Azaroaren 12ko 4/2001 Lege Organikoa, Eskariak Egiteko Eskubidea Arautzekoa

1. Pertsona fisiko edo juridiko orok egikari dezake eskariak egiteko eskubidea, naziotasuna kontuan hartu gabe, banaka edo modu kolektiboan, lege honetan ezarri moduan eta ondoreekin. Gainera, eskubidea egikaritzeak ezin du ekarri eskatzailearentzat inolako kalterik.

Nolanahi ere, ez dira erantzukizunetik askatuko eskariak egiteko eskubidea egikaritzeagatik delitua edo falta egiten dutenak.

2. Indar edo Erakunde Armatuetako kideek, edo diziplina militarraren mende dauden kidegoetako kideek, eskubide hau egikaritu ahal izango dute banaka eta euren legeria berezian xedatutakoarekin bat etorriz bakarrik.

Eskariak egiteko eskubidea egikaritu ahal izango da edozein erakunde publiko, administrazio edo agintariren aurrean, bai eta administrazio publikoei lotutako edo horien mende dauden organismoen eta erakundeen zuzendaritza- eta administrazio-organoetan ere, euren eskumeneko gaiei dagokienez, eta horien lurralde-esparrua edo esparru funtzionala edozein delarik ere.

Eskariak izan daitezke jasotzailearen eskumen-esparruko edozein autu edo gairi buruzkoak, kontuan hartu gabe eskariok eskatzailea bakarrik ukitzen duten, edo interes kolektiboa edo orokorra duten.

Ez dira eskubide honen xede, antolamendu juridikoak jasotako eskubide, kexa edo iradokizun batzuk, baldin eta horiek asetzeko ezarri bada lege honetako prozeduraren aldean desberdina den prozedura.

1. Eskariak idatziz egingo dira, eta, horretarako, eskariaren kautotasuna egiaztatzeko balio duen edozein bide erabil daiteke, baita izaera elektronikoa dutenak ere. Eskariek nahitaez jasoko dute eskatzailearen nortasuna, naziotasuna, hori baldin badu, jakinarazpenak egiteko tokia edo bidea, xedea eta jasotzailea.

2. Eskari kolektiboen kasuan, aurreko betekizunak betetzeaz gain, eskatzaile guztiek sinatuko dituzte eskariak. Sinadura horien ondoan agertu beharko dira eskatzaile bakoitzaren izen-abizenak.

3. Eskatzaileak eskubidea egikaritu duela jakinarazi ahal izango dio eskariaren jasotzailea ez den beste erakunde edo organo bati, idazkiaren kopia igorrita, horren berri izan dezan.

4. Eskatzaileek euren datuen isilgordea galdatu ahal izango dute.

1. Autonomia-erkidegoetako estatutuetan hizkuntzen koofizialtasuna ezarri bada, autonomia-erkidego horien lurralde-esparruan eskatzaileek eskubidea izango dute, hizkuntza ofizialetarik edozeinetan egiteko euren eskariak Estatuaren Administrazio Orokorrari, edo horri lotutako edo horren mende dauden organismo publikoei, bai eta erantzuna eurek aukeratutako hizkuntzan jasotzeko ere.

2. Autonomia-erkidegoetako erakundeei eta toki-erakundeei zuzendutako eskarietan, hizkuntzaren erabilera izango da kasuan kasuko autonomia- -erkidegoko legeriak ezarritakoaren araberakoa.

3. Erakunde, administrazio edo organo instruktoreak gaztelaniara itzuli beharko ditu autonomia-erkidegoaren lurraldetik kanpo ondoreak sortu behar dituzten agiriak, espedienteak edo horien zatiak, bai eta interesdunei zuzendutako agiriak ere, interesdunek esanbidez hala eskatu badute.

Horiek guztiek ondoreak sortu behar badituzte beste autonomia-erkidego baten lurraldean, eta lurralde horretan ere gaztelania ez den hizkuntza hori koofiziala bada, ez da behar izango itzulpenik.

1. Eskaria jaso duen idazkia, eta bestelako agiriak eta komunikazioak, aurkeztu ahal izango dira ondore horietarako Herri Administrazioen Araubide Juridikoari eta Administrazio Prozedura Erkideari buruzko legeriak onartutako erregistro edo bulegoetarik edozeinetan.

