§ 98. 2/1988 LEGEA, OTSAILAREN 5EKOA, "INSTITUTO VASCO DE LA MUJER/EMAKUMEAREN EUSKAL ERAKUNDEA" SORTARAZTEARI BURUZKOA

 

ZIOEN ADERAZPENA

 

       Maila ezberdinetako lege-arauek gizonezkoen eta emakumezkoen arteko berdintasuna aitortzea, eta horietan seksuagatiko inolako bereizkeriarik izateko berarizko debekua, demokraziazko gizarte guztiek duten ezaugarria da. Hala ere, aldarrikapena egite hutseko manuen egitezko eskaria nabaria da.

 

       Esandako manuak ematen dituzten arau horiek berak, hona nola, Estatutoko 9garren atala, Herri-Agintari guztiei, hauek, eskubideak eragingarriak izateko bideak erraztuz nahiz hori ezinezko egin edo horretarako eragozpen izan daitezen oztopobideak kenduz, izan denekoan oinarrituz ekintza baikorra aurrera eraman dezatela aginduzkoak dira, eta agintari horiei gurariz besteko egoera bere esku dituzten neurri guztiez baliatuz zuzentzeko agindua ematen diete.

 

       Emakumearekin bereizkeriaz jokatzeko era guztiak benetan ezabatzea eta horrek gure elkarteko alor guztietan eskuhartzeari bultz egiteko beharrezko izan daitezen neurriak hartzea ditu gaur egun Eusko Legebiltzarrak lehen-mailako gai.

 

       Horrela bada, Euskal Herriko Autonomia-Estatutoan, Konstituzioan eta ONU-ko Batzar Nagusiak 1979garreneko abenduan onartu eta Espainiako Erresumak 1984garreneko aurkako bereizkeria-modu guztiak ezabatzeari buruzko Lan-Bilkuran agintzen denaren indarrez, Legebiltzar honek Autonomia-Elkarte osoan ekintza bateratuari indar egiteko lana bere gain hartzen du, aurkezten diren helburuen bermapide izanezko erakundea sortu eta gizartean gero eta haundiagoa eta garrantzitsuagoa den eta gai honekikoan euskal herri-agintarien artezko partaidetza beharrezko duen eskabideari ere erantzuna emanez.

 

1. Atala - Nolakoa eta lege-jaurpideak

 

       1.-   "Instituto Vasco de la Mujer/Emakumearen Euskal Erakundea" Lehendakaritzari atxikitako Ihardutze-Erakunde Burujabe gisa sortarazten da.

 

       2.-   "Instituto Vasco de la Mujer/Emakumearen Euskal Erakundea" legezko berenezko nortasunduna izango da, Lege honetan, 1982garreneko ekainaren 22ko Euskal Herriko Herriogasuntza Nagusiaren antolarauen Legean, 1983garreneko abenduaren 20ko Euskadiko Diruegitamu-Jaurpideen Legean agintzen direnak eta Autonoma-Elkarteko Iraskundegoren-mailako Izaikiei ezarri dakizkiekeen gainontzeko legeak izango ditu jaurpide.

 

2. Atala - Helburuak

 

       "Instituto Vasco de la Mujer/Emakumearen Euskal Erakundea"-k Euskal Herriko politika, ekonomia, kultura eta gizarte-bizitzako alor guztietan gizonezkoen eta emakumezkoen arteko benetako eta egiazko berdintasuna lortzea du funtsezko xede, eta hori lortzeko helburu gisa, Erakundeak seksuen arteko berdintasuna errazteko bideei bultz egitea eta hori bete-betean lortzeko eragozpen izan daitezen izatezko eta lege-aldetikako oztopo guztiak kentzea, eta Euskadin emakumeari bereizkeria egiteko era guztiak ezabatzea erabaki du.

 

3. Atala - Egitekoak

 

       Honako hauek izango dira Instituto Vasco de la Mujer/Emakumearen Euskal Erakundearen egitekoak:

 

a)  Gorago azaldutako helburuak lortzeko xedezko artezpideak antolatzea, eta Autonomia-Elkarteko herri-agintari ezberdinek horiek erabili ditzaten indar egitea.

b)  Indarrean dauden legeen eta horiek erabiltzearen-arta izatea, eta, behar izanez gero, bi seksutakoen artean benetako eta egiazko berdintasuna izatea zailtzen edo eragozten duten oztopo guztiak ezabatzeko xedezko lege-aldakuntzetarako saloak egitea.

c)  Politika, ekonomia, kultura eta gizarte-bizitzan emakumea aurkitzen deneko egoera aztertu, aribide-alor ezberdinetan aurrera eraman beharreko politika taiutzeko xedezko azterlangintza bereziki suztatuz, horretarako behar diren eskuarteak eskuratuz.

d)  Emakumeari datxezkonak izan eta Eusko Jaurlaritzak eta Foru-Diputazioek gerta ditzaten oinarrizko burupideen antolatze-aldian txostenak eta erizpenak ematea.

e)  Autonomia-Elkarteko herri-agintaritza bereziek burutu behar eta emakumearen egoeran eraginik izan dezaten ihardunerako egitarauen artean beharrezko lankidetza-neurriak bultzatzea.

