterketak egiteko betebeharra betetzen ez badu, bera izango da kasu horietan gaixotasun profesional batetik erator daitezkeen prestazio guztien zuzeneko erantzule, bai enpresa Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduen mutua bati lotuta dagoenean, bai gertakari hori entitate kudeatzaile batean babestuta duenean.

3.Mutuek 1. zenbakian ezarritakoa betetzen ez badute, honako erantzukizun hauek izango dituzte:

a)97. artikuluak aipatzen duen Gizarte Segurantzaren Gertakari Profesionalen Funtsean ordaindu behar izatea jasotako primen zenbatekoa, zenbateko horren ehuneko 100era irits daitekeen errekarguarekin.

b)Arestian finkatutako xedearekin, enpresaren kargurako erantzukizunen baliokide den zenbateko bat ordaindu behar izatea, artikulu honetako aurreko zenbakian aipatzen diren kasuetan. Erantzukizun horien artean, 164. artikuluan xedatutakoaren arabera bidezkoak direnak daude.

c)Berrerortze kasuan, kudeaketan elkarrekin jarduteko baimena deuseztatzea.

d)Lege honetan eta bera aplikatzeko eta garatzeko xedapenetan ezarritakoaren arabera bidezko izan daitekeen beste edozein erantzukizun.

XVII. KAPITULUA

Araubide Orokorreko langile jakin batzuei aplikatzekoak zaizkien xedapenak

1.atala. Lanaldi partzialean kontratatutako langileak

245.artikulua. Gizarte-babesa.

1.Lanaldi partzialeko lan-kontratuen ondoriozko gizarte-babesa lanaldi partzialeko langilea lanaldi osoko langilearekin parekatzeko printzipioaren araberakoa izango da eta, berariaz, kapitulu honetan eta 269.2 eta 270.1 artikuluetan langabezia-babesa dela-eta ezarritakoaren araberakoa.

2.Atal honetan jasotako arauak lanaldi partzialeko edo erreleboko lanaldi partzialeko kontratua eta aldizkako kontratu finkoa duten langileei aplikatzekoak izango zaizkie, Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 12. eta 16. artikuluetan ezarritakoari jarraituz, baldin eta Araubide Orokorraren aplikazio-eremuan sartzen badira; horren barnean izango dira Etxeko Langileentzako Sistema Berezian dauden lanaldi partzialeko langileak edo aldizkako langile finkoak.

246.artikulua. Kotizazioa.

1.Gizarte Segurantzako kotizazio-oinarria eta haren kuoten aldi berean biltzen diren ekarpenetarako oinarria hilabetekoa izango da beti, eta lan egindako orduak direla-eta egiazki jasotako ordainsariek osatutakoa izango da, ordu horiek arruntak nahiz osagarriak izan.

2.Horrela zehaztutako kotizazio-oinarria ezingo da izan erregelamenduz zehazten diren kopuruak baino txikiagoa.

3.Ordu osagarriek ordu arrunten oinarri eta tasa beren arabera kotizatuko dute Gizarte Segurantzan.

247.artikulua. Kotizazio-aldien zenbaketa.

Erretiroari, ezintasun iraunkorrari, heriotzari zein biziraupenari, aldi baterako ezintasunari eta amatasunari zein aitatasunari dagozkion prestazioak jasotzeko eskubidea izateko behar diren kotizazio-aldiak egiaztatzeko, honako arau hauek aplikatuko dira:

a)Kontuan hartuko dira langilea lanaldi partzialeko kontratu batekin altan egondako epeak, epe horietako bakoitzean lanaldiaren iraupena edozein izanda ere.

Horretarako, partzialtasunaren koefizientea aplikatuko zaio lanaldi partzialeko kontratuarekin altan egondako epeari, eta horren emaitza izango da epe bakoitzean egiaz kotizatutzat jotzen diren egunen kopurua. Partzialtasun-koefizientea izango da parekagarria den langile batek lanaldi osoan egiten duen lanaldiaren aldean lanaldi partzialean egiten den lanaldiaren ehunekoa.

Horrela ateratzen diren egunen kopuruari lanaldi osoan kotizatutako egunak gehituko zaizkio, hala balegokio, eta horrela ateratzen den emaitza izango da prestazioak eskuratu ahal izateko zenbatu ahal diren kotizazio-egun egiaztatuen guztirako kopurua.

b)Behin kotizatutako egun egiaztatuen kopurua horrela zehazturik, guztirako partzialtasun-koefizientea kalkulatuko da, eta ehuneko horrek adieraziko du zein den lan egindako egun kotizatutzat egiaztatuen kopurua –a) letran adierazitakoaren arabera– langileak lan-bizitza osoan zehar altan egindako guztirako egunen artetik. Lanerako aldi baterako ezintasunagatiko subsidioaz den bezainbatean, guztirako partzialtasun- koefizientea azken bost urteen gainean kalkulatuko da. Amatasun- eta aitatasun-subsidioaz ari garenean, guztirako partzialtasun-koefizientea azken zazpi urteen gainean kalkulatuko da, edo, hala balegokio, lan-bizitza osoaren gainean.

c)Lanaldi partzialeko langileei prestazio ekonomikoetarako eskatuko zaien gutxieneko kotizazio-aldia, prestazioek halakorik ezarrita dutenean, honako hau izango da: kasu guztietarako ezarrita dagoen epeari b) letran aipatzen den guztirako partzialtasun- koefizientea aplikatuz ateratzen den emaitza.