2. Eskari bat jasotzen duen administrazioak, erakunde publikoak edo agintariak horren gainean jaso izanaren agiria luzatuko du, eta horren berri emango dio interesdunari, eskaria jaso eta hurrengo hamar egunetan.

Jardun hori gauzatuko du kasuan kasuko organoak, erakunde bakoitzaren antolaketa- -arauarekin bat etorriz.

1. Behin eskari-idazkia jasota, agintari edo organo jasotzaileak egiaztatuko du eskari hori lege honetan ezarritako betekizunekin bat datorren, aurretiaz egoki iruditzen zaizkion eginbide eta egiaztapenak gauzatuz eta aholkuak eskatuz.

Horiek guztiak aintzat hartu ondoren, eskaria ez dela onartu adierazi beharko da, edo kasuan kasuko eskariaren izapideak egin beharko dira.

2. Eskari-idazkiak ez baditu betetzen 4. artikuluan ezarritako betekizunak, edo beharrezko datuak ez baditu jaso, behar adinako argitasunarekin, eskatzaileari agindeia egingo zaio, atzemandako akatsak ongi ditzan hamabost eguneko epean. Halaber, eskatzaileari ohartaraziko zaio hala egin ezean eskarian atzera egin duela ulertuko dela. Azken kasu horretan eskaria artxibatu dela jakinaraziko zaio, horren arrazoia adieraziz.

3. Orobat, eskatzaileari agindu ahal izango zaio bere esku dauden edo berak lor ditzakeen datu edo agiri osagarriak aurkeztea, baldin eta horiek nahitaezkoak badira eskariaren izapideak egiteko.

Datu eta agiri horiek ez aurkezteak ez du ekarriko zuzenean eskaria ez onartzea, baina horrek ondoreak izan ditzake azken buruan emango den erantzunean.

Eskariak ez dira onartuko, baldin eta horien xedea ez badator bat jasotzaile diren botere publiko, erakunde edo organismoen eratxikipenekin. Era berean, eskariak ez dira onartuko, baldin eta horien inguruko ebazpena oinarritu behar bada lege honek ezarri ez duen tituluan, eta titulu horrek behar badu parlamentuko edo administrazioko prozedura, edo prozedura judiziala.

Halaber, eskariak ez dira onartuko, baldin eta horien xedearen inguruan hasita badago parlamentuko edo administrazioko prozedura, edo prozedura judiziala. Halakoetan, eskariak ez dira onartuko, horien gaineko erabaki edo ebazpen irmoa izan arte.

1. Onargarritasunik ezaren adierazpena zioduna izango da beti, eta adierazpen hori erabaki beharko da, eta eskatzaileari jakinarazi beharko zaio, eskari-idazkia aurkeztu eta hurrengo berrogeita bost egun baliodunetan.

Eskaria ez onartzearen arrazoia bada antolamendu juridikoan eskariaren xedea asetzeko beste prozedura berezi batzuk izatea, onargarritasunik ezaren adierazpenak esanbidez jaso beharko du eskaria zein xedapenetan oinarrituta gauzatu behar den, bai eta horren gaineko eskumena zein organok duen ere.

2. Bestelakoan, ulertuko da eskariaren izapidetza onartu dela.

1. Eskari baten onargarritasunik ezaren adierazpenaren oinarria bada jasotzaileak eskumenik ez izatea, jasotzaileak hamar eguneko epean igorriko dio eskaria bere ustez eskuduna den erakunde, administrazio edo organismoari, eta hala komunikatuko dio eskatzaileari.

Kasu horretan, epeak zenbatuko dira idazkia jaso denetik, 6.2 artikuluan xedatutakoa aplikatuz.

2. Organo edo agintari batek uste duenean eskumenik ez duela eskari batez arduratzeko, jardunak zuzenean igorriko dizkio bere ustez eskumena duen organoari, baldin eta bi organo horiek erakunde, administrazio edo organismo berekoak badira.

1. Behin eskariaren izapidetza onartuta, agintari edo organo eskudunak betebeharra izango du eskaria erantzuteko, eta erantzun horren inguruko jakinarazpena egiteko, hiru hilabeteko epean, eskaria aurkezten denetik zenbatzen hasita.