f)   Asmotango helburuak lortzeko, Eusko Jaurlaritzako Sail bereziei, Diputazioei eta Udalei aholkuak eta laguntza ematea, eta hori, Toki-Jaurpidetarako Oinarri-Arauak Araupetzezko Legeko 28garren atalean agindutakoaren arauera, Erakundeak eginbideratuko dituen ekintzen osagarritarakoak jartzeko Udalei akio eginez eta eskatuz, batipat.

g)  Emakumearen eta bereziki laguntza-beharrik haundienean aurkitzen direnen aldeko zerbitzugintza suztatzea.

h)  Jendea kontura-arazteko, beharrezko eritzitako suztapen eta zabalkunde-ekintzen bidez, herritar guztiei eta Euskal Herriko emakumeei bereziki emakumeak zer arazo dituen jakinaraztea. Seksua dela eta emakumearen eskubideak bereizkeriarik, gehiegikeriarik izan dutelako edo horiek hautsi direlako egin daitezen salaketak Erakundearen bidez bideratuko dira, eta egoki izan daitezen ekintzak erabakiko ditu.

i)   Euren helburu edo egitekoak direla eta Erakundearen helburuak lortzeko lagungarri izan daitezen elkarte, iraskunde eta beste izaiki eta ihardutze-erakundeekin, baita beste Autonomia-Elkarteetako, Erresumako eta beste nazioetako antzerako erakunde eta ihardutze-erakundeekin ere, harremanak eta partaidetzarako bideak sortuko ditu.

j)   Bere helburuei datxekielako eman lekiokeen beste edozein egiteko.

 

4. Atala - Ihardutze-egitamua, urtean-urteko Erizpen idazkia eta Txostena

 

       1.-   Erakundeak Jaurlaritzari, onarpen-eske, legegintzaldi bakoitzaren hasieran, bi seksuetakoen arteko benetako eta egiazko berdintasuna eragozten edo zailtzen duten oztopoak kentzeko xedezko eta indarra Autonomia-Elkarte osoan izango lukeen neurri-saila aurkeztuko dio.

 

       2.-   Halaber, egutegi-urte bakoitzaren hasieran Erakundeak Jaurlaritzari, emakumea Euskadin aurkitzen deneko egoera haztatuzko Erizpen-idazkia, eta alor horretan herri-agintaritzek izan duten jokabideari buruzko Txostena aurkeztuko dizkio, eta horietan Egitamuko helburuak zenbateraino bete diren esango da.

 

       3.-   Bai Egitamuaren berri, baita Erizpen-Idazkiaren eta Txostenaren berri ere, Eusko Legebiltzarrari emango zaio eta Autonomia-Elkarteko Foru-Diputazioetara eta Udaletara ere bidaliko dira.

 

5. Atala - Artezte-Sailak

 

       Honako hauek dira Erakundeko artezte-sailak:

 

a)  Artezte-Batzordea.

b)  Zuzendaria.

 

6. Atala - Artezte-Batzordea

 

       1.-   Honako hauek izango dira Artezte-Batzordearen osakide:

 

Lehendakari: Eusko Jaurlaritzako Lehendakaria.

Lehendakariorde: Erakundeko Zuzendaria.

Batzordekideak: Autonomia-Elkarteko Arduralaritzaren izeneko lau lagun. Hauek Artezkari-mailakoak izango dira gutxienez eta:

a)  Hezkuntza

b)  Kultura

c)  Lan

d)  Gizarte-Segurantza

e)  Osasunketa

f)   Egaripena

gaiekikoan agintepiderik duten Sailek aurkeztutakoen artetik Jaurlaritzak izendatuko ditu.

Foru-Diputazioaren izeneko hiru lagun; hauen mailak ere aurreko taldearentzat esandakoaren kidekoa izan beharko du gutxienez, eta bakoitzaren Jaurtze-Batzordeak izendatuko ditu.

Autonomia-Elkarteko Udaletako hiru lagun; hauek izendatzeko era araudibidez zehaztuko da.

Eusko Legebiltzarreko Giza-Eskubideen Batzordearen izeneko bat; hau Legegintzaldi bakoitzerako Batzorde horretako kideen artetik aukeratuko da.

Seksuen arteko berdintasunaren alde berenez nahiz lanbidez jokatu izana ondo erakutsi dutenen artetik Eusko Legebiltzarrak legegintzaldi bakoitzerako izendatutako sei lagun.

 

       2.-   Artezte-Batzordeak Osoko Bilkura eta Batzorde Iraunkor bidez jokatuko du. Honen osatze-modua, egitekoak eta aribiderako jaurpideak araudi-bidez zehaztuko dira.

 

7. Atala - Zuzendaria

 

       Erakundeko Zuzendaria izendatzea bai kentzea, Dekretoz egingo da.

 

8. Atala - Diruegitamua

 

       "Instituto Vasco de la Mujer/Emakumearen Euskal Erakundea"-k, bere helburuei erantzun ahal izateko, Autonomia-Elkarteko Diruegitamu Nagusietan, urte bakoitzerako berenezko diruegitamua izango du.

 

Azken Erabakia

 

       Eusko Jaurlaritzari, Lege hau osabideratzeko eta betebideratzeko behar daitezen aginduak emateko baimena ematen zaio.