Dena delako prestazio ekonomikoa eskuratzeko baldintzatzat ezartzen bada gutxieneko kotizazio-aldiaren zati bat edo osoa epe jakin baten barruan bete dadila, guztirako partzialtasun-koefizientea aplikatuko da dena delako kotizazio-aldia finkatzeko. Eskatzen den epe hori dena delako prestaziorako orokortasunez ezarritako denbora- tartean sartuta egon beharko da.

248.artikulua. PRESTAZIO EKONOMIKOEN ZENBATEKOA.

1.Prestazio ekonomikoen oinarri arautzailea zehazteko, honako arau hauek hartuko dira kontuan:

a)Erretiro-prestazioen eta ezintasun iraunkorragatiko prestazioen oinarri arautzailea erregela orokorraren arabera kalkulatuko da.

b)Amatasun- eta aitatasun-prestazioen eguneroko oinarri arautzailea honako zatiketa hau egitearen emaitza izango da: egitate eragilea gertatu aurreko urtean zehar enpresan egiaztatutako kotizazio-oinarrien batura zati hirurehun eta hirurogeita bost.

Hala eta guztiz ere, amatasun- eta aitatasun-prestazioak behin-behineko ebazpen batez aitortu ahalko dira, 179.2 artikuluan ezarritakoari jarraituz.

c)Aldi baterako ezintasunagatiko prestazioaren eguneroko oinarri arautzailea honako zatiketa hau egitearen emaitza izango da: azkeneko lan-alta gertatu zenetik izan diren lanaldi partzialeko kotizazio-oinarrien batura –gehienez ere egitate eragilearen egunaren aurreko hiru hilabeteak kontatuta– zati epe horretako egun naturalak.

Prestazio ekonomikoa interesduna aldi baterako ezintasun-egoeran dagoen egun natural guztietan ordainduko da.

2.Erretiro-pentsioak eta gaixotasun arrunt baten ondoriozko ezintasun iraunkorrekoak kalkulatzearen ondorioetarako, kotizatzeko betebeharrik egon ez den aldiak integratzeko, une bakoitzean aplikatzekoak diren kotizazio-oinarrietatik gutxienekoa erabiliko da; hain zuzen ere, azken beltzean kontratatutako orduen kopuruari dagokiona.

3.Erretiro-pentsioen eta gaixotasun arruntaren ondoriozko ezintasun iraunkorragatiko pentsioen zenbatekoa finkatze aldera, 247. artikuluaren a) letraren bigarren lerrokadan ezarritakotik ondorioztatzen diren kotizazio-egunen kopurua 1,5 koefizientea aplikatuz gehituko da, eta horrela ateratzen den egun kopurua ezin da izan lanaldi partzialeko altako epea baino handiagoa.

Dena delako oinarri arautzaileari aplikatuko zaion portzentajea 210.1 artikuluan aipatzen den eskala orokorraren arabera ezarriko da, honako salbuespen honekin:

Baldin eta interesdunak hamabost urte baino kotizazio-aldi laburragoa egiaztatzen badu, lanaldi osoko egunak eta lanaldi partzialeko egunak –1,5 koefizientea aplikatu ondoren– batuta ateratzen den emaitza aintzat harturik, oinarri arautzaileari aplikatuko zaion ehunekoa honako hau izango da: hamabost urteko aldian langileak egiaztatutako kotizazio-aldiak dakarren ehunekoa 50i aplikatuz ateratzen den emaitza.

2.atala. Prestakuntzarako eta ikaskuntzarako kontratatutako langileak.

249.artikulua. Babes-jarduna.

1.Prestakuntzarako eta ikaskuntzarako kontratatutako langileari Gizarte Segurantzak emango dion babesak gertakari, egoera babesgarri eta laguntza guztiak hartuko ditu, baita langabezia ere.

Langabezia-babesari dagokionez, aplikatzekoa izango da III. tituluan ezarritakoa, 290. artikuluan ezarritako berezitasunekin.

2.Lantegi-eskolen, lanbide-etxeen eta enplegu tailerren programetan ikasle langileekin izenpetutako prestakuntzarako eta ikaskuntzarako kontratuen kasuan, Gizarte Segurantzaren babes-jardunak, modalitate horretan kontratatutako gainerako langileekin alderatuta, gertakari, egoera babesgarri eta prestazio berak bilduko ditu, langabezia izan ezik.

XVIII. KAPITULUA

Etxeko Langileentzako eta Besteren Konturako Nekazaritzako Langileentzako

sistema bereziak

1.atala. Etxeko Langileentzako Sistema Berezia

250.artikulua. Aplikazio-eremua.