Edu berean, agintari edo organo eskudunak, beharrezkoa dela uste izanez gero, eskatzaileei deitu ahal izango die entzunaldi berezira.

2. Eskaria oinarriduna dela ulertzen denean, eskari horretaz arduratzeko eskumena duen agintariak edo organoak betebeharra izango du, hori aztertu eta egokitzat jotzen dituen neurriak hartzeko, eskariak eragingarritasun osoa izan dezan. Neurri horien artean, hala denean, agintari edo organo eskudunak erabaki dezake izaera orokorreko xedapen bat hartzeko behar diren prozedurak bultzatzea.

3. Erantzunak jasoko du, gutxienez, agintari edo organo eskudunak zein modutan hartu duen kontuan eskaria, eta erantzunera bilduko dira eskaria onartzeko edo ez onartzeko arrazoiak eta zioak.

Eskariaren ondorioz, edozein berariazko erabaki, neurri edo ebazpen hartu bada, horiek erantzunera gehituko dira.

4. Agintari edo organo eskudunak erabaki ahal izango du, egoki dela uste duenean, erantzuna kasuan kasuko aldizkari ofizialera biltzea.

5. Agintari edo organo eskudunak urtero egingo du jasotako eskarien ondoriozko jarduera-oroitidazkia.

Eskariak egiteko eskubideak benetako babesa izan dezake, Konstituzioren 53.2 artikuluan ezarritako bideak erabiliz gero. Horrek ez die kalterik egingo, eskatzaileak bidezkotzat jotzen dituen gainerako akzioei.

Administrazioarekiko Auzibideen Jurisdikzioa Arautzen duen uztailaren 13ko 29/1998 Legearen 114. artikuluan eta hurrengoetan ezarri da pertsonaren oinarrizko eskubideen jurisdikzio-babesaren prozedura. Prozedura hori erabilita administrazioarekiko auzibide-errekurtsoa jarri ahal izango zaie:

a) Eskariaren inguruko onargarritasunik ezaren adierazpenari.

b) Ezarritako epean erantzuteko betebeharra ez betetzeari.

c) Erantzunean aurreko artikuluan ezarritako gutxieneko betekizunak ez izateari.

1. Diputatuen Kongresuari, Senatuari edo autonomia-erkidegoetako legebiltzarrei zuzendutako eskarien izapideak egingo dira horien erregelamenduetan ezarritakoarekin bat etorriz. Erregelamendu horiek jaso beharko dute eskatzaileei entzunaldi berezira deitzeko aukera, hori egokitzat jotzen bada. Edozein kasutan ere, hartutako erabakiak izango dira Konstituzio Auzitegiaren Lege Organikoaren 42. artikuluan bermeen inguruan ezarritako araubidearen araberakoak.

2. Legegintzako herri-ekimena onartzen ez denean, horrek ez dituelako betetzen bere arautegian ezarritako betekizun guztiak, sinatzaileek hala eskatuta, legegintzako herri-ekimen hori ganberei egindako eskari bihurtu ahal izango da, ganberen erregelamenduetan ezarritakoaren arabera.

Lege honen aplikaziotik kanpo geratzen da kexen araubidea, kexak zuzentzen zaizkienean Herri Defendatzaileari eta autonomia-erkidegoetan antzeko izaera duten erakundeei. Kexa horiek arautuko dira euren legeria bereziaren arabera.

Espetxeei buruzko irailaren 26ko 1/1979 Lege Organiko Orokorraren esparruko barneratuek egindako eskariak izango dira lege horretan xedatutakoaren araberakoak.

1. Indargabetuta geratuko da abenduaren 22ko 92/1960 Legea, Eskariak Egiteko Eskubidea Arautu zuena.

2. Orobat, indarrik gabe geratuko dira lege honen lerrun bera edo txikiagoa duten arau guztiak, lege organiko honekin bat ez datozen edo lege organiko honen aurka dauden aldeetan.

1. Gobernuak eta autonomia-erkidegoek, euren eskumenen esparruan, emango dituzte lege organiko hau garatu eta aplikatzeko beharrezko xedapenak.

2. Lege hau «Estatuko Aldizkari Ofizialean» argitaratzen den egunaren biharamunean jarriko da indarrean.